Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 2, 14 January 1916 — HE MOOLELO NO NA KAIKAMAHINE ILIHUNE A I OLE Ka Oi Aku o ka U'i Iwaena o na Wahine Apau-He Moolelo i Piha me na Haawina Walohia. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA KAIKAMAHINE ILIHUNE A I OLE Ka Oi Aku o ka U'i Iwaena o na Wahine Apau-He Moolelo i Piha me na Haawina Walohia.

"Mai pnino maoli maua mamuli o 'kau hana e ka maelame," wahi a Klina, iaia i ike mai ai i ka oili ana aku o ka Maelame Dupona. "Heaha mai nei kau oonei?" wahi ana me ka leo okalakala. , "Ueaha mai auanei, i holo mai nei au ia nei e pee ai, no ka mea i ko'u wa e ikeia ai, o ko'u paa koke no ia i ka hopuia," wahi a ka pane a ka maelame." • ' "I£a, eia kakou apau ke kau nei maluna o ka waapa hookahi, a 0 ka niea apiki. aole ana kakou e pae ma kela kapa o ka muliwai, no ka mae ua liu ia." i panemai ai no hoi o Kanakipa, me kona hoomaop<»po ana, he pio lakou a ekolu na ke kanawai. # Ua hele ua mau kanaka nei a pau ke ahō; i kau a mea o ka noke 1 ka holo. mahope iho o ke ku'i ana aku i ka makai, ā me ia ano paupauaho 110 ia o Kanakipa i kamailio mai ai i ka maelame, me ka i hou ana mai: "Aole kakoii e nalo ma keia wahi e noho ai; i liolo wale mai nei maua, no ke kii ana i mau da!a no ko maua mau pakeke, e imi j aku ai i 'wahi hou. no ka piliwaiwai ana." I "Alaila pehea iho la ko'u pono?" wahi aka madame. "O olua ] e keia mau kanaka ke kumu 'o ko'u mamuli hoi paha o ka j olua hookikina ia'u, i hihia wale ai au i ka umiumi; a ina aia he ano kanaka iloko o olua. alaila mai haalele'mai olua ia'u e au hoōkahi aku I i keia moana wai akea. Eia no me a'u ka'u mau dala, ko'u mau lako hoonani, ame kuu huke kikoo banako; nolaila aole au e lioopilikia wale aku ana ia olua, ua hiki no ia'u ke uku i ko'u mau hoolilo apau; 0 ka'u wale 110 e makemake nei e loaa ia'u he hoopakele ana mai ia olua mai. a e alakai aku hoi ia'u, no kekahi wahi kupono e pee ai, a hala ae ka pa ana a ka makani Kona." "Ka, ua makaukau i'o ka mada!me me ka iliili; nolaila e lawe pu ar.T; maua ia oe. no kalii e pajekana ai. E haalele kakou i keia wahi a holo aku no kekahi hale hoolimālima o maūa, e aahu ana maua i na lole hoano e o maua. o ke ano o na kanaka kaahele; o na lole ia e hoopowehiwehiia aku ai na maka o na niiakai, a he hoaloha kekahi *i\\, nana auanei e nou aku i na maka o ke kapena rpakai, me na haneri dala elua. a ekolu paha, o ka'paa no ia e hiki hou ai ia kakou ke hele me ka lanakila." Ua kamailioia mai kela mau olelo e Kanakipa, me ka wikiwiki; r.laila pane ae la o Elina, me ka leo nanahe: "E kokua no maua ia < e ka madame ma na-ano apau; aole keia he wahi pilikia a uuku ae, :il*a he pilikia. e he-ohanaia ai ka ike ame ka noonoo, i pakele ai mai kanaVa mai oke aupuni E hele pololei oe no ka halekaa o Koma. a e kauoh.i aku e.iKH makaukauia mai kekahi kaa nou, aiiie elua < mau hoau»ha; e loaa no māuā ia kihi oke alanui Ala--lea ame Maina. C) kou mau hoa e kau pu aku ai maluna o >ke kaa l- »,)l alii. !k kahunapule i hele ka laiioho a poohina, me ke keokeo o V<ma uniiumi. a o kona koknolua, he kanaka opio. me he mea la, o l ona puka ana mai no ia mailoko mai o kekahi kula kiekie. Ua hiki 1 •' ia op ko *ke ma'. o maua ua mau mea la, i kuu wa e hapai ae ai i ka lima hema ma kuu poo, a mai hoohewahewa oe i kou mau h.oaloha." Kunou aku la ke poo o ka Madame Dup,ona, e hoike aku ana ua naopopo iaia na mea apau i kamailio ia aku e Elina, o kona kaha koke aku la no ia hele no kahi o ka lialekaa ,aole no he mamao loa, mai ka lakou wahi e ku ana. ....... Ia hala ana aku o ka madame, o ke komo koke 'aku la no ia o vn kanaka elna nolnko o ka hale. a oili mai la me na eke paalima, i hele a piha i ke dala, me ko laua mau lole hoano e, a ke nana aku, aole o kela mau kanaka mua, aka he kahunapule kekahi, a he keoniniana opio kekahi mailoko inai o na kula kiekie. I ua mau kanaka nei o ke kaa pono ana aku iwaena o ke alanui, he'e malie iho la ke kahiinainile. elike me ke ano o na, elemakule, oiai hoi ke kanaka opio. e noke ana i ka owiliwili i kana kookoo, a r*a k<i laua mau leo wale no, e hiki ai ke ikeia aku, aole laua he mau ka-iaka e. aka o na kanaka piliwaiwai no. na hoa ohumuhumu o ka Madame Dupona. V "Aia Ve k'aa-o kakou ke ku mai la e ka Makua Kolona, i pane mai ai o Kanakipa me ka leo malie. "Ae. o na kaa i'o nei Vxla o kakou. a ua hoomaopopo maoli ka nadame i na mea i kamai-lioia aku nei iaia," i pane mai ai no hoi o I'lina me ka hoohaalulu ana iho i kona leo. a kohu elemakiile.. () ka hele hoi ia o na kānaka piliwaiwai a kokoke i kahi o ke Vaa e ku ana. komo aku la o Elina mamua. ka mea i kahiko iaia iho a kohu kahunapule me ke kāmailio ana ae me ka leo nui, e lohe mai ai ke kalaiwa: "Ua kali loa ae nei paha oe e kuahine Balana ia maua, mea kn hoi kau i I*a nui no hoi o ka poe pilikiā. Ua hoea mai la nae hoi maua. 110 ka hele pu ana me oe. ma-kela hana kokua au i ka poe nele. Tna e loaa aku ana ia k'akou ka hoahanāu lalau o keia kanaka < pio. manao au e hiki ana ia kakou ke hoohuli iaia mai kona mau nno ino mai, a lilo oia i kanaka maikiai .ma keia mua aku. "Eia maluna o ka nepa inoa i hoounaia ae ai ia'u. na kuhikuhi nn I" :a kakou wahi e hele aku ai, nolaila e haawi aku i ke kauoha i ke kalaiwa o ke kaa. i ke alanui pololei." ■ Haawi aku 1a ka Madame Dupona i na kuhikuhi aha i ke kalaiwa i kana wahi e lawe ai ia lakoii. ma kekahi alanui no ia niawaho l-<a o ke kulanakauhale. a ha'i pu aku 1a no hoi 1* ka helu o ka hale, pif 1 a haawi ana aku elima d?ila iloko o ka lima o ke-kalaiwa, me ke noi ole aku e hoihoi ia mai ke koena, aka i aku la: "E lawe aku'oe i kena mau dala anau nau. o kou uku kena o ka lawe ana ia makou i keia po. a 'e wikiwiki 110 hoi ko kakou holo ana i makeponqf ai kou ukuia ana aku nei, a oi wāle aku mamiia'o ka anhan maamau." Ia pau ana no o na olelo a ka madame, i ke kamailio aku i ke kalaiwa, o ke poha aku la no iā'o ka huipa māluna o na lio, a o ka 1 tl<> aku la no ia. o ia 110 oe o kekahi kaa e holo heihei ana, ka ; mca nana i kono aku i ka poe helewawae o ke alanui, e hookaawale ae, 0 pene aku auanei i na wawae o na lio. Ke kuupau la ke ka'aiwa i ka holo o kona mau liei, ho knilā ike ina oia e hoea koke mai ana.no ka halelio, alaila e koe ana iloko o kona pakeke, he elua dala nona ponoi, a he ekolu dāla na kona haku; rn ka mea ma ka pule oia e likuiā mai āi lie Umi dala, Holaila o 'nā loaa ka'ulele o kela ano. e huna ana oia mai kona haku māi. O ka holo ia o ke kaa ahiki i ka ikeia ana aku o na kuimilaau <» ka Paka»Kenerala, ia wa i'luili ae āi na lio nia kekahi ālānui, m:i ka anao Vma. hoomāu āk : u 1a i ka holo ānā ahi'ki i kekahi hale 1 ahiko. e ku ana ma kahi maman'niai k> alāiiui akū. i hoopuniia r na laau. a ma ka puka pa. i kaohi mai ai ke kalaiwa i ilā lio; o ka lrV a' u 1a no ia o na ohūa ilalo: me ke kauohā aiia aku i ke kalāiwa e huli hoi 110 nia, aole e kakali ia lakoū nei, oiai e hoi aku ana rio lakou ma ke kaa uwila. ; r» nae k'a hauoli Ina o ke kalaiwa. o koiia hookuu koke i hoea aku ai o'a no kā halekaa i ka wa kupono loa, e pomaiV»ī ai oia i na dala o k6ria hoi iku la no iā, me ka holo malie ana no i kona mau lio. , MOKUNA XVII. KF. KAHUKA'PULE. KA REV. KOLONA. Ma kela la holookoa, ua hoopapau loa o Mauda ame Grate ma ma ka humuhunl•: aua i na puliki, a Vana de Vea i haāwi aku ai na laua-e hana. a ke hoomanāo la no hoi oe e ka lehulehū, ua uku mva ia aku na' (iala o kela mau puliki. me ke noi okoa ana mai no hoi o Marv. nana e humuhumu i kekahi puliki, 1 paa koke, a o ka holp-iā ahiki 'i ko lakou nei wa e hiamoe ai„ ua paa he elia mau pu!sl:i ia lakou, a koe iie elua.

No ka hoea oie Mia mai hoi o Vana de \ r ea ma kela la. ua ho- ! pohopo loa ih<j la ua mau kaikamahine ner. malia paha ua loohia i'o 110 oia i ka ma'i. a o ke L'iini' l ia o ka hiki ole mai; a ke nauki la lakou, pelu-a la t hiki ai ke hoike ae i ko lakou makee nona, ma ka han i an.a aku i kekahi mea nc;na e pono ai. I Ma ko lakou nei rsoonoo»])ono ana. aole loa he hana ma'.kai na 1 lakou ka hele wale ana aku no ka home o kela kanaka, ma ke ano mahaoi. a koi aku e !ilo kekahi o lakou i mea nana e malama akr f i i ka mea ma'i; he hookahi nae mea nana i hoopilikia loa mai i ko I lakou noonoo, ina paha o ka ma'i no kela e make ai ko lakou hoa-| loha. alaila pehea la lakou e ike ai i kona helehelena, a e komo pu aku ai ma kona hoolewa. "Ua olelo mai o Vana de Vea. aole he wahine a kona makuakane hookama; a malia paha he wahine malam hale ka i hoolima- ; lima ia. me ka nui o nā kāuwā ike ole i ka hoomaopopo ana. o k.a nui ilio la ia o ka poe maloko o kona home," i pane ae ai o Mauda. ( "Ina o ka mea pololei maoli ia. aole ana e h'iki i kela mau ka- | iiwa ke malama iaia me ke kuppno. ; E kakali aku nae kākou. a i hoea ole mai oia i ka la apopo, alaila e hele okoa no au 110 kona hale, e ninau ai. ina ])aha ua loohia oi.a i kekahi ma'i, akahi iho la ka hoi ko'u nauki. 110 ko kakou maopopo ole i ke kumu o keia nalowale loa o I<o kakou hoalolia." "Ina ua ma'i oia, he keu aku a ka mea maikai ole," wahi a Grace me ka nui ana iho o kona hanu. "He keu mai la ka hoi ko'u makemake, ina he kino kane ko'u, a he kauka ka'u oihana." "E.ake mau ana oe e Grace e lilo oe i mea a i mea, me ko ike 1 np, he hana hiki ole loa ia," i noke okoa ae ai o Gi*ace i ka 'akaaka, me ka leo nui. Hoakaka pono aku la-o Grāce imua o Mary ina olelo ā Mamla i kamailio ae ai, a he hookahi kā noke pu ana mai o Mary i ka akaaka. He mea pohihihi i'o-no ka hookoia ana o ko Grace makemake, eia nae ua hoopuka māi oia i kelā mau olelo, mamuli mai o ka pana ana a kona puuwai. e hana aku i kekāhi 'mea* ma kona aoao, e hoikeike ana i ka nui o ko laua aie i ke kanak'a opio. Oiai na kaikamahine e humuhumu ana, a e kaniāilio ana, lohe mai la lakou i ka leo o ka Madāme Pilina, e kāmailio pu ana me kekahi kanaka, a e pii aku ana no ka liāle oluna, a lohe 'niai la lakou i ke kamailio ana ae o ke keohimana: "Ua olelo mai kuu hoāloha ia'u, oia ke kapena makai, he mau kaikam ihine il hune ka laua, a ia makemake e loaa kekāhi. hana." "īīe mau kaikamahine ilihune i'o laua, eia riae he hook&no, me ke pakike. Aia no hoi kaua la'a hoea aku, e 'ike aku'ana nd oe i ke aro o ua mau kaikamahine'nei; a i hoike e aku no 'au ia oe, aole ana laua e makemake i ka hāna. no ka mea uā loaa ko laua inau hoākiha i keia manawa, na lakou e kokua mai i ko 'laua wa o ka pilikia," 'i lohe mai ai laua i ka pane ana'ae 0 ka Madame Pilina. "No kaua pāha ka kela mau mea e kamailio mai la," i hawānawana aku ai o Mauda ia Gr ee. "Pela ko'u manao, a ke pii pololei loa mai.la ilun īiei, e hoea mai ai i ko kaua rumi, owai la kela kanaka me Māniā Pilinā?" Aole i loihi ia kakali ana ak'u ā na kiiikamāhine, k'u 'an'a riō ka Madame Pilina mawaho o ka puka 0 'ko laiia ruitii, e iikali āna hoi kekahi kanaka kino loihi maho.pe āku ona, he kiilāiia eleiiiākule kona ua kahikoiā hoi me ka lole o ke kāhuhapule, a lāuā iiei o ke kōlio koke ana aku, he oihana kahunapiile kana hāna. "Eia, na kaikamahine au i niakemāke 'āi e ike, a o oe.no ke. kuleana e kamailio akti ai ike ano/o kau liāiia oka hoea aiia mai nei, o ka'u wale 110 ka lawe mai ia oe, a hoikeike aku imau o laua. Aia 110'a hiki mai ika wa'uku ika hoolimalima, o ko'u wa ia e kaniailio ai, ina e hala ka manawa hookāā o ko iaua rumi," walii a ka Madame Pilina, me kona kaha ana niai huli, no kā hoi hou ana aku 110 ka hale.olalo. Kunou wale aku la no ke kaiiaka malihini i ka madame, alaila huli mai la imua o na kaikāmahine opio, a hooinaka mai la e kamailio: , "E kala mai olua e na lede ōpio, no keia mahaoi ana mai la o'u 110 ko olua wahi nei. Mamuli nae o ke kuhikuhi 'ana mai a kuu hoaloha, oia no ke kapena makai o keiā apanal ia nei e loaa ai ia'u he elua mau kaikamahine humuhunui, pela aii' : f hoea mai la. He nui na liana humuluimu iloko o ko'u ohana, a wahi ana, ua manaoio loa oia, e ae ana olua e hana mai maloko o kuu oliana, ā i kōna hoakaka ana mai i ke ano o ko olua noho ana, ua hu niāi la ko'u aloha no { olua. a hooholo'iho la ko'u manao, he oi ae, kuii haawi ana aku ikā | hana, na kekahi mau kaikamahine pilikia niāoli, mamua hoi o ka haawi ana aku i kekahi poe e ae. "lle nui'no na kaikamahine akamai lōa i ka humuh'umu, a ua onou ia māi. nei no ka inoa o kekahi poe ia'u,' āka hoi, no 'kp'u makemake ole e hoehael\a aku i ka mahāo o ke kapena makai, ma o ka hoonele ana ia olua, pela iho la au i hele okoa mai la e hui kino kakou; a pehea la, he makemake anei ko olua i keia hana a'u o ka hoakaka ana aku nei ?" "Ile keu maoli kou oluolu, me kou lokōmaikai pu, o ka, waiho ana mai la i kekahi hana ua maua," wahi a.Māuda. "He mau meli humuhumu no ka maita e hana nei no keia manawa, aole no nae_e loihi o ka pau 110 ia. a he mea hauoli i'o no ko maua manao, ke loaa hou mai kekahi hana na maua, o. keia miia āku." "Heaha la hoi, aia no ia i ko olua manao; o ka'u wale 110 nae e olelo aku nei, ua nui ka'u mau liana e haawi aku ai na olua i na apau ; a i noho olua a pau kena hana, a i ku ae ka makemake e huli ia'u, e liele pololei a~e olua ma kahi i hoakakaia ma keia pepa," me ka haawi ana aku o ua kahunāpule nei i" kekahi pepa inoa me k'āhi i noho ai. \ "Aole loa o'u kanalua 110 ke kokua mai o kuu waliine, ma ka hoolako ana i hāna na olua. no kekahi manawa loihi, a pehea o olua, wale anei no na kaikamahine hana e noho nei ma keia hale?" "He ekolu ko makou nui e noho nei, e'ia.nae he elua n<> maua kaikamahine humuhumu. a o ko makou kōlu, h'e kaikamahine āa oia, me ke kuli, aohe lohe ke kamailio aku iaia, o'kana hana akamai loa, o ia no ka hana liliilihi." "Ua pau ae la no ka'u hana o ka lioea ana mai 1a e ike ia olua e na lede opio, eia mai ka pepa inoa i polōlei ai ka olua hele ana ae. He lede iuaoli ka'u wahine, a he niii no h'oi ka ohana keiki, he eiwa ka nui, me ka nui pu o na iole'e luimuhumu 'ai; a ke lana nei kuu manao, ke hoea ae olua ma kuu home, e hookipa mai ana kuii wahine ia olua me ka maikai. O ke aloha no : ko olua e na lede opio, e kakali mai ana au o ko olua lioea ae rha ko'u home." Ma ke kakāli ole aku o ua kanaka nlalihini nei 'i ka haawi mai o na kaikamahipe opio i ko laua aloha'iaia nei, o kā iho āku la 110 ia ma ke alapii, oiai hoi o Mauda i heliilielu ae āi i kā jpepa inoa me ka leo nui. a no ko Grace makemake 110 e ike 'pii oia i lia pepa inoa nei, ua kiei okoa niai la oia me ka pu ana ae, a o keia na mea i kakauia: "Rev. Sila Pekelo Kolona, Helu 34 Alanui Ululaau." " "He walii mamao loa keia mai ke kulanakāuhale aku," i pane ae ai o o kona nponoo aiia iho, i kahi o kelā ā'lanui, | niāloko oka pepā inōa. "E noho aku no hoi kaiiā pelā, a i neīe niai kaua i ka hana. aole no he hewa o ka hele ana e hoao hia kela wahi, nialia hoi he nui i'o ka hana malailā, a he oi āku ka hana ana ma na kuaain.a mamua o keia wahi. 4r He keu 'mōli no ka hoomanawahui o kelā eīeiiiakule, o 'ka pii ana mai nei ma keia anuu loihi o ke alapii> no ka huli ana ia kāua Ua pololei no' ka Mama Pilina o ka hoike ana aku nei i kela elehiakule no ko kaua ano, aole ā'u ahewa wāle āna iaia, no ka mea ua piha mapli no oia i ka hoowahawahā no kāua. "Aohe a kaua hopohopo -hou an'a i koe ho kona hoopilikia mai ia kaua : i koi-«a l*u ana no i kā hoka; ma kela liaha anā i komo pii ai ka Madame Dupoiia, ua lawa ia nōna, e nolio niālie loa ai, me ka hōouluHia ole mai." , " o'p : 11 a 1-okoke kela i ka nianawa 0 ka aina ahiahi, waiho ak(i la na kaikāmahine i ka pepa inoā māluna o ke p'akaukau. o ko laua iho āku la uo ia noloko o ka riimi o Marv; ua makāukau na meaāi, r. ~na ke pakaukaii, e kakali māraria o ko laua nei lioea aku, alaila hoi ae la ua inau kaikāmāhine n'ei ma ko lakou mau wahi pakahi. _ . " • "Ua luluu maoli ka lakou nei w r ahi pakāukaii i na nieaai maikai i keia manawa, ma o ka lokomaikai o Vana de Vea o ka hoolako ana mai ; inamua aku, he palaoa, anie ka, wai, ka hapanui o lea lakou mau meaai, aia ka pono o ka liala ae o ka la, Tiana aku ana o ka oili mai o kekalii la hou aku.. *

0 ko lakou nei ai ia ahiki i ka maōna ana, hgihoi aku la i na koena meaai no ka hale waiho pa, a eleu like nui aku la 110 hoi 1 kh lioloi ana i na mea lepo a lakou; alaila hooholo nui iho la e hele iUt j lakou e holoholo. i loaa mai ai na ea oluolu, oiai ua hele a ui-lia i k*i neiho maloko o ko lakou niau rumi haiki. Mahope iho o ka hoomakaukau ana ia lakou uo ka liele holoholo ana, ki nui aku la i na rumi o lakou a paa, i ole ai e komoia ae e kekahi lalau, me ko laleou nei hookomo ana iho i ke ki iloko o K.i pakeke, o ka hele aku-la no ia i ka holoholo. 1 ua mau kaikamahine nei o ke kaalo pono ana ae mawaho o kahi o ka Maelame Duponi, he pouliuli wale no na walii apau, a hoomanao ae la lakou nei ua panikuia kela hale, ka mea hoi a j i olioli nui ai, oiai ua kaawale aku na kanaka ano ino, e hoopilikia ( ole n>ai ai ia lakou nei. ' # 1 No Mauela nae ame Grace, ke naka 1a ko laua mau kino me ka 1 haalulu, me ke kau mai la hoi o ka weliweli ia laua, no ka aneane ( loa ana e make, maloko o kela hale. i kau a mea o na hana a ka ; Madame Dupono ame kona mau lioa. ! MOKUNA XVIII. | VOLOICALE ME KE KAPENA MAKAI. Ma kekahi la mai, mahope iho o kela hele pu ana o \ olokale me \ ana de Vea, e hoopakele i na kaikamahine opio, elike me n:i mea i hoikeia ae nei ma kekahi mokuna i hala, ua hele aku la o \ olokale no ka hui pu ana me Vana (le \ r ea, no ka manao e lioakaka pono āku uiiua o kona hoaloha i kana mau mea i noonoo ai no ka pono o na kaikamahine liana. Ia hoea ana aku nae a \'"olc*kale no ka home o kona hoalolia, lolie mai la oia ua loohia ia o Vana de Vea i kekahi ma'i ikaika loa, a t)lelp okoa mai la ke kauka iaia nei, no kona hopohopo i ka hoea mai o, ka fiva maluna o ke kanaka opio, a hoole ia mai la keia aole e kohio āku iloko e ike ai iaia. . Ua lilo keia hooleia ana aku o Volokale aole e komo iloko i niea hookāumaha aku iaia. no ka mea he mau hoaloha pili.paa loa laua, ei nae, he mea makehewa wale 110 ka hookiekie ana aku i ke kauolia a ke kauka, ka mea i ike i ka mea pono e hana ai no na ma'i o kela aho. . .. # Haawi aku la nae ke kauka i na olelo hoolana i ke kanaka opio aole oiia'kanalua no'ka palekana o Vana de Vea mai kela ma'i niai, a ua hoolimalima oia i kekahi kahu ma'i akamai lo'a no ke kiai ana iaia i ke ao ame ka po; a mahope ō ke kukakuka ana p \'olokale me ke kauka, ua.waiho aku la ke kanaka opio i kekahi kauoha, ina e inii loa mai kā mā'i o Vana de Vea, alaila. e hoouna aku iaia e hele mai, no ka niea ua hala aku o Vana de Veamakua i Kikako. a oia nei wale no'ka.mea kupono, e nana ai i ka pono o kona hoaloha, mawaho āe o ,Vāna de Vea īpakua. Ua ikaika 'iiiaoli ka fiva maluna o Vana de Vea. ina aole e haa\viia aku aha kekalii laau iaia, e olohewa wale ana no kana mau olelo, o ia no oe o kekahi kanaka i uluhia i ka ma i pupule, aka nae, aole iio ke kāuka i paUpāuaho, e hooikaika mau ana no oia e lanakila nialuna o ka nia'i i na wa apau. Me'ka laau kaumaha i haalele aku ai o Volokale i ka hale o kona hoaloha, ana i makemake loa ai e ike r ma kela la, a oiai āia no kona' kaa ke ku lā īnawaho o ke alanui, o kona kaiioha aku la no ia i ke kalaiwa e lawe pololei iaia no ka halewai; no kona makemāk'e e lohe ina'paha ua paa kela mau kanaka elua me ka Maelame Dupona, i ka hopuia. ' : . • Ua loaa aku-la no ke kapena makai iaia nei ma ka halewai, liie ka hoike ana mai i kona liauoli, i k hui pu ana me kekalii o na kanaka koikoi o ka aina. a o kana pane no ka Volokalc ninau, ina ua paa na pio i ka hopuia, o ia no ka maopopo ole o ko lakou wahi i • holo niahuka aku ai. ... | Hoakaka mai la ke kapena makai no ke panikuia ana o ka liale 0 ka Madame DUpona, e ka ona nona kela wahi. no ke kakali ana ,ina paha lioi hou aku ana.ua wahine nei, oiai aia no malalo ona 'ka hoolinialiiiiā/a ina aole, ālaila e hoolimalimaia aku ana i ka mea I okoa. ... No na kanaka p.iliwaiwai hoi. ua heiike mai la'ka makai, ua haa!lelc ua māu kanaka nei i 'ko laua puiiana, a-ua hoounaia na kiu e liakilo ma kela ame keia wahj, i maa i ka malamaia o ka piliwaiwai, aoie no he loaa o uā nyiu kanaka nei, a mā kona manaoio, ua haalele iho la.ua i ke kulanakauhale a holo aku no keleahi wahi okoa loa. "Mai hopohopo iki oe e kuu hoaloha no kela ]>oe. e paa aku ,ana lakou ia'u i ka hopuia i ka wa pono. Aōl'e he walii e ae a ka'poe 'piliwaiwai e hoomoana ai, o ke kulanakauhale wal& no o Nu loka nei. No keia manawa nae, ua holo aku paha lakou no na apana kuae lioi hou mai ana no nae lakou makjko o ko lakou māu punana kahiko. elike no lioi me ka la; i ka napoo āna ,e oili liou mai ana no 1 ke kakahiaka." "Pehea la kou manao e ke kapena makai, aofe anei e hoopilikia hou mai ana ka Maelame Diipona ame kona mau hoa i kela mau kaikamāhine īin keia liope aku?" i ninau aku ai o Volokāle. "E hoonianao oe e ke kanaka opio, ma na wahi apau e lana ana 0 ka 'wai, inā e ilee aku ana na manu kaka, o ko lakou lele k/*ke no ir; iloko olaila, pela maoli iho la no ke ano o kela poe. I ha'i aku nae au ia oe. ea, ua Jiele lakou a kau kvt weli ia'u i keia wa. ijo ko lakou aku i ka liopuia, oiai he elua mau kiimu hoopii maopoj>o loa, e ku-e ana ia lakou; a ua miopwpo j>u no lioi i kela j>r,e kolohe, e h.iihao'āku ana au ia lakou iloko 'o na paia jiaa o ka halej>aahao." | "H/'iuoli maoli au, 'ina no ka j)ha o kela j>oe i ka h'r>j)uia e oe, | no ka mea aole loaiie waiwai o ka j)oe elike nie kela, e hele lanakila ma keia. honua me ka hoopilikia aiia i ka poe liewa ole." "Aia he'iiiāu kauke.ni o ka poe'e hele nei ma ka ili o ka hoiuia 1 like aku ko lakou ino liie kela j)oc ekolu. la'oe i kāihailio mai nei ! io iia kaikainahine ililiune ame na wahine pilikia, aole j)aha oe i moe-uliane iki i ka nui o keki poe e hoa«)"ncf e hooj)akcle ae ia lakou niai ,ka pololi mai, ma o ka ae ana e hana aku no ha'i, me na wahi liku 'mailuilu. "Aia he nui a lehulehu wale o na hale hana i lniolaha ae no ka niakemake i poe hana; a i ka wa e punihei aku ai o kekahi poe me ka 'no'ho hanā ana He'niau la. o ka wa ia e imihala wale'mai ai no o nn liaku hāna, nia ,ka olelo ana mai i ke kapulii,-i ke kolohe, me- na kumu ano ole he nui. o ka hoopauia mai la no ia o kekalii heluna 'niii n 'ākou, nie ka loaa ole o ka uku. ? "Ua ike'kela mau liāle hana aole e hiki i ka jwe ilihune'ke hele imua o ka aha no ka n'ele, j>ela.iho la i lanakila ai ka lakou mau liana: ua lioea' iiiāi no kekahi poe iniua o makoii ho ke kokua ana aku aole īiae he mea hiki i ka oihana makai ke liana aku, oiai he hihia waiwai kēlā." v / • "Aole-'he īike ole o ka hana maoli ana i kekahi kiaraima me ke aj)iika aiia i na paahahā ilihuiie, i ka Iftkou mau >dala o ka hooikaik.i ana me ka hou oko lakou lae. O keia kekahi o na ailiue haaliaa loa e haiīaia m!ti nei e na haku hana?" walii a'Volokalc!, me ka j)ii o ka ula' 'rha 'kona mau papalina. : ••:. ' • "Imua o ha 'māka o na kanaka hoopono, he mea oiaio kena au e kāmailio rhai nei, i lohe nae oe ea, o keia iho la ke ano o na 'niea e hana mau ia nei niā keia kulanakauhale,. a ke waiwai nei kekahi poe, mamuli o iia liāna kolohe a aihiie maoli, me ka hoomahuahua ana aku i ka poino ame. ka pilikia o ka poe nele. "O na kanaka i hoowaiwaiia aku, niamuli o na hana aj)uka, o ka poe ia i liele ilokn o ka ahaolelo e hana mai i na kanawai, a lakou no e hakihaki ai. Ika manawa e loohiā ai o na kaikamaliine ilihune. a o na wahine nele paha i ka 'nia'i, aōhe mau kokua e lōaa akū ia lakou, olōko wale no o na hale ilihune, na halema'i, me kā paakiki iio o ko lākou ae ia i kekahi manawi. i "Aia he poe kanaka e haiolelo ana maluna o na awai ma nā hālepule, me 'ka ukuia he mau kaul ani elala o ka makāhiki; e kala[hea anā me ka leo.iiui i ka manuunuu o na-hanā karaima niāloko nei o ke kulanakauhale; me ka n'ana o'e iho i ke kulana nele a poih« maoli o ka nolfo āna, ka mea nana i kono mai i na kaikamahine u'i, e kuai aku i ko lakou mau kino. no na liana hoohilahila; i ka poe ilihune hoi e āihue, a he n'uiw'ale aku o na kumu i ala niai'ai o na han? karainia. j "Aole paha e hiki ia oe ke manāoio mai. ma ko'u noke walo ākimo i ke kamailio ia oe, i keia mau mea, aka ua h'iki loa ia'u ke hoikeike akū ia oe i na hiona, maloko o na hale hoolimalima, maloko o ko'u āp.anā 'j)onoi ,c pana "ai kou puuwāi, ke ike aku ōe i na mea au i ike mua ole ai iloko o kou ola ana."" i . (Aole i pau.)