Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 4, 28 January 1916 — KE KAUKA AME KANA MA'I. [ARTICLE]

KE KAUKA AME KANA MA'I.

(Kakauia no ke Kuokoa.) (Hooniauia). | Ika liookuene pono ana ilio oua ]>oe eepa nei iluna o ko lakou mau noho no ka ukemu a hamu ana iho i na mea i hoomakaukauia e keia anela iloko o ke I kino wahiue, aia hoi keia wahine e poaiapuni ana i ke pakaukau me ka liookanj wa ana iaia iho, e hooko ana me ka eleu • (ame kona kiionohi nona nā iliaka i hele a lamalama i ka hauoli) i na makemake apau a ke kane e kauoha aku ai, ua haili ae la iloko o ka wahine kekahi nianao, ua pōina oia 1 ke kope ana i hoomakaukau ai na ke kane i ke ahiahi i hala; nolaila ua hele koke aku la oia ;iloko o ka halekuke a lawe mai la ia j mea me na huhui hola e lawa ai lakou. Ua ninini ilio la i ke kope a waiho x»a--t kahi aku la mamua o ko lakou alo. O na kanaka eha i komo mai a e ai pu noi me ke kane a ua anela nei, ua inu ae'l.i ilakou he mau olopu kope, a waiho iho la i ko lakou mau V>ola -ilalo, ua ea like I' ae 3a lakou a ku iluna me ka lalau ana iht)-i ko lakou mau papale no ka puka ana iwaho, e hoi' i ko lakou mau home. ITa pilipu- niaoli ko lakou puuwai no keia- m«iv han» maikai a- ua wahine o(tio nei i hookauwa aku ai no ko lakou mau makemake a- pau. Me ka liamau a me•.ha iloko o ia> mau minuie, ua oili pakahi aku la-ua yoe nei, mailoko aku o -hale a nalowale aku la iloko o ka pouli owaho, oiai ka ua e haluku ana. E hoomanao olua e'na opip 110 laua keia moolelo. hoohalike o keia po i oili aku la.ua poe eepa nei no ka hoi ana i !?o lakou rirāu home, o ka piha ana iho la ia o na makahiki he umi o ka hoo!«an ana o keia kanaka ojtso i ka inu rama, elike me ka hoakaka mannia ae noi.. ' T na pofe hoaai nei o ke kanaka opio i nalo aku la iloko o ka pouli owaho, no ka hoi ana i ko lakou walii, ua koe hookahi iho la ua opio nei e ai nei me ka munnile a haka-nu ma ke pakaukau; a me he mea la, iloko o in mau minute, ua hiki mai ka wa 'e hooko ia ai ka pule n'oi a«ka wahine i ke Akua no ka hoo- , pakele ana i'kana aliikane mai ke "daij monio mai o ke kiaha rama," ina eko I ke Akua makemake ia (kekahi mahele | iloko o ka pule a ka wahine i hoikeia mamua ae nei). O ua anela nei hoi (waliine), ua haalele iho la-oia i ke pakaukau a liele aku la .ine na kaīna wawae ulolohi, noloko o . ka halek'uke, a ma kekahi pukaaniani H.oia kahi 5 ku ai me ke kaumaha o kona I.nianao, me- ka hookuu ana iho i ka uknria a ka waimaka e kahe niai kona waihona ma4-;- a me na huaolelo nammiamn i liilii- pule ma kona mau lehelehe, 'ua hooho ae la oia ia'-'wa; " Pekea ka loihi i koē e ke Akiia,' au e hoomanawanui ai !no kuu kane! E ka īlaku, o kala' ob i | kona matf hew&l E ka līaku, e alo'na kmai oe ia'nl " Ila puhi kona kino i ka haa'ulu, me lie mea Ja h'e mahu iloko

, oiia e lioona-ku ana i kahi e pulia ai. Ke. f>alulu la i kona niau maka ino. kona ilepani-kuke oiāi kona mau waimsfka c •hiolo niakawalu ana.mai na lihilihi iho. O ke kane hoi, ua lohe aku la oia i le'eia leo hakoikoi puupuu-a «we o ka waliine, ua eu koke ae la oīa mai ke )>a keukau ae ana e ni ana a holo mai la me na? kapuai maina o k amen aole i ona, a t»ukuli mai l"a ma ka aoao o kst wahin'e !e ku' iiei, a i huīi kona alo no waho) a liiie nā lima, e pwiki a'nā, \\£ prtv»e mai la*. W E kuu Carrie aloha, kc hoohiki paa nei au imua o ke Akua, a imua ou e kuu aloha, aole au e inu hou ana i ka waiona. E kala niai oe ia'u 110 lea'u mau hana ino apau ia oe iloko o na'makaj hiki he umi i hala. E hooikaika ana au me ko'u uhane apau (ma ke karatia o •'ke Akua) e hoano hou i ko'u ola ana ma nej mua aku iloko o ka lokahi ame ka ohiolh &. ko: kana nōlio ana me na keiki ahifki i ko kaua mau - la hope." 0 ua anela nei hoi a kakojj e ku nei nie ke kaumalia, ia wa koke no ana 1 lohe ai i' kei'a mau huaolelo mihi a ke kane e ku-kuli' n-ei ina kona aoao, ua hoopaa koke ia- ae la' kona mau auwai waimaka, nre he pāuku la i hooia iho iloko o kona puuwai ka hu 'ihu'i e .hoo!maalili ai i ka wela ikiiki o ke kaumaha anie ka liiuluu, ua huīi koke mai la oia a apo maf la i- ke kane me na maka [ i hele a lanmlania i ka. hauoli, ua hookukulu ae !&• i- ke kane ihina, a apo aku a' a'po' mai, ia laua iho, me na huaolele afoha *mai ko laim mau lehelehe mai, no keia ola hou aiWk o ke kan« mai ka make mai' a ka waiona. Pomaikai na paa mar£ ke hoomahui a' hooikaika 1 e hoohalike elike me koia mau opio; oia ina e oupe a hina knkahi, a palahuli paha ka Waha ai nl kii koke aku kekahi a hoohuli ;ve i kona alo ihma, a hookukulu ae iaia. j Hoomaka koke no e lapftau i kona nia 'i oi uuku, aka iiia e waiKo aku a "papa moena, •' e -puikaika ana oe e ke kaiika wahine ke lapaau aku. Xo oukou hoi- e na wahiiie, niai hoomahu 'i i keia aeo hana a makou na kane o ks i"m» rarta, a i ole ia hoomaumau rtku paha i ka inu ana ahiki i ka wa -e lekei ift<y ai a ou ana na eepa iluna ou. R puliki a paa ptmo i ko oukou hanoharno. O oiikou na f< papale aiii'-* o makou na oukou na puuku, na kakauolelo, »ājuna&ooia ame na komite kumau e mawaewae ai i na waiwai honua no ke kaipun ana i na mea e pono ai ka noho ohana ana. O ka niakeu iia kane ka hūli e paau.i !*i i ke anu me ka wela o ka la pn' KefK)»ītaboaV»o« makai o na pili nwapo, a pekt akm A o ka oulww mahele hot o ia ka hooponopono ana i na mea i iojta

mailoko mai o ka niakou mau hana nm ka luili ana. Kia ko oukon howa: 1. O ko oukou uliauha i ko makou luhi (dala) iloko o I i!!i hale kii onioni. 2. O ko onkou knsii I i «a moa i»\i loa o ke kumukuai, oia hoi iia mea lioohiluhi)u i ko kino, me ka ik<? iho'no ua pqkole kalii kakai. 3. Na hoolilo e pili ana i na hana lealea o na ano 'apau e hukihuki ia ai ka makou wahi hulu kai>u a holo i ke olohelolie. 4. .O ko oukou hoomalmi pu niai i ka inu ra»'a me makon, ka inea i kohu ole loa i.n ioukou ke hana ia niea, ame na hana liko jo ae he nui. ō. O ka ]>anina hope loa o | na hana X i laliui ai kakou.apau aine ko. 1 ke ao holookoa, oia no ka haalele ana \ | ke Akua, ke kiumi o ko kakou niau' poiua I apau e loaa nei ia kakou ma keia oli ana, Aa ko ka uhane a ina ko ke kino/ Va hoakaka mai o Paulo Apokolo, Ka lunaolelo nui o ko na aina e iloko o kekahi o kana jnau palapala: "Ina e hMo kekahi maniuli o ko ke kino, e make «6 ma; aka ina e.liele mamuli o ko ka uhiw ne e pepehi ai i na hana o ke kino, e i ola no oia.''

IJa haawi mai ke j£kua ia kakou i na mea apau e ]iono ai ko kakou ola, ke hana nae kakon i na mea e kulike ana ine Kona niakeinake; a o ka mea apiki nae ia kakou na kanaka, o ka hoololi i ka ke Akua mea maikai i haawi mai :ii i mea e pono ai ko kakou noho malihini ana nia keia ao, i mea no kakou e poijio ii. Eia palia kekahi hoakaka maalahi .loa' e ike kokeia ai e ke kanaka noonoo kaulike: O ka wai hu'ihu'i aliali maika-i i kihe mai na knaliiwi mai a. e inu ia nei e kakou i mea e kena ai ka miikewai, a ina paha oe e inu mai ana ia mea ma ko ano hookelakela, a i ole ma ke ano pili hookulm paha, me kekahi, e htrike maaiiei i ka nui ō;ka wki a olna e inu ai; i hookahi hakeke elima galani kona piha pono ,e inu ai olna pakahi ah-lei i ka pan ana me ka hoomalia ole. A pehea oe? Pehea ko opu? Aole anei e Holio ano ko opu i ano iike aku paha me ka baluna i piha-i ke e pa-kn aku ana paha auanei' mahope? Aole anei e hoopoino ia kekahi mea paahana oloko oii? Peln paha me ka poi (ka iii hookunui i hoeweia ai ke koko iloko o na kupunā. o kakou a loaa mai ai kakou na pula]mla e a-a nei na maka i ke ao nei) ina oe e hamare i'ho ana i ka ai ana a pau hookahi umeke poi nui e maona liolio ai ka opu o na kanaka he nmi, aole anei e hoona-ku hooha-ke ia ana ko opu me ka liapahapai a pinapina 'i o ko hami me he mea la e uweke ia ae ana oloko ou?

Pololoi! "E like me ltnu i knnu ai, pnla 110 ka hua au e olii ai no ka wa e hiki mai ana nialiope." A heaha k«u puka 110 ia piha ukanao ko nioku opa? Eia kou puka ame kou ponmikai: 1. He ''lieha" a hiamo'e aku—"ala o!Paapaaina ke l<ani (nonolo) o ka pu wahalua (na pukaihu) e hoohaku'i ana me lie hekili "ku'i pamalo la ilo!<o o»Tkuwa okn pohakoeleele." Kje lola la ua moku nei ou ma o a īna o e hookaakaa ai i kau a mea o ka piha i ka ukana. "He 10-la mai hoi kau a kae iho" i ka nounoua e ka "moaeku o Kahoolawe." 2. Na nia 'i apau e loaa ana ia oe (ke hoomau oe i ka ni, a mano ana nana kumupali), i hookumuia iloko o ko nana nui (eOlon), kalii o ke k.umu o na ma'i ino apnw i ldaa ia 90 pa-koneta o na lahuikanaka apau o ke āo nei. i (A oili hou aku).