Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 5, 4 February 1916 — HE KAHUNAPULE I'O ANEI, AOLE PAHA ? [ARTICLE]

HE KAHUNAPULE I'O ANEI, AOLE PAHA ?

r « f » ? E ka Nupppa Kuokoa, Aloha op:—ī oluoiu mai oe no'u boi kauwahi kaawale i ike mai ai ko kaua ])oe»hPluhelu. no ka'u hoakaka no l\a ninau e kau av la maluna, o>a hoi, aia ma Ua īloku o ka 1 a 27 o lanuari, ua ike iho la au i aa nianao o ke Kahunapule o Haili e noke ana i ka mama me he awa )a i ka ino.i o ka Makai Nui-Sam K. Piia, no ka nuku ana ka iaia no kona hoolana ana i ka paahao i pepehiia, a e olelo pu ana hoi ua kahunajiule nei, ke liele ]oa aku nei ka na olelo a ka makai nui mawaho o aa mea a lakou i hoolaha ai.

>la keia mau olelo ae la a ua hahunn 1 ule nei, ke hoike aku nei au iniua o kou poe heluhelu, iua he oiaio, ua nukn i 'o ka makai nui i ua kahunapuie la, a ua olelo paha lie mau liana iinihala wale 110 ka iaia, alaila, nia ko'u ano owau ku lunapaahao nana e hoohana ana i na paahao ana i hoolaha ae nei ina kana nupepa, ke olelo nei au ina ua hana i'o ka Makai Uui S. K. Pua-pela, alaila ua ]>olo)ei loa ia nuku ana ame ia olelo ana i ka imihala, penei e hoomaopopo mai ai oukou e ka poe heluhelu: Aia ma ka pule ana i hoolaha ae ai he paahao ]'i]ij>iuo ua pepehiia, aia hoi, uie kona iini mua ole i ka oiaio a mao]'Opo. ua lawe aku la oia i ka helu o ua nupej>a la, a hoike aku la imua o kekaiu o na koiiiisina paahao, ine ka olelo pu aku, "i hele mai nei au e imi ia oe a e hoike afcu hoi eia maloko o keia nu];epa a'u, ua hoolaha aku au, 110 ka pe]>ehiia ana o kekahi j»aahao e ka luna nana e hoohna ana," (a o ka oiaio nae aole he paahao i pej>ehiia); a i ka lohe ana o ke komisina-panhao i keia man olelo a ke kahunapule ua komo iho Ke ano ha'oha'o iloko ona no keia heU kino ana aku o keia kahunapule iinun ona. 1 ka maopopo ana iaia o ke kumu (oiu j>aha ke ku-e ia~Sam*Pua), ia manawa «a minoaka'iho oia, a pane mai la: 44 Ina pela e unuhi oe ii kena , ,mau-t)lfelo a hoolaha aku ina ka olelo Beritania, i hiki ai ia makou ke hoomaopopo, alaila iioomaka aku makou e imi i ka mea oiaio.'i (A ina palia i ninau mai ke koinisina i ua kahunapule nei, ua ike anei oe i ka paahao, a ua hoomaopopo oe he ni:»u palapu kekahi maluna o kona ki--110? ]>ehea iho la la oia e hoka aku ai?) .Nolaila ma ia manawa mai ahiki i keia la. aole oia i hoolaha ae ma ka olelo hano keaha la ke kumn? Eia no, ua ik«* oia, aole he oiaio o kana mea i hoo : la'ha ai, a me kana mea i hele kino akn

:-.i e pekapeka imua o ke konnsina paah::o, me kona manao paha, aole e hoike ia ae nna ia mau hana ana e kela liaolp, piha naauao. A mamuli o ia hilinai ole o ke komiKina i kana mau aole loa lakou i imi iki a hana paha ahiki i keia la; eia hou, ua manao paha keia kalmnr.pule he hupo ka Hojve Makai Nui H. K. Martin, i ka ike mai i ka paahao pomo e auamo ia aku ana ua hakihaki ka iwi aoao mamuli o ka hehi ia ana inaluiia ona me na wawae kamaa, a kahe'a ole mai i ka luna nana i hoeha e liele inma ona, no ka ninau ])ono iaio; oiai he mana inha kona e hoopau i ka poe malalo o ka oihana makai, ke ike oia ua pono ole ka lakou hana ana. Oiai ka Makai Nui S. K. Pua, aole oia iloko nei o Hilo ia manawa, a oiai o ke keena makai kahi e lawe mua ia aku-ai na paahao hoole hana. Eia hou mai, lie $3000 ka bona o ka lunaimahao a 'ie $1000 ko kona hope, a e ae mai ana anei laua e huna aku i ka poino o kela paahao, me ka hoike ole mai i ka hope makai nui, i mea e ulu mai ai na lioopii poho a poino nia'nwale ko laua mau bonaT A i ka houluulu ana ae i keia mau mea apau, e ike iho ana no ka poe helulielu o ke Kuokoa i ke kohu ole. loa 0 na mea i olelo ia ae e ke kahunapule no ko ka Makai Nui S. K. Pua keeo ana. Heaha la ka pili o ia huaolelo keeo 1 ka mea e ahewa aku ana, i ka Tnoa imihala, pekapeka, a holoholoolelo, a pela iho la kou mea kakau i mnau-ae In maluna: He kahunapule i'o O ka'u pane, aole; aka, he kahunapule lioomeamea; a o ua kahunapule i'o oia no o Kamaiof<ili ma, Kamau ma, Mahaiula ma, ame na kahunapule e ae lie nui a puni keia poeaina. I ko'u hooki ana i keia pane, ua ma kaukau mau au e hoike aku iniUa 0.-ka lehulehu, aole loa he oiaio o na mea a ke kahunapule i hoolaha ai, ua pepeliiia he paabao Pilipino. A6le loa no he paahaa i pepehiia, a o ia?mau hana ana, he imihala maopopo ia'u-a i ka Hope Makai Nui H. K.'Martin,- i na Lunaj)aahao D. K. Ewaliko, ame kona hope, ame ka N\ii S. 'K. Pua, ame ka Lunahoomalu Sam Kauhane. f _ Me ke aloha ā nui e Mr. Lunahoopono ame nh keiki-oniu hua. Owa» no me ka oiaio loa , vKE AHIKA AN A. lanuari 31, 1916.