Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 5, 4 February 1916 — NUI KA POE I MAKE I KA WAIKAHE. [ARTICLE]

NUI KA POE I MAKE I KA WAIKAHE.

O ka ino o ka holopapa ana iho nei ma na wahi like ole o keia Teritore, nana i hoonele mai i kekahi heluna nui o ria ohana, me na home no lakou e pono ai, a i lilo ai hoi kekahi mau ola lehulehu i inoepuu na ka waikahe ma Maui, ua pahola like aku ia hopena poino 'ma kekahi mau wahi ma Ainefika, elike ine ! ka lono kelekalapa i loaa mai i keia | kulanakauhale ma ka Poaono nei. E hoike ana kekahi meahou ma ke kelekalapa mai Los Angeles,- o : ka la 29 o , lamiari aku la i hala, i ke kipa ana ae o ka ino ma Kaleponi Heina, ahiki : i kn naha aua o ka lūawai hooki'o ma Otay, he umi-kumamaha mile ma kaliema aku o San Diego, ka meā hana i hOopOmo Akū i na home iWāliailWa-kiiināmali-ma, a hoopiholo aku i kekaM- pde he nmi-kumamaha, na kane, na W£ihine ame na kamalii. Oiāi nae, o na lono hikimua'kela o na poino a ka ino i hoea akil, Ua manaoia nae, ina e loaa hou āku ana' na hoike oiaio no Ha hopena o kela pilikia, e nui hou aku ana iia home i'hooik>ihoia, āme ka poe i pau i kā make ; i ka wai.

O kahi nanā e hoolako aku ana i ka wai iā .San Diego, mai ka luawai hooki 'o akū no iā o Otay, āia ia ma kekahi wahi Jtiekie kahi i ku ai, ma ka hema •iku'o ke kulanakauhale, a malalo pono iku o kela luawai hooki'o, kahi kau;iale o Otay, a ma ke kumu hoi o na puu, ma ke āwawa o Tia Juana he mau 'iome no na kanaka hanai holoholona ame mahiai. Ma ka hoakaka a kela lono kelekalapa, e hoike ana ia i ka iilu-paiā āna o kekahi mau aina maikai, e ka wai,-me <a ualowale ana hoi o kekāhi ihau. kānaka 'hanai holoholona. ! Ua hoea mai ka hopena 'poino i ka luawai hooki 'o Otay, me ka noho nanea o na kanaka, eia nae, no kekahi mau la aku niamua, ua ikeia ka hele o ka -wai a haale i ka lihilihi, ka mea i 'ike mua ole ia, mai k'a manawa māi i kukuluia ai o kela luawai. Ma ke taona o Otay āme ke Kulanakauhale Palm, kahi a kekahi jioe i hele niakaikai aku ai ua ike 'lākou i kekahi hoailona o ka poino i ko lakou wa nae i hoike ae ai ia mea aohe tvahi mea ,a hooloheia aku. Ua 'ho'āo no ka oihana wai o San Di-.. e hana aku i ke"kahi māu mea'e hooikaika ai i' na paiā 'o kela luawai hooki'o; i ke kuaua nae o ka Poakolu mai ua pii mahuahua āe lā ka nui'o ka wai. Ma nā hoikē i loāa māi : San Diego mav"ua'Tike'piv 'me Ke' kailuiee ka hālu-. ku āna mai o ka 'wai me kā'ikāika me ka loaa ole he tn«tnāwa i na 'kāne ame n'a wāhine'a na kanāka hanai hololiolo-, 'na e holo ai no ko lakou palekāna; Ma kekahi mau wahi o Kaleponi Hema he nUi na poino a ka ino i waiho iho ai. Ma Bakersfiel<l he eōno haiieri mau wahi hoahu aila i hoohiolo ia iho a palahuli ana ilalo, a ua kohoia aia iua kāhi o kā hookahi miliona dala ke poho. Ma lea la 30 mai nae o ia ka la -Sabāti aku la i hala i loaa hou mai ai ka lono no ka nUi o na poino a ka ino, he lono ia i hoou'naia mai San Diego mai, o hOike ana he hookahi hanen poe i pau ka make, mai na kane, na wahine ame na kaiiiālii, o ke taona k(eia 'o'San Paslual, ua holoi loa ia ae, mai ka papalina aku o ka honua, a ua manāo na hoaloha o ka poe e noho ana maloko o ke awawa o Oceansitle no ka hooneoneoia ana o kela taona e ka wai.

Mahope koke ilio o ka loaa ana aku o kā lohe no ka poino i'haniiia, tna o ka niihā aiia o ka luawai hooki'o o Otay, ua holo aku la na koliua no kbla wahi, eia iiae ā'ole i hoea aku tio ka paliu hopu o ka lakou' huakai, i loaa hon ae ai k'ekahi lo"he, no ka poino ina ke ka'ana o San Luis, ia \va i hoohuli iii ko 'akou alahiele no ka akau; aole lioi nc ka hema. Aole 1 maof>opo loa ka huina oiaio o ka pde i lioohaia, a i puu i ka make, o ka lono īmia'nne ō ka hoikeia ana ae he kanalima i>oe i malee, aka ua Uianaoia, e palua ae ana ka make i kela huina, i ka wa e maopopo pono ai na , mea oiaio. i 'Ma ka olelo a ka poe i ike i kela wai, mai ka luawai hooki 'o aku o Otav, ua hiki aku ka hohonu 6 ka wai e kahe ana ma ke taona o Otay ma kahi o ke kanhkolu kapuai, a nona hoi kahi i holopapaia e ka wai, i-hiki aku ma kahi o ka elua mile ke akea. ; 0 kahi ka o ka laki, o ia ke emi koke ana o ka wai me ka h'ikiwawe loa, ina ka iīo ka loihi aku o ke kahe ana a ka wai, ina ua nui na poino e loaa nia kekahi mau wahi e ae. O ka hokele hou loa keia o ke kukuluia ana maloko o Tin .Jtran-, ua'hiolo i *ka waikahe, a o ka mea laki, aole he hook'ahi o na malihini e noho aha malaila i make, aka nae-he-nui ka poe ;o fakou i hoehaia. Ma ke ano nui, elike me na lono i loaa mai i 'Honolulu nei, ua oi loa aku ■na poino i loaa nia kekahi mau wahi oKaleponi mamua o na wahi e ae, he poino hoi e loaa ole ai he-inau ]jnno lehulehu, mftmuli o ka laweia ana iloko o ka* moana hohonu, e ka ikaika o ka wai. TOKIO, Feb. 1. —O ke kapena ame na ko'lu o ka mokuahi Dasftka Maru i hoopiholoia āi>-e ka mokuluu maloko o ke Kaiwaenahonu*, uā hoea mai'i Kobe i keia la.