Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 6, 11 February 1916 — I NUI KE AHO, A PA KA ILI I KE KAI, NO KE KAI KA HOI UA AINA. [ARTICLE]

I NUI KE AHO, A PA KA ILI I KE KAI, NO KE KAI KA HOI UA AINA.

E kala walo i okikilo loa nt'i wannna a kela kahuna kaulana, Keopulupulu, i kaua keiki, ia Kaliulupue; a ke ike i'o noi kakou i keia la i la ]auj'a 'i i'o mai o ko ke kai iuau lalmi like elo iliinu 0 ko kakou a'na aloha, Nolaila, ua ikapoka niaopopoia ka nani o ka laliui llawaii oiwj ponoi mai 'iaia ponoi aku, ua hala, ua naio loa aku ia nani mai ko lakou mau maka aloha aku. la kakou e kukulu ae ai i kekahi ninau 110 ua nani la i nalo loa aku e loaa liou mai, ke manao nei ka .mea kakau lie niuau pahenehene wale 110 ia.e akaaka ia inai ai e ka poe niai ke kai inai, oiai ka lahui Hawaii i keia la aohe wahi oj'u nialumalu i koe no lakou o ku ai. I keia la ke ku olohelolie nei ka lahui Hawaii no lakou iho, aole mamua, aole mahope, aole no mu na aoao apau, a i ahona wale iho 110 i na wahi nialili hana a ka 'poe mai ke kai mai e loaa nei ka ai, ame ka i 'a ame na pono apau « loaa nei i kekahi he]\ina nui o na kanaka Ilawnii mai llawaii a Kauai. Molaila, o ke kukuhi ana ae i kahi. ninau 110 ka pono Qi aku. o ka lahui Mawaii, o keia mua aku, mai ia Hawaii ponoi ae no, he kuhihewa a olalau m.i opopo ia ano ninau. Ma kekahi ano maopopo loa ,o ka lahui llawaii 110 lakou ilio nia kekahi ano, he hoopuilkaliua, a booi>ohala i kahi mau alakai naauao e pono i'o ai lakou, a e hoauwaepuu inau ia ana na alakai naauao i'o ana o ia ano e lakou, o ke kumu nae o ia ano ma o kela ia i hoakakaia mahuia ae. 0 ko 'u ike a hoomaopopo ana keia* « 1 poina ole.hoi ia'u nei wanaua ano nui 0 na la i okikilo loa, a ua lilo no hoi neL wauana i ko'u maiiaoio ana i mea kaupa;le ak-i i na kumu hoeueu a hoolanalana hana a ka.hi mau alakai naauao e k'aukai mai nei i ka lahui Mawaii ka p0n0.,, He oiaio, ua nui wale aku na alakai hana i hapai ia ae e kekahi mau loea naauao o Hawaii oiwi ponōi, ua ku i'o ke kahua o ka hana, a ua hele ka hana imua, a ua holopono no hoi, a ua lehnlehu wale o na oiwi llawaii ponoi i komo aku e kakoo i ua hana l'a. A i ka la a lakou i moeuhane mua ole ai, a o ka puka o ua hana la,inamuH aku, aia ia ma ka puka mahope, e puka la, k a puka hoi a Kaniho, ke kaulana 1 hala aku, a o ka ppnai i loaa i kela a i keia oiwi Hawaii ponoi iloko o ua hana la, he waimaka helelei, pepee a palaholo. . Nolaiia, o ka wanana ,ke liu mau Ih ia imua, & o na kukulu hana aua ae a kekahi o na kanaka Hawaii oiwi ponoi, me kela manao no ka pono o ka lahui Hawaii mai o a o, i nei wa e nee nei, I\e kuhihewa loa ia; a no ka mea, no ka lahui Hawaii oiwi ponoi ka olelo wanana, aole no kahi lahui okoa aku, n ke ikemaka nei no hoi kakou i ko ka lahui Hawaii oiwi ponoi on)ilo mau ia i na mahina apau ma na hehina inake ke kiekie, a he hapa mai na lahui e ae, a o kekahi mahele ano nui 110 hoi o kela olelo wanana keia make e holomoku nej iloko o ka lahui llawaii oiwi ponoi ma ko'u manaoio ana. 1 kōu hookuku ana ae no.na alakai hana ana a kahi jk>c no ka pono o na oiwi Hawaii-ponoi,. i helelei o ka wa i hala, 'e manaoio iho ana anei oe no ia wa wale aku la no ia jiau? Ke hoala hou ia ae kekahi liana no ka pono o na Oiwi Hawaii ponōi mai Ilawaii a Kauai, e manaolana ana anei oe e holomua ana? Aole! Aole loa!! A no ka mea, aohe mra nana i akaa ae kela wanana e pau ai, a aia 110 ka wanana ke ku mau la he laau hahau no keia lahui kanaka oiwi HawaH ponol e nalowale loa aku ni, a e oili mai aiia he lahui Hawaii koko awiliwili. O ia aku ana ka l&hui holomua loa n a ka lakou hoonee hana ana o na ano hana no a pau a 'u e manao nei ua akaa ia ae la kela olelo wanana mai ko lakou noho lahui ana o keia mua aku. He ano kakau manao ano nui paha keia o ke ano wanana pu no kekahi, aka,-i kuu manaoio aha, hb &no oiaio no; malia paha o olelo ae he mau olelo ano hoi hope keia.o ke au o Waawaiki naaUpo ma, ma o ke kii ana aku i ka waiiana a ke kahuna hoomao ka wa i hala; nialia paha pela i 'o. Aka, o ka wanana nae i hookoia i ke:» manawa a kakou e ikemaka nei 4ta lilo o ka aina i ko ke kai poe, e manaoio iho anei kakou he wanana ia n.'i ke kahuna hoomanamana unihipili? A ina ua hooko i'o ia ka wanāna a ke Kahuna hoomananiana unihipili, auhea

•'i.'i kar wanana ka kn mea hoomanu akua oia'o o kf»a niau la e nee nei? \f':>iin, i kuu hoopau ana i keia ma naolaua i ulu ae iloko o'u, ua ike a ua niaopopo aku la ia oukou e ka poe heluhelu i ke kaona, a o ka mauno nul hoi o keia epif»etole a kakou, a na oukou no e kaupaona iho i ka i'o ame ka iwi o nei iwihaiao a kakou, a'u e mauaoio nei e hoonaue ia no ko oukou mau uhane e na alakai manao ana o kpia «no. A maluna ae o ua niea apau, hooka li no mea nui o ka inalama j)ono i ka hjna i loaa ia oe mai ko ke kai inai, a mai iia hnku lehulehu aj>au au e noh«» hana la. h ai kekahi, e malama keknhi, ia Kaisala ' ekahi, a i ke Akun no hoi au e manaoio la i keia la kekahi. A 110 ke koena o na mea ou e pono al, kau wahine, ame au mau keiki, n malnma loa i na wahi hapaumi i loaa ia o 4 * no ka Loolawa ana i na hemahema o kou inau la hope, a he hooku kaokoA ana ae ia ou nou ponoi iho. Aole hoi e lioaa wale ka poe ohope nei, no ka mea, ua hoomakauknu oe ia inoa ī olahonua, me ka lana o ka manao na ke Akua e kiai, a e malama •nai ia oe, ame kou ohana, a ia kakou no aimu. Kou haahaa,' BAMUKL K. KAMAKAIA.