Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 10, 10 March 1916 — KA MOOLELO ANO NUI PILI NO KA AHAHUI HOOIKAIKA KRISTIANO A I MAA I KE KAPAIA O KE C. E., AME KONA MAU LOINA ALAKAI. [ARTICLE]

KA MOOLELO ANO NUI PILI NO KA AHAHUI HOOIKAIKA KRISTIANO A I MAA I KE KAPAIA O KE C. E., AME KONA MAU LOINA ALAKAI.

Mokuna I. (Kakauia e kc Kakauleta, Aliahui C. E. p. Kauai).. r Mamuli o ka hopholo ana a l>a Alul'ui Mokupuni o.nia C'. E,,.0 Ivayai nia ke Kau oia Al>? i n f oho nia Hanalei i Okatoba f , 101$, aku ,?ici |( . i kakauia, ai keia mau nianao. e hoopukaia ( aku nei ira!a)o nei ka pomaikai, aole wale 0 na Ahahui C. E. o I£auai, aka o ka lehulehu no aj»au iloko : o . Hawaii n%i. 2S'a..Rev,, franciij K. ,clark D. J>. i kona wa e noho kiihu Ekaleaia ana no ka Ekaleaia Ahahuina o Wiliston ma Ppillau«l, Maine, i k,ukulu a hookumu \. keia mea he Ahahui C.,E. no ka Poe Opio]ūo ina ke ahiahi Poakolu, . Feberuari 2, 1881, a maiokp no o ka> halekahu, a ua kana wahitie -hoi e ola nei no i keia wa 1 kn'kulu a hōroktiniu i ka Ahaliui C. no ua Pokii-.nia ka au;winā la 0 i'ā īa no. Ua kukulu ae o -rßev... Clark i keia ahahui, mahop'9 ,o ka. imi una me ka noo"noo nui np.keka-hi manawa loilii, no i na mea e paa fii&i ai nft leanāka u 'i a Ql)'ioplo i lilo ae i tna'ū |tfoahānao iia ko«a ekaiēaia, u noh'o iak'oii tna na anaina halawai p k£ ekaJēsia, a e a'lakaiia hoi;.lakPu a litp. i poe Kristiano piaio. Mahop'e o kā hāla āna ae o ke«aliuwa. ppkole uo "mahope 6 ke kukuluia ana o ka ahahui ua ikeia aku ka ulufi:ahiehie iiiāP'li ana o ka poe opilojiio no na hālawai ame na hāna o kēia ahahui aWi'e k6 ka pu uo hoi, a ua ikaika maoli liikou ma na hana. I Okat6bā, 1881' n'P, kukuluiā a'ku he Ahahui 0. E. ma Newbnryport, Makekukeka, e Rev. Charl'e3 Perry Mills, a maloko hoi p ka Ekaleaia Ahahuhia p ka Akau. Oka lua keia o na ahahui, i ku ae: Mahppe Oiai ua kukuluia h;e mau ahahui ma kela ame keia wahi, a i ka 1884 kukulu mua ia kei'a ahahui ma Honolulu, liawaii nei, a .i ka 1885 ku aku la ka ahāhui mua lfta o keia ano ma Kina \

0 ka manao pepa inua ioa i ikeia ao na mea pili. i keia almhui, ame k&ua hana o ia no ka 'manao pepa .i kakau ponoi ia e R'ev. OJark a. hoopukaia maloko o ka nupepa The CougregAtioii'alist malalo o ke poomanao '' Ka pulama ana a kekahi Ekalesia i kOna- poē kanaka opiopio." Ua hoopukaia keia i Augate, 1881. 1 lune a, 1882, ka malamaia aina no ka manawā mua loa o kekahi halaWai hui (elike me ua a paeaina o kakōu), o n$ ahahui i ktf ae> a he eono ka ntii o keia nian ahalini ia wa. Maloko no o ka iUakini o lea Ekālesia o Rev. Clark e noho ana ia wa. i; aialamaia ai keia halawai hui o na alia-, hui. Ka hoomaka ana keia 'o na halawai, 0 Ueia atvo a mahope mai elike m;e ka holomua ana o keia hana, a ! ku ae na ahihui lehulehu ma o a maanei o ka aina, a o ke ao nei nd hoi, ua malamaia ua halawai o keia anp, ma nā \vahi Jike ole. Ma Nu loka kekahi i ika 1892 a he,35,000 kauiui.o na elele i hikl.ia ha\awais ma ; Montreal i ka 1893; ma-.C<le-veland, Ohio,, i ka 18U4,, 0 ia ka ; >yavi olohani nui ai na. limahana o na alauui kaaahi; ma Bosotona i. ka 185)5, me na elele uialuna suku .0 QG,OOp, a p keia hoi ka halawai kiekie. loa ma- 0 ka poe i hiki ilaiīa; vUia Wasinetona a ka 1896, a ma Kapalakiko ae nei i,ka 1897 me na elele lie 30,000,-a o ka, hai)aluat o lakom-no ka aoao hikina mai 0 lya aina 0 Amerika; i Saaa.Paulo, Minneapolis i ka 1909 (,p. kpia ,ka halawai; a ko kakou. mau hoapaahann oia 0 M', -K. (i niake),. Win, Wana, A. H. Mahaulu P. N. Kahohelei he mau elele mai,.na ahahui aku 0 Hawaii nei).,; a i .ka, Atlafltic C|ty i ka 1911, ,0 ia..\<a hal.awai ana a ,ftev. K, ;KanjaiQpiU i hel.e ai he elele mai Hawaii iiei aku, a 0 keiS hoi ka halawai i hiki kino a) 0 Percsi dciia Taft o Amaii&a Hūipuia .a haiple lo .ai nialoko 0. kekahi anaina 0 keia halawai anA 0, na 0. •,jE. ;x , I ka jSBB ke pa 'i . nnia ia aW 0 ke kahi huke e ījēv. np ija hana C E, a uavka|»aia ia buke "Na Keiki am( ka Ekaleaia." , , Ma lialawai hui i niplamaia ai nia OJtl Qr.ehanl, Maine.,, i 1u1ai,_..1885,. i J hookumuia ai ka, iO. nēi Thq. Uiute(l Spcietjj of. Ep deavor_ a 0 ka. Mea Hanphajvp W» J j PaUen 0 Vereinona, ka^pe^ea^lei^i 1 niua, loa, 0 ia ahahui, & u$ nolip a ia | ppho i ka ,1886, 0 ia, ka t wa, i k'ojjpip ■$j i 0 Rev.. Fianci? E. Clark \ pgresulens n%, keia. ahahui.nui, a haalele o Eey Clark i mau ,hana .ponoi h£i awi aku i kopa kona manajr4 { i Jfona pla. no keip hana h( hooikaika ,Kristianp. , . / !• O kahi mea nana i kakua. .mai, ; .i |iana, ke A\U an.a p kejs ahahjii nui mailoko mai no ia o 'nk- (lala lli iii. i loaa mM nif na buk'e aftKn& pal& piila e hoakāka an& no na : haha>C. Ē. Kuai lilo ia a aole loahhe .mau' au )iāu i kauia m&luna 0 k ! eift ftrtle kei{ ahahui. . ,Ma i kuWilo hlua' ia a ~kn ahahui m'Pkuaina? i; hh' i Tft .miarl, 1886, ma Nrt ilaV£n&, ICbneli\li\t keno i hiooknmu mna ia ai ka ahahu kuloko (loeal union) uniona mua loa. I Okhtoba, 1886, ke pa'i'muailoa'ii

ana o ka nupepa pili i na liana C. E. ō ia kā nupepa Gol<len Rule (Ka Rula Gula) a e kapaia nei i keia wa p "Ka Hooikaika Kristiano o ke Ao nei," (The Christian Endeavor World." I ke kupuhiu o ka makāVlik 18S8 i hoomoe mua ai o Rev. Clark i ke kah'u-i o na hana C. E. ma Enelani- ma kekahi wahi i kapaia o.C'rewe i *ua keia wahi «o i malumaia ai Kekahi halawai hui nui o ha C. E. i kāi'iB9l. I kia makahiki- 1888 ka hoomanaō mira loa ia ana o ka la i kukuiuia ai keī-a- n)Ca he Ahaiiui Hooikaika Kristiano, , , , . . O ka pōe i noho kakauolelo no ka ahahui nui o ke C. E. o ke ao nei, oia Uo o Rev. S. Winchester AdTiance, Rey, GcorgO-iM,. Wanl, D. D., a oia ka i noho percsi(lena . .iio ie Kula Nui, O' \Vplls i kekahi mau makahiki mahop<! māi; Jphn \\ illia BaeT, L.L. D., he perc&irlena riō ke kufa o.'VJēi'»d , <tot i ā.' Collē'£e; Vbn Ogden Vogt ame William Shaxv; ke kakau'ote!o e nolio mai nei i kela manawa. t;a malamaia nā halawai hui nui o ka Aliahui Ntii o ke Ao nei ma Wakineljona, Lailana, Gen'evā, Switzerlaiul, Agra, a i Chica«ro mai nei. . Ua palahalaha loa ka hōlo aiia aku o «a- C. E -iloka o k'e ao nei a ua ikaika loa np lioi leā laha aua ma Amei ika ih.o no, ma Pēlekane, Keieinania, Kanada, Berazifa, Afcrika Hema, An;ia, Kina ame lapana, a pelā no hoi ma Hawaii nei. "Ua komo hohonu loa aku najhana CV E, iloko o na hoomana <?ua.nelio like ole maluna aku o' ke kanawalu, a o keia wale-nu hoi ka ahahui iJkei.a no ka poe opiopo, maloko o ka .o keia .inau aoao hoomana. , .0 na manao kumu' o ka hana C. E 0 ,ia np ka loaa ana o ke|>ahi mau mappopo P ka lawelawe hana ana, ame lja hoopa.a maopppp ana aku i ua mau lioinn alakai la. K.a hoike akea ana aku no le?u ame k'a ha'i ana aku Nona elike īue ka makaukau i loaa, a .ma na pianawa maikai no hoi e loaa aiia. : Ka liopmaamaa ajia .e loaa ke ola haipule ānā ma Jfa pule inau ana, am'e .ka heluhelp a hūii in.au ana i ka Baibala. Ke alnkai a hophaauao ana no u» hana Kristiano, ma . ka- lāwelawe ,ana i na i like qlē maloko o na Jvpmite. Ke kupaa ānā np.ka ekaleaia me ka. hele inau a'na.i kona mau halawai. Ka haawi, lokomaikai, a manawalea ana, no kē l\6kua $na i na hana Kristiano. Ka hppikaika mau ana e mau ka launa oluplu aha iwaeha o na aoap, hoomana āsāu, hie ka hpoikaik.a mau ana e nīau ka maluhia, ame ka piahao maikai iwraēna. o na lahui apau o ke ao nei. 0 , keiā mau mea hoi aj'au e lianaia elike ine k'a makemake o. ka Haku lesu me k» hiliiiai mau ana hoi lāia no kā ikaika i pā w,a āpau. 0 keia ka mauao luimu &m'e kā mea a ke C. E. e hooikaika uei 1 na wa apau. Mokuna 11. Ka Olelo Hoppaa. O ka olelp hoppaa ,he ana hoPponoppju,o,ia, i }<c anp ame ka hana, a kakou i hoppaa, aī .e Uooikaika aku a loaa, a ua ia>ycia hpi -e ka Hooikaika Kriati- ; au.o, aolei mamuli o ka liookikinaia mai, āka mamuii no o, k.ona makemake ponoi iho q . manaoio ana lioi, e lilo aua. ia i mea e hooikaika mai ai i kona oia haiPu.le. ana, .

.lehulehu wale na olelo lioopaa i hopmakaukanīa, a ina np nae ua kupplip pie kekahi' o lakpu i ka inauap o kekahi,kahu ekaleaia ame ka Ahahui C. _E. ua hiki np ia lakoū ke hana iho i olelo hoopaa no lakou. Hookahi no mēa i mak.emake uui ia e liana aku ka ahahui i- wahi aua kuppnp, e hppj)aa aku ai ha.lala p hpoikaika, a loaa aku ka uiea i makemakeia e ka olelo lioopaa. ."O ka olelo hoopaa e ,hoohaiia nui ia iwaena o na Ahāhui C. E., ke kōi nev ia i ka hooikaika Kristiano ,iaia ponoi iho: -e\hana na hana apau' i mā,- : kemakeia e ko kakou Hakū e lesu, nā ia lala. e hana aku; e laWe hoi i rula,' no-kona wa e ola nei, e. a e heluhelu i ka Baibala i-kela- aine keia la; e hooikaika np lio't a lilo-kona ola āna i ola lKtij>ule* o*a»o 'ana. A i kona ahaliui hoi:-e hooikaika ka lala C. E. e hana me ka oiaio i kana mau hana aj)au,. e law<?lawe hpi i kekahi hana ma pa halawai haipu'le.apau aole ka himeni wale : .no, a. e- hppuna i j)auku Baibala i (paawaau iaia, k i pili pono mai i kona jQohp> aua ia .manawa, i ka halawai hopjaa,.kahcainpa-o~ ka ahahui, ina e hgle ole ana. oia mamuli o ka Aawaliwalj paha, a i ole o kekahi kumu kupono. e ae. ,A il l»,a Ekalēaia hoi: e kokua oki ma ua ano apau i kona.ekaleaia k .fc hole. mau Sābati. apau ame-.ua halawai haipule e ae. 4,01c i hoopaVka hooikaika KriBtiano .keia maii mea, aka ua hoopaa oia e hooikaika .e hana i keia mau mea, uie ka4iilinai,ajia i kpna ikaika, no ka bana maluua o Haku'alphā .o leau. Pa, h'ōike pu mai no ka olelo hpopa,a, aōle k'ākōu e hāhā i keia mau mea, ina he; kūiūu kn[iotio maoli ma ko kakou aoāp e hiki oīe ai, ke hana, he mau kumu nap ā~ kākou jio. e ike maōpopo iho ai 'ē aiVPho mai āha no ka Haku lesu ia mie&. ' O k'eiā iiiaū mea wale no ka ka olelo lioopaa e koi niai uei, a ke koi mau mai uei i ka' pofe apau e olelo aūa he poe lākĀu, e haua akw i keia mau mpā. He mea pnipai koia ol'ōlp hoōpāā elike-me ke kcpfl i ka Ito. \ Irta e nawaliwali kekalii a hrkl ole ; ke heluhelu i ka Baibala, a i ole ua haalele pupuahulu iho paha i ka home,

mamuli p kekahi kono hikiwāwe loa, a i ole ua poina no paha, a i ole, e liaua ole paliā maloko o kekahi halawai haipule i k'ekalii inanawa, aole ia he uhaki i ka olelo hoopaa, no ka mea ua lioakea mā'i no ka olelo hoopaa no na manawa elike me kera.

He koi na ka Plelo hoopaa ka heHhl'lu ana i ka Baibala, ka pule ame kā nai manap -āua malpko p kā halawai iiaipuie, a i ka hana mau aim o ka hoo--kaika Kristianp pela, e lilp ana ia i mea e pouiaikai ai np pia.

O ka iiiii oiaio e hoōluolu aku i ko Kakou llaku aloha, o ia iho la no ke uOo uu'i e malama j)pnp ia ai ka plelp hoopaa. Me ia iini e ikaika ana ka ioo'iKaika Kr':stiano, e hpopaa e, hana i kana mea i manao ai, o ia ka ka Haku i; mākemake ai iaia e hana Nona, a e imi māu āua hoi oia e hooikaika mau no kona iraku. Me Jteia iini h'o'okahi n'o ,'e*hooikai'Ua' aiia 'ka hooikaika Kliatiano e hookāawale ae i kekahi manawa maopoi)a 110 ka pule ana aku i ke Akua, a o kā manawa maikai loa no ka j -ti 1 e ana, o ia 110 na h'ora poniponi o ke kakahiaka a i umi-kumamāliina minuke !fa 'nianawa e haāwi ai no ia liana elike nie ka hana a na hoa oka puali e k'apāva nei "Ka lloia Meha' ; (The Quiet 'loui). 0 ka heluhelu pupuaiiulu ana i ka Baibala, oiai" na- makahiamoe, a e makankau ana e hoi e hiamoe, aole ia lie helūhelu Baibala. 0 ka mea i makemakeia p heluhelu akahele. i ka Baibafa, ,a ina he mau buke wehewehe Baibala kekaln, e huli pu maloko olaila i ka manao p, kau mea- i heluhelu ai, a e noonoo, a hoomanao pu hoi i kau mea i heluhelu ai, ahiki i ka manawa e lile ai.ia, mau mea, i mea hooponopono a kokua mai i ka noho ana.

0 ka niea e lūki.ai ke lawelawe nie ka holopouo, i na hana o ka halawai haipule, mawaho ae o ka himeni wale ana no, o ia np ka liuli ame ka hooniakaukau mua ana i ke kumnhana, me hana pu ana -no hoi maloko o kahalawai ,elike me ka makaukah i loaa: ia oe, e hooikaika mau ana no hoi, e booi mau aku i ka maikai o kau niaū mea e hana ai i kela ame keia manawa. Mai olelo oe aole liiki ia. oe ke hai manao, a aole paha h-iki ke pule, a aole friki ke alakai Lka halawai. E hoomanao oe i kou Haku aloha o lesu Oia kou kokua a Nana no e kokua mai ia : oe i na wa apau. . ;, 1 .mea e holopono ai na hana e ae o ka ahahui, e haawijka'kou i ko kaleoU' ikaika apau no na hana komite i kono ia ai kakou,.a i ole i wa- hanU, paha a na lunanui, e liaawi ia mai ana ia kakau, me ka-hoonawaliwali ole. E liele niau i na anaina hoolauna a hoolaulea o.ka ahāhui, ā i nā"lifeTawai liāiia no hoi. a ma>. na ano apau e hooikaika uiau; e liolomua ka j\hahui ma na anp apau. ; I mea e hiki ai ia kakou ke liooko niau i ka. kakou olelo hoopna, pili i ka ekalesia e kokua mau kakou iaia elike me ka mea e hiki aiia; a e h.ele mau' no.lioi i kona mau halawai apau, a e kpmo i l<a hoahanau, a elike me ka hoahanau o'aio a hooj)Ono e hana m'am' maloko o kona mau halawai apau. , 0 kā mea ano nni loa maloko o ka olelo hooj)aa, o ia no ko kakou h'ooika-' ika mau. anā e hana i ka makemake o' ko kakou llaku o Icsti, ao ko kakou waiwai loaa mai, o ia no ka ikaika pio ole no kakou, mai ia lesu mai. 111, ,Ka Halawai Haipule. "He moa waiwai nui loa ka hakiwai liaipule," wahi a lea Hooikaika Kristiān'o e plelo n'ei, ā o ke kumu o iā wale }io ka maha ikaika, o ka ekalesia e loaā āku ai kekahi mau ho];-ena waiwai 'nui' loa i hoomappopoia aku. , Q keia mau hopeiia waiwai nui lpa e lpa ; a mai ana niai ka halawai haipule* niai he ēlima lakou, o ia hoi: (1) Ka ulu ana o na manao kumu no na kumuhana pili hoprtanaf (2), ka hpppaa &kea ana aku ne lea hana a lēsu; {'6), Ua lile ana p na manao Kristiaiio ame pa mea au i ike māoli ai, a i hoakākāia j |ie i mea kokua aku i kekahi aku; (4), ka hoomaa āna ia hana he" hoomān.a akua ana mamuli o ka pule akea ana a ma o ka himeni ana la.no hoi; (5), ke ālakai ia ana o kekahi poe aku ma keia inau alalv<*Te aine ke ola ana 'aku. , 0 ka liuli nui ana rka Baibala nie ka noonoo ame ka hoomaopopo pu nolaila mai e loaa ai na manao kumu, o ia lioi, e ulu ai kou mau manao j>onoi 'iho, no ; na kumuhana o ka halawai haipale. E heluholu i lea Baibala ma kahi i hookahliaia ai ke kumuhana,"alaila e hēlUlielu jni i kekahi buke wehewehe no ia mau pauku, ina e loaa ana, alaila hoo.oaanaau i ke kumuhana ,a lioomanao mau no hoi ia inea i kou hele ana i kda 'me keia la no ka j>ule holookoa, e nooaoo ana i ua kumuhana la ma kon mau manawa kaawale, a e hpomaopopo pu ana no hoi i-na mea apau a kou maka i ike ai, i pili i kou ola āna, a e ha» 'awai mai ana paha me oe, a i ole ia, i ia mea pahā au e ike aku ai ne hai »ku, a e hoomaopopo pu ana n» lioi, i »a mea-ai>au e maalo ana ma kou maka. a iloko paha o kou noonoo, a e .huli uo hoi i mau mea hoohalikelike; ito ke kuniuhana mai keia mau mea mai apau. O ka mea oi loa aku, p ka poni, o ka hoonia'kaukau■'e- no, no na hana oka halawai hāipule, i ke Sabati m'amua iho o ka mnnawa o iā lialawai.

O ka pule-uo. ko i:akou mea kolnw ini mai, i'hiki ai iā kakou ke hoohiaKnuknu pono 110 ka halawai; na U i>ule no e hookupono ae ka noonoo i ke

kumuhana; nana no hoi c lioolilo ia "kakou i poe haahaa ,io, a i poe oluolu i na.mea apau e mai ana. Ina e kakou e liookomomau mai no auanei ke Aluia i n'ā inanaolana maikai ilo- 1 ko o kak6u me keia inanao no nae hoi, na k'akou e lioōii-iha poiio loa iho ia mau inahaolana. Aole loa e haawi mai ana ke.Akua i Kona naauao i ka 1100nod , paTaōi>re]() a hoomaoj»opo ole. " O ka. hoakaka aku no. i...kou manao, !' oia ibo la no> alaniii e hiki ai ke ikeia liou mau manao. Aole e ike , kekahi uvea i, ka haiolelo ma ke akea,! ina. no,aole oia .e.'haiolelo aku.ana ma ke akea. Hiki loa ke loaa ka ike i ke- j kahi, mamuli o ke koa o kona manao ame ka h.'uia niau ana 110 hoL O ka j pioe makaukau loa i ka haiplelo a ka- J kou e ike nei, he poe inaka'u wajej a | he pde "Uli no-lakou i ko lakōu hoomaka ( ana. ' K aia no oiikoh e tm nq'-Kristo a j Nana no e' lioolilo ia oukou i poe ma-1 kaukau. Mai nana i ka henehene mai a kekahi j»oe akw, no ka „mea, aole 0 lesu e henehene mai ana ia oukon. E hana i ka meil Inki ia oukou ke hana, a he oiaio mahope ajju e lilo ana no keia hāna i mea maalahi wale no ia oukou. , CHve kulana maikai loa no ka haiolelo a'na, 0 kē ku ifunfc a htili papu aku koti alo ikiua 0 kou ahahui. He hapa mai k'a maka'u e 10/ia ana iii oe ma keia kulaiia oti, inamua ae 0 kou hoomaa : $na e kamailio me kn noW no ilalo, a j ma ke kua aku 0 kekahi e kamailio'aka ; ai, a i koti wa e kn ai ihma e kamailio ai, ia wa e ike atra oe ua pilikia maoli oc. O ni ifiaka 0 kou man hoaii-aahana, e haka itorv6 mai anii ia oe, na mea nana e hoouwila ia oe, a e haawi inai ia oe i ka naau koa. 0 keia ka >ke i loaa i ka \>dc i hoao i keia 'wen. 0 ka maīiawa niaikai loa no ka hoo- ! m'aka a"na e ha'i manao, 0 ia no ka wa m&hope koke iho 0 ka welie ia aiia ae 0 ka halawai no kela ame keia. E pono no hoi i ka poe makaukau i ka haiolelo. ke hoeikaika aku i ka poe akahiakahi e lawe i keia manawa no lakou, a o ka i>oe mākaukau lioi e kali lioi lakou apau ka poe hou. "Tna e ku koke oe e ka mea akahiakahi a kaniailio, ao ' le loa ,he wa e lilo ai 0 kau mau mea i noohoo ai i kekahi aku, a aole 110 hoi e komo iki mai ana ka maka'u iloko ou 11,0 kau niea e kainailio ai no ka mea. ua p'au aku la. , E heluhelu mau i ka a i na mea kuhikuhi e ae ina e makemake ana kakou e hoolilp ia,-mau mea i uiau mea no ko kakpu, ola ,ana, ma ka lia-, a-wi i. ko. kakou ,noonoo, 110 ia mau mea me ,ka p.aku'i pu ana hoi ,i 111 m'ea ho.u e .ae i loaa ia? kak.9u.nle ia mau mea, ina no palia me na wajii huaolelo liilii loa, i mea e hoike aku ai, ua lioolilo kakou ia mau mea na kaJvo.u ponoi iho. . Mai. .poina i ka lia 'i i lia inpa 0 ikaiioea nana.,kekahi oleio kaulana a. liookaau i paanaau ia oe, a i oie i ,kahi i .hoikeia. ai « maloko o ka .Uaibala, 0 ia olelo a pauku Baiba!a paha iiu i ha'i aku la. E hoopaanaau i ka oleto a- e ha'i ,paanaa'u -akti iiō, lioi. Mai lieluhelu aku me ka bnlie.- , 01 ka mea e liolomua ai kakou ma na hana o kā halawai haipule, o ka hoopaā o ka ma'nao e hana-i liookahi hana hou i kela ame keia, niahina a eJua mahina paha, ahiki i ka-hiki pono loa ana ia kakt)nS ke h'ana i na mea apau maloko 0 lea ha'lawui hai'ii'Uie, e Taa ka wehewehe ana i ka manae/ ame ke kaona 0 ke'kalii niau olelo leānhina a hooHaau; ka h6ike anft i kekahi wahi iwoolelo hooj)ilrpili, a hoomakeaka paha, a. i kekahi mea palia au i ilee, a i hoomaopopo ai, me ka hoike pu i ka manaopili 0 ia mea n!ia kou manao. iho; e ho'ike no k'au niaa, niea i ike maoli ai nou iho; ina he mān īiianao kekāhi au i lohe ai paha, a h'ianao oe e hoike i kou manao, 110 ia manāo e hoilee no ma ke ano maikai, elike ; me ka p<?lolei au i„mapao ai; e hhneni.me. ke kali ola, a kapi mai ka ogana a alakai jna|. paha lee .alakai himqni, ina he ,hiki. 110 ia oe ie himeiii; p.pule akea oe mai liilahila e hoomaka ana nie ltekahi wahi.pule pokole no; a p alakai 110 hoi oe i kekahi lialawai mai inaka'u a hilahila.

O manawa 110 ka haiolelo a )ia'j uianao aiiā, e hoōkaulike no me ka nranawa o ka hālawai. Ina he hookahi' horo o ka halawai, a iiva he umi-kuma-miuute e lilo no ua hana inaa i inau o ka hooinaka ana o ka halawai, a | he umi minute no na himeni ame na ha-! na hope loa o ala'la he hapalna h'ora «o e koe inva, a e ]>unnaue i keiā manawa iwa'ena o na la|a apau o ka ahahtii i akoakoa wiai. Ina h? kanakolu / ka nui maloko o ke anaina, alaila aole pono e oi aku ka manawa ha'i manao o ka mea hookaiii raamua o ka minute hookahi. Ina e hiki ple i kekahi mea ke ha'i i kona manao apau, maloko o ka fninute hookahi, e pono e noho oiā a mahōpe lōa, hoi o ka pau ana o ka poē hou aine ka lK>e e ae i ka hoike i ko lakou manāo, ina nae he manawa mahopje olaila. O ka ikiiika, a o ke ki i>aha e iiolomua ai ha hana a kakou, no ka halawai haipule' o ka iini nui ana e hooi |udlu aku i ko kakou Haku aloha, mā ka hoike manao ana Nona ame ka hooikaīWa k'p'a, hōi~ i kekahi poe aku e lilo mai Nona. O keia ikaikā lea mea nana e kapae 'oa aku i ka māka'u, ke pihoi-' hoi, aine ka hi!ah»la wnle a mni na manao kiekie a jmno ole no hoi. Aīai noonoo iki kakou no kākou iho akn e noonoo no ka hnlnwai. E hoilioi mau >a lesu iuamua ou i na wa ajwu a uiahope

oe c halmi ana laia. E iini nui Uakou e hana elike 111« ka hiki ia kakon, a c hooman«U) pu no ke hoolohe mai la »o kou Haku ia oe, a ke Nana mai la no •>c -kona mau niaka; aloha ia oe. E hooīkaika inau »a ana no kakou, e liana i ka mea i hiki ia kakou ke hana, 110 Ua uiea, na.lesu ka halawal aole na kakou, a ke hilinai aku nei ni'hoi kakou ia lesu iro ko kakou ikaika. K apo mai ana no ka Haku lesu i na lmaolelo ā]»au a kakou i hoopuka a"ku ai Nona; ina no me na iehelehe hemahema ame ka pihoihoi no ka hoopuka ana aku ia piau huaolelo, a ina o ia iho la 110 ka |iick i hiki ia kakou ke hana-nku. E hoolilo mai ana «o ka Hnku ia nta«i Imaoielo i hoopukaia aku i nioa hua nui jnai no, elike 110 hoi me ka haiao naauHo loa i ha'i ia mai. H hoomaikai mfti ana no ka Haku losu i na hooikaikl aiia aj)au i hooikaika ia Xona. . (Aole i pau.)