Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 12, 24 March 1916 — HUI PU NA KOA O CARRANZA ME VILLA E KU-E I NA AMERICA E KOMO KUHOHONU ANA O AMERIKA I KE KAUA MA MEKIKO [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HUI PU NA KOA O CARRANZA ME VILLA E KU-E I NA AMERICA

E KOMO KUHOHONU ANA O AMERIKA I KE KAUA MA MEKIKO

I/'A Mekia Kenerald Frederick Funsiton t me Kona Mau AHikoa ma ke " Keena Poo, no ke Kaua Ana Ia KeneraJa Villa

WAKINEKONA, Mar. 21.-0 ke kaua nui mawaena o KenernJa ViJJa ame na pualikoa kaualio Aineiika nialalo o ke alakai ana a ke lvenerala Pershing J*e upuia aku nei e hooukaia ana maloko o na hora he 2+, i kulike me na lono kelekalapa mai San Antonio n\ai i loaa mai i ke keena J<aua ina kn po nei. Aohe niea hookahi i ike maopopo i ka wa hea la e hoano mai ai ke kenerala kipi me kona mau koa 110 ke kaua ana me na koa Ameiika, no na lono e pili ana i kana wahi e holo hele mai nei, he kulike ole loa me ke alakai hewa i na noonoo, aka nae i ka nana aku ua 111.10popo loa i ke keena kikowaena 0 ke Kenerala Funston aole i mamao loa ka manawa a hooiliia ke kaua. Ua ae ma ka po nei e ke Kenerala rungton kekahi hoolaha e hoakaka ana i kahi a ua pualikoa Ameiika ekolu e ka'i la. O ke kolamu mua aia ke ka 'i la no ka hema mai Casas Gramles aku 110 Babieora. O ka lua 0 na kolamu ke ka'i hikina hema la no E1 Valle, a 0 ke kolu 110 Carmen. Hoauheeia mai o Villa no Kahl a na Koa Amerika e Ka'i aku la O Villa, wahi a ka hoakaka a kekahi mau lono lehulehu e pili ana i kana wahi e holo hele mai la, ua hoauheeia mai oia me kona mau koa e ke Konela Cano, me kekahi kolamu 0 na koa 0 Carranza, a i keia manawa aia oia ke ka'i mai la ika akau 110 EJ Valle. Ina he lojio oiaio keia, alaila, e holo pololei mai ana oia iloko 0 na koa Amerika e hahai aku la. E hoakaka ana kekahi mau lono kelekalapa e ae i kel«hi moolelo hou e pili ana i ke kaua i hooukaia mawaena 0 Villa ame Konela Oano. I kulike ai mē keia mau lono ma Nomiquisa i hakaka ai na koa. e alakaiia ana e Canc me na koa 0 Villa. No kekahi mau hora ke kaua ana me ka maopopo ole 0 ka aoao e lanaleila ana, aka nae, mahope ua hookaawale mai la 0 Villa 1 kona mau koa a hoomaka mai la ke ka-'i aua 110 ka akau. Ma ka Poaono i hala keia kaua ana, pela ka oleloia. Ua emi iho malalo 0 ke kaukani ka heluna 0 na koa a CaTranza inalalo 0 Konela Cano. Hoounaia Mai e Oarranza he Kope 0 ka Aelike Mahope iho 0 ke noi ana aku a ke aupuni feflerala maanei no ka aeia mai o ka hcjt>hanaia ana 0 na kaaahi Mekiko Lahūi no ka halihali ana i na koa, ua waiho mai la ke aupuni 0 Mekiko i ke kope o ka aelike me ke aupuni 0 Amerika e hoomalu ana i na ooloku apau e ala mai ana iloko 0 ka wa e hahaiia ana o VilJa e pa koa o Amerika ame na koa Mekiko malalo o na kenerala a Cafranza. Ma keia ano hana ua manaoia e holoii ae ana na manao kuhihewa' e alakai aku ai ahiki i ka lokahi ole ana a e ala niai ai paha he kaua. Ua oleloia maanei, ua lokahi like na aupuni a elua maluna 0 keia manao, a he liilii loa na manao kanalua no ka holopono o na hooponoponoia ana no keia aelike ma kekahi manawa 0 keia ,la a i ole ina ka la apopo. '

Ke'ake'aia ka Noho ana" Maloko o na. Kulanakauliale Mekiko Ua waihoia mai e ke Kenerala Carranza kekahi hoohalahala malalo o na loino me ke keena aup-uni e ku-e ana i ka nolio ana o na koa Amei'ika maloko o ke kulanakauliale o Casas Grandes. Ua kauohaia aku nei ke KeneraVa PersMii£ e ke keona kaua. ma o ke Keneiala Funston la, aole e noho maloko o kekahi o i.a kulanakauhale Mekiko. Ua noi pu mai o Carranza ia A?nerika. e hoike piha aku iaia i Ua makemake pololei loa o ke Kuhina Baker e pili ana i ka hana i makemakeia ai o ?ia kaaahi Mekiko no na pualikoa Ameīika. E hoolakoia aku ana oia me ka manao hoakaka i makemakeia. Ua hoomaopopoia e nei ka ae ana mai 0 ke aupuni o Carranza e lioouna mai i kekahi pualikoa no ka akau me ka manao e hoopuni ia Villa. Eono Mau Mokuea me Pershing E lioakaka ana ka lono kelekalapa mai ka mokuna aina Texas mai, he eono mau mokuea e hele pu la. nie na pualikoa malalo i ka lioomalu ana a ke Kenerala .Pershing, a ke 'hana mai la na mokuea i na hana maikai ma o ka ha-lo ana ma na aina mauna me ke i.ilo ana ma ke ano e hiki otte ai i na pualikoa kaualio ke hana, me ka nana ole pehea la ka nui o kona kamaaina in mau wahi. manaoia o kahi e hoomoana mai la o na koa o Pershing aia ma kekahi walii kokoke i C'asas Gran«les, o, ka ikaīka loa o ka hookapu ana ka mea nana 1 alai mai 5 ka loaa pololei ana o ka lioike elike me ka hoakaka a keia mau lono kelekelapa. Ma ka Kenetala Gavira hoakaka hoi, kekahi o na kenerala a Carranza nana e hooma'u mai la ma Juarez. mahope o ke ka'i ana aku a Villa no ka hema no n:i aina mauna," ua pelu palna kana ka ; i ana no ka hikina. alaila ka'i hou aku la no ka hema ma ke ulahele e hoea aku ai i Nomiquisa. Na Koa o Carranza ma Juarez O na koa a Carranaa i hoonolioia ai ma Casas Grantles i ka wa a ke Keneiala. Pershing i hoomaka aku ai e ka 'i no -ka hema aia i keia manawa ma Juarez. Ua hauwawaia ae kekahi lono mai hiki loa i na puafikoa o Carranza ke pi'.uiku i ko Villa ka 5 i ana aku no ka hema ,eia nae ua hookuuia aku la e liele me ke keakea oleia aku. Ma ka moolelo, .mahope o kela kaua huapo ana a Villa ma Columbus, a hōi awiwi aku ai oia no kai hema, ua .liookokoke loa aku oia i kekahi man pualikoa o Garranza. Ua hoouna aku oia i kekahi leka e olelo ana aole oia e hoouka kaua ana e ku-e aku Mekiko, a mamuli o ia kumu i hookuuia aku ai ka oia e ka'i ma kona alahele. A oiai o ka hapanui o na koa Amerika i hoounaia aku he niau koa helewawae, ua hoolahaia ae nae ma ke aumoe ana iho o kā po nei, he elua mau hapa pualikaualio i kauohaia aku e ka'i aku .no kela aoaō o ,ka mokuna aina ma wahi ma ke komohana jriai o Columbus, aka, aole nae he aeia o ka hoike ia ana ae o ka manao no keia hoounaia ana aku o na koa ma ke keena kikowaena. . O ka nui o na lilo i kohoia no keia

lmaka'i a na Amcrika o ka hoounaia ana aku e hahai mahope o Villa aneane ioa i ke $40,000 no l<a la, a i:a manaoia e pii mah»ah«a hou ae ana na hoolilo niamua o ka paa ana o ke Ke?i«raia Viiia aine kona mau koa i ka hopuia. Ua hoakakaia ?na na lono niai K1 Pa* so mai ua p-iha hauoli na kanpka Amerika maloko o Mokiko no kpia komo koke aua aku a na koa AnuM-ika iloko o Mekiko e hahai mahope o ke kcnerala kipi, a ke hana mai la lakou i iia hana apan e hiki ana ia lakou ke kokua i na koa Amerika. Ma ka oleloia hookahi kanaka Atrevika hanai h''loholona 'waiwai i hoolaha ae he $50,000 kana makana ke paa o Villa, make a ola palia. He mau makana e ae no kekahi o ia ano like, aka he Hilii mai nne na huaheli? a ma ka olelpia na kekahi poe lawelawe oihana e ae o Mekiko ia mau makana. Hui Pu na Hoa o Caxranza Ma ka Hahai Ana O ke keena aupuni ka i hoolaha ae 0 ke Kanikela Silliman ka mea hui mau me Carranzri, ka mea i kelekalapa mai 1 Wakinekona nei ; ua loaa aku iaia na hooiaio ana mai ke Kenerala Carranza aku, {fole e ku-eia mai ana e «iekahi o na pualikoa a Carranza kela komo ana aku la a na pualikoa Amei'ika i Mekiko. Ma kekahi mau lono e ae hoi i loaa mai e hoakaka ana i ka hui pu ana ae o na pualikoa'a Carranza me na pualikoa Amen'ka malalo o ke Kenerala Pershing. Ua hoikeia mai Douglas, Arizona mai, he eha haneri koa malalo o ke Kenerala Calles i makaukau a e hui pu aku ana ma ke ka'i pu ana me na koa Amerika. Ua lilo ka hana a ke senate » hauoli loa na ka aha kuhina» TJa aponoia e ke senate i nehinei he olelo hooholo i waihoia mai e ke Senatoa Follette. e apono ana i ka hoounaia āku 0 kekahi mau pualikoa no ka hopu ana ia Villa, a e Jiooiaio pu aku ana ia kiko, o ke komoia ana aku o Mekiko e na koa Amerika aole ia no ka hoopoino wale ana aku i na makaainana Mekiko, aka, no ka hana wale no e kauia aku ai ka hoopa'i maluna o Villa ame kona mau ukali, a e loaa pu ai ka maluhia ia Mekiko. Okiia, ka Uwea Kelekalapa Amerika Maloko o Mekiko WASHIXGTON, Mar. 22.—Ua hoike akea ae ka poai o na luna aupuni i na manao pihoihoi mamuli o ka ulu ana 0 na manao mokuahana mawaena iho O na koa o Carranaza e ku-e ana i ke komoia ana aku o ko lakou aupuni e na koa Amerika me ka nana ole ae i ka aelike e ku nei i aneane e pau i ka hooponoponoia, e hiki ai i na koa o Carranza ame na "koa Amerika ke hui a hana like. Ma na lono mai ka mokuna aina mai he oi'aku ke pouliuli e pili ana i ke kulana maloko o Mekiko, kahi a lakou i hoike mai ai ua hoalaia ae na nianao pihoihoi iw,aena o na kanaka Mekiko maniuli o na lono like ole e ku-e ana 1 na Amerika. Ma ka po i hala ua hoounaia mai kekahi noi e Kenerala Funston i 'ke keena kaua no ka hoounaia aku o kekahi mau pualikoa hou, no ka hoopakele ana i ka laina uwea kelekalapa mawaena o fce Kenerala Pershin£: ame ka mokuna aina, a mamuli o keia i maopopo ai ke

kulana kupilikii 0 na koa Ameiika maloko 0 Mekiko. Kaawale. ka Pualikoa a Persh'ng Mai ka Hiki Ana ke Kamailio Pu O ka hiki ana ke hui pu aku a kamailio pu me na pualikoa Amerika e hahai la maho]M3 o % Villa ua oki pu ia. O ka laina uwea kelekalapa mawaona 0 ke Kenerala Pershing ame Amerika ua okiia ma kekahi walii nia ka akau aku 0 C;asas Grandes. a o na lako uwenolelo uwea ole i lawe pu ia ai o na koa Amerika ua hiki ole ke hana i ka hana. TJa hookauliilii'a ka Begimana ma Kela ame Keia Wahi O ke keena kikowaena me ka puolikoa pu mikini aia ma ka Papu Mver, a o ka pualikoa kaualio ekalii aia ma ka Papu Sheri<lan. a o ka lua o na pu» alikaualio ua hooiiohoin ma k a Par 1 Leavenworth. O ka pualikoa holewawae 2.5 kekahi i kauohain e holo aku no ka Papu D. A. Russel. Hooum Awlwi na Amerika e Kokua. 1 na Koa o Carranza He lono kelakalapn kn i loaa ae i EI Pa«o e hoakaka ana i ke kana mawaena 0 11 a koa 0 C'arranza ame Villa. I knlike ai me ka lono, ua hoouna awiwi loaia akn na koa Amerika e kokua i na koa 0 Carranza, oia nae. aohe moolelo l'ihn no ka hopena 0 keia kaua i lona »iai ianei. Elua Mau Kanaka Lele 1 ka Lew» me ke Kenerala Pershing i Nalowalo Aole i; loaa mai kekahi lono n 0 na kannka Amerika lele i ka lewa i hoouna t>u ia ai me ke Kencrala Pershinif > hoike hope ia mai ai ua nalowale maloko 0 na waonahele 0 Mekiko. O na aliikoa elua oia ka Lutanela Eknhi Robt. H. Willi». Jr., anie ka Lutancla Ekahi Edgar S. Gowcll. ua manaoia o laua na kanaka akaniai lon i ka lele ana i ka lewa a kauohaia e hele pu no ka hana me na pualikoa. Ua hoopukaia aku he kauoha i na kanaka lele lewa e ae, a poln me 11 a kalaiwa o nn kaa otomobile lawe ukana e makaala loa lakou no oa kaoaka nalowale, a ina e nele ana ko laua hoike koke mai alaila e honunaia aku kekahi poe i wneia e huli ia laua.