Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 14, 7 April 1916 — HE MOOLELO NO NA KAIKAMAHINE ILIHUNE A I OLE Ka Oi Aku o ka U'i Iwaena o na Wahine Apau—He Moolelo i Piha me na Haawina Walohia. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA KAIKAMAHINE ILIHUNE A I OLE Ka Oi Aku o ka U'i Iwaena o na Wahine Apau—He Moolelo i Piha me na Haawina Walohia.

"He keu aku moali ka keia a ka mea kupaianaha. me he mea la, aia kekahi mea ano nui loa i pili i ke ola ana o Vana de Vea, me kekahi o maua. pela paha i loaa ai iaia he moeuhane o kela ano," i , pane ae ai o Mauda, no ka hoakaka ana i kona, manao, ke kumu i 1 loaa ai he moeuhane ia \ r ana de Vea, no laua nei. "He hookahi a'u mea i hoomaopopo loa, ua aloha o Vana de Vea ia Grace oiai'no nae he kaikamahine ilihune oia,'.' i hoomau hou aku ai o Mauda i kana kamailio ana. "Ua ike aku au ma kona mau maka. ma kela la mua loa ana i hele ae ai e pena i na kii o maua; e kau mau ana kana nana ana maluna o Grace.", "O. e Mauda. pehea la oe e hoike mai nei i kena mau mea, i liiki ole ke hookoia," i pane mai ai o Grace me ka hoomaka okoa ana iho e uwe. "Ke kamailio wale nei no au i ka mea a'u i manaoio ai, a me he mea la o ka mea pololei maoli no ia." "Aia he pali kuhoho o'u ame kela kanaka opio. He wahi kaikamahine ilihune wale iho no au; oiai hoi he kanaka o Vana dc Vea i lako i ka waiwai, a o ka poe wale no i like aku me kona r-:io. ke kupono e lilo i hoa nona e kohu ai. Aole loa oia e nonoi mai ana ia'u i wahine nana, o kona hoao ana mai e hana pela, ua hoohaahaa iho oia iaia malalo o kona mau hoaloha, e hoohilahilaia mai ai oia e lakou." "O oe e Grace ame Mauda nei, ua kupowo loa olua e lilo aku i inau wahine na na kanaka waiwai a hanohano loa maloko nei 5 keia. kulanakauhale," wahi a Volokale no ka hoopau ana ae i na pohihihi 0 na mea a na lede opio e kamailio ana mawaena wa!e iho no o laua. "O ka maemae, ke kulana lede oiaio anie ka u'i o na helehelena, ua lawa ia no ka lilo ana aku o kekahi kaikamahine i wahine na kekahi kanaka, me ka nana ole ia o kona kulana, no ka mea ua koho maoh iho no au. pela ke ano o ka wahine a'u e lawe mai aH kokoolua no'u no keia ola ana." Ia hooki ana iho o kela kamailio ana mai a Volokale, kau pono mai la kana nana ana maluna o Mauda, me kona hopohopo loa. ua lilo paha kana mau olelo i mea e hoehaehaia aku ai ka manao o ke kaikamahine opio, aole pela, ma ka helehelena o ; hine nei i hoike oikoa mai ai no ke komo ana aku o na manao hoohuoi iloko ona, aia ka noonoo nui o keia kanaka opio maluna ona. No kekahi mau sekona ka noho malie ana o Mauda me ka pane. f»Je aku, ia wa i kamailio mai ai ma kekahi mea okoa, i ka pane ana ae; "O ka'u wale no e kalokalo ae nei i na lani, aole e halawai mai l:o kakou hoaloha, me kekahi pilikia i oi aku i ka mea i loaa iaia i keia manawa!" "Aole he loihi o ka manawa i koe a kakou e holo aku ai, o ka lioopauia no ia o ko kakou mau pohihihi apau, ua hiki loa ke ikeia aku ka hale i keia manawa," wahi a Volokale. He mau minuke helu wale no ia o lea holo ana aku o ke kaa, ku ana nei mamua o kā home nani o Vana de Vea makua, a>laila kokua aku la o Volokale ma ka hoolele ana i na kaikamahine ilalo. o kona pii awiwi aku la no ia nolun,a o ka lanai, a kaomi ino aku la i ka be!e kahea, o ka wa ia ī kani kapalulu aku ai ka bele, e hoike ana i ka nuhou hauoli, no ka hoea ana aku o Volokale me kana mau mālihini. " j O ka mea nana i hqle mai e wehe i ka piika, 6 Vana de Vea makua no ia, a i ka ike ana mai ia Volokale, haawi mai la i kona lima, me ka pane ana mai: "Ua hoike e mai nei o. Kalena ia makou, ua loaa na kaikamahine ia oe." wahi ana me ka hoike ana mai o kona mau mak'a. i ka olioli. "Ua piha loa oia me ka pihoihoi, ahiki 1 ke akakuu anae mai. he hookahi wale ae nei no hora i hala. iaia i hooho 4 ae ai: 'Ua pakele laua! Ua pakele laua!' alaila haule aku la oia hiamoe me ka oluolu loa. a hoea wale mai la oe. He keu aku keia a ka mea kupaianaha loa!" , "He kupaianaha mai auanei kau a koe aku." i pane aku ai o Voloksle no ka hooiaio ana i na olelo a ka makuakane O' ka mea ma'i "He mea oiaio loa, mai Jcuu wa i haalele iho ai i keia home, ma ka'u misiona ahiki wale no i ka manawa he hookahi ae nei hora i hala, mau ka make majuna o na lede opio, a o ka manawa a Kalena i hoike ae ai ia oukou, no ko laua hoopakeleia ana, ia wa wale no i auhee aku ai na poino mai ia laua aku." "Aole he mea e ae nana i hoopakele ia maua, mamuli wale no ia o kana mau hana koa a wiwo ole," wahi a Mauda, me ke kuhikuhi ana ae ia Volokale. € "E komo Qiai kakou iloko nei, ua ala paha o Kalena i keia-ma-nawa." i kono mai ai o Vana de Vea makua ia Volokale ma, me ka huli ana aku hele no kah'i o ka rumi o kana keiki e waiho mai ana i ka ma'i kupilikii. Ua ala i'o o Kalena Vana de Vea ia lakou nei i komo aku ai maloko o kona rttmi, a i ka ike ana mai o ke kanaka ma'i i na kaikanlahine, akahi no a ikeia aku ka mohala maikai ana mai o kona helehelena, pahola okoa mai la i kona mau lima, aia hoi kona maka maluna o Volokale. Hopu aku la o Mauda ma kekahi lima. ā' pela lioi o Grnce ma kekahi lima. a ia wa i pane ae ai o Kalena Vana de Vea i kona hoaloha: "E kuu hoaloha, ia oe ma'kau huakai hoopakele i na hoaloha nei o kaua, ua ike au i na mea apau, a ua hoike mua iho nei au ia lakou nei, ua hoopakele oe ia laua. " "Aole i maopopo iki ia'y,;pehea la kei aike'kupaianaha i loaa mai ai ia'u; aka ua ike aku au ia Grace nei, e paaia ana iloko o ka lima o ke kanaka powa, a na ka poka o kau pu panapana i knili ae i ke ola mailoko mai o kela kanaka. O keia anei ka mea oiaio e Volokale?" "O kena ka mea oiaio loa, ua ki aku au iaia a make, no ka hoopakele ana i ke ola o Grace, iaia e hoao aku ana e kiola i ke ma'nine opio mawaho o ka puka aniani, he mau i-a helu wale no koe hoea aku i ka puka aniani, ua ku e aku la nae kona poo i ka 'poka 0 kuu du." . , "O ka mea au i hana aku ai e kuu Volokale, ke manaoio nei au, ua apono loa mai ke Akua. Akahi a loaa ia'u ka hauoli e kuu makuakane, a o ka'u wale no e kauoha aku nei ia oe," me ka huli' ana ae i kona makuakane, a i hou aku la: "Mai hookuu aku oe i na lede opio e komo hou iloko o ka poino, aka e hoolilo i keia home'no laua: aia hoi a loaa ia'u ka ikaika kupono, alaila hoike hou aku au ia oe i kekahi mau mea e ae, no ke kumu a'u e ae ole ai e haalele iho o Grace i keia hale; a ua maopopo pu no hoi ia'u, ma kahi 'a kona hoaloha e noho ai. malaila pu no o Miss de Likele." "O Miss de Likele? Owai ka mea nona kela inoa?" wahi aka makuakane me ke kahaha, i ka lohe ana aku no ka manawa mua loa, 1 kela inoa. . . , "I keia lede opio ka mea nona kela īnoa. oia o Mauda de Ltkele." i pane ae ai o Volokale, me ka paa ana mai poohiwi 0 Mauda. V 1 *. • i • - • "O de Likele! Auhea oe e Kalena, kuu keiki, o kou īnoa la ma kou wa i loaa akuai ia'u maloko o ka halehaiia ma Ladana. a mamuli wale no o ko'u hookama ana ia oe, i nalohia aku ai kela inoa mai ia oe aku. Ua holo aku kou makuakane ma kekahi huakai au moana, a haalele iho ia oe maluna o ka. uwapo, a na na luna aupuni 1 lawe aku ia oe a malama malalo o ko lakōu- malu." "He mea oiaio, ua kau aku kuu niakuakane o Alabaki de Likele maluna o kekahi moku. me ka manaoia, ua lawe pu aku oia i kuu kaikunane me ia." i parte ae ai o Mauda. "O ka moku a-.kuu makuakane i kau aku ai, ua ili iluna 6 kekahi puu pohaku he elua wale no la mahope iho o ka haalele ana aku ia LadanaTS,.^-

"Ke hoike nei au i keia mea imua o oukou, elike me ia a kuu makuahine i kamailio mai ai, a aia maloko o na palapala e paaia mai la e ka loio na mea apau e kakoo mai ana i keia mau hoakaka a'u, o kona inoa oia o Garahama." "O Keoni Garahama anei kuu loio?" i ninau mai ai o Vana de Vea makua. "Ae, aia mau palapala apau malalo o kona malu." wahi i Kalena me ka hooikaika ana mai e ala iluna, aka nae huli aoao ae la oia, a hoomau hou mai la: "Maloko o ka nupepa Herala i hoopukaia mai ai he hoolaha, e ninau ana no Alika de Likele ame kana kaikamahine i manaoia, aia laua ma Amerika nei. Ua maopopo loa ia'u o Mauda nei. ke kaikamahine a Alika, nolaila, malalo o ka'u kauoha ponoi, i hele aku ai o Garahama e hui pu me ka.lede opio nei, no ka imi ana aku i na mea oiaio i pili i kela hoolaha." "O, e hoomaikaiia na lani! Nawai no la ka like loa o kou helehelena e kuu keiki me ko Mauda, eia ka, aole oia he mea e aku, o kou pokii kaikuahine ponoi no ia; nolaila he mau keiki olua a, elua na'u." Me kela mau olelo i hoopukaia aku e Vana de Vea, o ke kukuli J iho la no ia o Mauda ma ka aoao o ka moe o Kalena. he hookahi hana' o ka hookahe i kona mau waimaka, me ka lele okoa ana mai iluna o ke kanaka opio, me na manao kui'o o ke aloha kaikunane, aole he mau waimaka no ke kaumaha, aka he mau wkimaka no ka hauoli. Iloko o kela mau minuke, aole he hookahi mea maloko o kela rumi, i hiki ke kaohi aku i ko lakou mau waimaka, o Volokale kek&hi i komo pu mai ma ka hoopulu ana i kona mau papalina, me na waimaka. '' • ; "He kaikamahine oe na'u i kfeia manawa, e pono ai ia'u ke apo aku ia oe, elike me ia i kou kaikunane," wahi a Vana de Vea makua, me ka pahola ana aku i kona mau lima imua o Mauda, a ku mai la no hoi ke kaikamahine opio iluna, a honi mai la i ka mea nana i malama i kona kaikunane, a ikeia ae ai-he keiki hanohano a waiwai. Me he mea la nae, o Grace ka mea oi loa aku o ka uwe. no ka mea ala mai la na noonoo like ole iloko ona, no kona hakoko hookahi aku i na inea o keia ola ana, mahope iho o ka loaa ana he.home a he mea nana e malama mai i kona kokoolua. "Pehea ōe e noke loa nei i.ka uwe e Grace? E hoopau i ka uwe ana, a e komo pu mai kaua iloko o keia hauoli nui!" i hoao mai ai o Mauda e hoolana i ka manao o Grace. "Pehea auanei e hiki ai ia'u ke uumi iho i ko'u mau waimaka? Ua loaa ja oe e Mauda, ka poe na lakou e malama mai ia oe; a e hookaawaleia ana kaua kekahi mai kekahi mai, e hakoko hookahi aku ai au me na inea he nui o keia ao. Mai keia manawa aku, e hooneleia mai auanei o Graie Beneka me kona hoaloha pilipaa, alaila hookahe hou aku la ua o Grace i kona mau waimaka. "Aole, aole loa e hakoko o Grace Beneka- me na inea o keia ola ana, e lawe mai ana au ia oe i wahine mare na'u; a ke paa nej no kuu manao. aole, e ku-e mai stna ky..u makuakane,"'i huli okoa aku ai o Kalena Vana de Vea ia Gface "a pili 'rtl'a kona a °ao. y "E lilo aku ane! au i wahine nau? Pehea la e hiki ai ia'u, he wahi kaikamahine ilihune, ke ola aku iloko o ka huaoli elike me keia!" "O Beneko anei ka makuakane o keia lede opio?" wahi hou a Vana de Vea makua. me ka hoomahuahuaia ana mai o kona mau manao kahaha. He keu no hoi, oka ikeia ana ae oko Mauda ano maoli, o ka mea kahaha hookahi la ia, eia ka hoi o ko Grace makuakane kekahi, me ka i hou ana aku o ua keonimana oo nei: "Ua hele like au me Keoni Beneka maloko o ke kula hookahi, iloko o ko maua mau la opio, a ua lilo oia i kanaka-kalepa maloko o ke kulanakauhale o Bosetona. He mau ma'kahikMoihi ko maua ike ole ana aku kekahi i kekahi, ua hala'wai nou iho la maua ma Italia, e hele makaikai ana oia me kana wahine me ka laua bebe."

"Ae, o Keoni Beneka ka inoa o ko'u makuakane, a ua hele makaikai aku oia me kuu makuahine no Europa, iloko o ko'u wahi \va uuku, he elima makahiki,"'i hoakaka mai v ai o Grace. "Ae, ke hoomahao' loa ia au ia oe. raau manawa leht\|ehu, i lilo ai kuu mau kuli nei i wahi nou ē.nahQ:ai, a i;a,lilo hoi kou may maawe lauoho i hoomimiloia, i matij>h>,ea paani na'ii ia mau makahiki i kaahope aku la. E Kalena Huu ; keiki, ina ua manao oe o kau wahine keia, ke haawi aku uei au i kuu ae, mailoko lilo aku o kuu puuwai," alaila apo ae la kekahi.ilima o Vana de Vea makua ia Grace a honi mai la ma ka papalina. I kela manawa i komo mai aiiee kauka, a i ka>'ike ana aku, i ka mohala maikai o ka helehelena o ke kanaka ma'i, i hooho e ai oia, me ka pahola hoi o ka minoaka ma kona Vvelēhelena : "Aole paha he hana hou aku ma ko'u aoao, no ka mea ke ike aku nei au, aole he laau e ae nana e hoola i ka'u ma'i, o ka haawi wale aku no i manawa nona e hoomaha ai." "He hookahi no hana nui a'u i makemake ai n?u, o ia kou lilo ana he hoike ike maka no kekahi hana ano e loa ma ke ao nei, ka mea nana i hoohalawai i keia mau kaikamahine me makou me ka hauoli loa. Eia ka o Kalena, kuu keiki hanai. oke ponoi loa.ia o Mauda, nolaila he mau keiki ponoi laua a elua na'u. O Grace nei hoi,p ke kaikamahine hookahi wale iho no ia a kuu hoakala Keoni Beneko, a hoaloha pilipaa loa no hoi o'u; oia pu kekahi e lilo mai ana he kaikamahine na'u, no ka mea e lilo ana oia he wahine itiare na Kalena iloko o ka manawa pokole mai keia wa aku." "A pehea, e waiho wale aku ana anei oukou ia Volokale, ka mea nana i hooikaika a loaa keia halawai hauoli ana?" i ninau hoomaoe mai ai ke kauka. "Auhea oe e kuu Eneki lioomanawanui; ina aia ka liana a ke aloha ke loku la iloko o kou puuwai no Mauda nei, elike me Kalena ia Grace, alaila e malamaia nō he elua mau paa mare maloko nei o kuu home. a no ka manawa mua loa auanpi, e hulahula aku ai au imua o oukou e a'u mau keiki, iloko o kuu mau la elemakule. "He meahuna keia na'll hookahi wale iho no, akahi nae a hiki mai i ka wa e hoikeia ae ai ike akea. Ua haulehia i'o au ike aloha no Mauda de Likele. Ma kela manawa mua loa a'u i ike aku ai ia laua,. a i hooho ae. ai, me ke kuhihewa ole, 'o laua na kaikamahir)e u'i loa ma ke ao nei.' mai ia manawa mai _i-komohia ai ka hoohihi iioko o'u nona, a nona wale no," wahi a Volokale, me ka nana pono ana aku ma na maka o Mauda. "Ina o ka mea oiaio kena ea, alaila e nana aku kakou no ka la. e hoopihaia ai leakou apau loa me ka hauoli," wahi a Vana de Vea makua, a o ka mea heluhekf pu kekahi e komohia iho ana na manao hauoli. no ka loaa* ana i keia mau kanaka opio. na wahine kilakila loa, maiwaena mai o na kaikamahine haahaā. a ilihune. Aole no he nui o na mea aku i koe, a ka mea kakau e hoakaka ae ai, koe wale no keia, ma ka auwina la o kela la i hele aku āi o Mauda ame Grace e ike ia Mary, ko laua hoaloha. a hoihoi mai la iaia no ka home hou i loaa ia laua nei. O kela kaukani dala i haawiia aku ai nana e malama, ua maka.naia e Mauda ma iaia. me : ko lakoū ha'na āna i* kekahi aelike, e.mau aku ko lakou noho aloha 1 ana me ka mālama maii' aku o kekahi ahikij'J<oJa_kou mau la hope. "He hauoli keia i loaa ia'u. i oi aku mamua o ka mea hiki ke hoakaka ae ma na huaolelo, a ke makemake nei au e ola aku me ka . hana ana i na mea apau e hauoli ai olua," i pane mai ai o Mary. He mau pule mahope mai, i loaa mai ai he pane i ka Loio Gal rahama mai Ladana mai, e hoike mai ana o Mauda de Likele ka , moopuna ponoi a M. C. Hawake, oia ka hooilina no kekahi waiwai 4 nui ma Ladana, a ma Amerika pu, eia ka o kela hale hoolimalima a • ka Madame Pilina e noho. ana. o kekahi ia o na waiwai o ke kupui nakane o Mauda. ua noho kela kaikamahine me ka uku i ka hoolimalima o.kekahi wahi rumi haahaa }oa, maloko o kona hale ponoi! 1 Iloko o na pu4e kakaikahi mahope mai, i ola loa ae ai o JKalena ■ Vana de V r ea mai kona ma'i mai. a maloko oka home nani o kona i makuakane i hoohuiia ae ai o Grace ma ka mare me Kalena Vana l df; Vea, pela hoi o Mauda me Volokale, a i ka akoakoa ana mai o na i haaloha apau o na kanaka opio, a ike i ka laua mau wahine. ia wa i hooho like ae ai lakou me na manao niahalo me ka i ana: "Iwaena : o na kaikamahine u ? i apau maloko oke kulanakauhale o Nu loka. [ aole i lihi launa mai ka u'i ame ka huapala o kt poe i kaena ia lakou • iho, imua o ko keia nrau kaikamahine, o na oi keia ma ka honua ; holookoa. | , KA HOPENA.. w j ;.;i r