Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 14, 7 April 1916 — HE MOOLELO NO BETERIKA ROLANA A I OLE Ka Epa Iloko o Ke Koloka o Ka Hookamani—He Moolele No Na Kaikamahine Elua. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO BETERIKA ROLANA A I OLE Ka Epa Iloko o Ke Koloka o Ka Hookamani—He Moolele No Na Kaikamahine Elua.

MOKUNA t. Aia ma ka aoao akau o Belegiuma, maloko o ka mahele ama 0 Anavea; a iwaena hoi o kekahi kula palahalaha. e ulu kakaikahi ana na laau loloa, e waiho ana hoi na awawa kuhoho, me na ena makani e ku ana ma kela ame keia wahi, aia iwaenakonu o kela wahi, e ku ana kekahi hale kahiko. Ua hoopuniia ua hale nei e na malapua, ame na mala huaai. a mawaho aku o kela mau mea, e hoopuni ana kekahi pa uinihapa, nona ke kiekie o umi-kumamalua kapuai. ... . . (Mai kinohi mai o ke ku* ana o keia hale, ahiki wale mai 1 ka manawa e hoolaunaia aku nei imua o ka poe heluhelu, ua ike ia ia. ma ka inoa ke Kakela Valabeka, a i noho ona ia e kekahi ohana Felemika; ao ka haku nona keia liale i keia manawa. he ke'ki opiopie wale no oia, aia maloko o kekahi o na kula kiekie kahi i hoonaauaoia ai. .... O ka hooponopono ana i kona mau waiwai apau. aia no īa malalo o kona mau kahu malama waiwai, a no ka hoomahuahua ana aku i ka waiwai o ke kanaka opio, ua hoolimalimaia aku kekahi mau naneri eka elua i kekalii hui mahiai. a ke nana aku i ka aina. he uliuli wale 110 mai ekahi aoao a i kekahi i na meaulu. No ke Kakela Valabeka hoi, me kona mau malapua ame na mala huaai e hoopuni ana i kona mau aoao, ua hoolimalimaia aku i ka poe e makemake ana e hoohala i kekahi manawa ma kela ' eia nae he kakaikahi loa ka noho ia o kela kakela, o ka hapanui o ka manawa he waiho wale iho no. , i He ekolu nae makahiki mamua aku o ka loaa ana o kekalu mea nohopaa ma kela kakela, ua loaa aku la he leka i na akena o ke kanaka opio, e noho ana ma Anawepa, mai kekahi kanaka Pelekane mai, e hoike mai ana no kona makemake e hoolimalima i ke Kakela Valabeka no hookahi makahiki, me ka hoouna pu ana mai, i ka uku < hoolimalima no ka makahiki holookoa. Aole he mau kumu kupono ole ma ka aoao o na akena e hoole aku ai i kela noi, nolaila, ua hoolimalimaia aku la ke kakela i ke keonimana Pelekane, a iloko o ka manawa pokole, ua hoea mai la , ka ona hou o kela home, me na kauwa. < Eia keia manawa iloko o ke kupulau, ke liko mai la na laau, ke "ōm'amaka mai la na meak?miu e hoike ipai ana, i ko lakpu mau lau uliuli; eia nae, mamuli o *ka noho? ole 4a o.kela. kakela-no kekahi manawa, ua lilo i hana nui na ua keonimana Pelekane nei. ka hoomaemae ana i ka hale, ame ka hoolako ana i na mea apau e oluolu - a i ka noho ana aku. Ua hoohalaia he manawa loihi e keia keonimana me kana mau kauwa lehulehu ma ka hoomakaukau ana i kela hale, a iaia i ike ai, aole he mau hemahema i koe, ia wa i haalele iho ai oia i ke Kakela ] Valabeka. a he hookahi nae pule mahope mai, a ma kekahi po pouli, oiai ka makani e pa ana me ka ikaika, i na kulu pakaua lioi e haluku eina, ua hoea aku la kekahi kaa i uhi paa ia kona mau aoao apau, a ku ana mamua o ka puka-pa o ke Kakela Valabeka. Eia kela manawa i hoea aku ai o ke kaa i na hora o ke aumoe, ua pio na kukui apau o ke kakela, ua hiamoe hoi na kauwa apau, e nohoalii ana ke anoano eehia o ka po; a iloko o ia anoano eehia 1 kahea aku ai kekahi kauwa mailuna aku o ke kaa me ka leo nui, me ka noke okoa ana i v ka hookani i kekahi bele no kekahi manawa loihi, ia wa i weheia mai ai ka puka aniani o kekahi rumi, a. pa-e mai la he leo ninau mailoko mai: "Ow r ai keia meā e noke nei ike kahea? Heaha kou makemake?" wahi a ka wahine malama halei i( Eia ka haku o kā hale me kona ohana ua hoea mai la. e kii mai e wehe i ka puka, i komo aku ai makou iloko," i pane aku ai 110 hoi ke kauwa. a.ia manawa. i a koke mai ai ke kukui o ke kakela, a iho mai la no hoi ka wahine malama hale e wehe i ka puka-pa, no ka hookomo ana aku i ke kaa o kona haku iloko. Mamua o ka puka o ka hale, e ku maj ana ka wahine malama hale meka ihoihokukui e paa ana iloko o kona lim&, a me ke kakali ole a malie ka ua, ua lele koke aku la ke keonimana Pelekane ilalo, me ka hopu ana mai i ka lima o kekahi lede, a pii aku la noluna o ka lanai o ka hale, a holo loa aku la no ka hale oluna, a he mau minuke helu wale no nia ia hope mai, oili hou ana no ua keonimana nei, me ka hele pololei ana mai no kahi e k-u aku ana o„ke kaia; a iaia o ka hoi ana aku no ka hale, e kokua aku ana oia i kekahi lede opio, me kana keiki ma kekahi aoao mai. "He kaikamahine hanai keia na'u," i pane aku ai ua keonimana nei i ka wahine malama hale. "E alakai aku oe ia makou noloko o kona rumi, he pono e hoea koke aku kuu kaikamahine ma'i maloko 0 kona rumi," o ka huli aku la no hoi ia o ka mea malama hale, me ka ukali ana aku o na malihini mahope ona. I ka hoea ana aku o ka lede opio maloko o kekahi rumi i hookaawale ia nona, ua kauohaia mai la ka waliine malama hale, e hoi oia e hiamoe, oiai no hoi na malihini i hoomakaukau iho ai ia lakou, 110 ka hooluolu ana ma ia koena po. I ke ao ana ae ma kekahi kakahiaka mai, a i ka wa o ka paina kakahiaka, i hoea mai ai ke keonimaha Pelekane nana i hoolimalima 1 kela kakela, a ka mea kakau e hoolauna aku nei iaia, ma ka inoa o Konela Palani, me ka ukali pu ana mai o kana wahine mahope ona, a he mau minuke hoi mahope mai, i hoea aku ai ka laua keiki, he l»anaka opio nona ka inoa o Radela Palani; o ka mea apiki -nae, aole he ikeia ak.u o ke kaikamahine opio, a iloko o na la apau mahope mai, aole oia i ike iki ia ma ke pakaukau aina, a aole no h.oi lie hoo-; kahi o na kauwa i ike iaia, no ka mea, aole loa he manawa a ka ledc | opio i haalele aku ai ialoko o kona rurhi, e noho paa mau ana oia i.'oko, a o Mrs. Palani wale no ka mea hoea aku imua ona, no ka lawe ana mai i kana mau meaai, ame kana mau mea apau e .makemake ai. me ka papa loa ia o na kauwa, aole e hookokoke mawaho o ka puka o kela kaikamahine. I ka hala ana o ka pule hookahi ma kela kakela, ua hoopoina !o: t na kauwa no ko lakou hoomaopopo ana, he lede opio kekahi ma - kela hale, a koe wale no ka wahine malama hale ame ke kalaiwa1/aa, o laua wale no na mea i ike maffoli i ka lede opio, koe aku nae ka ike ana i kona helehelena, oiai ua paa i kekahi uhimaka manoanoa. Me kela maopopo no nae i keia mau mea elua, aia he lede opio kekahi maloko o ka hale, aole o laua noonoo e niele wale aku i ke kumu o kona ike ole ia, a i ka wa-.a Mrs. Palani i hoakaka aku ai, lie kaikamahine hehena kela, ua manaoio laua, me ka hoopau manawa ole, ma ka huli pono ana akiu i ka mea oiaio. No ka mahina hookahi kela noho ana o ka lede opio, i manao wale ia he ma'i pupule kona, aole bia i oili iki aku mawaho o ka puka o kona rumi, he kohu paahao maoli oia ; aka.nae ma kekahi po pouli i like loa aku no ka ino me kela po a Konela Palani ame kona ohana i hoea aku ai i ke Kakela Vālabeka, ua hoakoakoa «e la na makua ame ka laua keikikane maloko o ke keena hookipa, me ke kamailio ana me ka leo malie, eia nae i kela ame keia manawa. e lehd mau ae ana ka lakou nana ana i ka hale maluna, me he mea la. aole he kuniuhana e ae a lakou e kamailio ana, no ka lede opio no ia ma ka hale maluna. • Iloko no hoi o keia manawa hookahi ke holoholo la ka !ede opio i hoopaaia maloko o kona rumi, me ka piha nauki, no kona ae ole ia e ike aku i ke ao malamalama. He elua mau rumi i hookaawaleia no ka lede opio, He hookahl 'he mmi moe. me kekahi wahi auau. a o ka lua o ka rumi he keena hookipa. Aole he mau lako hoonani hale maloko o kela mau rumi. koe wale no kekahi mau noho, me ka laka mau x ia ona puka ina wa apau, a e paa mau ana no hoi na puka aniani, me ka hanaia he mau .kua hao, i like loa aku 110 me ke ano o na keena hoopaa lawehala. ; ■ (Aole i pau.)