Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 15, 14 April 1916 — HE MOOLELO NO BETERIKA ROLANA A I OLE Ka Epa Iloko o Ke Koloka o Ka Hookamani-He Moolele No Na Kaikamahine Elua. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO BETERIKA ROLANA A I OLE Ka Epa Iloko o Ke Koloka o Ka Hoo-kamani-He Moolele No Na Kaikamahine Elua.

r. ' j Mawaena . :i e ka mea heluhelu ame ka mea kakau, aole he :ede v ne. ka mea c Imloholo la maloko o kona mau rumi, o Beterik;a Rohan:i n«. ia. ka mea nona keia moolelo. Aole he ano hehena iloko ] «>na. a -»];ulcpule paha o kona nor>noo. aole hoi e hihi. o ka ae ole aku ! kem kaikamahme i ka makemake o na makua ame ka laua kejki, j.e!a ihw la oia i lilo ai he paahao malalo oko lakou malu. X«> kekahi mar.awa ka holoholo ana o ka iede opio, piha ne ka lu-.uki. ia wa i hooho ok«»a ae ai oia i keia mau olelo: "Htaha la hoi keia ona e loihi loa mai nei, aohe he hoea ] na ,ōa e hele mai ana. a hoi aku. alaila e hoao ana au e holo mahu-ī-a i keia po. me ka hiki hou ole iho ke hoomanawanui i ke ano o keia in»ho paahao ana. Ina aole oia e hele mai ana, aole e hiki ia'n o hoea mai auanei oia ma kekahi wā o keia po, o ko'u ]• :;;i pono no ia." ' K no.muo ana no nae o Beterika i kana mea e hana aku ai, na--1 eke ana no ke ki ma kona puka, a iloko o na sekona helu wale no. I ' !]i » ana no oMrs.Koneia Palan. me ka paa ana o kekahi lima i 1 - iwiiie. »heo o ka puka. a ma kekahi lima hoi. he kiahawai me ka ] a paakiki. "Ua loihi ka'u kakali ana no kau pane e Betenka, a pehea e h'ki ana anei ia oe ke pane mai ia'u i keia po?" wahi a Mrs. Palani, n- ka hnkā jif.no ana aku o kana nana ana maluna o ke kaikama'hine "]>io. - . ' > kela pane r,u:a no a'u i haawi aku ai ia oe ma keia kakahiaka. .. ; .'i ].:nie ii" ka'u e haawi aku ana ia oe. elike me ia a'u i hoike niau -k:i ai i na manawa apau au i waiho mai ai i kau ninau. Pehea la k:. i«>ihi o k«.u mau ana mai ia'u i ka niele, aole loa e loli ae ana 1 •'u pane. aka e'hoole mau aku ana au ahiki i kuu mak-e ana." .. Ma na manawa e ae, i ka wa a Beterika e pane aku ai, e haalele k. ke mai ana o Mrs. Palani iaia. ma keia po rfae, aole oia i hoi koke : • u. aVa noho.mai la no. me ka i ana mai: " \uhea oe e Beterika." wahi ana me ka leo ma'ie, me kona ] • ikeike okoa ana mai i kona ano p'ha i ka. inaalea. "Aole loa i v fi(,p« p«» iki ia oe e Beterika kau mea e hana nei. Hfe kaikamahine i wale iho no oe o iwakalua makahiki, i maopopo .ole i na mea • k ? ao holf>okoa e hoopuni nei i kou ola auu ;«ua pailaniia aku oe v k«.u mau wiakua iloko o kou mau la opio, ā pela oe i lilo ai i kaikali.ahine paakiki a piha me ka nuha. "X<. kou pono wale no. peia makou e makemake nei. e.'ae mai . ina mea apau e hanaia ner nou, aole loa makou e haawipio ana : ' iki i k- u ae okoa ana mai me ka maikai. e lioolohe i na mea i hooi:''aia e imua na makua ame ka maiia keikikane." ' Alaila ina au e hoole mau aku ana i ka hooko ana i ko oukou jv..-u makemake. pehea iho la ia?" Pahola ae la'ka minoaka ma na papalina o,Mrs. Pala.n>i, he mi- -! aka o ka piha me ka maalea ame ke kolohe, a Beterika e ike mai me ka haalulu o kona kino, alaila pane hou aku. la ua o Mrs. Pulani: "He elua wale no au mea e koho mai ai. o ka mua, o ia no-ko:i ana mai e lilo i wahine na ke keiki a.maua; ā o ka lua, ina e wau pna kou paakiki. e Tr©okau okoā ia akii ana ka make maluna ou, pela w.ile n«*> e holo mai ai kou mau waiwai apau malupa,, o. "Ina o kena iho la ka oukou .mn i manao ai e hana ma' nnluiia o'u ea, ke hoole loa aku nei au ma na ano apau, aole e lilo » wahine na ke keiki a olua. un Hmi mal'« ana. mamua •• ka lilo ana aku i wahine na kekahi kanaka, i like aku kora mau ano r:c ka holr»ho]ona. • ~ . "Ma keia hupe aku. aole lra au e kapa aku ana : a oe-he makuae n-'u. o kou kumu wale no e lanakila ai maluna o'u, o ia kou ike - ae ia'ū ii' ko oka lua 1 upapau: aka nae ina e. make ana au mav..:\Yi «» kau mau hana lokoino o ke aloha ole, e iīi mai auanei ko'u \ - k. maiuna iho o ko poo no ka manawa pau ole.- Aia a'hoea mai ; k": la h«»okolokolo nui, e ku aku ai oe ame kau kane imua o ka itnaVn-»awai nui o ke ao holookoa. heaha ana la kau mea e pane aku :ii. n«» ke kaikamahine makua ole, i kaa aku malalo o ka olua malama p-'». ... "Ma ka manawa i make aku ai kuu makuakane. ua nana ae oia. .-: •]? he m a kupono ana e waiho mai ai o kana malama : :i?.. a « ia' «» fie kona kaikuahine ponoi, ua manao oia, e loaa ana ka i:i'r.. mala'o o kau malama ana. eia ka auanei, o na hoehaeha n:i auwe ke loaa ana ia'u, ina i ike mua oia i kou mau ano lapuwale. aole loa oia e ae e waiho aku ia'u i mea hoomainoiiio ia mai <- < <V*. . • ' "Alaila. ua pomaikai maoli au, i kona noho pouliuli ana i ko'u mau i»n« me ka minoaka ana iho oua wahlne nei. "Mamuli oka palapa'n knuuha hooilina a ko makuakane, owau wale no ame ka'u i.ane na 1 ahu maluna o kou kino a.m.n kou mau waiwai, aia wale 7m. ka pati o ko maua kuleann ma'n-ia ou, ahiki i kou mare ana i lv kane, a i ole piha paha na mal:ahiki he ia « e. manma ae o kela manawa, he pio oe malalo o maua. X.! keia makah'ki ae e hoea mai ana. aole loa e hiki ia oe ke ri< »kum«jku ae i na kaulahao i hoopaaia mai ai oe malalo o ko ma.ua r .ar.a. koe wale no a ae mai oe me- ka maalahi Joa, e mare mai me ) .:i i eil i. Aole oe i iloko oka pohai oka poe lalawai. a : n«- ma na ano apau, e aeia aku ai oe e maua e hookamaaina i :e ke' ahi pr.-e e ae. a i makemake oe e loaa ka nohona lanakila ana tu. lie' h.ool nVi v.ale no alahele maalahi, o ia kou ae mai me ka maii ;:i. e li!o i hnnona na'u. aole h<ji i kailsamahine hanauna. "Xo keia manawa. ua kanu ola ia oe maloko nei o keia hale. a i ..e e make iho ana. aole lea he mea e ninau mai ana nou. O i eia ka piha ana o ka mahina hookahi o kou nnho paahao ana maa- '• • < a e mau aku ana kou noho ana pela, elike me ka nui o kou } ■ :t :ki. "ilo <-iaio, ua hoopaahaoia āu no ka mahina hookahi maloko i i. me ka lohe nle i kekahi leo okoa ae, o kou wale no; a mawaho :■ . >'< i U helehelena, he mau manawa ka'u i ike ai ike kiei mai o i -u ' ame ke keiki a olua, me he mea la, e hoomaewa okoa mai ;r:a «>r ; k« u apau ia'u, me na manao lokoino oke aloha ole. Ua kar uli. nai oe ia'u iloko o kera mahina hqlookoa, i na olelo hoohaai uin hanwi mai oe ia'u ika wai an.ie ka apana palaoa paakiki me i • p ;<" einake maoli no e hoowiwi ia'u, a e- nana mai no hoi oe la, o 1 e a īli' > ia anei ko'u ano e ola akit ai?" unuunu mai la oia i ' h ma k«»na mau lima, a hoikeike okoa aku la imua o Mr's. Palani. , , "ile mea kau la a haawi mai oe i Trmu buke na'u e heluhelu ai, i niiwpa hoi e heluhelu iho a.i ina meahou, a oki loa kou haawi . i ka'u mau mea humuhumu. O oe o. ko'u makuahine, ke )-ailuahine ponoi o kuu makuakane,. o oe anei ka' mea .nana e hooi <• w 1 •"* »va mai ia'u? Ua hoohiki aku oe imua o kuu. makuakane, a :-Mn hoi o kou kaikunane. e lilo no oe, me he makuahine ponoi loa '•> ti«Vu. mahope iho o kona make anā aku; aole loa nae oe i.hooko iih. •. .b ; ki au; ake hoomaikai ae nei au i, ke Ak«a, ika ae ole ana n i o 'r!;akila kau mau hana lokoino o'u; a aole lea no he r:a""' vn eko ai kou mau manao lapuwale apait." Ua hoo t >ukaia aku kela mau olefo e Beterika. me ke koa maoli, ;u>tt he wahi hopohopo a maka'u ilōko onā, no kela wahine. no ka mea ua kapae aku oia i ka hoopepe ame ka maka'u mahope o kona kua, a huli papu aku la imua o kona kahu hanai, me he mea la e haawi aku ana oia i kekahi pa'i mahanahana loa ma kona mau papalina. Xo kekahi mau minuke, ua hiki ole ia Mrs. Palani ke pane koke aku, aka nana aku Ia oia maluna o Beterika, manao kahaha, aiaila i aku la: '. • .

"Ua ike au, aole ue e Beterika i makemake iki \ keia noho paahao ana. i kou hooneleia aku i na mea apau e hauoli ai ka manao. He inea pono e loaa he holoholo ana ia oe, e loaa ka nohona lanakila ana. £ hele ai ma kau mau wahi apau e makemake ae ai, a e ike aku paha i kou mau hoaloha. Aia ma ka hale malalo he malamalama. he piano. he mau buke lehulehu : aia'malaila na meaai ono me ka waina. Ua ike no au, ua pololi loa oe, no ka loaa ole he 1 mau meaai-maikai a kupono no ka hooikaika ana i kowkino; a ke ninau hou aku nei au ia oe : 'E ae mai ana anei oe i hookahi ko ka-' kou ai like ana maluna o kle pakaukau ?' O kou haawi wale mai no ' ka hoi la i ka ae e mare āxu oe ia Radela. ko kaikunane hoahanau, o" ka loaa no ia o kau mau mea apau i makemake ai." f r "Ke hoole mau aku nei au i ka mare ana me ia." "O kau paha ia e manao nei. he mea maalahi ka hoole ana ' aia nae ahiki mai i ka wa au i.moeuhane mua ole ai, e ike ana oe, | o ka mare wale no ka mea pono' au e hana mai ai. o kau aku auanei i ka make maluna ou," i pane aku ai o Mrs. Palani, me ka piha i ka huhu, me na maka hoi e hoike okoa mai ana. aia kekahi hana i hoolalaia no ka hoopoino ana akii i' ke ola o kela kaikamahine opio. "I lohe pono oe e Beterika ea. aole loa he kumu o ko'u ;iookikina ana aku ia oe e lilo mai i wahine na ke keiki a maua, no ko makou ilihune wale no. He hooilina oe .no kekahi waiwai nui; iiia oe e make e ana mamua o ka piha ana o na makahiki ia oe i ka iwakakia, e.holo mai ana kou mau waiwai apau maluna iho o'u. ke kikuahine hookahi wale iho no.o kou makuakane. No kela manao makee waiwai, ke paa loa nei kuu manao-e make e oe mamua o ko\t oo ana; a i oe i kou ola ea, alaila e mare mai oe me kuu keiki, a noho like aku kakou he mau makua, a he mau keiki iloko. o ka lako." Akahi no o Mrs. Palani a hoike okoa i ka meahuna, i_pili loa ano o kana mau hana lokoino maluna o Beterika, aole 110 nae i lilo kana mau olelo hooweliweli a hoomaka'uka'u i mea ho Beterika, e ae aku ai, he mea makehewa wale no kona pane ana aku. ua oi ka pono o kona noho malie loa ana, a o ia ka Mrs. Palani o ka hoomau heu ana mai i kana kamailio ana:

| "Ua hiki hoi paha oe e paakiki ana. aia nae a hoea mai i ka la i npopo, e hoemi hou ia iho ana ka nui o kau mau o ka hapakolu o na mea e haawiia nei ia oe, o ka nui ana ia o kau mau meaao Ina e pau ana ka lanahu o kou kapuahi hoopumehana, aole loa ia e ho-a hou ia ana. a nau ia e noho iloko o ke anu, e haukeke ai ko | mau lehelehe. Uji kukakuka mai nei makou ekolu. a liooho'o. e ka Lmea wale no e kulou iho ai ko poo paakiki. a hooko mai i makou [ mau makemake, o ia no ka hoemi ana mai-i kau mau meaai, ame ka ! hoonele ana aku ia oe i ka mea ē oumehana ai. malia paha, o hooI kakaaia ae ko mau maka nunui, a ike i ka hopena awahia e kaa mai | ana imua ou." "O ka ae ana aku o kekahi kaikamahine e lilo i wahine na Ra- ' ' > P," I nni. ua like pu no ia me ke ola āna aku i nele me ka uhane," i pape aiai ai o Beterika me ka leo malie. "Mai kona manawa mai !k -keiki uuku, ua kamaaina loa au i kona mau ano apau ame kana mau hana ; o l:a hoomainomo i na holoholona, o kana mau mea hauoli lon ip : afr\e-'ka hoopilikia aku i ka poe hawaliwali,a ilihune. "Me kuu mau e nana aku ana i haehae ae ai oia i na eheu o ka manu. no ka lilo o na ehaeha e kau aku ana maluna o kela holoholona, i mea makemake loa nana. Me'kuu mau maka ponoi i ike aku ai au i kona pepehi anā i kuu mau popoki punahele, me kona noke nnn mni i ka akaakn pahenehene ia'u, i kuu \ya i uwalo aku ai ° ae i ke ola o na popol&i liilii. | "Me koknhi huipa nui i nokē aku āi oia i ka pepehi i kona lio ia'-iki i ka hoike okoa ana mai o kela holoholona i kona ehaeha, aole h<- \vrihi nianao aloha iki iloke O ko keiki. Ma ke alanui e ■he 1 *^: 1 ana e na kanaka i kula'i manli aku ai oia i kekahi elemakule i oop n h.ipa ilalo, me ka nf>ke ana i-ka akaa l a.' lie ekolu wale ae nei •10 n i' ahiki, i ninini aku ai oia i ka aila mahu maluiia o ka hulu o . kuu a puhi aku la i ke ahi. O, o ka leo kumakena o kela ilio ; ilokr ' ona mau ehaeha, ke o mai nei ia ma kuu mau pepeiao, a ke jknr .-■• .- .n mai nei ke aka o kela. mau haiia hoomainoino imua o kuu " r v Aole oia i nana mai ia'u he kaikamāhine, a waiho ae i kana man hana hoomainoino, aka e noke ana eiia i ka hanau ia'u me ka huipa iloko o ko'u mau la kamalii; o ke ano iho la anei ia o ke kane au e hookikina mai nei ia'u, e mare aku me ia? j mare akn anei au me kekahi kanaka i oi aku ke ino imua o ' ka holoholon.a E ae aku an.ei au e hookokoke imua o ka waha o ; ka ilioha** e hamama mai ana. i makaukaii e haehae ae ia'u e weluwelu liilii? Aole! Aole loa! Ua oi aku kuu make ana-. mamuli o ka oukou mau hana hoomainoino, mamua o ka niake ana aku mav hope, o ka lilo ana he wahine na kela keiki au." ' "I ku hoi paha kan o^e l o pela i ka ikaika kupono o kou kino, he pule r-ai kei' l manawa aku,'e ike no oe, e hoea mai ana t-ihi i'ia, a ? ae mai 0,, a oe me ka maikai, i \yahine na kuu keiki," I wāh' n Mrs. Palan 1 ' l a noke okoa ana ae J ka akaaka. ' "O ka j»rnalaoā hookahi e haawiia aku ana ia oe no ka la, ' a hoonawaliwali ana i kou noonoo uahoa, no ka pule r t -ni ana, a ke hoomaikai ae nei i kou lpli ano e loa, mai ke'n kahiko mai a kakou" o Ka hoeā ānā mai no Belegiuma nei. "la'u e ; hele hou mai ai e ike ia oe. ma ka p6 o ka la apo,po, ke upu ak.u nei au e loaa mai ana he oanē kaokoa loā mai ia oe mai, no I ka ninau a'u i waiho mau aku ai imua ou." I Me ka hel.e a piha i ke kuaki. no kona hoohoka mau ia. m'e kona : mnu maka hoi i hele a pi.ha me ka huhu, o ke ku ae la no. ia o Mrs. Palan.i iluna, a oili au la iwahp o kā rumi o Beterika, me ka laka ana mai i ka nuka a pna. a noho hookahi iho la no o Beterika, he paahao na kela ohana lokoino. _ - . MOKL/NA 11. ICe hoolohe la o Beterika ahiki i'ka paif" ana o kona lolie ana aku i ke pahupahu o na kainawawae o Mrs. Palani, kukuli iho la oia mamua o ke kapuahi hoopumehana, me ka palu'iu ana ae i kona mau maka, aia jiae il.oko o kona noonoo, e nonoi aku ana oia i na kokua āna mai a na lani iaia, e pakele māi ka mana mai o keia poe. i nele me na manao aloha iaia. No na minuke he umi kela noho hamau āna o Beterika, e hoakaka ana hoi i kona mau manao ehaeha apau imua o ke Akua, a i ke kaakaa ana ae o kona mau maka, hooholo iho Ia oia e mahuka | mai ka mana mai o kona mau kahu hanai, me ka hoohakalia ole ' aku, ma kela po no, m.e ke kau ana aku o kōna mau manaolana, mai luna o na kokua ana mai a na lani. Me na lima haaluiu i lalail aku ai oia i ka apana palkoa o ka ' waihoia ana mai nana, a hoomaka ae la e ai, aia ka pono o ka loaa aku o ka ikaika i kona kino, me kā inu pu ana aē no hoi i ke kiaha- \\ r ai, me na manao kaniuhu. "Ina aole e hiki ana ia'u ke holo mahuka i keia po. o ka pau loa ann,ia o ko'u mānaolana, no pakele mai ka mana mai o keia poe lokoino. Ua lilo keia, noho mehameha, me ka pololi, i kumu j no'u e make ai, ua pololei i'o o Mrs. Palani ō ka olelo ana mai nei. , ke emi aku nei ko'u ano ikaika, a ke ikē'nei no hoi au ia mea," i ! namunamu wale iho ai no o Beterika iaia iho. "Ke ifce nei au ua nawaliwali maoli no au i keia po, aole pela i nehinei, a ing penei ke ano o ka'u mau meaai ma keia hope I ?»ku, e emi mau maf*ana ko'u ikaika; aole paha e pau,ka pule, o ko'u make np ia! Aole a'u mea e ae e hana ai i keia po, o ka hoao J wale no e mahuka, ina no ka lanakīla a īanakila ole paha o ka hpao > ka mea e ikeia ai. Manao au e hiki ana ia'u ke wehe i kela mau . l.uahao a hemo me ka maalahi." I Nihi hele malie aku la ua o Beterika ahiki i kahi o ka puka, !"hoolono nWi la. .aole he nakeke mai o kekahi mea mawaho: nolaila ; mea e oV »a mai ai kana hana maloko o kela rumi, hookau 'aku j la oia i kek,?hi kawele ma ke noheoheo o ka puka. e lewalewa iho ai a paa kā.t>v4:a ki. o kona hele aku la no ia, no kahi o kekahi puka uwahi kahiko. hooholo ae la i kona lima iluna, a ia unuhi hou ana mai- iwahio, e paa ana oia i kekahi pahi, i hele a kumumu, me ka paumaele o kona lima i ka elele. ! O keia nihi a Beterika o ke kii ana aku. maloko ofca puka uwa- | hi. nana maoli no i huna malaila. Ma ke kakahiaka mua loa o ka paweia ana '"»i o kana mau meaai. i hoea mai ai kela pahi me na ;meaai e ae. a u, inaia eia, ua noke o Mrs. Palani i ka huli ma na wahi l apau, aole he loaa iki, a no ia kumii, ua manao loa. oia, aole no he

pahi ana o ka lawe pu ana iloko o ke keena o Beterika. 1 kela ame keia po. no ka mahina hookahi, aole ua o Reterika i noho wale. aka me kela paha ana o ka huna ana i hoomaka aku ai oi-i e eli iloko o ke kualaau ahiki i ka aneane ana e hemo he elua iuau kuahao, a ma keia po oia e hoao maoli ai e \vehe mai i ua mau la-uhao la. Me kona ikaika apau i hoi aku ai oia ma kona wahi mau. ma ka puka aniani, a hoomaka aku la e uneune i na kuahao, a i kela ame keia manawa e hoolohe aku ana 110 oia. i ka nakeke mai o kekahi mea. he mehameha pu wale no, o ka owe o ka makani ame ka ikaika o na kulu pakaua, o kana mau mea wale no ia e lohe la. .He hookahi mea nui iloko o kona noonoo. o kona puka aku mawaho o kela hale, o ka mea ia e loaa ai iaia ke ola: a ina no e man ' ana kona noho pio ana. aole loa e nele ke kau mai o ka make maj !ana ona. He kino opiopio kona. e pono ole ai e make koke. nolaila i e mahuka oia mai kona mau kahuhanai mai, ke kokua mai na lani iaia! • Ke hoomaopopo la ua o Beterika, he nui ka ino owaho. he ino e hiki ole ai ke hoaano aku, aka nae hoomaikai ae la oia no kela ino, he kokua nui kela iaia. e lohe ole ia mai ai ka nakeke e ka poe oioko o ka hale, i kona wa e hopkuukuu ai iaia iho mawaho o ka ]»uka aniani. 1 kinohi o keia hoomaka ana aku a Beterika e uneune i na kuahao ūa manao loa oia he hana maalahi la ia, eia ka aole, nolaila hot)mau hou aku la oia i ka elieli ana il<sko o ka papa, a hele no hoi a piha ka. hora hookahi, hemo mai la ua mau k'uahao nei elua. me ko ia iiei hele nae a naenae, me ka nawaliwali pu. No ka paupauaho me ka nawaliwali pu. ua hina iho la o Beterika ma ka aoao o ka puka aniani, waiho malie no kekahi i\»au minuke, a i ka loaa ana o ka maha iaia, hooikaika ae la e ku iluna, me ka hele hou ana mai e hoolohe ma kahi o ka puka, a no ka nakeke ole mai no o kekahi mea mawaho, manao iho la,keia. aole he poe e hoomakakiu mai* ana iaia, he hookahi 110 hanu i koe, o ka m2 - huka aku, oiai ke alahele ua malaelae nona. Kii aku la oia maloko o kahi wahi waiho lole, a lawe mai la he paa lole huluhulu pumehana, me kekahi kuka hele ua, o kona kowio koke iho la no ia i kona mau lole, a iloko o ka manawa pokole, ua .makaukau oia, mailuna mai o kona poo ahiki i na wawae. Maloko ō kekahi eke paalima* i houluulu mai ai oia i kona n?au lakō gula apaū, pela me kēkahi mau lole uuku, alaila kii aku li i kana wahi eke dala, me na dala he nui iloko me ke gula, a ma na da>a bila. o kona uku.hoomau no ka hapalua makahiki, o ka haawiiu ana mai iaia. he eono pule aku i hala, me ka hoolilo ole ia nae he Vk ; okahi keneka o kela mau dala eia.

I ka pau ana o na hemahema apau o ua o Bettrika, kii aku la ua kaikamahine nei i kekahi kaula lole mailoko mai o kona pahu, he kaula no nana i hoomakaukau mua. ma ka haehae ana i kekalū mau lole ona, a nakiikii ahiki i ka loihi ana. Ma ka aoao o ke kapuahi hoopumehana, e waiho ana he pauku hao, i hookekeeia kekahi aoao, a malia kela pauku hao i mea kokua mai iaia, hookomō mai la oia i kela hay maloko o ka pakeke 0 kona kuka loihi, aohe hewa o ka makaukau. Me na kaina wawae malie loa i nehe aku ai ua o Beterika ahiki 1 kahi o ka puka aniani, hapāi ae la i kekahi puka aniani iluna, me ka wehe pu ana aku ho hoi i ka puka olepelepe, he pouli pū wale no na wahi apāu, aole ona ike aku iawaho, koe wale no ka haule makawālu o na kulu pakaua. Hoopaa iho la oia i kekahi pikō o ke kaula lole i na kuahao i koe iho i hemo ole iaia, a kiola aku Ja i ke koena o ka kaula iwaho, alail;< haawi mua ae la oia i kekahi mau hua pule i ke Akua, e kokua mai iaia, ia pau ana no, o kona hookuukuu malie aku la no ia iaii iho, iloko o ka pouli, mawaho o ka puka aniāni. Ke pa mai la ka makani ine ka ikaika, e paialewa ana i kona wahi kino lahilahi i o a ia nei, ke haule iho la hoi na pakaua me ke ko'iko'i maluna ona, aia no oia ke puliki la i ke kaula me kona mau lima'liili. me ke emi malie mau ana i kela ame keia mānawa, no ka hookokoke ana aku ilalo oka lionua. * ' . He ekolu nae kāpuai i koe pa aku kona mau wawae iluna o ka honiia paa, ua moku ihō la kana kaula, no ka mea e kuwakuwai mau ia ana i ke ka'eka'e' o ka puka aniani, a haule iho la ua' o Beterika mp ka waiho malie ana i kahi hookahi no kekahi mUu minuke. I ka maopopo ana iaia, āole oia i eha, hoomaka ae la. e ku iluna, me ka mihi ana iho i kona laki, ina paha no ka moku o ke kaula i | kona wa iluna loa o ka hale, ina ua poino maoli oia. ✓ Ke alaā!awa la oia ma kela ame keia wahi, aole he ike aku i ke- ! kahi mea oka pouli wale no ke aaki paa la ma na wahi apau. Ua I hoomāopopo oia he pa kiekie ke hoopuni ana i kela hale, nona ke | kiekiē o. kapuai, a malia paha ua paa nō.ka pukapa i ke ki ia. lalāu iho la oia i ke kaula, me ka mariao e lilo ia i mea , kokua mai iaia ma ka pinana ana i ka pa a haule mawaho. Nilii heie malie aku la ua o Beterika ma ka aoao o ka hale, a i ke kokoke ana aku ma kekahi puka aniani, ia wa i ike aku ai oia i ka a mai o ke kukui iloko. a e ana hoi na makua me ka laua keiki, me he mea la e noke nurana no i ke kamailio no ia nei. | Ma kekahi aoao oke pakaukau e noho ana o Mrs. Palani e huli j)apu aku ana imua o kana kane, a ma kekahi aoao mai no hoi o Konela Palani, me ka laua keiki mawaena o laua a elua; a o Mrs. Palani wale 110 ka mea e noke la i ke kamailio me ka hele o na maka ? 'hulili i ka huhu. s No kekahi ua ku malie loa o Beterika mawaho, a nana aku maluna o kela poe ekolu, me na manao hoowahawaha, ia wa i emi hope mai ai a holo pololei aku la no kahi o ka pa, mampli n.ie o ka poeleele, ua hooku'i oia me ka maopopo mua ole iaia me ua pa nei. ■ Ke hookolo mali.e la_kana hele ana o ka hoea aku i kahi o ka puka-pa, ina no ko ia nei kaa mawiho. o ka loaa ana ia o ko lanakiku'māloko o ka pa, malaila ka make ame na auwe. | Hoao aku la ua o Beterika e wehe ika puka, ua paa ika lakaia; j nolaila he hōokahi wale no alahele i koe nona. e hemo ai mawaho o i;t kela kaura ana e paa la. Hauhoa iho la oia i ka pauku hao i hoopepeeia me ka piko o kana kaula, a e makaukāu ana ōia e kiola aku :na kekahi aoao o ka pa, o ka wa i.a i lohe aku aj i ke aoa mai o ka ilio kiai. t J Pii mai la ka maka'u iaia, no kona poino, aohe he kunana wale ena iho, oiai ka pilikia ua knkoke loa \riai iaia, o kona kiola aku la ' nr, ia i ka hao, aole nae i haule aku ma kekahi aoao. | Ke hoōkokoke loa mai la ka ilio, ake mau la no hoi ke kiola lana o ua o Beterika i ka paukuhao, a i ka ha no hoi o ka muiawa, akahi no a haule ma kekahi aoao, a ia huki ana mai ua lou pono aku la kahi kekee o ka hao i ke ka'eka'e o ka pa. I He mau kapuai helu wale no koe o ka ilio, hoea mai i kahi a [Beterika e ku nei, a mamua o kona lele ana mai maluna o ka leele opio, ua hpomaka aku la ua o Beterika e pinana, ma kela, k&ūla ahiki ' i ke kau ana iluna, o ka lele aku la no ia ma leekahi aoao, me ka hiki ule. i ka ilio ke hoopoino mai iaia nei. ' I hakalia no.nae keia a haule ana aoao mawaho o ka pa, lohe koke aku la nō oia'i na leo hauwalaaty mai ke kakēla mai, me ka'ike pu ana aku i ka a mai o na kukui maīoko o na rumi apau; un !ilo kela hae o ka ilio i kumu e hookomoia aku ai na nianao hoohuoi il-»ko o ka ohana Palani. ahiki i ka hele okoa ana e nana ialoko o ka rudii o 3etenka aole n. .nu. u t 1-le mai ka punana aku. Me ka noho malie ole iho i kahi hookahi, o ka hoomaka aku la no ia o Beterika e holo, ma kekahi i maopopo ole iāia kona w.'ihi e lioea aku ai, o ka mea nui.wale no ilōko o kona noonoo, o ia kona kaawale loa mai kela wahi mai. Mahope iho o ka il<e ana, aole o Beterika maloko o kona rumi. aka ua holo mahuka aku oia, ua haawi koke ae la o Konela Palani i i ke kauoha i ke kahulio e hana kokeia mai kona kaa, oiai hoi oia ame kana keiki i hoomakaukau iho ai ia laua, no ka hookolo ana aku mahope o ka mea 'mahuka. No hookahi mile kela hōlo ana aku a Beterika, ike iho la oia i kona maloeloe. me kona Aawaliwali pu, a hina ilho la ma ka'e o ke alanui: Ma kahi mamao mai iaia aku, i lohe koli'uli'u aku ai oia i ka nakekē mai o na huila kaa, i alawa mai paha kona hana ihope, e holo aku ana o Konela Palani me me ka hoomalamalama ana i ke kukui ma na aoao a elua o ke alanui. (Aole i oau.)