Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 18, 5 May 1916 — NO KA MANAOIO ANA. [ARTICLE]

NO KA MANAOIO ANA.

Aole au e hilaiiiia i lea Euanelio ne Kristo ; no ka inea, o ko ke Akua mana ia e ola ai no kela ame keia mea mal naoio; no ka luilaio mua, no ka Helene | ame kakou hoi i keia mau la hope nei, wahi a ka Uhane, ma o Paulo la. Bom. 2:16. E na punahele, i ka wa a'u i liooikaika ai e palapala aWu ia oukou i ke ola nui, he mea pono ia 'u ke palapala aku me ka pionoi ia oukou, e hooikaika nui oukou no ka manaoio d mua ia mai na ka poe haipule, wahi a ka Uhane ma o Jiida Ja i kona mau la, a imua ou e Hawaii lahui, i keia mau la hope n6i. luila 1:3. 0 ka inanaoio, o ka hilinai ana no ia ma na mea i manaolanaia ai, a o ka hoomaopopo ana hoi o na mea i ike maka ole ia. Heb. 11:1, No ia hoi, ma ka lohe ana ka maiiao•io, a ma ka olelo a ke Akua ka lohe nna; n ke ninau nei au: Aole anei lakou i lohe? Oiaio, ua ku'i aku la ko lakou leo i na aina apau, a o ka lakou mau olelo i na palena o ka honua. Heb. 10:17-18. A mamna o ka hiki ana mai 0 ka inanaoio, ua hoopaaia kakou maJaJo o ke kanawai, ua pio hoi ahiki i ka manawa e hoakakaia mai ai ka manaoio; nolaila, ua l.ilo ae-la ke ,kanawai 1 kumualakai no kakou i o Kristo )a, i hoaponoia mai ai kakou ma ka manaoio. Gal. 3:23-24. A pehea la hoi Jakou e kahea aku ai i ka mea a lakou i manaoio ole ai? A pehea la hoi lakou e inanaoio aluj ai i ka mea a lakou i lohe ole ai'? A p-ehea la hoi lakou e lohe ai ke ole ka mea nana e ha'i? Rom. 10:14'. Aka, he mea hiki ole ke hooluolu i ke Akua me ka manaoio ole, no ka mea, o ka mea e hele ana i ke Akua, e p'ono no e manaoio oia, he mea i'o no ia, a he mea hoi e uku inai ana i ka poe i imi ikaika laia. Heb. 11:6. Ina i nele kekahi o oukou i ke akamai, e noi aku oia i ke Akua i ka mea i haawi lokomaikai mai no na mea apau me k;a hoino ole mai, a e haawiia mai no ia nona. Aka, e noi aku oia me ka manaoio, aole me ke kanalua, no ka mea, o ka inea e kanalua ana, ua like no ia me ka ale 0 ke kai i puhiia e ka makani a kupi-kipiki-o. Mai manao ia kanaka e loaa mai iaia kekalii mea na ka Haku mai. lak. 1:5-7. Maluna oia mau mea apau e lawe hoi i ka aahu apoo o ka manaoio 1 mea e hiki ai ia oukou ke kinai iho i na ihe wela apau o ka mea ino. Epe--8o 6:16. Iloopa aku la ia i ko laua mau maka, i aku la: "Elike me ko olua manaoio ana mai, pela e hanaia aku ai no olua." Matt. 9:29. IJe oiaio ka'u e olelo aku nei iia oukou, o ka mea e olelo mai i keia mauna, e hoonee aku, a e lele i ke kai, aole hoi e kianalua kona naau, aka, ua manaoio no e hanaia keia | mau mea ana e olelo ai, e loha i'o no | iaia ka mea ana e olelo ai, no ia mea la, ,ke olelo aku nei au ia oukou, o na mea ' apau a oukou e noi aku ai ma ka oukou pule ana, o manaoio oukou e loaa ana, alaila e loaa i'o aku no ia oukou. ia. Mar. 11:23-24. Olelo mai la o lesu ia lakou, i mai la: E manaoio aku oukou i ke Akua. Mar. 11:22. 4 A elike me ka Mose kau ana i ka naheaa iluna ma ka wa'onahele, pela e pono ai 'ke keiki a ke kanaka e kaulia'i, i ole e make ka mea manaoio laia, aka, e loaa iaia ke oln mau loa; no ka mea, ua aloha nui mai ke Akua i ko ke ao nei ; e loaa iaia ke ola mau lōa. loa. 3:14 : 16. Eia ka makemake o ka mea nana au i hoouna mai, o na mea apau i ike mai i ke keiki ,a e maiiaoio hoi iaia, e loaa iaia ke ola mau loa, a e hoala mai Au iaia i ka la mahopo. loa. 6:40. Mai hookaumahaia ko oukou naau, e manaoio oukou i ke Akua, a'e manaoio mai hoi la'u. loa. 14:1. Nolaila e loaa ana no hoi.ia ma ka palapala; aia hoi, ua hoomoe iho Au i poha* ku kumu no ke kihi ma Ziona, ua waeia

me ka nani, o ka mea e manaoio iaia, aole oia e hoinoia. 1 Pet. 2:6.

I mai la-ua hiki mai nei ka manawa, ua kokol<e mai nei ke aupuni o lee Akua. E milii oukou a e manaoio i ka Euanelio. Mar. 1:15. I mai la oia ia lakou, e hele aku oukou i na aina apau, e ha'i aku i ka Euan'elio i na kanaka apau. O ka mea e manaoio mai, a ba-. petizoia, e lioolaia oia, aka, o ka mea manaoio ole māi, e hoahewaia oia. Mar. 15-16. Aole hoi ia i" kanalua i ka olelo ana mai a ke Akua, rna ka hoomaloka, aka, ua ikaika ia ma ka manaoio, e hoonani ana i ke Akua; a ua maopopo le'a kona manao e hiki no iaia ke hooko mai i na mea Ana i olelo mai ai. No ia mea, ua hooliloia ia i pono nona. Rom. 4:2022. Mai ulolohi loa oukou, aka, e hahai oukou ia lakou ma o ka manaoio la ame k6 ahonui i hookoia āi ka hooiaio ana. I ko ke Akua hooiaio ana me Abērahama, no ke kumu, aole e hiki laia ke hoohiki ma o kekalii oi ae laia, aka, ma ona la ponoi iho la no. Heb. 6:12-13. Aole ke A'kua he kanaka, i lio'opunipuni mai ai la. Aole hoi Ia he keiki a ke kanaka i mihi ai la. Ua i mai no ia, āole ahei e hana mai no hoi? Aole anei Ia e hookō? Nah. 23:19. Ina he ma 'i kekahi mawaena o oukou, e kahea aku oia i na lunakahiko o fca Ekaleaia; a e pule lakou maluna ona, a e hamo iaia me ka aila ma ka inoa o ka Haku, a"'o ka pule a ka mea manaoio e hoola no i ka mea ma'i; a na ka Haku e hoola mai iaia, a i hana hewa oia, e" huikalaia mai no hoi ia e fakou. lak. 5:14-15. Aia hoi, he wahiue heekoko i na makahiki he unii-kuma-

malua, hele aku la ia mahope ona, a hoopa aku la i ka lepa o kona aahu; i iho la ia iloko ona: A i hoopa wale aku no au i kona aahu, e ola au. Hal\u ae la o lesu, ike ae la iaia, i aku la: E ke kaikainahine, e hoolana i kou man'f)o, ua hoola mai kou manaoio ia oe. A' ola koke iho la ua wahine la ia hora. Mātt. 9:20-22.

'i A hele aku la o leau ma ia wahi aku, elua kanaka'makapo i hahai laia, kahea ihai la laua, i mai la: E ka mamo a Davi<Ja. e aloha mai oe ia maua. K.om6 ae la Ia iloko o ka hale, a hele mai ua mau makapo'la i ona la, ninau aku la o lesu īa laua: Ke manaoio nei anei olua e liikL no la'u ke hana i keia mea? I aleu la laua laia: Ae, e ka Haku. Kaakaa ae Ja ko laua mau maka. Papa aku la o lesu ia laua, i akii la: E malama olua o ikeia mai e ha'i. Matt. 9:27SO. Ma na wahi apau loa Ana i konio āku ai ia i na kauhale, a i na l<ulanaltauhale a ma na kuaaina, mālaila lakou i waiho eaii ka poe nia 'i, ma na alanui, a nonoi aku la laia, i hoopa aku ai lakou i ke kihi wale tio o Konā aahu; a, o ka poe i hoopa aku laiā, bla ae la lakou. Oih. 6:56. Aka, i ka manaoio ana i kona inoa iho, oia ka mea i hoola ai i ke kanaka a oukou e nana aku, a e ike nei; o ka manaoio ana iaia, o ia ka i haawi mai i ke ola i'o no ia nei imua i ke alo o oukou nei apau. Oih. 3:16. E noho ana kekahi kanakā ma Lusetera, ua nawaliwali na .wawae, ua oopa ia, mai ka opu mai o kona makuahine, aole loa ia i hele. Lohe aku la oia ia Paulo e olelo ana ( a liaka pono mai la oia iaia, i mai la ia me ka leo nui: E ku j ololei ae iluna ma kou mau wawae. Lelele ae la ia a hele aku la. Oih. 14:8-10. Ahiki ae Ja lakou i ka poe kanaka, hele mai la kekahi kanaka i Ona la, kukuli iho lā imua Ona, i mai la: E ka Ilaku, e aloha mai oe i kau keiki; no ka mea, ua loohia ia e ka ma'i hina, ua eh& loa, ua hina pinepine ia iloko o ke ahi, a iloko o ka wai. A lawe mai la au iaia i kau poe haumana, aole hoi e'hiki ia lakou ke hoola iaia. Olelo mai la o lesu, i mai la: E ka hanauna manaoio ole ame ka hewa, pehea ka loihi o ko'u noho pu ana'me oukou? J 3 ehea hoi ka loihi o ko'u hoomanawanui ana aku ia oukou? E'lawe mai iaia'i o'u nei. Papa aku la o lesu iaia, a puka aku la ke daimonio iwaho ona; a ola iho la ua keiki la ma ia hora mai. Alaila, hele ma-lu aku la na haumana i-o lesu la, ninau aku la: No Uealia la i hiki ole ai ia makou ke m'ahiki aku iaia? I mai la o lesu ia lakou: No ko dukou manaoio ole. He oiaio ka 'u e olelo aku nei ia oukou, ina he like ko oukou mānaoio me kekahi hua makeke, e olelo aku paha oukou i keia mauna, e nee aku oe i o ,a e nee aku no ia. Aōle mea hiki ole ia oukou, aka, aole e puka wale aku ka meā ine neia, ai'a ma ka pule ame ka lioōkeai wale no. Matt. 17:14-21. Alaila, olelo aku la ka poe lunaolelo i ka Hāku: E hoomahuahua oe i ko mak.ou manaoio. I mai la hoi ka Haku, ina he manaoio ko oukou elike me ka hua makeke, e hiki ia oukou ke olelo i keia laau sukamino. E hehuia aku, a e kanu liou ia aku i ke kai, a e hoolohe no ia ia oukou. Luka 17:56.

Eia no na ouli kupanaha e pili pu aku i ka poe e manaoio mai ia'u. Ma ko'u inoa lakou e maliiki aku ai i na a e olelo no hoi lakou ma na ōlelo ano e. E ka'ika'i no lakou i na nahesa, a ina inu iakou i ka aole laikoii e pōino ia mea, a e kau no lakōu i ko lākoiu lima mālu'na o ka poe ma'i, a e olā lakou. Mar. 16:17-18, I mai la lesu iaia: E olioli oe, e ke kaikamahine. ua ola oe i koU manaoio; e hele hoi oe me ka pomaikai. lāia e olelo 'ana* hiki mai la k'ekahi mai ka hale mai o 'ua lunahalehalawai la, 'i mfti la īaia: Ua make kau kaikamahine, mai hoōluhi oe i ke kumu. A lohe ae la o lesu,' oIW ma? la Oia iaia, i māi la: Mai maka'u oe, e mānaoio wale no, a 'e hōolaia no ia. Luka 8:48-50. No ka manaoio i lawe ola ia aku āi o Enoka, me ka ike ole i ka make.; Aole ia i ike hou ia, no ka mea, ua lāwe ola aku ke Akua iaia; a ua hoaponoia oia n'o kona hooluolu ana i ke Akua mamua aku o kona laweia ana aku. Aka, he mea hiki ole ke hooluolu i ke Xkua me ka manaoio ole, no ka mea, o ka mea e hele ana i ke Akua, e pono no e manaoio oia, he mea i'o no oia, a he mea hoi e uku m&i ana ika poe'e imi ikaika aku Ma ka manaoio o Noa i a'o ia ai e ke Akua no na mea i ike maka ole ia, ua hoomakaukau oia me ka maka'u, i halelana e ola-ai kona hale; ma ia mea hoi ia i hoahewa aku ai i ko ke ao nei, a ua loaa iaia ka hoaponoia ana no ka mānaoio. Heb. 11:5-7. Mā ka manaoio i hele ai lakou mawaena o ke kaula me he hele ana la ma ka Aina maloo; ka mea a ko Aigupita i hoao ai a make iho la i ke kai. No ka manaoio i hiolo ai na pa o leliko, i ka pau o ka hoopuni ana i na la ehiku; no ka manaoio i make pu ole ai o Rahaba, ka wahine hookamakama me ka poe hoomaloak, mahope iho o kona hookipa ana i na kiu me ke aloha. Heb. 11:29-31.

Ma ka manaoio, ua ike kakou ua hanaia ka lani ame ka honua e ka olelo a ke. Akua, o na mea i nanaia,-aole noloko mai o na mea i ikeia. Ma ka manaoio i kaumaha aku ai o Abela i ke Akua i ,ka mohhi maikai aku i ko Ka« ina. malaila hoi i hoaponoia ai oia he pono, o ia ka ke Akua hoike ana mai no Kana alanui; malaila hoi ke olelo ke

olelo npi oia ka mea i make. Ma ka manaoio hoi i hoolohe ai o Aberahaina,

i ka wa i heaia mai ai e hel.e aku i kalii e loaa mai ai iaia ka noho ana, a hele aku la ia uie ka ike ole i kana wahi e hele ai.. Ma ka manaoio i noho malihini ai oia i ka ainn i olelo mua ia ai, ka aina o ka poe e, e noho ana ia Hoko o na lialelewa, me lsaaka ame lakobo, na hooilina pu me ia no kn niea hookahi i ha'i mua ia mai ai. No ka mea, iiā imi aku ia i ke kulanakauhale i hbdkumuia, a o kona mea nana i liana, a i kukuln hoi, o ke Akua no ia. Ma ka manaoio i loaa ai ia Salai ka ikaika e liapai keiki ai, a hanau mai, mnhope iho o ka manawa maoli o kona ola ana, no kona manao ana i ka oiaio o ka wananai ha'i mua mai. Nolaila i laha mai ai mal kela mea hookahi, a o ua mea la me lie mea make la, ka poe mamo elike me na hoku o ka lani ka lehulehu, arae ko one ma kahakai aole ]>au i ka heluia. A make aku la kela poe apau ilokd o ka manaoio, aole hoi i loaa ia lakou na mea i olelo ia mai, aka, i ko lakou ike ona ia mau mēa i kahi loihi, ua manaoio a paulele ilaila, a ua hai aku ia lakou iho, he' poe malihini ma ka honua. Ma ka manaoio i kaumaha aku ai o Abe*ahama ia Isaaka i kona wa i hoaoin mai ai, a o ka mea noila ka pono i ha'i mua ia mai, «a mohai aku la oia i kana keiki hookahi. laia hoi ka ole« lo ana mai: E kapaia aku kau mau mamo mamuli b Tsaaka., Ua manao hoi ia e liiki i ke Akua ke hoala mal laia mal ka make mai; niailoko mai hoi i loaa ai oia iaia ma ke aka. Ma ka mahaoia i hoomaikai aku ai o Isaaka ia lakoba ame Esau no na mea e hiki mai ana. Ma ka manaoio i hoomaikai aku ai o lako"ba i na keiki elua a loaepa i kona wa e kokoke ana e make; a kulou iho la ia maluna o ke poo 0 kona kookoo. Ma ka manaoio, i ka Pau ana o kona ea, i olelo ai o losepa 1 ka hele ana aku o na mamo a Isalaela; a kauoha aku la no kona mau iwi, Ma ka manaoio i hunaia ai o Mose i na malama ekolu e kona mau makua mahope iho o kona hanau ana, no ko laua ike ana he keiki maikai ia; aole hoi laua i maka'u i ke kauoha a ke alii. Wa ka manaoio i ae ole aku ai o Mose i kona wa oo e kapaia inai he leeiki na ke kaikamahine a Parao; a heaha hoi ka'u e'.olelo hou aku ai, no ka mea, e pau e no kuu manawa ke ha'i aku i ka Gideona ame Barak a , .ame Samesona, ame Tapera, ame Davi<7a, ame Samuela ame'ka poe kaula, ka poe nana ma ka manaoio i hoopio ai i na aupuni i hooPai ai ma k a pono i loaa ai hoi he mau pon 0 i ha'i mua ia mai, i papani ai hoi i na'-waha o na liona. I hoopio ai hoi «. ka wela o ke ahi, i pakele ai hoi i ka maka o k : a paliikauā, i hooikaikaia i ka nawaliwah ana, a f lilo ai lioi i poe kaua o na aina e. tJa loaa hou i na wahino ma ke alahou ana, ko lakou poe makej ua hoehaehaia kekahi poe, aole nae i ae lakou i ka hookuu ana i loaa mai ia lakou ke ala maikai ae. TTeb 11:3-13, 17-24, 32-35. No la mea i hoaponoia mai ai kakou m a ka manaoio, he malu ko kakou me ke Akua ma o ko kakou TTaku la o Tesu Kristo. Ma ona la hoi i loaa mai ai ia kakou, ka hookipaia ma ka manaoio, iloko o keia hoopomaikaiia, kahi e ku nei kakou, a e hauoli hoi me ka manaolana i ka nani o ke Akua. Roma 5:1-2. Nolaila, ua lilo ae la.ke kanawai i kumu alakai no kakou i o Kristo la i hoaponoia mai ai kakou ma ka manaoio. Aka, i ka hiki ana mai o ka manaoio, aole e noho hou kakou malalo o ke kumu alakai, no ka mea, he poe keiki oukou apau na ke Akua ma ka manaoio ia Kristo lesu. No ka mea, o na mea apau o oukou i bapetizoia iloko o Kristo, ua aahu iho oukou ia Kr;sto.

Aka, o kakou o ka poe o ke ao t e kuoo kakou, e komo ana i ka paleumauma o ka manaoio ame ke aloha; a i ka papale koa hoi o ka- manaolana i ke ola, lTesal. 5:8. E nana aku hoi ia lesu, i ka mea nana i hookumu, nana hoi e hooliemolele i ko kakou manaoio; nana hoi i hoomanawanui i ke ke'a me ka manao ole i ka hilahila no ka olioli i hoonmopopoia mamua ona, a noho iho hoi ma ka lima akau o ka nohoalii o ke Akua. Heb. 12:2.

E hookaakaa i ko lakou mau maka, a e hoohuli ia lakou mai ka pouli niai a i ka molamalama a mai ka mana o Satana a i ke Akua. i loaa ai ia lakou ke leala ana o ka hala, ame ka,hooilina mawaena o ka poe i hoomoemoeia e ka manaoio mai ia'u. Oih. 26:18. Ke ha'i aku nei au ia oukou e hoopono koke mai no oia ia lakou. Aka hoi, i lea hiki ana mai o ke keiki a ke kanaka, e fke, anei oia ia manaoio ma ka honua? Luka IS:8. Heaha auanei i ka manaoio ole ana o kekahi poe, e hiolo anei ka oiaio 0 ke Akua i ko lakou hoomaloka ana? Kom. 3:3. Ka poe i malamaia mai e ka mana 0 ke Akua ,ma manaoio i loaa m«ii ke ola i hoomakaukau no ka hoikeia mai i ka wa mahope.. I Pet. 1:5. O keia hoike ana, he oiaio; no ia hoi e oki aku i na mea kalakala o lakou, malia o ikaika ko lakou mauaoio. Tito 3:13. Oia ka makou e mahalo ai ia oukou f iloko o na Ekalesia 0 ke Akua. no ko oukou ahonui } ame ko oukou manao kupaa i ko oukou hoomaauia mai, ame na ehaeha apau a oukou e hoomanawanui ai. Tes. 1:4. No ka pono kiekie a oi loa 0 kakou na hoahanau 0 ka Ekalesia o ke Akua ola, hookahi wale iho' no e ku nei maloko 0 ke Honolulu nei; a 0 ke pookela hoi 0 na loina a ko kakou Haku a ka anela i hoihoi hou mai ai, i keia mau

la hope nei, no ka wa hope loa; ke unuhi nei au mailoko inai o ka buke alnkai mai a Lunaolelo G. T. Qriffiths; a hoolaa aku imua ou e līawaii lahui, no kou pono uhane, ke alahaka liookalii wale iho no a kakou e pii ai iluna o ka lima akau o ko kakou-makua lani, no ka i»ono o ko kakou mau uhane.

0 koia ke anuu mua loa o ka Euanelio a lio kakou Ilaku, a e hoomau aku ana au i ka unuhi ana ke ae mai ko kakou Haku; mai keia kumu mua o ka Euanelio, ka manaoio, ka mihi, ka bapetij!o, ke k'aulima, ke alahou ana ame ka la liookolokolo mau loa.. A e hoo« manao mau ia, ho keia mau loina o ka lcsu XHsto Euaneīio kana uku o ke ola man 'loa, a aohe au i ike i ka uku e hoohauoliia'ai kakou iloko o ke ola inau loa ino k'ek&hi aona e ae. Me ka malialo i ka Lunahooponopono. J. M. MAHUKA. Aperila £3. 1010.