Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 18, 5 May 1916 — KA MOOLELO ANO NUI PILI NO KA AHAHUI HOOIKAIKA KRISTIANO A I MAA I KE KAPAIA O KE C. E. AME KONA MAU LOINA ALAKAI. [ARTICLE]

KA MOOLELO ANO NUI PILI NO KA AHAHUI HOOIKAIKA KRISTIANO A I MAA I KE KAPAIA O KE C. E. AME KONA MAU LOINA ALAKAI.

(Kakauia e ke Kakauleta, Ahahui C. E. o Kauai. {lloomauia.) ' MOKUNA XXVI. Ke Komite Pa'i. O Icn Imna a keia konnto, o ka hool'.Mulaiui al<u i nn liana liooiUnika Krin--li;uio. (inio ka liooiknika ana aku i na 'a!a nialoko o na ahahui, nia na wahi npau ina ko kakau ana i nn meahou pili K. anio ua manao pili no hoi i na hnna hooikTtikn Kr:stiano, uo ka nupe* pa pili lioonnuia ,a 110 na impepa e ne i;<j hoi e pono nna. / <) ka hinahooinahi kupono no kein l:nn)itc, o l»i' knnn!;a he mnlenuknu hn-' 1:i kona no ka nu; epa, ina e loaa ana maloko o ka nhi.luii, a « na lala hoi o ko kolllit e. i po? ikp p. e'o"u ndj hoi'iiia ko l-akau nianao ana, n he poe iknika hoi o ka ninnno no na hana hooiknika !\>istiano. h'liko nie kn nui o nn nupepn e knkau niau ia aku ni. ]»ela no ]»nhn kn nui o na lnla o kein koinite e pouo ai. Tna he lehulehū.lon ka nupepa, alaila o ka īunikni e loan i hookahi men kakau uo kela nme kein nupepn. O nn hiike mi]>epa inaikni loa a keia koniHe e hooiiilin innu nku ai, me n» menliou nme nn mnnno pili i na hnna hooikaika Kristiano. o in na hulie nu]>e]ia hoolaha mau o'e 110 na.niea pili <". K. amo ko ka ekaleaia, na nupepa hoi aole i hoolna maoli ia no na hann Kii?tinno, alniln o nn nupepa pili lioomnmi aku o.'kou aono like, nme nn nu-l-e|--n ]»i)i hoomnnn f ne no hoi, a o ka uu]»e]»a Christinn Kn<leavor World nmo ka oukou nupepn mnu no hoi no na hann hooiknika Kristiano, ina he nupepa Krknhi o in ano.

v 1 nion o hoolahaia aku ai na mauao 1 a koip komite, maloko o ,na nupopa i hoolaa ole ia no na hana Kristiano, e knkau aku i na nieahou ma ke ano mikioi, a haawi aku i ka lnnahooponopono o ka nu] epa. oini no e makamaka hou ana, no ka moa. o na moahou oiaio a]>au o aj)o hauoli ia niai ana no lakou 0 ka lunahooponopono nupepa i na wa apau. ' I ko kakau ana ito ka nupej>a, mai kakau pu nia ke kna ae o knu aoao i Uakau iho ni; i hookahi no aoao e kakau ai. He u'i loa ina nie ka mea ka-knn-pa'i (ty|»owritor) e kakau ai i na moa apau. E kakau maopopo no hoi a o hoomaoj»opo pono loa no hoi i ka inoa o kanaka amo na moa e ae. () na moa ano hou na mea*makemnkoia o ka lunahooponopono nupepa, ao- !>•• na mea ua lualua; na mea no hoi o ohohih ia ai e kanaka; na m<?a e hooni ai i ka noonoo o kanaka; na mea ano like nie na kaao amo na moolelo paha. F. aku ke komite i ka mea n kn lunahoōponopono e' hoolaha mai ai. a inalama ia mea i kumu alakai. no kou kakan nuj)epa ann omua aku. Mai hoakamai ina ke kakau ana. O »a wahi olelo hoomakeaka me ka noenu. na olelo hookaau a kahiko, ho niau olelo ia e makemake nni ia ai ka mea kakau manao. E hookanaka no, a o hooikaika mau no nou iho. E kakau i na manao au no i noonoo ponoi iko aij n aole hoi e lawe mai i kekahi mea a jhn 'i aku i kakau ai a olelo iho nau. E huli ikaika mau no i na ano maikai npau o ke kakan manao aiia. Ina e ike ka lunahooponopono nuj»opa i kou makaukau, airle ka hiaai ia o kou inau niauao e kakau ai ma ka nuj)ojia, he oiaio no e loaa mau ana ia oe he kowa malo'ko o ka nupepa no kou mau manao apau. i pili i na hana pono, n o hookaawale mdu ia auanei no, i walii no kou niau nianao maloko o ka nuj>ej»a ina wa ajiau. O na nieahou makemakeia*c na nupepa pili hoomana. i holopuni loa kona iaweia ana e ka j>oe heluhelu ame v ka i'upepa C'hnstian Endeavor World, a pela no hoi kekahi mau nupepa e ae |>'li hana hooikaika Kristiano, o ia no na meahou jnli i ke ano o ka lawelaweia ana o na halawai hoolauna a hoolaulea'a o na lialawai liaipule no hoi. Ile palahalaha loa kahi a keia mau nur?pa e hele ai, nolaila aole o lakou mai'ao nui i na meahou pili kuloko ilio, oiai no nae paha he mau ineahou kupono loa no ia i na nupepa kuloko iho; 0 ua meahou no e hiaai. ia ai e ka poe holuhehi, he poe jiaha aole no i ike'i kou ahal ui, a aole 110 paha o lakoii ake nui mai o ike'owai la na lunanui o kou ahahui, a owai aku la ka inoa o kn poe na 'lnkou i hapai ae la i kekahi hana ano hou loa maloko o kou aliahui. () ka ioihi a kualehelehe wale i ke knkau ana i na nianao, ka hemahema nui loa o ka j>?o kakaū 'manao no 'ka uu!»e;ia: nialia palia he 100 no hoi hūa-> oJoJo pau no ka inanao iim me ka noiaa K'o kakauia aiia. aka, inamuli o ka 'wi.itnao palia i nui aku ka m n a e kakauia, pui wale aku la na huaolelo a pilia wale lio "»00. K kaomi no oe i koui mau ma i j nao, a mai waiho a na ka luhāhoopono--1 |>ono e hana nni pe'a. E npo* ( noo pono no a o na meahou kulokō no ( waiho ae, ... Mamua o'kon liaawi flni> 1 n 1:n i knu ika lunahooponopono, j o kaoiiii hou iho no, iiia e hiki a ii'iomio mai no. a i ka loaa ana aku » ka lunahoo' o"opono. a i kana kaoni hoi loaa aku la ka mea waiI wai i'o maoli.

ila ke ano l okun aku i ka ina aole koniite pa'i uka ekaUsia. a o ka mea maa mau nne ia, e huipu mni 1 na meahou pili ekalesia; nie ko i»a hanr» hooikaika Kiistiano, e liaawiia aUn ana uo k:i nupepa. E hoike mua alui nae i k« kahu ekalesia i Ueia niau mft,i«ao mamua ae o ka haawi ana aku i ka nu]iepa. * i 0' ka loihi e noho ai. ua lala nia keia komite, aia no ia i ka mea e pono ana i' k-n ahnhui ina paha he hookahi no kau, a i ole ina paha a loaa aku kekahi poe kupono a niakaukau hou aku no na hnna a kein komite, 110 ka mea o ka hana a keia komite, e koi ma.u ana ia i ]ioe makaukau maoli ke noho mai ina ke komite. E hooikaika pu keia koe lioomaamaa pu i na lala hou o kn ahnhui jnti na hana a Ueia komite. Aia inaioko o kekahi wahi buke i Uapnia "Ka Inika a ka Hooikaika Kristiano" (Christinn Endeavor Ink), a i! hooninknuknuia no nn komite pn'i, aj no kn poe knkau nupep-n o nn hana C. E., e. kiiniia nei eka rnited Socjet ( y of Christian Kndeavor no ke kenikeni wale no >»uke hookahi, a he ewalu n'okun.n,- o keia wahi buke, a ua piha t « i na olelo a'o mnikni, e lonn ana i 1 eia komite kekahi mau men hoonaain ;;o nui wnle 110 kana hana, a he mea pinikni 10.-i 110 ke knni nn ahnhui i ke!a wahi 'luike. MOKUNA XXVII. Ke Komite Hooko. P 110 nunnei ka nhaluii. ino. e loaa ann he mnu halawai maikai na kein komit.e? 0 kela ke koinite ano nui Ict, i:( ka mea o ke kikowaena keia o na l\(''.iure apau. Xa keia koinite e noo•neemu.n i ka nhnhui e hnnn aku, a nain no e pnipni i kn ahahui e hana mnu. K ike 'ann keia koniite i nn-hemahema a hoopnu nku, a e ike nnn no hoi i na mahalo ann'llo ia mau mea maikai. O 1- a nha k'uīiina keia 0 ke kahu ekalesia iwnena 0 ka poe opiopio, a 0 ka hora liookahi 0 k'a mahina i hoohaln m e ke "kahu ekalesia mnanei. e'nui.aku no auanei Ua nien hiki iaia ke hana aku, a ua oi aku no hoi ia inamua 0 na hora hp umi i hoohalnin e ke kahu ekalesia, ma kekahi nno e ne. !N[aloko 0 keia 1 Uomite e lona nna he nianawa maikai loa no ka peresidena e haawi aku ai i na olelo ] aipai kupono, i na alakai o l<a ahnhui a ina me ke kuoo maoli kana hnnn ana, he oiaio 110 e hiki ana. iaia lee hookupono i ka ahahui, a Jilce me kana i iini nui ai. Mnloko no o leeia Uomite e loaa ai he manawa kuponoToa 1 na komite apaū e hoonaauao aku ai keknhi i kekāhi a nolaila 0 n'a'kokua I apa» i makemafceia e kekahi komite, I niai na lnla e ae e hiki pono rtna ia maanei; a 0 kann mu manao maikai apau, e hapai niai ai 110 ka pōno o ka ahahui, 'ia keia komite no e hoonee mua aku. Ina 0. Ue komite kiai na maka 0 Ua a'iahui, a 0 ke komite no na halawai kona puuwai. alaila 0 ke komite liooko konn 1010, kalii e hui ai n.a aahuki' npau;. n mnilaila mai e holo mai ni na'ikaiUa hoohann i'o.

O na lala o l?eia komite, o ia no na lunahoomalu o na Uomite apan o ka nhaluii, a'me nn lufinnui o l<a ahahui. Mai hoopoina il<i i ka hope peresi<l!'na, a i kekahi nvann\vn e hnawi nnnn e hoomalu i ka halawai, ina 110 ilaiia ka pevpsi«īenn, 110 ka niea he mea ia e ,4ioohoihoi aku ai i ka hope no na liana o l<a hnlawni a keia komite hooko, (i e l'.oonianmaa ai no hoi iaia no na manā- . wa pilikin ike ole in omna aku, a e kupono ai no hoi oin e lilo i perosirlona no ka ahahui mnhope nku. Mni hoopoina pu i ke knkauletn kekalii lunanui Kupono loa, ke noho pu mai ma na lialawai o keia , koniite, oiai 110 nae ma kekahi mau ahahui, aohe he manao nui ia aktt o keia lunanui. E noho pu mai no ke kakauolelo o ka ahahui,'oia no ke kakauolelo a kein komito. E hiki pu mai ho ka peresidena, a i" ole o ke alakoi paha, o leekahi na/> o laua, o ka ahaliui kuwaena, a e lioike mai no na hann o ia ahahui; pela no hoi ke alakai, a o ke kokua alakai palia o .na aliahui pokii, e hiki pu mai, a e ha'i niai 110 ia mahele ano nui o ka hana, a e lawe pu aku hoi keia mau ahahul kuwaena ame pokii, i na mea kokuaapau mai na hooikaika Kristiano c ae. Manao an he mea pono no ke nolio pu mai ke alakai himeni, a i ole'o ka mea hookani piano a ogana paha, aole nae na \va ap'au, a nana e alakai mai nu milnao no na hana liimeni o ka aliahui. Mai noho aku ka puuku i kahi e, nō ka mea lie mea maopopo Joa e ulu mai ana no na ninau dala ma na hana konift£ !! apau. ,-He hana pono loa no hoi e noho pu mai no ke kahu ekalesia, ke Mki no lioi. a o ke kahu ekalesia jnakaaln e hauoli nui ana oia no keia pono nii i haawi ia aku iaia. Xa ka peresidena no e hoomalu ana i :ia halawai apau a keia komite, a : e paa ;n;ti'no oia i ua hana ma na rula naauao elike 110 me 'kana e huna ai ma ka l.'alawai hana o ka ahahui. He halawai' rula ole ka halnwai komite ke nai>a aku, noliiila inn aole he mana nana e .liooinalu i kana mnu hana e lilo wale ana ka manawa i ka walaau waiwai ole a aohe hua e loaa. . I hookahi no "halawai ana o koia koj mite i ka mnhina, koe nu halnwni kuij kawa i mnlamp.ia mamuli o kekahi man { ''.iiHiu kupono no hoi. E noho kt;ia ha-lawa-i malnma m'amua mai o kn manawa .halowi mau' o kp alinhni. m» kn niea o kekahi •hana nui a kei:i komite. o ke kannna ae i na liana. kuluikuka, nn | lioi a kamakamailio no ia mau mea, a

hoopoin.ipono iho no hoi a nuliikolomaīiu. e ulolohi ole iho ai ka noonoo 0 ka ahuhui i ka hooholo ana mai ia mau mea, ke hoea aku imua ona. a koe mai 110 pnha hoi k®kahi manawa no na hava haipule n kn ahahui. E malr ma i keia halawai i ekolu a eha palia la mamua mai t> ka mauawa halawai hana niau o ka ahahui. an«>ai he mau hana mii pnha kekahi e komo ae ana iloko 0 ke kbmite hooko e hala ai he inau la 1 ka noonoo a hooponopono ana ia mau liana a leupono no ka ahahui. E kolio i kekahi la mnopopo o ka hebedoma no keia manawa halawai, a mai hoololi hou ae koe wale no mamuli o kekahi mau kumu kupoilo, no ka mea, pela e paanaau ai ka manawa halawai i na

mea apau. E hoomaopopo pu i kahi e lialawai ni. O kn hale nolio kahi maikai loa 110 ka halnwai a keia komite mamua o ka luak'ini, a e noho ma ia hale i na wa apnu. Ina aia ka hale noho o ka perefridena i ke kikowaena alaila ilaila e halawai ai. ' E hoomaka i ka halawai ma ka manawa i haiia, ina no aoW i akoakoa pau loa mai na lala ia manawa, no ka mea o ke kali «ale ana aku i ka poe lohi he hana ia e hoomau aku i ke ulolohi aua, aka ina ike ka poe apau e hoomaka mau ia ana ka halawni ma ka manawa 110 i liala, e hooiknika auanei lakou e hoea mai ma ka manawa i makeinakeia ina he ]ioe iini oiaio lakou i na liana»

E hoomaka i na halawai me ka pnle. Na ka peresidena paha e haawi ka leo pule i kekahi manawa, a i k6kahi wa a.ku na kekahi lala a mau lala' paha o ka aha. lNre ia hana e loaa auanei ka manao pololei loa ma ka hoomaka- ana o ka halawai no na liana. l'i helulieluia ka inoolelo o lea liala•r«i i hala. Na ke kakauolelo no e malama i keia man moolelo elike no me kona malaina ana i na moolelo 0 ka halawai hana a ka ahahui, aka. i buke ,okoa no nae lioi. Mai hooliala i ka heluhelu ana 1 ka moolelo o ka halawai, no ka mea pelā' e ala hou ae ai na hoomanao ana 110 na mea i hanaia i kn halawai i liala, a he mea no lioi ia e hoōinagao ae ai i keknlii mau kumuliana lehulehu,«e lioikeia ilio paha imnā o keia hnlawai ana. E noi aku ka peresi«lena i kela ame keia lunahoomalu komite, e hoike iho palia imua v o keia lialawai ana.

E noi aku ka peresidena i kela ame keia lunahoomalu komite, e lioike mai ao ka haua a ia mau komite pakahi. Ma kekahi mau ahahui, 'he heluhelu mua ia ma ka halawai a lee komite hooko, na hoike komitp apau e heluhelu ia aku ana imua. o ka ahahui, ma" kona luilawni e hiki mai ana, a i hanaia keia pela i loaa ai he inanawa i ke komito, hooko, e nema ai palia, . hooponoponō, kapae a pakui aku paha i kekahi mau manao, a \ia ikeia he linna maikui lon keia. . , Aralol;o o na hoike komite maikai loa e loaā ana keia mau mea eha: 1, E hoike. ana i na hana a ke komite i hoao ni e hana,"a hiki ole, me na knmu oJu hiki ole ana; 2, e hoike ana i na ha a ke. komite i liana ai a holopono; 3, e hoike ana i na hana a ke komite i makemake ai e hana ia aku; a 4, e noi mai ana i na kokua a ke komite i makeniake ai e loaa aku mai na.lala aku ..i hiki pono ai ka hana a ke komiteMni lele wale aku ka heluhelu ana i kekahi hoike hou aku, a pau na kukaknka a kamakamailio ana no ka hoike i heluheluia ihp la, a e niakauknu maii hoi ka« peresidcna e alakai 'ma keia leukakuka a kamakamailio ana, me kekahi mau manao lioopoaopono paha no ka hoike. He hana maikai loa no i ,ka peresidena, mamua o kona hele ana mai i ka halawai o ke komite hooko, e hoala ae i kona mau hoomanao aiia no ka papainoa o na komite, a e noonoo .pu a hooholo no kana mea e hana ai e pili ana ,110 kel.a ame k<*ia komite; i mau hoolala hana paha nomua aku, a i ole he N mau manao paha i mea e hooi ia aku 'ai ka maikai o kekahi hana;. a i walii huaolelo mahnlo paha no ka liaha i'lianaia, a i keleahi mau manao e ae i;o hoi 'e Aioala ai i ka manao o na lala 0 ke komite,{e~kamailio no na mea pili 1 ka liana. O ke" komite makaala ma kji hana, nole ia e hookuu wale aku ana i kona lunahoomalu e hele aku i ka hnlawai ,o ke komite hooko. me ka nele i kekahi mau manao hoolala no kana man hanai manao ni, a i ole me» kekahi mau hana jf • . •ito nui poha _i manaoia, o ke komite hooko ka mea nana e wehe ae n pau ke Tflbihihi. ī kn wn e waihoia mai ai keknhi hoike komite. e hoomanao "koke fte',i no hana i'hooliolo ia ma ka halawni i hnln, e pili nnn i ka hpnn i hoi: māi la, a e makaala mau hoi e waihoin mai, a e kuknkuknia na kumu' o ka holomun pnha. n i ole ja. o ka hiki ole ans< pnh» o na hana i »-i i ka mahina i_hala mua aVu la. E holonono ana ka hana ma ka hoōpaa.mnu nna ma na wahi kumu maikai knkaiknlii. nmmnn o kn waiho ana mai i na mnnao lioolnla he nni wnle. e hoohihia "i i. kn noonoo. A hapai ia mai kekahi nmTiao hou kupono. mai hoonalo '^ r nle nku in men me-lin hooholo •nwoole nna iho ia mea, mamuli o ke* Voi>i'roi kiipono no ia hana. imua o kā f Voi r nuii keia mnu mea ran ka huke moololo o ke komite hooko me pono. Mahope iho o ka pau loa ana o na hoike i ka hoikeia mai, he hana mnikai ' loa na' ka peresidena, ka hoakaka ano

nui liou HTia a]tu i tm nioa apau i l>oo lioloia iho la, a lilo ia i na koraite nu' he papa kuhikuhi hana la no na hana 0 ka niahina e liiki mai ana. I nn mnnawa kupono apau. oiai ka nooiu'O ana i koia mau hoike. ina e ulu mai ki'kalii hana ano uui, a i ole ua loaa niai pnha kokahi hoike no ua han:i a «n lala i manao nui ai. e kaohi iki 1 ko nee ana aku o na4iana iniua, a niahope n kekahi leo pule 110 ke>a komite, a no ka hana paha i hoikeia.mai la. He hana knpono no ke lohe j ka hantv a na lunanui. Na ka puuku no hoi o ha 'i 'mai ina ua hookaa na lala apau i ka lakou mea i hoopaa ai; na ke kakauleta 'ht>i e waiho mai i na palapaln apau/ i loaa mai iaia maiwaho mai, a na ke kahu ekaleaia ame ke komiie ia e noo'noo, a hooholo aku, ina paha he nian hana kekalii no ia mau palapala, a lieaha la ka mea e hana aku ai; na ke kakauolelo hoi e ha'i inai 110 na m'eu i ikeia ma ke kaheainon ana ma ka halioolaa i hata; na ka a. i ole Tte alakai paha, (o ka mea o laua e liele ana i ka halawai), o ka aliahui kuwaeua, e ha'i mai no na liana o ia uhahui; pela hoi ke alakai, a o ke kokua alukai palia o lia ahahui pokii nana e ha 'i mai 110 na hana o ia ahahui, me ka luwe pu aku-o keia mau ahahui k'uwaeha ame ka ahahui pokii, i na manao a hoonaauao ojia mai keia kon>ite

"(ioko aku, -i ina lie mau hoolnla hana ka keia mau ahaliui i pianao ai. tio ia niau ahahui, o waihoia mai no ia imua 0 keia komite hooko, a iaa h« mau hoopānopoiio ka keia komite e hooponopono no; e haawi aku hoi ka peresidena i mau. huaolelo pokole, 110 keiulana o ka ahahui, a e ha'i mai i kana mau liana \ hoolala ai no ka ahahui, he mau hana j nae hoi ia āole i komo maloko o na hoike komite i "waihoia mai. O ka hope o ke kalni ekalesia me kekahi naau hua> olelo pokole, a kupono no lioi no na alaheie mafkai e hiki ni ke hookokoke mau ia ka poe opiopio, a o ka ahaln»! hoi i o lo.su la, a lilo lakou apau i poe kupono no ka lesu hana. E hoomanaoia oHeo kahu no kekahi ma na kuka. kuka ana apau a ke komite hooko, a o keia manawa i haawiia i ke kahu no kekahi mau huaolelo hoolana a paipai, he haawiiia kaokoa no keia i haawiia aku iaia- e loaa mai kekahi mau olelo aloha, hōoikaika, lioonaauao a hoeueu 110 hoi. I ka wa e pau ai na hnna, e lioopau .koke no i ka halawai. Mai hookuanui wale ma na hana hope o ka lialawai. Ina ua pau na hoike, a aohe mau hana hou iaku i koe a kekahi e waiho mai 111 mawaho ae o na mea i hoikeia mai e na komite, e noi aku i ke kahu i 100 pule ame ialleo.pule, pau iho la no ka halawai. ' He '»ea niaikai loa, a ke T)aipai ikaika uei au e "hanaia akq pela, aole o hoi kolee aku i keia pau ana ae h' o ka halawai, aka e paa mai no ka pereBidena ia lakou e noho iho a hoo--1 ala i mau minute ma kekahi hana e ;Jvoo,hauo]i ai~ a hoolaulea ai paha, a i ole ma kekahi . hana ano paani paha. ( ina.he mau huaai liaawi aku. Komo maloko o ka halekuke a hana i ko malakeke paha. G ka liapalua hora i lilo ma; keia launa ana, e hooi loa aku ana ia'i ke kamaaina o na lala komite ke- | knhi. i kekahi a lilo ia i mea lioeueu 'ikaika no ka lakon hana no ka uhane. I ka makaukau ana o kekahī e hoi aku, mahope iho o keia launa ana, e hoākoakoa mai i fla hooikaika KristiI ano apau ma kahi o ka piano, ina he ! piano kekahi malaila, a e himeni like | i kekahi himeni haipnle (i paanaau ka i maikai loa )a pualu like i ka pule a kn j ahahui, alaila hooknu ke alolia o j Kristo me ka ikaikp, hoi o ka manao no l.Kana.hanh, e lalapa ana iloko o ko ouI kou mau naau. j O; ka mea i koe oka lioike ake ko« mite hooko. Ina e waihoia aku ana keia hoike imua o ka ahahui, na ke kn- ! kauolelo no hoi e waiho aku ma na mea i anjt» nui no, e lioike wale ana no nae ii na hana i komo ole aku mnloko o na i hoike a na komite e ae o ka ahahui. (Aole i pau.)