Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 19, 12 May 1916 — HE MOOLELO NO BETERIKA ROLANA A I OLE Ka Epa Iloko o Ke Koloka o Ka Hookamani-He Moolele No Na Kaikamahine Elua. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO BETERIKA ROLANA A I OLE Ka Epa Iloko o Ke Koloka o Ka Hoo-kamani-He Moolele No Na Kaikamahine Elua.

"Ua lohe mai nei no au. a pehea, manao no anei oe, ua manaoio kela kanaka i kau niau mea apau i kamailio aku uei iaia?'' "Heaha auauei kona mea e manaoio ole mai ai, ua k.uoo maoli no ko'u ano i ka wa i pahe aku nei i kana mau ninau apau. A pehea, aole anei ua kamailio aku a« iaia i ka mea pololei, a he hookahi wale. nō wahi i pili ai au i ka hoopunipuni? Aole anei o Kalika kou inoa? Aole anei, he kaikamahine ilihune no hoi 'oe? O kahi wale no o ko'u hewa. o ia kuu olelo ana aku nei iaia. he wahine kane make oe. he heWa h-iki no nae ia ke huikalaia.. oe no'u ma keia huakai a k-aua no Enelani, heaha hou aku auanei ka'u mea e kamailio aku ai iaia; nolaila aole no au i hewa, ina he mea ia no kela kanaka ino e kaawale koke ai mai ia'u aku. 4i He hana hoowahawaha loa na'u ka hoopunipuni, aka nae, ina e lilo ana ia i mea no kaua e pakele ai, ua pono no ia hoopunipuni ana." ' Aole o Beterika i hoakaka aku i kona'nianao* iha no. ke apono, a apono ole paha i leela hana, ma ka aoao o Mrs,. Kale'wa, aia. nUe iloko ona ka hoomaikai nui no na mea a kela wahine i hana aku ai npna. "Ua lawa keia kualehelehe ana o kaua e ai.kaua i keia mau meaai maikai. a no'u nei la. ua hele au a pololi, aole e nele aha ka. ono 0 ka'u ai, mahope iho o ka hiki ana ia'u ke pulapu aku i kela 'kanaka, ahiki i kona ku okoa ana i kahi o ka huhu." Me na manao i hoomamaia mai, i nuu iho ai o Mrs. Kalewa ame Beterika i ko laua aina ahiahi, me ke kamailio ana no hoi ma kela ame keia mea, aole nae he wahi mea iki a hoikeike aku o Beterika i kona moolelo; a no ka pahee loa no hoi o Mrs. Kalewa i ke kainailio, aole he wahi mea a hooniele mai i ko ia nei ohana. ' I ka hoihoiia ana aku 6 na meaai, ua noho. iho la no laua nei nanea, a aole i h'oi koke o Beterika noloko o kona mmi moe, ahiki 1 ke kani ana o ka hora umi ma kela po; a no kekahi wahi hiona ole, no ka oili hou mai o Mr. Palani, ia haule ana aku no a Beterika nialuna o kona moe, o kona lilo aku la' no ia, a i puiwa oia ma kekahi kakahiaka ae, i ke kikeke ana aku o kekahi o na kauwa ma ka puka o kona rumi; komo awiwi iho la i kpna mau lole, i hemo mai paha ka hana iwaho, e kakali aku ana o Mrs. Kalewa iaia, a ua makaukau iu>i ka laua mau meaai, no ka aina kakaliiaka. j "Iloko o ka hapalua liora wale no mai keia manawa aku, e haa- j lele iho ai kaua i ka hokele nei, ua haawi mua aku nei au i ke kauoha , no ka hoea.mai o ke kaa i ka hokele nei iloko o kela manawa, no ka lawe ana aku ia kaua 110 ka hale hoolulu kaaahi, nolaila e awiwi ko ai ana, alaila hoomakaukau no keia huakai," i pane mai ai o Mrs. Kalewa ia Beterika. . Aohe no niea'a Beterika e kamailio aku ai, o kona makemake nui, o ia 110 ke kaawale koke aku mai .kel.a. wahi mai, nolaila o ko laua nei noho koke iho la no ia e ai, aia ka pono o ka maona koke ae, a hoomaka aku kp la.ua lawe i ko laua mau ukana, noluna o ke kaa. Ia maona ana no o na kamahele, o ke komo mai'la no ia i ko laua mau kūka koloka, a iho aku la no kahi o ko laua kaa, a iloko o na sekona uuku loa, aia laua ke laweia la no ka hale hoolulu, a. loko o ka rumi hookipa o na ohua o ka papa'ekahi laua nei i komo aku ai, no ke kakali ana ahiki. i ke ku ana mai o ke kaaahi., He umi wale no nae mau minuke o ko laua nei kakali ana, hoea mai ana ke kaaahi v a oiai ua loaa mua mai ko laua mau tikiki, ua komo aku la laua-'iualoko o kekahi keena maluna o ke kaaahi o ka papa ekahi, ma kahi i hookaawaleia no na ledē. Ma kela manawa a Beterika ma i hoea akvt ai n.o ka hale hoolulu kaaahi, e au hele wale ana no kaua nana ana ma o a- maanei, me na manao hopohopo no kona ike aku ia Mr. Palani, e hakilo ana iaia. Ia laua nei no maluna o ke kaaahi, aia mau no kela m,an?to ho]»ohopo iloko ona, n.o ka hoea mai o ke kanaka. kiai olw.ua o ke kaaahi, a haawi mai'i kekahi kelekalapa, e kauoha mai atia iaia nei e lele aku ma kekalii o na hale hoolutu, o ka mea laki, nae, aole hekeiekalapa o kela ano i halawai mai me ia, a i ka wa e ku aku ai Oi ke kaaahi m akekahi walii, e l'ele pu aku ana no o Beterika : ame kona kokoolua ilalo, no ke kūai ana i mau nleaai na 1-aua. Me ka aiaalahi wale 110 |co lkua nei holo ana a'hiki i Kalaia. ma kela wahi i halawai hou mai ai kekahi nanaina maikai ole m,e Beterika. oiai aole ona palapala e komo aku iloko o Enelani, no ka mea mamuli o ke ala ana o ke leaua. i konoi.a ai na mea apau e makemake ana e komo i Enelani, e hoikeike i ko lakou mau ; palapala ae, a o ia kana o ka i ana aku ia Mrs, Kalewa; ''Pehea ana la ko'u pono. aole o'u palapala ae, e a*e aku mawalio o keia wahi; ua lohe wale no au, he paaia na ohua apau, me ka nanaia o ko lakou mau palapala ae, a o ka mea palapala ple, e hoihoi hou ia ana oia no kona vvahi i hele mai a.i," "līe mea Oiaio no kena au e kamailio mai nei, aole nae o'u manao e paa mai ana na luna aupuni o keia wahi ia oe, rna ke- ano he : mea mahuka oe. aka ua liiki ia'u ke pulapu aku i na luna aupuni maanei nei. ina aole au iu.au ku-e ana. ke hoike aku au ia lakou, he kauwa oe na'u, pehea la ia i kou manao? u 'Eia me a'u he elua mau palapala ae, he hookahi no'u, a he hookahi no kuu kaikamahine lawelawe, a o kahi o ka laki, .aole i; hoakakaia maloko o kona palapala, kona maii ano, nolaila e manaoia niai ana no, o oe ka mea nona u-a |jalapala ae la." "Ina hoi ha pela, ua pono ae la, heaha aiianei ka nana, ina pahā he kauwa, a he moi.wahine paha, 6 ka mea nui, o ia ka hoea tiku no Ladana me ka.maalahi, me ka hhopilikia olei'a mai e na lunā.aupuni o keia w r ahi," i pane aku ai o Beterika, me ka hoomamaia mai o. kona noonoo. Ma keia wahi, maluna aku o ka mokuahi e holo ai, nolaila kau aku la ua o* Beterika ma, maluna o ka eia nae, e paa mau ana kona heleheleua i ka manoanoa, me kowa'hakilo mau aua no i koua kalui hauai, me koua ike ole- aku: no uae i ua kanaka: nei ana i maka'u loa ai. He hapalua hora ia holo ana aku a lakou nei, aku. la m.a kekahi aoāo o ke kowa o Dova, e kakali mai ana ke kaaahi i na ohua, a ia laua nei i nolio aku ai mahina o ko laua mau wahi maluna o ke kaaahi, i ninau 'niai ai o Mrs. .Kalewa; "Aia' nae paha kou mau hoaloha v maloko ponoi iho o ke kulanakauhale o Ladana ea? E hoea aku ana kaua i ke kulanakauhale iloko o ka wa poeleele. a pehea, e hoea ae ana anei kekahi poe o lakou, no ke kak.ili ana i kou hiki aku?" "Aole i maopopo ia lakou, eia au ke holo aku nei no La.datia," wahi a Bcterika. "E hoi loa aku ana no au no ka hokele i keia ahiahi, aia a ka la apopo, alaila liele aku au e ike ia lakou." "Ke hopohopo loa nei au no kou aeia mai e kipa aku maloko o kekahi liokele. o'iai eia keia i ka hora ewalu o ka po t aia wale no a ht kokoolua pu me oe'. alaila ae m.ai ka poe o ka hokele e hookipa i na malihini. E hoi aku ana au-no ka home o kuu kaikāmahine e noho ai. a manuia nae o ko kauā hookaawale ana, ua āke nui āit e ike i kou palekana. I ka hokele hea oe e manao nei e hoi aku malaila e noho ai i keia po?" "Aole au i hooholo loa i ko'u manao i keia manawa, pehea la ka Hokele Bi;ko?" "Ina o kau hokele ia i manao ai ea. aole ia he wahi kupono nou e kipaku ia mai ana oe. o ka poe wale no o nā kulana kiekie ā hanohano. ke noho ma kela hokele. E hoomanao no hoi oe, he hokele ko kaua o ka papa ekahi i noho.ai ma Burukela, eia nae, e hoea ae ana no ijaila. na ninau a ka noe kolohe, pela aku no 'auanei kena. "Ua hann mai oe ia'u i kekahi mea niaikai loa, ua hoopakele ae U6i ia'u, mailoko mai o kekahi kulana kupilikii, nolaila, aole au- e naiiamaka wale aku ana ia oe, ākā e haawi aku ana au i ka'u mau

•'kokuā ana, i wahi nou e pono ai, a e kaawale ai hoi mai na hoopilikia īa niai e ka poe kolohe. "I ko'u wa e nolio pu ana me ka'u kane, ua wehe au he hale hoolimalima ma Bomakona, me kā liolopono loa, aka nae i ka make av>a aku o ka'u kane, ua hoopau aU i kela hana, a Mlo aku fa ka malailia 'ana'o kela hale hoolimalima malalo o Mrs. Puneka. he mea no i noho pu me a'u no kekahi mau makahiki loihi. He wahine a oluolu loa kela, a o ka'u e manao nef. e hoi oe maloko 0 kona hale hoohmalima e noho ai; e kakau aku au i lekā iaia, e hoolauna aku ana ia oe, a i kona wa e ike ai i keia leka v e apo mai ana oia ia oe, ina no ua piha" na rumi apau oloko o kona hale." No kelā maii hoakaka a Mrs. Kabwā,'ua haawi koke aku la o Beterika i konā ae, me ka hoomama.pu ia niai no hoi o'kona iwonoo, me ka i ana mai: "Aole i'o no o'u makemake e nolio ma nā hokele, o ka nana ae hoi, aohe.wahi kupono e ae e noho ai; aka ke haawi aku nei au i ka'u mau hōomaikai ana he nui ia oe e M'rs. Kalewa, Ho keia kokua ana mai la au ia'u. Eia ihea ka hale hoolimalima o Mrs. Puneka ?" "Aia kona hale hoolimalima ma ke alanui Galani, he wahi ma'luhia a oluolu o ka noho aha. Aole loā he ae o t?ela wahine; el'ioo'kipa aku i kekahi malihini, ma kona hale, aia wāle no a hiki i kekahi mea, ke hooiaio aku, i kona inau kulana maikai. E kakau ae au i leka nana, a ma ja leka auanei e hookipa aku ai oia ia oe, aohe ana mea.edioole.mai.-ai," ' ' ;; : Wehe ae la o Mrs. Kalewa i ka pepa kakau. ame kaiia penikata. •o kona hoomaka iho la no ia e kakau i kekahi leka loihi. a i ka hookonio ana iho maloko o ka wa-hi, haawi aku la ia Beterika, me ka i ana mai; "E lawe oe a aku i keia ia Mrs. Puneka, i kona wa e ike ai i na mea a'U i kakau aku nei iafa. e apo' māi ana kela ia cve, me he meā la, h.e ohana oe nona. E hala ana palia kekahi mau la, m<; ke kaua ike hou ole kekahi i kekahi. aka nae, ma ke kakahiaka oka b apopo, e hoouna mai ai au i kekahi 6 nā'.kāuwa, me kā'huina dala au i kokua mai ai no ko'u m'au hoolilo. Aole lo'a 'au e hoopoina ana no na liana oluolu a lokomaikai ai>aU āii i' hana maf ai no'ii; a i noho oe a kuia i kahi o ka pilikia. mai hoopoina, i ka hele |x>lolei' āna ae e ike ia'u." alaila kakau iho la o Mrs. Katewa i kona wahi noho. me kn helu o ke alanui. a haawi mai la ia Beterika. īa laua nei o ka lele pna aku mailuna aku o ke kaaahi, i iea wa i hoea ai o ko laua kaa i La(Jana. ua huli hoi aku la o Mrs. KaleAva nr kona home, no Beterika htfiT o kana hana mua. o ia n'o kona noke ana i ka hakilo, ina oaha he mea kekalii e hoomakaiku ma> ana iaia, a i knna ike ana. aole i hoohuoiia kona ni'au ano. kauoha aku la oia i ke o kekahi kaa, e lawe pololei iāia no kahi o Mrs. Puneka. MOKUNA .VIII. , Ua poina loa aku n.ei-paha oe e ka mea heluhelu, no kela kaikamahine kauwā, i. hoololi ae ai iaia iho, ma kahi o kona haku i make ai maluna o ke kaaahi, inaj>ela e hookolo hou aku kaua mahope o kona meheu, a e waiho aku hoi ia Beterijca, e imi la i wahi nona e noho ai, a e palekana ai mai na hoopilikia ana a kona mau kahu hanai iaia. Ua hoouna niua mai o Miss Binehama oiaio, kela kaikamahine waiwai/i make ai maluna o ke kaaahi. i ke kelekalapa, mamua o k'ona haalele ana aku ia Parisia, ma ka Hokele Lanahama. e hookaawale i kekahi mau rumi maikai loā o ka hokele nona, nolaila i ka ! ho6a ana aku o Miss Binehama hoopunipuni no ka hokele, ua lawe pololei loa ia aku la- oia, noloko o na rumi, i hookaawaleia nona, me ka manao kuhihewa o ka ona nonā ka hokele, o kela i'o ke kaikamahīne waiwai, a o ka mea nana i kauoha aku iaia i mau rumi nona. ' la noho ana iho o Miss Binahome hoopiinipuni ilalo', welie ae la oia i kona uhimaka, aia hoi ua 'hoopuniia kona : mau aoao; me na mea naui ne nui, a kona mau maka i maa ol.e ai i ka ike ana mamua, a me ke" o ka moiwahine hookohnkohu, i haawi aku ai oia i ke kauoha i ke kauwa, ma ka pane ana aku: ''' "E ho-a koke aku i ka lanahu o ke kapuahMhoōpumehana. he 'keu a ka hu'ihu'i maoli o keia wahi, no ko'u māā pāha kekahi i ka 'wela o tnia," wahi ana me kā'hookohukohu. ' h pau kena hana au. alaila e hoouna mai oe i kekahi kaikamahine lawelawe. no ke kokua an.a mai ma ka wehewehe aiia i'ko\i māu lōle, īio ka mea ua make ka'u kauwa, mahina o ke kaaahi; he pono e loāa kekahi mea kokua ia'u uo keia manawa, ahiki i ka loaa hovi ana aku. o ka ? u lawelawe." • Iloko o ka manawa pokole loā,' ua hookoia mai lā kela 'mau kemake apau o Miss Binehama hoopunipuni; weheWehēia ae lā kona mau lole kaahele, a komo māi la he lole okoa, o ka'like iho no lioi o kona kino, me ko Miss Bi,nehama oiaio, aohe lole'ku ole iai : a 'nei, he moiwahine ka hoa e kohu ai o ke kolohe, ā iaia i noho aku āi niamua 0 ke kapuahi hoopumehana, maluna nohb ko-ki, haawi mai lā i ke. kauoha, no ka laweia aku o kana mau meaāi maloko o kona rumi. * r f r "Aohe mea e ae'a ka naau e hauoli ai, o keia wale ho> ka mea a'u i moeuhane mua ole ai, eia ka e pii āe ana au, mai'ke kulana liaahaa mai ahiki i kalilo ana i meā waiwar, a noho anā iloko o keia hokele nani. he mau kauwa, ka- poe na lakou e hana mai no'u. "He keu no paha ko'u piha maalea; ina i hoike aku au i ka mea oiaio, o kuu haku ka mea i make, a hoike'ak'u i kela poe o ka hale hoolulu kaaahi, owau kana ka.uWā wahine, iha penei, aia pāha au ma na huina alanui kahi ? maauhele ai, e huli ana i \vahi e noho ai, iloko o keia wa anu.. Ua nele āu m'a na ano apau, a o' ko\i hopena, o ia no ka moe ana aku ma na wahi kupoiio ole, me ka pololi ame ke anu. <4 Eia nae ka olelo a na kanaka 0 ke au kahiko ; f4 Kiolā oe i ka popbki me ka huli o ke alo iluiiaj'e haule ana ia me kona mau wawae eha iluna o ka honua,' ua hookoia ua lā e a'u, a ke noho nei au 'iluna o ka hanohano, ka lako ame ka waiwai." Ma kela wahi, i noke okoā āe āi ua o Mrss*Binehama i ka akaaka, no ka holopono loa ō kanā rjiau hana kolohe, ana e mahaoio loa la ; aole loa he manavva ma ia liōpe' māi e liilei āi ke ikeia konā'epa.. "Pka hoea āna mai o na meaai, nee mai la oia nb ke pajcaukau, aia hoLna kauwa ke ku la 'ma kona niaū aoao, hōomaka aku la oia e ai, me ka palamimo loa, e hoike aku ana imua o kela mau kauwa, he mea oia i maa i kela ano o ka noho' ana, ā iloko o ka hora hookahi i hoihoiiia aku ai na meaai apau, alaila hoi akū la Ua kolohe nei, noloko o kona keeiia hookipa, np ka hoolala ana i kana mau mea e hana aku ai. ' > Ke noonoo la oia, no kona pomaikai,,a iaia oka hoohuli ana aku nb ka Lede Poliko, ka mākuahine lianauna o Miss Binehamā oiaio, kunana ihā la oia no kona makemake i kela. wahine ame ka ole, me 'ka noonoo pu.an'a iho no iioi, ina paha e lilo ana kona wahine u'i i kumu e makemake mai ai o Sa Laionēla Kalakona iaia i wahine nana.., . ....... . . / Ua'kahakalia aku ua kaikamahin'e nei i kekahi kii iloko o kona noonoo, no ke ano o k'ona ola ana aku, me ka piha olioli maoli, alaila iaia i hoihoi hou āku ai i kana mau hoomanāo ana no na hiona ana 1 ike ai okawa i hala, me he mea la, ku okoa niai la ke aka kino wailua o kona haku, ka meā nona ka inoa e o la maluna ona, loli ano e ar la ka helehelena o ua o Agata Wadena, me ka hel ! e o na maka •a kunahihi. Oiai nae, aia ka alunu, ka pakahā ame ka puni waiwai ke noh'oalii la iloko ona, aole i lilo kela hooiiianao no kōna haku. ka mea non? ke kino make, i kaa āku mālalo o ka rp.alu o ke korone.lo, i mea nona e hopo iho ai, o kana wale no e nianaoio mā\i ma ke kakahiaka ae o kekahi Va, e kanuia aku : ai kona kino inake, ma ke he kauwa na Msis Binehama, nona ka. inoa o A,eatā Waden.a, a o ka naiowale loa ana aku ia o na moāli' i pili māi iaia nei. "Aole loā he pono ia'u ke noonoo hou~i nā mea'i hala, o lilo auanei ia i kumu e alā mai ai na manao lapuwale, e hoao ana au e hoopoina ia mau mea. a kikoo aku imua," i hooho oleoa ae ai ua o Miss Binehaina Hoopunipuni. Aia na pahu lole o Miss Binahome oiaio. maloko o ka lua o na rumi kahi i wāi'ho ai, nolaila o kanā liāna no kela manawa. o ia no kn h'el'e ana aku e ahna i na ukanā ōl'oko o kela mau pahu lole. •Maloko o kekahi oahu. o na ukana i lōaa aku i ua kaikāmahine koiohe nei, he mau kii o kela ame keia ano, na buke, ame na pala'pilā pili oihana. alawa wale iho la no oia i kēla mau mea, alaila nana aku ana i ka lua o na pahu.

Maloko o keia pahu i luaa aku ai iaia tici, ua Liele a piha i ka ioie o kela ame keia ano, wehe mai la oia i.kekahi rpau paleili ►ame kekahi mau lole kupoiio, a 110 ke kolu aku o ka pahu. ua piha no i na lole holoholo, eia nae he niau lole ēleele wale 11 o, oiai eMeanikau ana ke kaikamahine, no ka make ana o kona makuakane, aoiaka ua o Agata Waelena "nei i hooho ae ai: *■ "Aohe ka hoi wahi mea a loaa iho o kekahi lole kupono i ka iieloholo, ua loihi loa keia manawa. mai ka make ana aku o kona makuakane, e komo hou ai oia i na lole keokeo, nolaila, o kk'u hana mua, ma ke kakahiaka o ka la apopo. o ia na ka ana noloko o aa iialekuai. me na hale tela, e kauoha ai i mau lole hoo no'u." Maloko aku o ke koena o na pahu. ua hele a piha i na kihei, na 'k:.pa moe, na halii pel-a. na lako kakau,.me kekahi poki loihi, a maioko olaila he kihei uahenahe. i kakauia me keia mau olelo maluna o ikekahi apana pepa: "No kuu makuahine, ka Lede Poliko, mai kana kukamahine aloha aku, Miss Binahama. k "He kihei makana ka keia; heaha la hoi, owau ka mea nana e haawi aku i keia makana i ka Lede Poliko. Aol-e aku la no hoi inele. ka nui o na dala. i ukuia ai no k<ei-a ki'hei, no ka rtnea he t ]>v\>ii na kihei o keia ano ma Laelana nei. Ke lana, nei kuu itiana.o e lUq, ana keia mai a'u aku, i mea hooha'uoli i ka manao o kuu makuahine. He a'u hana i koe, o ia 110 ka nana aku i ha ?leka ame na l&ko kakau." ! 'Mē nā l'eka he nui iloko o koha mau Tima, i hoi mai ai ua o \gata Wadena a o' Miss Binahāriia hoOpunipuni hoi' noloko o ke keena hookipa, ā hoomak-a aku la e nana i ua mau leka nei, o kana mar mea i ike mua iho, o ia ivo na mea. e ]>jtli ana i ke ano o ko Miss. Binahama nolio ana ma Kalaketa. pela hoi na ieka lehulehu mai kona mau hoaloha mai, e hoike mai ana i ka nui o ko lakou kaumaha, mainuli o ka make jina o kona makuakane. Loaa pu iho la ho hoi iaia nei kēkahi ni'au leka mai ka Maelame Poliko ae. a mahope iho o kona nana akahele ana i na leka apau e waiho la malalo*o kona malu, ua loaa'maoli iaia na ike e pili ana i ka ohana o Miss Binahama, ana e manao loa la, ua hiki ke pulapu aku i na mea apau, ma ka hooiaio ana aku, oia ponoi no ka hooilina o kekahi waiwai nui. Maloko nae.o kekahi o na leka i kakauia aku e ka Madame Poliko, i heiuhelu loa iho ai ua o Agata Wadena nie ke likahele loa, i hiki ai iaia ke loaa e na makaukau. i ka Wa e hoohele mai ai na kamailio ana no na mea i pili iaia iho; peuei ka manao o leka: "E kuu Narea aloha. ke manao nei aii.-ina ka la a'u e ike aku ai ia oe he wahine mare na Sa Laionela Kalakona, o ka la hookahi ia -i'u e olelo ae ai, i kou hoopiha ana niai i kuu naau me ka hauoli. He kanaka oj>io u'i ka barona, e hiki ole ai ia oe ke hool-e mai i ka lilo ana aku i wahine nanā. O ka mea kaumaha wale no. ua pau kona mau waiwai i ka moraki kahiko ai e kona mau ktt])una; ei.a nae he īnea liilii wale no ia. oiai ua ike no oe, he nu'i ko'u waiwai no'u ponoi iho. a he nui pu no hoi na waiwai o kuu kane, i waiho iho ai mahope nei no'u. "O ka iini hookahi iloko o kuu pluiwai. ma ko'u manawa e haalele iho ai i keia ao. e hooili aku no au i ko'u mau waiwai apau, maluna v o olua a ehia, malalo nae o keia. kuniii. e olua a elua iloko oka berita oka mare. Oiai he kanaka opio u'i 'o Sa ī.ionela Kalakona. a pela pu no paha hoi me oe. aole ana e nele kxi hoohihi 0 oiua kekahi i kekahi, ma ko olua mauawa e halawai pu ai. O ka'u mea wale no e kaumaha nei, o ia kou hoouna ole mai i'kou kii, i ike aku ai hoi au i kou helehelenaaka n.ae, malia ua manao oe e hookahaha mai iā makou. mā o kou hoea kino ana mai me kou helehelena u'i o ka wahine huapala. "E hoike ē aku no nae au ia oe i kekahi ano o ka barona opio, ua kamailio mai oia ia'u, aia wale no kona mare i ka wahine. a loaa ke aloha iaiā nona: nolaila e hele kino mai. a pahele aku i kona 1100noo. eli.ke me ke akamai ame ka maalea apau.i- loaa ia oe." la pau ana o. ka Agata heluhelu ana i kela leka. hilinai mai la oia ihrpr- o kona noho, a nui la ka han.u, me ka.hoolio ana ae nae i keia mau huaolelo': "Heaha auanei ka'u mea e hoohemahema wale aku ai? E hoao aku ana aū e pahele' i ka- noonoo. o kela kanaka oi>io. ahiki i kona l.ilo ana mai'i kane na'u. a ehi'a ka hoi mea hauoli. o ko'u lilo aku. i Lede Kalakona; ā i hooilina hoi no na waiwai oka Lede I?oIiko. Ke hoo-huii.a-mai keiamau waiwai hou, nie na waiwai a'u e haaheo nei i keia la, o ka moiwahine ka hoa e kohu ai, me ka hele okf>a mai o ka po.e waivvai e honi i kuu lima. Ae. ke haawi nei au i ka'u hoohiki, e mare no. au me ka Barona Kaiakona. me.ka nana ole ae, ina e makemak'e mai āna oia ia'u ame ka ole."No kekāhi nianawa ina kelā. po i al'a wale aku ai uo o Agata. me nā noonōo.like ole iloko o kona poo. a ma ka hora eluā;paha 6 ka po, \ hoi okoa akii ai oia, maloko o ka rumi i ho<rkaawalēia nona, hatile aku l'a hiamoē, me ka lilo ole o kana mau hana leolohe, i kuniu e hoolfiaa ia'ai kona po. , Ia puoho ana mai ina kekahi kakaliiaka ana ae, lia hao miii la ua ; o Aeafa iaia iho ā paihi. me na mea nani o kona liakli. kahiko i'ho i la i. kekahi lole siīika eleele, a mahope o ka aina kakaliiaka, i kau j aku ai maluna o kekahi kaa, no ka hele ana maloko o na halekuai, e ohi hou ai i mau lole hona. 0 kahi' mua loa a o ka hele ana aku, ma kēkāhi hale n'o ia i iiookaawaleia no na hana hoohiu laiiōho, ā hooniaikai i ka ili, ua i.ke o A&.ata, aia kekahi mau ano m'aikaii ole mā koilā-lauono a pela me koiia helehelena. No kekahi mau hora ka noho.'āna a Agata nialoko o ka hale o kekahi wahine. i makaukau ma kaiia hana, ua hooluuia mai la kona mau lauoho. pela lloi ka hanaia ana mai o kekalii 'mau mea hoano-e ma konā hēlehelena, a i .ka nana aku i ua kaikamāhine epa nei. mahope iho o Woiia haalel'e aha aku i kel'a wāhi, uā' iiele niaoli koua ili a opiopio, uliuli māikai mai la no hoi kon'a J tnau■'lauōho*. e k'oh.ll ai no ke oleloia ae, o Miss Kinahama 110 oia ma na ano apau. Mamu.a o ka ha.alele ana iho o ua o A«*ata 1 ka hale hOoluu lāuoho. kuai aku la i keka.lt i mau mea hooluu, e hiki ai iaia k\e hooinau aku i ka malama ana i.kona lauoho.ame koiia helehelena, a maīaila ae i hele aku ai no kekahi o na halekuai.. a kūai mai la he lole i kupono.no kekahi moiwahine, a hele 110 hoi.a aui ka la, akahi 110 oia a hoea hou no ka hokele. Ma' kekahi la mai, o ka hana mua loa a ua o A<;ata o ka hoOko ana aku, o ia'llo ka hoolimalima ana i kaikamahine lawelawe nona, a mahōpe o ka ninaninau ana ma kela ame keia.wahi, i lawe ae ai oia 1 kēkahi wahine kauwa Palaui; o kona hoomaka mai la no ia e la.welawe ina hana 110 kona h^kiHiou,'mā ke kahiko ana ia Agata me kona lole nani hou i kuai ai ma kela la. . Ke nana ājj;u i ua o o ka moiwahine ka hoa e kohu ai, iaia e alawa la. i na komolima daintana e ahapa ae ana m? kona mau manamanalima. pela hoi me na lako hoouani e ae, ana o ka hao ana niai a pailii, ia wa i hooho malie ae ai oia i keia mau Iutaol£lo: "Heaha 110 la ke kolm o keia m?iu mea lioonani i kela kaikamahine wiwi. ua pono 110 kona make ana. a ua kohu pono keia mau mea apau maluna o'u. he hookahi a'u mea nui i koe e kauka'i aku nei, o ia 110 ka holo mai o na waiwai o ka Lede Poliko maluna o'u." Aia ua o Agata mamua pono o kekahi- aniani ntti, kah! i kjlohi ai. aole nae i pau pono kana natia ana i kona mau hemahenaa, komo ana no kekahi o 13a kauwā o ka hokele. a mahope aku ona. e ukali mai ana be lede aoo, nie ka i ana aku oke kauwa: "O ka Lede Poliko keia!" MOKUNA IX. Ma kela manawa a ke kauwa i hoopuka aku ai i ka i'noa o kāI.ed.e Poliko. ua.h.ele oloko o ua.o'Agata.a ; lelelē ka_ōill, liē keu no !a, e loihi ana kona manawa e'hoomāamāa ai iaia iho, mamua o'kē kri āna aku imua o ke alo o ka makuahine haiiauna o Miss Binahathā, eia ka aole. a ina aole keia mau mea hoonalonalo ma kona helehelena, ina ua kilmakaia okoa mai oia i kona helehelena haikea. EliKe rtae me. ka maalea apau i loaa iaia. i huli |>a-pu mai ai o Agatā imua o ka Lede Poliko, a me konā mau lima.' ē pahola mai ana imua. i hooho mai ai oia i na olelo hikimua o ka mahamaha i ka 1 ana mai: "O, e kuu makualiine Poliko," ao kā puni walē'ilio no hoi o kela wahine, ua apo koke aku la oia »a Agata me ke kuhilievya o k.e kaikamahine no ana, a lulumi ilio la iloko o na kipono o kē'aloha, elike me ka makua i kana keiki. ,' (Aole i pau.)