Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 20, 19 May 1916 — HE PANE. [ARTICLE]

HE PANE.

E His Excellency Kukapaoa, Aloha oe:—Ua hiki mai leau ma lee Kuokoa nei. Ua ike iho nei i kau ma ke Kuokoā nei. Ke pane nei i kau ma ke Kuokoa nei. E ike mai ana oe ma ke Kuokoa Āei. E naauao ana oe ma ke Kuokoa nei., E pane elua mai ana no oe ma ke Kuokoa nei. E hoole paluaia aku ana no oe ma ke Kuokoa nei. Ka peni hulu ne-ne ahiu a KA ANELA O MEKIKO. E His Excellency Kukapaoa, e nana oe: No ka hulaana o Alaihi, No ke awa malu o Kauhako, ' No na huna one. o Puhaū^ No na nalu holoke'a o Pohoele. No na waihau anuatitr o No na hunakai o Kekawanui; No ka olu o Pukaana, No na omakawai o Paaliuula. No na lāuniu Owe o Kahikilauakea, No na wai o Huahuai; No ke au lepelua o Aipoho, No ka halauwaa o Kini. No ka hoopiina o Hunananiho, No ke kaulu o Nahuihu; NoTia o Kalai-o-o, No ke kula makani ole o Pahoa.' No nā anoaiio' kope kaulana, * 0 NukūpuU ame Pahia; No na loulu kea o Kahikiee, No nā liala lena o Ahulii. No ke kula wela o Huakaii, No Krina kai 'malino, No Konā kai opua, No k"ona kai i ka la 'i a Eliu. No K'ohā kā ua hihi uka o Alanapo, , No Kona makanikūhonua; (No 'kope koo-lihilihi,-No Koha kuu iini mau i ke ao ame ka po, No Kona, a no Kona mhu. E'His EXcellency, e hoolohe:—0 ke kanaenae ē kau ae la maluna i awili, i haunu a honoia a paa ilo'ko o'u, pela oe 1 pākele aku ai e His Excellency Kukapaoa mai ka inu ana i na kuluwai mulea a 'ka makapeni hulu ne-ne ahiu a ka Anela o Mekiko. 1 A no kā'mea o kahi au e luala'i la ame kona ih'au luhieliu o ke one hanau a kulaiwi no iā o kuu Eose, kuu'lei hiwahivya i ka poli; oiai lie ūe papa oia no iia Kona mai, kona mau kupuna mai; a liē ohana nui no hoi au e ike Ja. '' No kona hanohaūo, ka hano* >āno o kona oliana, ka hanohano o kona aina ame kona mau*iuhiehu, ua kapae āe au i ka oi o kuu makapeni a o keia iho ka'u e liaawi aku nei ia be.. A no'ka manawa ano i kupono, no. ke kupono, ma o 16,'ke pane nei: E His EKeellene/Kukapaoa, e naauao mai oe ma 'ka hoomanao mau ana āku i keia mau mea nui elua a pau na. la o kou nolio malihini ana ma na kapakai o leeia honua: Ekahi—-Quantity (Kuaniki). Elua,—Quality (Kualiki). Wehewehe a Hoikeano Ana 0 kuaniki (quality) ua pili aku ia i nā huahelu ma na auuu apau o 'lea huiiiahelu, hoailonahelu, anahonua, moleanahomia ame ka liuihuihelu. 0 keia mea o ke kuanjki (quantity'; oih, ka mea hiki ke liouluuluia, ke hoolaAveia, ke hoonui a puunaueia. nana ma na aoao mua o ka Huinahelu Hawaii). O ke kualiki (quality) ua okomo a apooia aku ia mea iloko o na mahele nui ekoln: Ekahi—Na mea kino ijiiki ke maopopo ko lakou mau ano nfa ka noonoo wale no. Elua —Na mea kino i ike makaia. Ekolu-—Na mea kino i hiki ke ha!Ta a hoopaia. No keia mau mahele ua nele loa ka hiki ana mālalo o iia loina alakai o na' niea ike (science) ke houluUluia, hōemiia, liooiiūiia a puunaueia hoi ma ko la- ; k'ou mahele kaokoa iho; a ua nele pu no hoi ka liiki ana ; e lioololiia ae ko lakou mau ano kumu penei: E houluulu ia 10 liaole keokeo, me 10 haole eleele, me 10 haole ulaula. O ka haina no keia, ua maheleia iloko o ' na mahele elua penei: No .10+10+10=30, aia lakou ma ka ma- | hele kuaniki, a ua hiki he hōuluuluia, j ā' pēla ak'u.' O haole keokeo, haole ele-1 ele ame haole ulaūla, aia lakou ma ka' maliele kualiki, a hiki ole hoi ke ho- j uluuluia, a pela aku. | Nolaila, o 30 oia ka huina o 10 kua- j niki nie 10 k'uaniki ame lO .kuaniki ij liuiia; 'oiai nāe āole oia liuina .he 30 kuaniki oia'ka me'a e loli ai a/i 30 (kuaniki) haole lieokeo; a i oleia, 30 (kuāniki) haole eleele; a i oleia, 30 (kūaniki) h'aole ulaula. Ma keia e His Excellency Kukapaoa e ike oe elike me'keia ae la o Kuāniki ka \ loli māi leā 10, '20 a ka huina he 3"0. O Kuālila hoi lee ku mau la no ia me ka loli ole. (0 haole keokeo, o haoi'e 'ūlāūla ame haole eleele ma J ka 10 pakalii.) *■ His T3xoellency Kukapaoa, eia ka e loaa aūa ia oe ka' ikē, ka naauao āme ka' iiiakāūkau mā l<eia miahēle o "ke kukulūnianāo' aiia,' (kē loāa' hoi), ā pōpo n<) hoi ia oe ua kukulu a hookahu ka" Anēla'o'Mekiko i kaiia ninau maluna o .ka loinā ālakai kualiki (quality), oiai nae ka His Excellenēy Kukapaoa kāū pane a ma kāu manao ana ua hoōkāhUa'a kukūluia malūna o ka loina 'alak&i k'uaāikl (quantlty). Nolaila, ua maikai, maemae, lilelile a hiūiihinū hēiāolele lea nināu'a ka' Anela o "Mekiko." Aka' ! C) 66,,'0 oe : no, ooe mn--011 ito, "6 oē ponoi no, o oe no e His Excellency Kukapaoa ua lalau.

Eia ka hope a naauao loa oe e His Excellency Kukapaoa. No Poalima l'oalima—La o ka hebedoma. Poalima—La hana o na hoaaina malalo o na hakuaina. (Ina no he Poakahi, Poalua, a pela aku ua la la.) Poalima—O ka loikalo nui iwaena o na loikalo apau. (E loaa no keia ma na aina wai.) E His Excellency Kukapaoa, ke uiha mai la au i ka waele ana aku i ka nui nahelehele ulu wale iloko o ka waena o kou waihona noonoo upapalu. Me keia mau mahele like ole pili ia roalima, pehea ilio la kou naauao e His Excellency Kukapaoa? Paakiki no oa. me ka pupue a puliki malie ana ia kuaniki ? E His N Excellency Kukapaoa, eia au ke hookuu aku nei ia oe iloko o ke ahē- j ahe maMe o ka manaolana ana ua naauao oe. E hoomanao pu no hoi ma keia ninau ua kukulu ae ka Anela o Mekiko iaia iho maluna o ke kahua paa o KIĪALIKI. O oe hoi e His Excellency Kukapaoa o Kona Opua Hinao maluna o KUANiICr. Loaa ole mai la no ia oe ke kama a kaua. I iiui ke aho. . ]\re ke aloha no ia oe ame lea nui lehulehu o na Kona o kaua. Maikai no ka Anela me ko'u ohana. Kaua no a mau, GABRIEL K. KEAWEHAKU. Maunalei Ave., Kaimuki, Honolulu.