Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 20, 19 May 1916 — HE MOOLELO NO BETERIKA ROLANA A I OLE Ka Epa Iloko o Ke Koloka o Ka Hookamani-He Moolele No Na Kaikamahine Elua. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO BETERIKA ROLANA A I OLE Ka Epa Iloko o Ke Koloka o Ka Hoo-kamani-He Moolele No Na Kaikamahine Elua.

"O, e kuu kaikamahine!" wahi aka Lede Poliko, me ka honi hoomaumau ana mai ma na papalina o Agata. "E kuu momi makaniae, akahi no a hookoia ka iini a kuu puuwai, ua hiki mai nei oe. Xani ka hauoli o kuu uhane i ka ike āna ia oe e kuu Narea," alaila hiolo iho la kona mau waimaka ma nā papalina ō ke : kaikamahine komohewa, a ke holoi la hoi o Agāta i kela tiiau waimaka, o hapala auanei na mea hoou'iu'i i hamoia mg. kona h^lehelena. He mau mihuke kela o ka lulumi ana ō kā Lēele'Polikp me Agata. ia wa i kukulu pono ae ai i ke kolohe ini.ua o konā alo, a lioōmāka n;ai la e hakilo i na ano o kana kaikāmalīine, aōle' nae ō'iiā' ilee niai i kekahi ano e hoohalahala ai oia, aka ke liaawi la ua wahine r)ei i na mahalokiekie āna i keia kaikamhine. ' No ka piha makee no o ka Lēde Poliko, i huki aku ai oia ia Agata a pili i kir.a poli, hoōmaka mai la e hōūihoni, aohe wahi, mea o a onioni ae, aka ke hopki;u la o|a e l)āna mai ka Lede P«»lik<i, elike me kana i makeniake ai, a i ka 'hala aua o kekahi mau minuke, ia wa i huki aku ai ua epa nei i kona makūahiiie Ōle wale, nnluna o kekahi ko-ki, me ka noho pu ana iho'nō hōi' ma ka aoao, me ka pane ana mai: "Ua Jiookahaha loa mai oe e kuu makuahine ma keia hoea ana mai nei ou. me ka maopopo mua ōle ia'u," wahi a Agatā me ka nalienahe o kona leo, honu aku la i na linia o ka Lede Poliko f , me ka milimili ana, e lioike aku ana ma ke ano hookamani, i ka nui o kona makee no kela halawai ana o laua. "O ko'u makaukau ia la e hele aku no kou wahi, ma ka la apopo. eia ka o oe ke hele mai ana e ike ia'u; no ko'u makemake ole no iioi e hooluhi wale aku ia oe e mama.'' "Alaila manao anei oe, he hana hooluhi keia o kuu hele ana mai nei? He mea nui loa oe. ia'u, a i hakalia no a loaa ae nei ka*u kelekalapa, aohe a'u hookololohe hou ana aku, 6 ke kau koke iho la no ia niahma o ke kaaahi no Ladan" nei ka pahuhopu. Heaha no hoi kou mea i hoouna mua ole mai ai he kelekalapa niai Parisa mai, ina ua hoea mua mai au no keia kulanākauhalē, no ka hookipa ana mai ia oe? • "N T o kuu makemake ole e hoea ae pe ma kuu liome, me he malihini la. pela au i liele okoa mai nei e hookamaaina miia kaua. O, e kuu kaikamahine, o oe wale iho no We/.keiki a kuu kaikunāne, a o ka pilikoko hookahi wale no i koe e ola nei ma keia,ao. la'u i nana aku ai maluna o kou mau maka uliuli, ke lana nei kuu manao, ē lilo ana oe i malamalama olino, no kuu niau la luahine, a e aloha ana au ia oe, elike m'e k'ou aloha ia'u iho." "No'u iho e kuu makuahine, ua aloha au ia oe i keia manawa," me ka hoouweuwe okoa ana iho o ua o Agata me ka piha maalēa. "E wehe i ko koloka. ua hele oe a wela loā," 'me !ka lalau okoa ana mai o ua o Agata, a wehe ae la i ke koloka, o ka Lede Poliko. "Pehea la kau hoomaopopo mai e Narea ia'ū» ua luahine loa onei au? I kou wahi wa'uuku loa no ko'u ike hop;e ana ia oe, kē lioomaopopo mai la no anei ōe e Narea i ko'u loli niai kau ike inua ana^' "Pehea hoi e hiki ai ia'u ke hoopoina ia oe e kuu makuahine, o ke!a mau pule a'u e hoohala ana me oe, ina kou hōmē nani, he mau pule ia i hoohalaia e a'u iloko oka hauoli. Ke hoomanaō la no oē, i he ewalu o'u makahiki ia manawa. nolaila ua paānaāū lōa kou mau! ano ia'u, a ma keia ike hou ana aku la i kou helehelēna, me he mea | la. he uuku loa kou wahi loli, ia manawā aole i .keokep kPU maū lauoho." . "Ae, ua hoomaopopo i'o no ka oe ia'u. He uuku i'o ko'u loli, o ia ke ano luahine mai, aka nou nae e kuu kaikamahitie, ua loli loa oe, mai kela- nianawa au e holoholo mai anā Ō. kuu alō, uā loli ae oe a lilo i kaikamahine huapala e hāaheo ai ka naau. Aolē oe i ku ma ka aoao-o kou makuahine, no ka mea he bolu kona mau maka, aka ua ku oe ma ka apao o kou makuakane." "No'ka nui ole no paha o kou manawa e ike ai ia'u, ke kumu 0 kou hoomaopopo ole i "ko'u mau no ka niea ilpko o kēla mau la a'u e' noho pu ana me 4>e, iloko \vale no' au o 'kā liale paani i ka hapanui o ka nianawa. aia wale no ahiki i ka aiiia ahiāhi, iā wa oe e ike mai ai ia'ii, aka aia nae ka nui ō kou nooiioo, no īiā malihini e piha ana ma kou home ia manawa. Ua lohe iio au ikā h.oomaoe mau <» kekahi poe i ka alohilohi o ko'u mau maka, a no kō'u pii anā āe paha i ka nui, a hui pu no hoi me ka 'noho mā kā ainā wela, pēlā paha 1 loli ae ai ko'u mau maka a eleele." alaila noke pkoa ae la ua o Agata i ka akaaka. . , - . "Ile keu niaoli no kou u'i a huapala no hoi e 'kuu Narea; a j kou lauolio no. ua ku a hoohihi. maoli k'o'fi manap, ā kē pana aku i kou ili, me he me ala, o'ka waiu wale no ka mea ē hanaiiā āiia iā Pe me ka wai oka pua rose. Ina k'aua e hoea akū ana no ko*u hōme, aole ana e nele kou lilo i makeneki nana e ume mai i na manao o na niea apau." 1 II e u'i i'o no o Agata, he u'i nae a ka Lede Poliko e ike mai la ma ke ano o kana mau liana ame kē kamailio ,ariā, o ka hopkano a haaheo, aole hoi elike nie kana i ike ai no kēkāhi pōē kaikamahine e aku, ka haahaa o ko lakou mau noonoo, aka ua piha ko lakou puuwai me na haawina maikai he nui. Ile hookahi wale no nae kumu nui iiana i pulapu .akū i ua wahine nei. a punihei loa oia ia Agata, me liē'mea la iio, ō kāna kaikāmahine. mamuli o nā hana hoomalielie a keia kaikamahine, i piha me ka maalea. v ' "Ina ua ihanao i'o oe e kuu makuāhine. o\yaū kekahi kaikama-' hine u'i, aole i'o ana palia e nele ko'u kamailio nui ia ē ria kaiiāka o | ko oukou wahi; aka nae ke hauoli nei atj ,nō ko\i lilo ānā i leaika-j mahine huapala, no ka mea oleloia. ō ka u'i' kā mea e ōili niai āi ke| aloha oiaio." alaila hoopili ae la i kekāhij[ima o ka Lede Poliko i kona mau lehelehe. .■> -', ';. "O. e kuii Narea, owai hpi ka mea nele ole i ka hauīehia ī ke aloha ia oe. i ke ku maoli no o kau mau liana''apaii i, 'noonoā. Ua makemake mau āu e hooūna inai oē i kpū aōhe naē wahi mea pu a 'ae iki. 'eia'ka he u'i niaoli iio kou lielehēiēha: Auhēa' e kuu milimilu e hoike mai hoi oe i na mea āgāū i pili ia oe:', iloko p keia mau makahiki loihi o ko'u ike ote ana'ia pe! "Heaha ke .kumu o kPu hookolpkolō ana e noho loihi ma Inia, maliope o ka make ana o kou makuākane ?' O kelā manāo' liōpohopō mau ou. no ka ili aku o ka nia'i o kou makuakane maluna 6u, o kekahi kela o na noonoo lalau loa; ua ike no oe, ma keia liuakal māi nei au. no ka mea o oe kekahi o na mapli o kou ola kino." -. - "I kinohi. ua hopohopo i'o n'o au, ma kēia ]iuakai mai nei a'u, aka ke hauoli loā ne.i nae au. no ko'u hpea ana niai, me ka maalahi ioa. Ua manāo maoli iho no au. ua lpohia au i kela anp ma'i iā pāpa, o ia ke akepau, mamuli o ko'u ike i ka ēliā o kō'ū' umaumā i 'kekāhi mau nianawa lehulehū, i ka hoea ana niai nei nae ma Ladana nei, he keu a ka maikai o. ko'u ano: a ia'u i ike hoū āku nei i kou helehelena. ua' auhee aku na mea maikai ole apaū, e"hoopuni ana ia'u." "A pehea, niai k'ou haalele aua aku ia Inia, āliiki i koū hoea ana mai i Ladana nei, ua loohia iio anei oe i kela ano eha mau ou?" "'O ka mea apiki paha ia. aole'loa au i ike i kō'u'aho e jki, ma kela hiiakai. lie keū'akii a kā ikaika o'ko'ū kin'o.'elike'iip me iā āu ē ikie māi iā e l<uu makuahine. a me he mea lā. he :? manāp Wuhihewawale iho iio no'u. ō ka mea olaiō'' naērāofe •ōVttia* l ' iki." "Ua hopohooo loa au i ko kakaū ānā mai no kou ina'i, pela au i niele pono «āleii la in oe. n he nani hoi la, āple oii jke hou i ka eha o' kou ūmauina, kē haiiōli loa nēi au n8 r kēmt*#&li6īi' liiāikāi. 'A nehea. ua hnnlele aku anei'oe i kou mau hoalohā ma Inia me ke ola kino maikai?" -■.'' •' ~ •

"He maikai no kekahi poe, a maikai ple nō hoi kekahi. Ma kela manawa i make aku ai o papa, aole'au i hoopau koke i na kauwa, iia noho mai la no lakou malalo o'u. me ku'u hoolimalima okoa ana i kekahi wahinē, i mea nana e hoomaopopo. mai ia'u. He wahine keln na kekahi allikōa, i make. a no ka nui loa o kona nīau manao kaufnaha no kana kane.' ua loohia iho la oia i kekahi ma'i ikaika loa, a make he hookahi mahina, mamua o kuu haalele ana akula Kalakata. "Ō ia hoaloha kāhiko no hoi o papa. o Konela Fodika, haalele aku au ia Inia, e waiho ana oia i kekahi ma'i kūpilikii loa, e nlāopopo ole ai kona hopena, no ka hehi hou o na wawae nia ka lepo o Pelekane nei." ' "He mea maikai ole i'o ka hoi kena au e kamailio mai nei e Nai ea. ]Ua leakau mai hoi ōe, ina n'o kou liuli 'hoi'mai i ka' aina hanau nei. e ukali pū mai anā ke kakauolelo ā kou makuakane, pehea olua i holo pu ole mai nei ?" Kupenū ae lā ka epa i kona hainaka ma na maka, alaila i mai la īne ka 160 haalulu: " Oniaua like mai no me ke kakauoleto a. kuu makuakane, eia nae ua.loaa oia i ka ma'i, a make ma ka moaua, mamua o jie ku ana aku oka nioktf no Sūeza. O kela! kekahi kanaka maikai loa, ua Hke pu nie lie kaikaina la'np'kmi makuakane. He makāhiki mahoj>e iho 0 ka hala ana ak'u o pa'pa, 'ua hoolilo āku la oia i na waiwai npauo' papa, a o ke elala, uā hookomoia maloko o na banal<o ma'Enelani nei, me ka >yaiho ana mai i na mea apāu iloko o'ko'u lima, a piai ūa a'o mau mai no ia'u, ike ano o'iia hana hoahu data, nolai)a, he hanā niaalahi loa na'u, ka hoomaopopo ana aku i na niea, apau a kana kakaūolelo e kuhikuhi mai ai." "He keu ku no ka hoi ke aloha, o kou au hookahi ana mai nia keia huakāi, a pehea iho la kou pono, o kau kauwa hookahi wale no anei ka mea nana e hōomaopopo mai ia oe?" "Ae, eia nae ua noho aku no kuu kauwa kahiko ma īnia, aole ona makemake e haalele i kona onehahau, nolaila ua hoolimalima au 1 kauWa hou na'u, no ko'u ike ana aku no hoi, ua pono no kela hookololohe ana aku o kuu kauwa kahiko, e noho pu me kāna keiki. he kakauolelo noloko o kekahi o na halekuai nui ma Inia." "Ea, he keu aku ka keia a ka mea maikai ole, e mauao aku ana no paha au, o kau kauwa kahiko niai nei no la kekahi nje oe. AlaiU, he wahine malihini loa anei ka mēa nana oe.e hopmappopp māi?" "Ae, e mama Ppliko. Oiai ua'paa loa kuu manao nō ka |iuīi hoi mai i Ladana nei, a o ke'kakaūolelo pu kekahi a kuu makuakane e i}kali mai ana nie a'u,_ndlaila ua konoia mai au e huli i kaikamahine lawelawe no'u, a no ka loaa ole o kekāhi mea kupono. ua hookomo okoa aku la au i ka hoolaha maloko 6. na nupepā, a maiwaeiia ae o ka nui o ka poe i waiho mai'i ko lakou mau inoa,.i wae ae ai au i kekalii kaikamahine opio, o Agata Wadena kona inoa, no ka oluolu no hoi o kona ano, ame ka nui o kona mahaloia, e ka poe ,ana i noho hana aku ai no lakou. -Mftniuli o leona kamaaina 'loa i ka noho kauvya lawelawe ana, ua makaukau maoli oia i na hana apau a'u i makemake ai iaia, a i kona ae ana mai e holo pu mai me a'u no Ladana nei, o ko'u hoolimalima no ia iaia. "He hookahi pule kona noho lawelawe ana niai no'u, me ke kuhikuhi ana 'aku o kuu kauwa ka hiki i na hana apau o kona lana hou. Ia maua oka haalele ana aku ia Kalakata, aole au i hoohuoi iki. he ma'i kau kekahi nialuna ona, eia a i ka hapalua mai o ka maua huakai, akahi no au a ik t e, eia ka ua loaa kahiko ma'i akepau, a o ka makemake nui o kona ae ana■ niai i ka'u koi aku, e holo mai i Ladana nei. i make ai oia, ma ka lepo o kona aina hanau, a iwaena hoi o kona lahui kanaka ponoi v "Ua piha maoli ka keia hapa o kou moolelo me ke kaumaha. Eia no anei kela kaikamahine ma'i nie oe? He mau hoaloha no anei kona nia keia kulanakauhale?" "Pehea la'e hiki ai ia'u ke hoike hou āku ia oe i. ka nui o na haawina pakalaki i halawai mai me "a'ii e kuu mākūāhine!' Ua oi loa mai ka nia'i o kuu kauwa, oiai ko niaua k'aaahi e'h'6okokoke mai ana no Ladana hei, a i k'e k'u ana māi o ke kaaahi Hiā ka liāle hoolulu, i hoalā aku paha kuu hana iaia, eia ka ua make; nolaila aōle kuirkauwa me a'u i keia manawa." . 1 ; : Ua hiki hou ole i ka Lele Pōliko ke pane mai, 6iāi lia ku oia me ka nianaonao i ka lohe ana i ka make ana o ke kallwa a kāna kaikamahine, a o ia ka Agata i hoomau hou 'aku aj i kanā kamailio aria : "Ua waiho aku au i ka hoop'o'nopoho ana i kona kiiio malalo o ka malu o ke kauka, nana i hele ae'e nanā iaia ma ka hale hoolulu, no kā mea aole i maopopo ia'u koiia ohana mā 'Ladanā nei, ā ua komo no ka manao hoohuoi ia'u, aole oia i 'mai i kona inoa oiaio. No kona mau hoolilo apau, ua haāwi aku au i kekahi huiha dala mahuahua i ke kauka, a me he mea la ua kanuia kona<kino ma nehinei." 5 "Alaila; o oe hookahi wale no anei ia e noho nei'ma leēiā hokele?" "A.ole, ina nehinei koke akū la iio au, i hele aku ai e hiiīi'i \valiine lawelawe no'u, a lie wahine Palani ka'u o ka hooiinialima aiia, ka mea nana e kokua mai nei"ia'u; ua ike no oe e kuu makūahiiie, he hemahema loa au i ka hoomaōpopo ana i ko'u mau lole, pela iho l'a ati i kii e ai i wahine kauwa no'u, mamua o ka hele ana aku no kou home.'* * "Ke lana nei kuu manaō, ua wae ae oe i kekahi wahine maikai a hoopono, o ka'u e hopohopo nei, o i'a no 'ka noho pu' ana mai o kekahi mea i piha i l-ee kololie. A pehea ua tawe mai anei oe i keiā wahine kauwa, mamuli o na hooia i loaa mai ia ōe no kona kulana maikai?" ' r . , : „ ?.. ... "Ua makaala au ma ia maU mea apau, ua ninanināu i kona mōōlelo o ka wa i hala, ame kona'kulana hoō'pono, a lia loāa mai na hōoiaio ana ia'U, oiā kekahi o 'na wahiiie maikai lōa, ā.ina nō oe e ike aku ana iaia, e haawi mai ana oe'i kau mau hpomaikai ana, no ko'u wae ana mai iaia, i x mea lawelāwe no'u. He naiii'hoi iā, ūa hpike aku la au ia oe i.kekahi hapā o ko'u moōlelo, o kou 'manawa hoi keia e hoike mai ai nou iho! He hiaikai 'maoli no kou ola kino'e māma! "He hookahi no kiimu nui ō ka niaikai o ko'u ōla kino, me ! ka piha p'u hoi i ka hauoli, mamuli no ia o ka halawai ole nie na mea e hoōkaumahaia āi ka maiiao; a he nani hōi ia, Ua hōea"nlaf nei 6e e kuu kaikamahine, akahi a hoi hou rnai ko'u ni'aū ano o kuu niau la ppio, e loaa ana ko'u kokoolua e nohp ai, d*oe, aple lioi e 'mehameha. i pau ka'u niau niea i makemake ai e niele aku ia ōē e Narea, a e waiho aku ana āu i keia ninau ano nui imua ōu, pehea la, i hoi loa mai nei anei kaua no Enelāiii nei?" ' ' ' " "P k°' u m anaō maoli Uō iā, ihea hou akū auanei au e manao ai e liele, oiai ō oe wāle no ko'u pilikana hoōk'ahi i kōe!" - Ikeia aku la ka mohāla maikai ana' mai o kā lieiehelena o ka Lede Poliko no kela pane a ke kaikāmahihe hookamani, ia wa i pane hou aku ai'ua lede oō nei: • , Ua hōolafa niūa au i kekahi niau mea nou e pono ai e kuu Narea; ī hakalia wale no i 'kau pane.'e ike no.auanei oe. no koii hauoli wale ho au i ake mau aku ai,.-e kau maei na hoononiaikai ana lie .nu': m |, n . a . otl . e k IIU kaikaniahine. Ke hoomanao lā no hoi oe, nia ka u martr leka lehulehu i kākau akū āi, e pili ana no kuu wae ana ae ī kau* kane; a pehea la he mau kumu ku-e 'anei kekahi ma kou aoao. e hiki ole ai oe ke mare aku ia Sa Laionela Kalakona?" Kulou hoolalau wale ihoia no ke poo o Agata ilalo, i ole ai e hoo'huoi mai ka Lede Poliko no kekahi mau āno epa iloko ona, alaila pane ae la me ka leo malie: "Ō ka' niea āu i ike ai e kuu niakuahine ua pono, malaila wale no au e'liooleo aleii ai." "Ua maikai kena pane Nareā. ua oloiaaia ae kekahi haawe kāumaha māi kuu' matf poohiwi ae. "Aole keia 'he walii' niea uuleū a kaua e kamāilio ai, aka e hoolalā e kau'a i na niēa apau e pono ai ōe, mmuā oka hoeā ana aku no kūu home; He mga ano nui loa keia," a no ke kikeke e ana mai o kekahi kauiva ma ka puka, e hoike mai ana no kona hele mai e hoomakaukau ī ka aina ahiahi. i kahamaha koke ia ae ai ka laua nei mau olelo, me ka i ana mai nae a ka Lede Poliko: 1 "Aia 5 kp'u rumi, ma kekahi aoao māi 'o ka holo, e hoi ae au, no ka hoomakaukau ana ia'u ihp, ma ka wehewehe ana.i keia mau lole, āiā kuu kauwa, ke kakali mai la ia'u; a iloko o ka hapaha hora e lioea hou mai'no au.'a i hookahi ko kaua ai like ana. *Mā keia ahiāhi.' e loaa hou ai he mau kukakuka ana mawaena o kaua iho, me ka īiiāka'u a hopohopo ole o kekahi i ka hua'i an.a ae i kanii 'mau ineāhuna." alaila honi mai'la i ka epa, me ka hoi anā aku nōloko o kona>uriii. '•

"Ua hala ae la keia wahi o ka pilikia; a k.e liaupli.loa nei au, i ka hoohuoi ole ana mai nei o kela wahine i ko H u ano. Ha! ha! Ina i hiki ia'u ke pulapu aku i keia wahine; alaila he haiia rrfaalahi loa na'u, ke ku ana aku imua o ke ao holookoa. a hoikeike aku ia'u iho, he haku maluna o kekahi waiwai nui, a he hoku ; liele hoi, iwaena o ka pohai oka poe hanohano !'V-- - . ' 1 MOKUNA X. i • > I K hoomanawanui hou mai kaua e ka mea heluheiu ma keia \vahi, e kakali aktt hoi kaua i na mea i koe*c kamailiola atia mawaem o ka Lede Poliko ame Agata W"adena, a e liookolo hou aku kaua mahope o ka mehe.u o Beterika Rolana, ka meji nona keia moolelo. Ua haajele aku kaua i ua kaikamahine nei e laweia ana e ke kaa 110 kahi i' kuhikuhiia mai ai iaia, je kona hoaloha oluna o ke kaaahi. malaila oia e noho ai no kekahi manawa. 0 kela wahi i Uu ai ka liale hoolimalima, a Beterika e hele aku nei, he \vahi maluhia ia o ka noho niii no na kauhale, aka he kauhale no kek&hi mau ohana i makemake i ka noho kāaWale ana, mai kahi huikau aku p na kanaka. Aia malaila ka hapanui o na kanaka la,wela\Ye oihana kahi i noho ai me ko,.lakou niau ohana, malpko. o,kekahi mau hale, he inau kaukā, he mau loio, pela 4io hoi me na aliikōa, a he kula kekahi no na kaikamahine malaila; a o ka hale hoolimalima a Beterika e hele aku nei e noho, aiā ma kekahi aoao o 'ka laina o na kāuhale; a oiai ke kaa e hookokoke aku ana no kela hale, ke kie; la o Beterika iwaho o ke keena, a hoomanao mai la oia, no na jijanawa leluilehu ana e holo pu ana me kona mau kahu hanai, j kona hoopaa loa ia me he paaiiao la. * 1 ka hoea ana akū o ke kaa no ka puka pa o ka hale hoolimalima. 0 ka hora eiwa ia o ka po, lele ihō lā'ke kalaiwa ilalo, me ka hele ana akū e hookani i ka bele kahea, ia 'wa i oili mai ai he keiki, a mahope o ko laua kamailio ana i hele mai ai kela keiki no kahi o ke kaa, uku aku la no hoi a Beterika i kona ukukaa, 0 ka lele aku.la no ia ilalo, a ukali aku la mahope o kela keiki, noloko o ka hale hoolimalima. * Ma ka puka o ka hale hoolimalima i halawai aku ai o Beterika. me kekahi kaikamahine a o ia kana i ninau koke aku ai: u Eia no anei o Mrs. Puneka, ka ona non.a keia hale maānei nei?" "Ae. eia no oia i ka hale nei," wahi a ke kaikamahine kauwa. r\je ka ike ana mai, he kulana lede ko Beterika ma na ano apau, a ke au mai Ia kānā nana ana. ina paha he kokoolua ko Beterika o ka hele pu ana aku nia kela po. a no ka ike ole mai i kekahi mea. i kauoha mai ai oia i ka malihini. e hoi aku noloko o ke keena hookipa, a e h'ele oia e kii i ka ona hale. Alakai aku la ke kauwa ia Beterika 'no ka papahele elua, a hoonoho. aku la i kana malihini. maloko o ke keena liooki])a, aia hoi he kapuāhi hoopumehana e waiho mai ana, a oiai ua ani'iami ua o Betcrikā, o kona noho aku la no ia ma kahi kokoke i ke kapuahi, ā he mau minuke helu wale no ia o kona kakali ana ilio, komo ana no ka ona hale, ia wa i ku ae ai o Beterika iluna. a haawi mai la i kana kunou ana, pela no ho! i panai aku ai o lClrs. Puneka. "Owau ka mea nana i lawe mai nei i kekahi leka nau e Mrs. Puneka mai ia Mrs. Kalewa mai," wahi a Beterika i pane akii ai, rne ka wehe pu aija ae i ka leka a Mrs. Kalewa a haawi aku la i ka liaku hale. "Maloko o kena leka e maopopo ai ia oe, ke ano o ka'u huakai i hoea mai la i keia po;" Ma ke auo paa rula, i kausJia "iai o Mrs. Puneka ia Beterika e nohi iho ilalo, a fioomaka aku la oia e heluhelu i ka manao o ka Jeka, oiai hoi o Beterika e hoopumehaiia ana iaia. a i ka maopopo ana aku i ka haku hale ka manao o ka leka, ia wa i nana mai ai' maluna o Beterika, nte ka i ana mai: • "Ua hoea mai nei oe i'ka'wa pono loa, no ka mea he ekolu mau rumi kāāwale ma ko'u hāle nei, i nehinei koke aku la no ka haalele aiia mai o leekahi ohana. a hoi aku la no ko lak-ou liome p<)noi. Ua m'akaukau no kelā (nau rumi no r kuu manao. np A ,£ hoea . mai ahia kekalii pofe nialihiiii. mā 'leeia ]>ufē ae, ;tia liiki loa i*i'u ke.lawe aku ia oe, no ka hoomākaikai ana i kela mau iumii a wae aku oe 1 kou rumi i makemake āi. * "E lawe i'o aku be ia'u e hoikeike i kou inau rumi kaawale e Mrs. Puneka. o ka rumi ma ka papahele elua ka rumi a'u e makemake aku la. malaila au e iioho ai." •. He ekolu mau rumi auau. ua kupono maoli keja no Beterika, rumi hookipa, a he rumi auau/ua kuponp niaoli keia no Beterika, ua hoolakoia hoi liie na mea apau, e hopjialahala.oic.ai ka manao ".(*) kou nolio ana maloko nei o kp'ii hale hoplimalima, e liookoia āna kou ma'u niakemake apau e na kauwa, a e la\yeia mai ana kān mau meaai maloko.nei o kou rumi ke makemake oe. i na manawa apāu. liia lie mau meaai kau i makemake ai nou ponoi iho. owau no ka'mea nana e liele ika makekē, ai, t a.o na bila apau 110 ia mau mea, e waiho aku no aii imua ou." "E lawe koke ana au i keia mau rumi i keia po, oiai ua kauoha aku iiei au i ko'u kaa e hoi. Māi Burnkela īpai nei 411, he alahele loā, me ko'u ai ole i ko'u aina ahiahi, a ipa Tie mau nieāai kekahi ma koū hale nei, e.hoomakaukau koke mai i ko'ū aj;ia āhiaiii. a lawe mai jiialok*o o ke keena ho(ikipa," wahi a ka wehe ana ae i kona papaīe a hōokau aku.lā maluna .0 kalii kau papāle.! koke a . ku 0 rs - Pwnēk'a ike kajjūahi hoopumehana, alailā hoi aku la no ka'hale olalo, 110 ke kaūohā'ana i ke kuke, e hoomakaukau koke mai i mau meaai, na kana maiihini, oiai lioi o Beterika. i hoi aku āi 'no'ke keena auau, 110 ka holoi ana j kona lielehelena, me ka liooponōpono liou aiia i kona inajLi lple, a aole palia i piha Wā liapalua hora, kaliea ana jio ke kauwa, ua makaukau na meaai, i hemo māi ]>aha ka liaiiā o Beterika, e kukū ana na īiieaai iluna o ke pakaukau ; o ka 110110 iho la no ia o Beterjk{\, oiai ua hele oia a pololi? ' ' "I-īē mau meahou ae anei kekahi au i makemake ai?" i ninau mai a'j ke kauwā, me ka olelo pū ana mai, o na'nieā wale 110 ia e īoaā mā keia "hale ia po, aka hoole akp la 0 Beterika, ua lāwa loa kela niau' meaai, alāila kauoha aku lā i ke kauwa e hoi no koua wahi, ahiki i kona kaūohaia ana aku, ke. makemake aē kekalii mea, " ,Me ke kakāli 'lipu ole aku, hoopiaka aku la o Beterika e ai, me ka hōonuii i na mea e wailio ana jlu;ia o ke pakaukau, no ka mea ua hoonele maoli ia no oiā i kela mau meaai, oiai e'noho a,na me kona kaliuhanai, o lva palaoa paakikj. me ke kiaha wai wale no ka meā haawiia mai iaia; ā i ka piha ana aku o ka hoijpo lewalewa o kamahele, akalii no a lioi pono mai ka jkaika i'kona kino. Hookani aku la ua o Beterika j ke kaūwa e kii mai i na meaai, e lioihoi aku. a i ka wa i kaawale aku ai na mpa apau, ia wa i oili hou mai ai o Mrs. Puneka, no kona makeniake 110 e ike, ina paīia h'e maū, hemahema kekahi i koe. i makaukāu ole iaia 110 ka pono o kona m'aliliini. Aole a Beterika mau lioohalahala ana 110 kona liome hou, a iaia i noho hookahi iho ai, i hooho ae aj ūa kaikamahine nei, i ka pane ana ae: ' . . "Akahi a loaa ka puuhonua no'u e malu ai; ake nei aū 'i ke Akua, i kpna kiai a mai jā'u, mailoko mai o na poino he nui, ahiki i keia wahi maluhia. lā'u i nana aky il)Ope, 1 na pilikia āme nā' poino. ma ko'u mau like ole. ua hjki ōle ia'u l<e kaohi mai. i ka haawi ana ae i ka hoonāni ana i ke 1 ka nui maoli o Kona lokomaikai i kēkahi kaikamahine niakua ole." No ka manawa mua loa, i ike maoli iho ai no o Beterja{c. i ko ke Akua lokomaikai iaia; ke hoala hou mai la oia i na hoomauap ana no kona ola āna o na vva 1 ka.ahppe aku, a iloko no hoi o kgla manawa hookahi. ke kikoo la oia imua, no na mea e hoea mai ana. • Iloko nae 4 o kona nanea, i ka noonoo i kekahi i pili i kona ola ana aku. kani mai la ka uwaki, o ka hora umi-kumamakalii ia, o kona eu mai 1a no ia.'lioi noloko o ke.keena auau, a mahope o kona āuau ana. i hoi aku ai oia 110 ka hooluolu ana aku ia koena po. Ma kela hiamoe ana aku a ua o Beterika, aole oia i puoho koke mai. ahilei i ke awakea ana. a oiai ua.ki 110 oia i kona rumi a paa,pie ka waiho ana 110 i ka puka. o ka rumi hookipa aole i ua maikai maoli kona hiamoe ana. a mahotsb iho o kona komo ana i kona lole ā paa. i oili aku ka liana iwaho o ke keena hookipa, ua nāti i ka piilumiia. a ua hoomakaiikauia k,e np.kona paina kakahiaka, a e waiho ana no hoi he nupepa. Kou loa o ka puka aiia nlai mā ia kakahiaka. (Aole i pau.)