Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 21, 26 May 1916 — HE MOOLELO NO BETERIKA ROLANA A I OLE Ka Epa Iloko o Ke Koloka o Ka Hookamani-He Moolele No Na Kaikamahine Elua. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO BETERIKA ROLANA A I OLE Ka Epa Iloko o Ke Koloka o Ka Hoo-kamani-He Moolele No Na Kaikamahine Elua.

1 ka.hoea ana mai o ke kauwa, kauoha koke aku la keia, e laweia mai kana mau meaai, a nanea iki iho la 110 hoi oia, ma ka nana ana i na meahou o ka nupepa. Aole no he mau mea ano nui ana i ike iho, a i ka makaukau ana o kona paina kakahiaka, o kona haupa iho la no ia, alaila kauoha pu aku la i ke kauwa, e makaukau kekahi kaa nona, ma ka hora umikumamakahi o kela la, oiai e hele ana oia 110 kekahi wahi, no ka ike ana i na kahuwaiwai o kona makuakane. "He mea pono, e hele koke aku au e ike i na kahuwaiwai, mamau o ka hoea ana mai o Mr. Palani, a hoopihapiha aku i na olelo hoopunipuni," i hooho ae ai ua o Beterika, iaia e ai la me ka malie. "Ke paa nei kuu manao, i ka wa e loaa aku ai o ka lohe i na kahuwaiwai, no na mea i hanaia mai ia'u, e ka ohanā Palani, aole ana e nele ko lakou kokua ana mai rio ko'u pono. 1 ka hoea ana mai o ke kaa a ke kauwa i kauoha.aku ai, ua iho mai la o Beterika no ka hale olalo, a oiai he la kalae malie kela, aole oia i paa pu mai i kona koloka hoopumehana, aka he lole huluhulu no kona e komo ana, a kaji aku la maluna o ke kaa, no ke keena o kekahi o na kahuwaiwai o na waiwai o kona m^kuakane. lle elua no kela mau kanaka i kohoia i kahu malama waiwai nona, he mau kanaka hooppno, me ka manaoio māu i ka maluhia ame ka palekana o na dala maloko o ka hanako, me ka ukupānee uuku, mamua o ka hookomo ana ma kekahi mau hana hoopukapuka j waiwai. , j Ua ka ike ia Beterika, no ka palekana o kona waiwai, ] malalo o ka malama ana a kela mau kanaka, ana e noonoo la, ina ua j loaa aku ka makee ia laua no ka pono o ko ia nei mau waiwai, malia j e lilo ana no oia i mea nui ia laua, ke lohe poiio aku i kona mau pilikia. j Ua ike no jia o Beterika i kahi i noho ai o kela mau kanaka, oia o Dunalapa, he kanaka i mare i ka wahine, ame Hila, he mea i mare ole. Hooholo ihd la oia, e hele mua oia e ike ia Mr. Dunalapa, nolaila haawi aku la i ke kauoha i ke kalaiwa kaa e lawe pololei iaia no ke keena o kela keonimana. Ua hookahahaia mai ka manao o Beterika, iaia i hoea aku ai no ke keena o ke kanaka ana i makemake ai e ike, uā paa ka puka o ke keena, a holo loa aku la no kona hale noho, a na kekahi wahine ma- * lama hale i hoike mai iaia nēi, ua hala aku o Mr. Dunalapa ame kona ohana no Amerika, i ka hoomaha. "E hiki ana anei ia oe ke hoike mai ia'u i kona wahi i noho ai o Amerika?" \vahi a Beterika i ka wahine malama hale. "Aole e hiki ia'u ke hooko aku i kou makemake, no ka mea aole ona. nohopaa me kona ohana i kahi hookani; e hele mau ana lakou, mai ke*kahi wahi a i kekahi." No kela pane, i luliluli iho ai ke poo o Bete"rika, a me na kāina wawae kaumaha, i iho hou mai ai oia no ka hale olalo, a kauoha aku la i ke kalaiwa e lawe iaia no ke keena o Mr. Hilā. Aole ao kela keonimana o kona keena, a ma kona hale noho, i loaa mai ai ka paiie iaia nei, mai kekahi mai o na kauwa, ua#hala aku ua keonimana la 110 kekahi wahi, ma ia la, 2T āia no kona hoi mai ma ka hora eono o ke ahiahi. ! Akahi no a hoomamaia mai la ko Beterika manao, no ka loaa 0 kela keonimana iaia ma ka hale, o kekahi kumu o kona makemake nui ana, ma ka hale noho oiā e hoike aku ai i kona mau pilikia, i ole e hokai wale ia mai, e ka poe e hele ae ana ma kona, keena hana. "Ina pela, a keia ahiahi au e hele hou'mai ai no ka ike ana iaia," me ka haawi ana aku o'ua o Beterika, i kana mahalo i ke kauwa, a hoi mai la no kahi e ku ana o kona kaa. "Ea, lie kulana lede oiaio ko kela wahine," i namunamu liilii ilio ai ke kauwa, iaia e nana mai la i ka hoi o # Beterika, no kahi o kona kaa. "Me he mea !a i hele mai nei pāha keia wahine, e noi i ke kulana kumuklila no na keiki a ke kaikuahine o Mr. Hila, o ka eko'iu iho la keia o na wahine i hoea mai nei i keia la, ehia hou aku aiia la wahine i koe, alaila, po keia la?" , Aole he wahi hou aku a Beterika e hoolalāu ai ma kela la, nopololei loa aku la oia no kona hale hoolimalima; a ma ka hora ewalu o kela ahiahi, hoea hou aku la kona kaa, o ka holo pololei mai la no ia no kahi o Mr. Hila. I ka ike ana mai o ke kauwa ana i kamailio pu ai ma ke kakahiaka aku ia Beterika, hookipaia aku la keia iloko o ka hale, me ka i ana mai nae: "Ua hoike-mua aku nei au ia Mr. Hila i hoea mai oe e ike iaia 1 keia kakahiaka, no ka pane ana i kela hoolaha a kona kaikuahine, no kekahi kumukula; he hookahi wahine i hele mai nei i ke.ia ahiahi, ua liooleia aku nei oia, a malia o lilo mai kela kulana ia oe, no ka mea ua olelo mai nei kuu haku, ina no kou.hoea mai, ua oia e kamailio pu me oe. He hoaolelo kona ē kamailip pu mai nei i keia mana.wa, akā e kakali oe maloko o ke keena liookipa, ahiki i ka pau ana o ka laua hana." ' Alakaiia aku la keia e ke kauwa ma kekahi rumi, e pili kokoke ana i ke keena heluhelu huke, a hoonohoia iho la keia, me ke kakali ana aku, o ka loaa he manawa nona e ike āi ia Mr. Hila. E kakali nae ke kaikamahine opio, a ua piha hoi konā noonoo i na mea like ole, lohe aku la oia i ka nunui mai o na leo maloko koke aku-no o ke keena waiho buke, o ko Mr. Hila leo nae kana i lohe maopopo loa aku ai, alaila pane ae la leona hoa olelo: « "E hoomanao hoi oe e Mr. Hila, o kela kaikamahine. iie kaikamahine hanauna ia na kuu wahine, o kela kekahi o na kaikamahine a ka uahoa nui wale, e hiki ole ai i keka'ni mea ke hoolakalaka iaia. O na lani wale no ka i ike, i ka nui o na pilikia a'u ame ka'u wahine. i hōomanawamii ai, no keia kaikamaliine no kekahi manawa loihi. Ke olelo mai nei oe, aole-i hoeā mai ua kaika'māhine la, imua ou, ina pela aole oia i hoea mai no Ēnelāni nei, eia la oia ihea kahi i pee ai? O ka'u i noonoo loa ai, e holo mai ana oia no Enelani nei, a hoopihapiha aku ia oe, me na olelo hakuepa he nui, i wahi n.ou e manaoio aku ai, ua hoopilikia aku maua iaia." 0 ka mea nona kela leo a Beterika e lohe la, a e hua'i pau ana hoi ? kona mau manao imua o Mr. Hila, o Mr. Palani no ia, a i ka nana aku ia Beterika iloko' o kela 'mau minuke, ua like loa me kekahi mea i hauhoaia a paa iluna o ka noho. 1 ua kaikamahine nei i manao ai e hoike aku i kona pilikia imua o Mr. Hila. ka mea ana i koho ai, e lilo i hoopakele nona, eia ka e hoea ana oia imua o ke alo o kona enemi, ke kanaka hoi ana i kau loa āi kona weli, no ke kaa hou. aku malalo o kona mana. MOKUNA XI. Ua hiki ole ia Beterika ke hemo hou aku iwaho o kela hale, a hoi aku' e pee noloko o kona hale hoolimalima, a pela no hoi kona, makemake ole e hoike aku iaia iho i ke kanaka aha i kau ai, ka w^li; a aole āna e maliuia mai kana leo uwalo imua o Mr. Hila, no kona pono, oiai ua piha e aku la oia i na olelo pekapeka, ā hakuepa a kona enemi, Ō keia ilio la ka noonoo hikimua, i oili ae" iloko o ua. kaikamaliine nei. E manao ana ka hoi oia, ua palekana la oia ma kahi mamao e hiki oie ai ia Konela Palani ke hoopilikia hou mai iaia, iloko nae o kōna kuhihewa, 'aia oia ke noho la, he mau kapuai helu wale no mai ia Konela Palani mai. v Me na manao pilioihoi iloko o ua o Beterilfa, ua nee lpa. aku la oia a kokoke ma kahi o na pale pūka aniani e liihe ana, in? no 'ka oili nw o J£onela Palani, aole ana e ike mai i kona noho aku maloko

p kela keena; aia 110 hoi na keoninia»sj elua, ke īioho la kāniailio, nie ' ka manao ole ae.. he kolu kekahi o lakou, e īohe pu ana i na mea apau e kamailioia ana-mawaena o laua. ''Ua hoopilikia loa mai keia mau mea apau i kamailio mai nei ia'u, i ko'u noonoo," wahi a Mr. Hila i pane ae ai ia Konela Palani. "Ua hookauniaha pu ia mai no hoi ko'u noonoo, no~ka hala ana aku 0 ko'u kokoolua, no na aina mamao, iloko o keia manawā, a elike hoi me nei, aia oia maloko o Amerika, eia nae aple 1 maopopo kona wahi e loaa aku ai, ke hoouna aku au i kelekalapa iaia, o ka mea pololei anei ia au o ka lioike ana mai neir" Ma kahi nae o ka pane pololei ana aku i kela mau olelo a Mr. Hila, ua i aku la ua kanaka nei, me ka leo ō'ka mea i pjha 1 ka maalea: 4 'Ua paa loa kuu manao, ina eia kela kaikamahine, maloko nei 0 j<eia kulanakauhale, e hele mua ae ana oia e ike ia Mr. Ounalapa, a oiai ua hala aku oia no na aina mamao, aole ana e nele kona hele po)olei ana mai e hui pu me oe, a koi mai i kau mau hoopaJ<ele ana aku iaia. He kaikaniahine majtlea loā kelā i ke pahele ana i ka noonoo o kekahi mea, a e makaaia loa oe ia oe iho e Mr. Hila, no ka mea ua ike maka au i kana mau hana ia makou. Ua hele ka makee iloko o kuu wahine a nui no ka pono o Beterika, he meā ole wale iho la no nae na mea maikai imua ona/' alaila nui iho la ka hanu o Konela Palani. "A pēhea, ua maopopo pono no anei i,a oe, ua hoea mai o Beterika Rolana i Laelami nei?" i ninau mai ai o Mr. Hila. "'Aole i maopopo ia'u, ina eia oia i Ladana nei, aka elike me ka'u 1 kamailio niua aku nei ia oe, ma halp kakela kahiko, he iwakalua nlile fra mamao mai Anawepa akp ko makou wahi i noho ai, a mailaila mai o Beterika i holo mahuka ai. Aia kuu keikikane ma Okena kahi i kiai ai no Beterika, aia o Mrs. Palani i keia la, ke hakilo la no iaia; ua hoouna au i kpkahi o na kauwa ma Aunakakema, a holo mai la au no Lada;ia nei, malia ua lioea e mai oia i keia kulanakauhale." ' v "No ka hoike ana aku ia oe i ka oiaib, aole au i ike iaia, aole i hoea mai no ko'u home nei." / "Ma ko'u hoohuoi wale no, he ipp aloha ka kela kaikamahine, ma kekahi wahi, "i hoopunipuni aku ai o Konela Palani i kona hoa 'olelo, i walii e manaoio ia mai ai kana mau olelo. "Ua aloha maoli aku no knu wahine ia Beterika, me he kaikamahine ponoi la na maua, a i ka wa i liolo mahuka āi kela kaikamahine mai ia maua aku, ua lilo ia i ma'i nui no kuu wahine, mp ka hiki ole ia'u ke hoomalielie aku. Ile nana kaikamahine wale āe no hoi, aole lie liookalii kaikamahine paakiki, uahoa/a pakilee, elike me Beterika." "IC manao ana ka hoi au,. ua hoopalauia la o Beterika me kau keiki, no ko laua mare aku i l«kahi la," i hoomaoe aku ai o Mr. Hila. "() ka mea poto:>lei maoli no ia, ua paa ko laua hoopalau, mamuli 110 o ka makemake p Beterika, a ua aneane e hoomana aku ka'u keiki iaia; a ina no kona loaa aku iā'u, na makaukau loa kuu keiki, e huikala i kona mau hewa apau, a lavve mai iaia i wahine,mare nana, me ka manao aloha a makee i kona hauoli. Me kela wahine u'i ona, kela opiopio o kona kino, ua ole ia'u ke hookuukuu wale iaia, oiai aole oia i ike iki i na poino o keia ao.s "Kia nae ia ihea i keia po? Me he mea.la, ua loaa paha ka mailao mihi iaia no kona hoopalauia ana me kuu keiki; ua hoike okoa mai kana mau hana no ka hoowahawaha i kuu keiki; a i kekahi manawa, e hoole okoa mai oia i.paa malalo o ka hoopalau me kekahi mea. Ina e hoea mai ana ua kaikamahine nei imua ou e Mr. Hila, o ka'u wale no e noi aku nei i kou oluolu, e hoike oe ia'u i hoea mai ai au, no ka hooluohi ana aku i'kona mau nianao maikai ole apau." "Ina hoi paha no kona hoea i'o mai imua o'u, alaila e kauoha i'o aku au ia oe, e hele mai e? kii iaia, a hoi aku pie oe e noho ai. Ua nui ka'u hana, o kaoniakaala ana no ka palekana p na waiwai o keia kaikamahine, e hikinole ai •■ia , u ke makaala pu aku iaia, a ma keia makahiki ae paha, ke ole au e koho hewa, ( e piha, ai ijaia na makahiki, e oo ai ma ke kanawai, a e lilo ana i inea hauoli loa no'u, ka hoihoi ana aku i kona mau waiwai, nana a i ole, na kekahi mea e ae e hooponopono mai." ' I ka lohe pono ana aku t) $eterika i kela mau olelo hope a Mr. Hila, ke kanaka ana i manao aku ai, e loaa la naikpkua ana mai iaia mai no ko ia nei ponō, ua hoopiha .k>a ia aku' oia me na manao uihoihoi. Ke ike la ua "kaikamahine r nei, ina no oia e kakali 1 malie ana ahiki i ka hoi ana o Konela Palani, ālaila hoike aku iaia iho imua o Mr. Hila, aole no ia he nona e ,palekana āi, aka e hoike ae ana no kela kanaka iaia nei, a i ole, e kauoha okoa aku .ana ia Konela Palani e hele mai no kona home; a iloko o kona manao pihoihoi, i haalele aku ai ua o Beterika i kona wahi e nohp ana, me ka manao oi aku ka pp.no, o; kona halawai kino: ana he alo a he alo me kona enemi, a e hoike aku hoi iipua o Mr. Hila. i na hana maikai ole a kona kahii hanai maluna ona Me kela manao mau o Beterika, e lanakila ka oiaio maluna o ka wahahee, a e manaoio mai ana o Mr. Hila iaia, a hui pu iho hoi me kona piha loa i ka no na oielo ; hoopunipuni a Konela Palani nona, o ka hele okoja aku la 110 ia o Beterika, a wehe ana i ka puka o ke keena a nā kanaka elua e noho mai ana me ka nahea. 1 kela ana aku o Jsa puka, ua huli like mai la. ka nana ana & ua mau kanaka nei, a i ka wa a Konela Palani i ike mai ai i ke ku aku o ke kaikamahine opio, i hooho koke ae ai oia me ka hikilele: "Auwe, o Beterika ka keia!" Na kela puiwa a hikilele o Konela Palani, me ka hele hoi o kona helehelena a haikea, pahola ae" la ka minoaka ma na papalina o ua 0 Beterika, a pane akuia: 'Owu i'o no keia e Konela Palani," wahi ā ke kaikamahine opio, me ka leo kuoo, me ka helehelena hoi & hoike okoa aku ana i kona piha i ke koa me ka maka'u ole. 1 ka maopopo ana aku hoi ia Mr. Hila, o keia. ke kaikamahine a laua i kamai.lio iho ah i na minuke mamua aku, ku ae! la oia iluna, a nana'mai la me ke kilohi ana mai i ke kino pilalahi o Beterika e ku aku ana imua ona, a pela no hpi o Beterika i kilohi pu aku ai i ke ano o ke kanaka, ana i kauka'i aku ai, e loaa na kokua ana mai iai.a mai no ko ia nei pono. / Ma ka helehelena o ua kanaka nei; ua kukuni ia na hoailona o ke kuoo ame ka uahoa, a' i ka hala ana o kekahi mau sekona, me l*a pane leo ole o kekahi o lakou, koe wale no ka nana ana aku, aliana ana mai o kekahi maluna o kekahi, ia wa i pane mai ai. o Mr. Hila, me ka haawi ole mai i kona alōha* ia Beterika: "O oe anei o Beterika Rolana, ke kaikamahine holo malu, a Mrs. Palani ?" ' ; 1 O Beterika Rolana ko'u inoa," me ka haka pono ana o ka nana ana a Beterika maluna o Mr* Hila. "Ke manao nei au o.Mr. Hila oe. Ma keia iho jiei, kuu hele ana mai e Ike ia oe, ua hala aku nae oe 110 ke kulanakauhale; a mamuli o ka hoike ana mai a kekahi o kau. mau kauwa, e loaa no oe ia'u i kauhale nei. ma keia ahiahi, pela au i hoea hou niai nei no ka lua o ka manawa. Na kau kauwa i hookipa mai nei iā'u, maloko o ke kee'na hooluana, a oiai au e kakali ana malaila, ua lohe mai nei au i kekahi m'au mea e I kamailioia ana mawaena o olua, pela aii i hoea okoa mai la, e kamaI ilip aku i ka mea oiaio, oiai, aole loa he pplolei, a «h'e oiaio iloko o i na olelo a Konela Palani, i kainailio iho' nei ia oe. Alaila, e olelo mai ana anei oe e. Beterika, kuu kaikamahine, ua hoike hoopumpuni āku nei au imua o Mr. Ma?" i miki koke mai ai o Konela Palani, ma ka pane ana. , Me na maka i hele a, hulili i ka huhu ame ka ihaina, i huli papu aku āi o Beterika imua o Konela Palani, ke hukihuki wale la no ua kanaka nei i kona ihu loihf, a ke haalulu la hoi na manamanalima; ia wa i pane aku ai o B_eterika: "Auhea oe e Mr. Hiia," wahi ana me ka hoao ana e kaomi iho 1 kona mau ano pihoihoi. "O ka manao nui o ko'u hele ana mai ne.i e hui kinō me of, no ka uwālo ana ak'u np ia { kau. mau hoopakele ana mai ia'u mai ka mana mai o keia kanaka ame kona ohana. He hoaloha oe'no kuu makuakane, a iloko o kou mau lima, i waiho aku ai oi ai ka hooponopono ana i kona mau. waiwai malalo o kou malu. Aole anei e hiki ia oe ke la\ve pu ae i ke ko'iko'i o ka malama ana ī kana kaikamahine? .E ae mai ana anei oe e hoopakele ia'u mai ka mana mai o keia leanaka ame ka poe e hoao nei> e luma'i i kuu ola, a e kaili ae i ka Jiauoli mai ia'u aku ?" "Auhea oe e kuu kaikamahin % e," wahi a M. Hila, me ka leo oka/lakala, "Ua hoopihoihoi loa mai oe i ko'u noopop, a ua ljpolilo m.ai

be ia ? u i kanaka hehen.a me kemi mau olelo au. E noho iho ilalo, a e heao e hoihoi mai i kou noonoo maikai. Eia ka noho oluoiu nou e ka lede opio," me ka uwai ana mai o Mr. Hila i kona noho. aohe no hoi a Beterika haalele aku, aka noho iho ja oia ilalo, eia nae aia } mau no ke ano pihoihoi 'ilpko ona. -me ka hele a' piha i ka inaina ia ' Konela-Palani. x f<, Ua maopopoUoa ia'u ua hoopihapiha aku nei o Konela Palani ia oe e Mr. Hila, n'ie na olelo hakuena he nui e ku-e ana ia'u; a mamua o kou haawi ana i ka olelo hooholo 110 kona pono, ke noi aku nei au ia oe, e hoolohe mna mai i ka'u mau olelo ma ko'u aoao. /'Aole 110 au e Koonui olelo wale aku ana. aka ma ke ano nui o ia keia: Aole au i Hoopalau maoli ia me Radela Palani. Ua oi aku kuu mare ana me kekahi kanaka i oi aku ke ino imua o ke tisa, m&muri o kā. mare ana ke keiki a keia kanaka. Ua piha o Radela Palani me ka lokoino; ua piha i ka hoomainoino, a ua nele maoli no ka manao aloha iloko oua. Ma kekahi olelo okoa ana ae, ua -hele au a piha i ka Koowahawaha iāia." {i Aia hoi paha la. ke lohe pu ae la no kaua ina olelo a keia kaikamahine e Mr. Hilo," i paiie mai ai o J\oneki Palani. "O keia iho |a anei na olelo ā keka-hi kaikamahine e Mr. Hila," i pane mai ai o Konela Palani. "O keia iho la anei na ōlelo a kekahi kaikamahine i lbaa ka noonoo fnaikai? E manaoip" mai oe i ka'u mqu mea i kamailio mau aku nei ia oe, ua opulepuleia keia kaikamahine." "Auhea oe e ka led v e opio," wahi a Mr. Ilila, me ka hoopilikia loa ia o kona noonoo. "E hoopau i kou mau manao pihoihoi. a e hoop.uka mai ina olelo kupono. Aole he mea maikai na-kekahi lede opio e hoowahawaha a£u ai i kekahi mea; ma ia ano, ua hewa loa aku oe i kou. kaikunane hoahanau. Ua nana niau aku au ia Mr. Palani ma ke jtno he keonimana, ia oe nae hoi keia ke kapa mai nei i ka ohana maikai ol£." "No kou maopop'o ole i ka lakou nei mau hana; a o ka'oi loa akiunae, ike ano o Konela ] D alani nei. Ua hoikeike aku nei hoi paha oia ia oe i ko'u ano, nolaila e ae mai oe iā'u e hoike aku i kona _mau ano imua ou, i hiki ai iai oe ke kaupaona, o ka\y.ai la_ o maua ka i pololei. Ua hookauiā aku he hana nui maluna ona, o ia kona lilo ana i kahu no'u, aol'e loa oia i hooko elike mp ka hana no kela kulana, aka ua hoopilikia mai oia i kejki makua ole; me ka pai aku i na hana ku i ka lokoino a kana keiki, e alako ana ia'ii, ma na alahele e kikop koke mai ai ka make ia'u, me kona noke'mau mai i ka hookikina ia'u, e ae aku e mare me kana keiki, me ko'u hoole mau aku iaia, aple nae ia he kiimu e pio ai kona ijianao, aka e hoomano m::i? ana oia i ke koi, ahiki i kona hoike okoa ana mai i kona ario eniio, he mea i piha i ka lokoino ame ke aloha ole." , "Auwe no ka hoi pe e Beterika e!" i puoho mai ai o Konela Palanl. me ka palulu ana ae i kona mau maka, me ka hainaka, no ka pn'lapu ana aku ia Mr. Hila, i wahi e' manaoio mai ai, ua piha.loa oia me ka ehaeha. "Me ko ike no ka hoi e Beterika ua aloha aku au ia oe. me he keiki ponoi la mailoko aku o'u,eia ka penei iho la kau hana e hoole mai ai i ka'u mau hana maikai apau maluna'ou; akahi nae au a hoomaopopo i na olelo a ka haku mele kaulana, a ihe i olelo, mai ai: 'Ua oi aku ka hoouluhua a. kekahi keiki makona, mamua o ke nahu ana a ka moo nahesa.' " Me ka helehelena i piha me ke kaumaha, Lnana ae ai o Mr. Hila i kana mau maKhini," me ka maopopo ole o kana mea e hana mai ai, eia nae mamuli o k'ona lohe mua ana-i ka Konela Palani mau olelo hoinoino no Beterika, ua kaa kona hilinai maluna o ke kanaka aoo; a oiai no hoi ua kamaaina kahiko o Mr. Hila i ka ohana Palani, ua manaoio.loa oia, o kekahi kela o na ohana maikai, aole hoi elike me kana e lohe nei mai ia Beterika aku, he ohana i piha me ka lokoino. "Auhea olua. e a'u mau malihini, e lilo au i mea uwao mawaena 0 olua, a e ae mai hoi, e hoihoi mai i na manao makee kekah'i no kekoU aoao e ka Eede Beterika, ke noi aku nei au ia oe, e mihi ēle imua o kou makuakane hanauna, no kau mau hana Hewa apau i hana aku ai iaia a ma kou aoao hoi e Konela Palani, ke makemake nei au e huikala aku oe i'ka Beterika mau hewa apau, me ka hoihoi holi aku iaia, maloko o kou home, a e Jiana aku i na mea apau e pono ai oia. E ae mai ana anei oKia i keia noi a'u "No'u iho," whi a Konela Palani, me ke ku koke ana mai iluna, "ua makaukau loa au e huikala aku 3a Beterika ma na ano apau, a 1 e hoihoi aku iaia maloko o kuu home, a e haawi aku i na pulama ana j no kona ponō, elike me ka'u i hana mau aku ai maluna ona, i#na wa jae nei i hala. Aia kona makuahine ke kakali mai la me na manao ehaeha o ka ike hou i na maka o kaikamahine, me ka makaukau, e pahola mai i kona mau lima, o ke aloha keiki oiaio, a hookipa aku iīoko o kona poli," alaila ha'uha'u okoa iho la o Konela Palani o ka piha maalea. "E hoi li'ou mai ana anel oe e Beterika?" oe e Mr. Hilo, o kau mau mea apau i manao ai no keia kaiiaka', ua kuhihewa- īoa oe, no kou ike pono ole i ke ano o kana mau iiana, oka holoholona ka hoa e like ai;" i hoomaka hou aku ai o Beterika, e liua'i i na liana a Konela Palani iaia. "No ka mahina hookahi, o ka_noho ana aku o keia kanaka me kona ohana maloko o Belekiuma, ua hoolilo oia ame kana wahine ia'u he paahao, ma ka hoopaa ana ia'u, maloko o ka riimi o ka home a la.ua i hoolimalima āku ai. Oka laua mau mea e hanai mai ana ia'u, he wai wale no, me na wah'i apana palaoa uuku; ua hana mai laua i keia h?ina lokoino 0 ke alohā ole maluna o'u, me ka manao,. pela iho l'a e hookoia ai ko laua mau manao; m.amuli o ko'll ike i ka pilikia, e ae aku e mare me ka laua keiki, he keu a ka hilahila ole! "E nana mai no hoi oe i kuu mau lima wiwi, i kuu mau papalina iiohoma!" me ka hoikeike ana aku oua o Beterika i kona mau lima imua o Mr. Hila. Ma kela po a'u i mahuka mai ai, ua hoemi loa ia iho ka'u maii meaai i Kookahi hapakolu, a ina no paha aole au i pakele mai, o ka la.ua. nei hoomainoino iho la no ia ahiki i kuu make okoa ana. "Me kekahi pahi pakaukau kahiko i noke ai au i ka okioki, ahiki 1 ka hemo ana o kekahi mau kua-hao elua, a hookuukuu iho la ia'u mawaKo o ka puka aniani, me na ap.anap.ana o ko'u mau lole, i hae- I hae ia a liilii, a. ma ka ulia pomaikai wal-e no i hoea ai au mawaho o ka pa, me ka moku ole mai. i na niho o kekahi ilio bul.u, a laua nei o ka hoonoho ana i kiai mawaho o kela hale. "lioko o ka pouli aaki o ka po, i na kulu pakaua hoi, e haule makawalu ana, a i ka makani e nou mai ana me ka ikaika, i kuo'e aku ai au no kahi i maopopo ole ia'u, a iloko o ka maluhiKihi, ke anu a,me ka poino maoli, ua waiho aku la au iloko p ka nahelehele, mt -ka make i ka poleli ; a nia ke kokua ana-mai a na lani, i hoea mai ai au no kou home nei, me ka palekana; a ma ka inoa o kuu makuakāne ā nia ka inoa hoi o na lāni, ke kalokaio ae nei au e haawiia mai na kpkua no ko'u pono, a ke uwalo okoa aku nei imua ou 6 Mr.' Hila, ,e lawe aku ia'u malalo o kau malama ana mai!" "Heaha kau e. kuu Miss Rolanā i makemake ai ia'u e hana aku nou?" "Ei ko'u makemake maoli, o ia no kou w r aiho ana aku i ke noi imua o ka aha hookolokolo o na keiki makua ole, ina he aha kekahi o kela ano, 110 ka hoopau ana ia Konela Palani mai koiia noho kahu ana no'u, a i kahu hou ma kona wahi, p ua kahu, hpu nei, oia no oe e Mr. Hila. a ia oe au e nana aku ai ho ko'o pono." Ua komo akiuno kela mau olelo iloko o Mr. Hila. me kā aneāne e ae mai i ka Beterika uwalo aku, al>a nae ,0 kona hana ana'maj pela, e hilinai ole ana oia maluna o Konela Palani, nolaila he'mau sekona kela, a kona noonoo e hakpko la, i kanā mea ppno e hooko mai ai. j "Auwe no hoi oe e kuu Beterika aloha!" i loheia aku ai ka pane ' ana nmi o Konela Palani me ka leo haalulu. "Ke imi aku la 110 oe 1I alahele e ike wale mai ai ko ke.ao nei i mau a.np opulepule!" "Ma kau mau mea apau e Miss Rolana i kamailio mai nei, ina 0 ka oiaio maoli ia, e haawi ana ke kanawai i ka pono ma kou aoaō; aka nae e hoomanao oe e ka lede opio, ua hapai mai oe'i kekahi man •kumu hoohalahala ko'iko'i loa e ku-e ana i kou ohana; a o ia ka'u e ninau aku nei ia oe, e hiki ana a.nei ia oe ke hooiaio mai i kela mau kumn hoohalahala apau ? He mau hoike anei kekahi e kokna mai' ana, no ko lakou ike ana i na hana aloha ole a kou mau kahu hanai 1 hana aku ai maluna ou?" "Aole he hookahi mea okoa ae, mawaho o'u, i ike i na hana lokoino i hookauia mai maluna o'u, owau wale iho no. Ua paniia au 1 pāa maloko o ko'u mau rumi. me ka ae ole ia o kekahi kauwa e hele mai e ike ia'u, a o ka mea nana e lawe mai i ka'u ai, o Mrs. Paiani ponoi no." ' " (Aole i oau.)