Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 22, 2 June 1916 — NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA [ARTICLE]

NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA

Kauaia o Helene e na Kelemania

ATEXAI, Mei 29 —Ua komoia mai o Helene e kaua e na Bulegarians ame na Kelen?ania me ka hoike mtia ole ia mai ma ke ano liina ikaika, a ua hoaia ae ka inaina wela iloko o ka lahui Helene holookoa no ia ,komoia ana m?i la o ko lakou aupuni. O ka lieluna o na koa komohewa, pela ka oleloia, aole nae na ke kuhina kaua, ua oi aku mamua o ka 25,000 ,a ua lawe aku la i ka, papu ano nui o Rupela, ame na Derag tifla ame Spatovo, a ua - hoikeia mai ko lakou ka 'i ana aku imua mai Demirkissar aku no ke kulaniikauhale o Kavalla. Nui ka Inaina o ka Lahui Kanaka Ma ka la i nehinei i loaa aku ai i Salonika ka nuhou no keia komoia ana la e kaua a ua hoaia ae ke ahi o | ka inaina o ka lahui oloko o keia kula--1 nakauhale. Ua hoalaia ae ka inaina o

ka lahui mam\ili o na lono mua i loaa mai ai a oiai na lono paku'i e lioomauia ana ka loaa ana mai ma ke kelekalama a mai ka elele mai, ua ulu ae la ahiki i ka enaena maoli ana o ka inaina o ka lahui ma ka po ana iho. He halawai no ka waiho ana aku i na hoohalahala ka i malamaia ma Salonika e ana alakai kiekie o Helena no ka hoounaia ana aku i Kelemania, Auseturia ame Bulegaria. a he mau halawai nui hou aku kekahi e malama kokeia ana ma na wahi apau a puni ke aupuni. Ua Hoopii Ae ke Au^uni Mahope iho o ka loaa ana mai ianei o ka lono no ka laweia ana aku o ka Papu Hupela me ka lima ikaika, ua hoounaia aku kekahi mau hoopii ma ke kelekalapa i na kuhina Helene ma Berlin, Vienna a ma Sofia. Maloko o ii mau hoopii e hoike aku ana i na Mana Waena e hooki koke i ke ka'i hou ana

mai o na koa o ia mau aupuni imua, :i 0 lioihoi houia mai ia Helene na papu spau i lawe limanui ia aku e ia mau aupuni., Ua hoea mai na lcenerala KelemaniaAuseturia ame Bulegaria ma kahi kokoke i ka Papu Kupela me ka hoike mua ole ia mai, a kauoha mai la i na koa Helenc e noho ana maloko o ia papu e hāalele koke aku iloko o elua hora^ He'heluna nui ko ko lakou mau koa 1 oi ae i ko na Helene, a me kekahi kauolia ole ma ka aoao o ke kenerala Helene e hooukaia kekahi kaua, ua ae koke aku la oia i ke kauoha e haalele i ka papu a ka'i mai la i kona mau pualikoa no ka hema. Ma ka olelo a na kenerala komo hewa. ma ke ano he kumupalie fka wa ō kamailio ana me na kenerala Helene, ua hookikinaia aku ka lakou e lawe ae ia keehinahana no ka hoopakele ana i ka eheu iiema o ko lakou mau pualikoa mai ka lele kauaia ana aku ma kekahi manawa i maopopo ole. .

He Papū x j aie Anu i\ui ku Kupela J Hi* (iii(tu ai»o uui ka Kupela oiai ia e J\u ana jna kaiii e kuuia ai ka weli, oia ka p»i|)u nana e lioonialu āua i ke.alahaka ma ka muliwai e hoea aku ai i Dc*nnlnf>sar, ame ke alan\ū ololi mawaena aku o ka lalani mauua e'hoea aku ai i ke alaliaka. Oia pu no hoi ke ki e liiki aku ai i ke kulanakauhale o Se- ( rese, i lilo pu aku la i 112 Kelemānia, j elike me na lono mai ia ka)iua mai i hoea mai ai ianei i nehinei. ! He mau pualikoa ano nui e aē no kekahi e liuliuia māi la maloko 0 na mb-, ; ku*ina BaJakana, lie.hiohiona e e ! mai ana no ka hoomakaukau ana 110 ke- ! kahi mau kaua ano uui e hooukaia ana maloko 0 Macedonia, maloko 0 kel<alii j mapawa pokole. • , , Makaukau ka Pualikoa Serebia ] O ka pualikoa "Berebia ; njo lakou ka iieluna nui i keia.manawa aia maVvaeiia 1 ke «O.OOO'ame ka 100,000, mai kona manawa mai i kukulu hou ia ae ai maluna o ka Mokupuni Corfu. ua makaukau i nei inanawa 110 ka nee ana aku in> ke kahna J\aua. | Ua hoohikihiki ia mai ia nia ke Kai 1 mai me ka poino ole o kokahi ola, ahiki i Salo>iika, a malaila ia i hui' i ai me na pualikoa Palani ame Pelekane , ma ka mokuna aina Serpbiana. Hahana na Kaua ma na Kahua Kaua ],ADANA, Mei 20.—He oia mau n\ft ke akakuu ole mai, o ke kaua ma na.wahi e hoopun'i ana ia Veri dun, oiai hoi rta ouli no ke ala hou inai 1 o ke kaua' m:t na niokuaiha Balakana i/ke hooweliw(>li mai la, a o na pualikoa j r hui ame na pualikoa o na Mana Waena ke liuliu mai ]a no ka hoo- ! uka houia 0 kekahi inau kaua.hahann j inalaila. I Ma na lo'no kelekalapn mai na PalaI ni a mai na Kelemania mai ua hoakaka pakahi mai kela ame keia i ka loaa 0 ka lanakila ma na lele kaua a*na aku a , lele kaua ana mai. e hoololi mau ana i | ka laina imua a Jhope, elike rne k,a lewa i ana o ka poka 0 ka uv.a£i. Ua lioole like mai no hoi na aoao. a elua i ka loaa ana o -ka lanakila maopopo i kekahi aoao a pela me kekahi a e hoakaka ana kela ame keia i 1ca j loaa o ka lanakHa i kona mau koa - ; j yjonoi. v v I īiukuia na Kelemania e na Kukini O ke kauaia na Kelemania i lioomakaukau ai no kekahi mau la lehulehu, no kā IoIp kaua ana aleu i.na Rukini ma kahi e hoopuni ana i ka, Moahawai' Di-izviatz, ua ulupaia mai.e'na pii a na IEukini, a ma na Avaiii e ae m'a # kela laina o ke kaua. o na pu kuuiahi ka mea hoohanaia, a pMa me ke kaua ma nik auwalia. - . .. Opapuia na Koa Italia ē na Auseturia He oia mau ka palukuluku ana ,a na Auseturia maluna o na laina pale a na i ītalia ma ka hikina hema mai 0 Trent, eia nae, ua oi hou ae ka hc)o~pni[)ui ja 1 1 ana mai o na koa Italia, a ma ka oleloj ia, ke' alai mai la lak u i ka nee ana aku a ka enemi imua. me ka hiki pu i na ītalia ke hoauhee aku i na Ausetu- i ria ma kekahi mau walii. Pilikia o Vienna no ka Hau Ole VIENXA, Mei 29.—Mamuli 0 ka ikaika ole o ke- anu 0 ka liooilo i keia kau i ike ole ia pela mamua aohe loaa o ka I hau i kei& kikina. O ka mea i kuluma mau ia inamua aku nei ua nui ka hau i okiia mailoko mai o na mana o kamuliwai Danube, mawaho iki aku o ke kulanakauhale, i keia makahiki nae } aohe loaa o kekahi hau mailaila mai, a ke kauka'i uei ke i kona hoolawaia mai me ka hau mai na haīehana hau mai. Ua oi ae ka nui o ka makemakeia o ka han i nei manawa mamuli o ka makemake nuiMa noioko o 'na. halema'i, a pii loa a» no hoi ke ku-

mukuai o ka hau aliiki i ke 40 kenok» no l a 100 paona. I<e ia' m« ke l'e .1.") keneka o ka paona i ka makahiki t liala. O ka pilikia nui i ikeia nol» mn kn liana anu i ka hau. nka. nia kn lawe ana ma o a maanei o ke I<ulanakauha]p, oiai ua uuku'a kakaikalii mni na lio e hiki ai e huki aku i na kaa hau. O kekahi pilikia nui i ikeia oia ke enii loa mai o tia kanaka lt\we Uau, oiaL o ka hapanni o lakou ua laweia ke kaua, a ua paniia ko lakou mau wa-hi-e na wahine he poe i kupono mßoli tio no ia liana. eia nae aohe i lawa" kn ikaika ia lakou e hapai ai i na y>oke i hau nnnui hiailuna nku o na kna hau. Liia Keknhi Mau Kiu c na Kelemania

| A>rSTERDAM. Mei 29,—T*a | l»Tia aunmii o ka oiKnna'kaiia KelemaI nia kekalii mau kiu ekolu i liooiajoia ko I lakou Kewa ma Benisela. a he eMku i I lioopa'i paahaoia, elike me na-lono, i I loaa mni ianei i nohinei mai ke Kul<*inakauhale Belegiana mai. Ua hoaheI waia na l;in apa\i he umi e kn aha ho.o- -' kolokoln koa. . I.an-kil», na Koa Tureke I KONATINOPELA. Mei 31.—He lono kelekalapa i ke kiihina kaua a i hoopu kaiii ne mn lfa po i hala e piii ana no | : kulana ooloku maloko' o Asin Uuku, liē hoakaka ana elike me ia malalo nei; I " Maloko o ka Apana Pe.lnhie, ma ke knpa akan c ka Arul{wai Tic'is. kokokp nlni i Kut-El-Amara, ,na hoohnmnuie. . aku e ka makou mau pu kuniahi elua j mau pu kuniahi a ka enemi, oia hoi keI kahi kaua poipu o ka hooukaia ana aku maluna o na auwaha a na Pelekano, ua

lioohuaia mai ma o ka paa ana he iwa-kalua-kumamaha mau paahao ame ka hoauheeia ana aku o na Pelekane ihope, •' Maloko o ka Apana o Smyrna 'ua hoauheeia aku e niakou he ekolu mau Kanaka lole moUuea a ka enemi ma o ke kiia ana ae e ua pu ma Phokia. X a hooleleia mai kekahi mau poka pa-hu e ka enemi mai na mokukaua niai malunv ;.i i a pap.n a. ni Tureke maluna o ka puu. e;ia nae aohe poino i hanaia wni m- ipau walii." . Kaiehuia na Kelemania e # na Pelekane hAUANA. Mei 31—E hoakaka ana <ka lono inai ke Keweiala Peleleane Northe.v mai. e hoomalu ana i aa puaJikoa Pelekane maloko o Al'eiika Hi-kina, kaiii e i»aaia ana e. iia Kelomania. mai ke i'henia mai. ke nee malie la ke kaji ana a «a koa Pelektjne me ka loaa o na kaua lainakila m:Ua.ila. > ■'. >iMa ka akau ae o ka Mpana.wai Nypnza'un kaunia aku na Keloinania ir.alaila ahiki i ka liaalele ana iho o lakou ( ia Neu l.angenbnrg. emi "aku la he iAvpkfilua niile i ka hikina. Ua lilo i na ■Pelekane ia mau wahi, a o na papu pale | a na Kelemania i liana ni 110 ka manawa. ufi lilo hou m°i i na Pelekane. | O kela hoea koke ana aku a na koa !Pel»\*ane no'Neu Lange.nhurc he hana I ia i upu nu'a oleia e rfa. Kelomania. a mnmnli o ko laJ»ou.aubee ana me ka j a«Mwi loa. ua liaaleleia e lakou he lielii? 1 i'a mii o na lako kaua me kekahi nui o Va lakou man ai mali.ope. I/ilo na Laina a Palani i na i I,ADANA. Mei 31. —He elua mile o ! kn laina a na Palani, mai ke kualapa , liema o ka Puu Deadman ahiki i ke kulanakauhale 9. Cumieres i lilo i na Kelemaiiia, ma kekahi |-&ua nui i hooukaia ma ka la t nehinei. elike me ka lioike a ke 'knun -ma ke l;elēlf.a]apa Wii Berli,i nni. a hoi me ka loaa 'h'ou nna i na Kelemania 0 keX fl hi inaū''iitiwaha ma ka hapa komohana 9 kft apana 0 Thiaumont. TJa hooia mni na Palani i ka liio i 'o r»na aku o kekahi laina auwaha 0 ekolu haneii mita ka loa i na Kelemania, me ka haalele pu ana aku o na koa Palani 1 na ijahi i lilo mai ai ia lakou mawa'ena o ,Bethincourt ame CumiereB! Lannkila na Atisetūria ' He kaua hahana hou ka na koa Ausetiiria o ka hoouka aria aku maluna 0 na kba Itaīiar ma ke komohana-hema 0 Pa*jna. a o kekahi mh ka akau loa aku. 1 Ma ka hema mai o Pasina. mahope o ka j hooleleia ana aku 0 na poka pahu maI luna o na laina a na koa Italia, \ia ka y i : aku la na koa hēlewawae Auseturia a | ln M :ī i ka lilo ana mai 0 ia mau wahi. Oia Mau ka Paa Ana a na Italia I kiilike. ai me ka lono i loaa mai ianei inai Koma mai, he oia mau ka paaia ana p na laina apau e na koa Ttalia me hahana loa no o ko lakoii kauaia ana rku e na Auseturia. ka hoauheeia aku 0 na koa Ausetnria ihope mahope 0 ka hakaka ana me na mnnaolana polio loa. y Nui ka Make o na Koa Kelemania Mn ke kahua kaua a iia Rukini ma l<a la i nehinei 'ua hoao aku la na Ke-lemania-Auseturia e lele kaha maluna o na Rukiui ma ka hikina-akau'aku o Augustinhof, aka nae ua ko ole ka mea i upuia aku e lakou, a o lakou ka i lu- ■ kuia mai me ke koikoi o na koa i make j.a i lilo aku i mau paahao Rukini. Ke Kaua Huapo a na Aus«turia He kaua huapo ka nu- Auseturia o ka koouka ana aku maluna 0 na auwaha apau e paaia mai ana e na-Rukini ma Oliads, ma ka manawa mua a lakou 0 ke ka'i ana aku ua komo loa aku likou iloko o na laina au\vaha a na Hukini, a no kekahi manawa pokole ko lakou paa ana ia mau waki. I ka lele kaua aiia mai nae keia a na Rukini, ua hoauheeia mai la lakou mai ia mau laina autraha uiai, a he heluna nui o ko lak'ou 'inau i koa i paa aku he. mau paaliao na na Rukini. f rfe kaua hou: kekahi i hoaoia aku e na Auseturia ma Boutchasehe, mnmua o ka holoponO hna «a kauaia mai lakou e. na Kukini ahiki i ke auhee f<na. Loaa i na Pelekane he Kahua Maihai LONDON,. Hei 23.—Me na kaua lanakila i loaa i na Palani nia Verdun ame ka hoikēia aiia ifiai -p ko na Pelekane hoopuni ana i na Tureke ma kekahi aoao mai o ka Muliwai Tigris a hoea ae la ma kekahi iiahi ma kahi aoao mai e huli ponO mai ana i ke kulanakauhaie o Kiif-El^A ! mara; he liilii Tōa'iia mea i no'oiiooia e Ka lahiii ,maanei ma ka po i hala e pili ana* i ka lono mai Berlin mai e olelo nna no ka hoauheeia māi'<> na Pelekane e na Kelemania ma; kahi kokoke i Givenchy maluna o kekāhi kahuā he r mile ame ka hapa ke akea, me ka nui hewaiiewa o 'na koa 0 ke Konenila Bir Douglas Haig 1 make a i lilo aku i mau paahao. Holopono ke Ka'i ana ae 0 na Pelekane Aneane no mahope koke iho o ka loaā anA' mai 0 Va lono kelekalapa e hoakaka no ka hoea a'na ae a na |>ualikoa 'Uukini i kahi hoomoana o na koa Pelekane ma Mesopotamia. ua loaa mai li» ka lono mai ke Kenerala Sir Perēy Lake mai e hoakaka ana no kā holopono o ke ka'i ana mai a na koa Pelekane inalalō o ke Kenerala Goninge ma na aina pohopoho ae e hoopuni mai ana i ka eheu akau o na pualikoā. Tureke malalo

o ka hooinala ana a k£ Konerala Tureke ■\'ur-e*din-Bey. a loaa keKahi kahua paa e N elielV ai kulana ke kapa akau o kj Muliwai Tigris. mai kekahi aoao uini o ke kulanakauhale o Kut.-Kl-Amara, *iiole i inamao loa mai ka halehana waiona kāhiko aku >nona kekahi moOlelo kaulana. . Nui 'na !Popilikia i Aloaloia Mai He kakaikahi lon' na pualikoa i hk«:,]o i na popilikia lehulehu a lanakila. 0 ka hapanui o ka aina kahi a na koA PeU-Uane i ka'i ae ai he nui ke aw&awaa me ke poliopoho o ke one, he mah aina pohopoho hohonu ma kekahi niau wahi, e hiki pono ole ai i na koa ame na lako kaua ke liele a ke laweia ae. Nui ka wela, mai k> 00 a ka 105 degero ke ana wela ike awakea ipalaloo kahi uialumalu. a o na kahawai i māloo Wia j kekahi mau kikina o ka makahiki un 1 piha i ka wai. | He oia mau ka paaia ona papu ma* kai loa aku o ka muliwai e na Tureke, r.s* wfvhi i paaia ai e lakou no kekahi mau mahina. }kla ka manaoio o ka poe akamai loa 1 ke kaua maanei he hana hiki pono ole loa i ke kaua niaanei-he liana hiki pono . ole ua lakou ka hoomau ana i ka noho loihi malaila, koe waie no ,aliiki ia .lakou ke opapu aku i na pualikoa o ke Keneiala Gorringe e hooweliweli mai ta ia lakou ma kela kapa mai o ka Muli■v\ai Tigris. 1 1 ka hiki ole ana ia lakou ke hiuia pela. a ina no lakou e kaua aku ana iaia. a oiai aia ke Keneiala Lake me kona mau koa ma ko lnkou kua <iai, ma' ka olelo'a. e koiia akn ana lakou e hooKaawale koke aku i ko lakou mau pualikoa mailoko aku o na papu Kaain, a pela mai Aana-i-Yat inaj, he hana t pilia me na popilikia no ko lakou maii pualikoa liolookoa, e nele ole ai ko. lakou luku koke ia me ka maopopo loa. I Hoauheeia na Italia I ' BKRTJN T . Mei 23.—Ke hoomau mai la na Auseturia i ka hoauhee ana i na Itnlia ma kekahi mau wahi lehiilehu o nn kahua kaOa a na Itali me ka "holopono loa." 1 Ma ka hikina hema aku o Trent, »ia- | hina o na aina kiekiena o I.ovei'one, ma keld aoao aku o ka niokuna aina o jSuaeturia, he hahana loa ke kaua i hooukaia malaila me na lana i»oho a i loaa nae i na AuBeturia ika lanakila. Ma keia ua thoau- ; he<> holookoaia aku na pualikoa lialiā, ua lilo mai na wahi i paaia ai e lakou, a he mau kaukani o na. paahao, na p» mikini ame na pu kuniahi lehulehu SU; j nu.i i lilo mai i na Auseturia. j Hi*«si 01e4 na Italia ke Pale Mai j . .Un lilo pu mai i na Auseturia oa kiekiena o Fima Mandriolo. Mhanei pu .i i hooukaia |i kekalii kaua hahana loa, ua I paio mai na italia me ka ikaika loa, eia . nap i kk manawa hope loa ua emi akū I lakou s ihope mahoj»e o ka lukui-a aha | aku o na koa e na pu kuniahi nunui. j Ua hoike aejjp Vienna he helUna nui I o na koa Ausetfiria i laweia mai na ka- | .li.ua knua e mai no ka hoopuipui ana i na koa Auseturia maluna o keia mau , kahua kaua, a ua hoomakaukau mun ia I no ka hoouna hou ia mai ona mau koa j ina e makemake ia ana. Ma ke kelekaj lapa i hoouna ia mai i hoakaka ia mai ai ka pii mahuahun loa ana o ka Hie.luj na o na koa Italia i paa mai ma ke ano lu> inau paahao. I Maloko o Tyrol i Lanakila Ai I K hoakaka nna kekahi lono hou tio ka liahana loa o ke kaua i hooukkia mak>« . I*'. o ka apana o Tyrol, ua lilo mai i na | Auseturia ka piko o ka Armentara, nie . ka lilo pu mai o kekahi mau kulanakauJS>ale ma ia wahi 'o ke kaua. Ke Kaua ma ka Moana ! I>ONDO?f, Mei 22.—T T a manaoia he kaua ka na mokukaua Kelemania ame Kukini maloko oke Kai Bolatika. Ua lohpia ke poliapoha o na pu kuniahi ma kekalii mau walii o ke kapakai o Sue.elike me ka lono kelekalapa o keia la mai Ruedena mai, mā ia kuma l i manaoia aku ai'lie kaua ke hoouka la , la ma ke kai.