Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 23, 9 June 1916 — NUI NA POINO I LOAA I NA AUPUNI A ELUA ME KA HOOPIHOLOIA O NA MOKUKAUA ILOKO O KA MOANA [ARTICLE]

NUI NA POINO I LOAA I NA AUPUNI A ELUA ME KA HOOPIHOLOIA O NA MOKUKAUA ILOKO O KA MOANA

I kuliko «*ii mo k;t lmio kolokalapn uwea 010 o ka hooumiiu ana mai i keia kiiianaknulmle, ma ka Poalimn, aku la i hala mai Ladana mai, e lioakaka ana ia i ka halawai ana ae o na mokukaua o ke aupuni o Pelekane, me na mokukaun 0 Kelemnnia ma ke Kai Akau, ma ka Poakolu aku, a liooukaia kekahi o na kaua hahana loa ma ka moolelo o na kaua o ko ao nei, ka mea i ike ole ia mamua aku. 0 ka mea i lilo ai kela kaua, i mea ano nui loa, o ia no ka nui o na mokukaua o Ua papa ekahi o na aoao a elua 1 hoopiholoia iloko o ka moana, me ka nui hoi o na poino ame na polio, ma kela ame keia noao. 1 kulike ai nae me kela lono kelejvalapa ,e koi' mai ana kela ame keia aupnni, no laua. na mokukaua i komo iloko o ke kaua, no ke kaa ana aku o ka lanakila nia kona aoao, aole nae he lono oiaio i loaa mai, aoao i pololei. Ma keTa. lono, e hoike ana ia i ka lmalele ana .aku o na moknkaua Kelemania, i ko lakou kahua hoolulu ma Kiel ma kela Poakolu ,a holo mai la no kp. hnlawai pu ana me iia mokukaua Pelekane, ma ke Kai Akau. Mawaho p<j-.io ae o na kapakai o ka Mokupu-.ii Jutland i hoomaka ai na mokukaua o ua mau aupuni keikikane nei e halawai lie alo a he alo, a hoikeike aku la i ka ikaika o na pukuniahi, ame ko lakou makaukau ma ka oihana kaua; a mahope iho o ka hooukaia ana o ke kaua me ka hahana, no kekahi mau hora, i auheo aku ai ke aumokukaua o na Kelemania, me ka hoi- ana aku no ka lakou kaliua r.oolulu. Ma kela kaua ana, i kulike ai me ka hoike a ka adimarala, i lioopiholoia ai ka mokukaua ka Moiwahine Mary ilōko 0 ka moana, me kekahi mau mokukau. o , pilikua e ae o Pelekane, i hiki aku ka huina ma kahi o ka umi-kumamaha, ke hoohuiia na moku apau i poino. Ma ka aoao hoi o ke aupuni o Kelemania, he heluna nui o na mokukaua ame na mokuluu i hoopiholoia a hoopoinoia no hoi, aole nae i maopopo pono ka nui. No kc>kahinnau mokukaua ekolu uae, 1 leomo kino iloko o ka enaena o ka hoouka kaua, he hookalii i hoopiholoia, a

he elua i maopo[)o ole ko laua hopena, me ka manaoia no nae ua piholo, me ka pau anu o na kanaka i ka make. l- r a ae okoa mai na niana ma Berlin i ke piholo ana o kekahi niat/mokukaua lehulehu me na moku topido; a oiai o na mokulele kekahi e kaua pu la iloko o kela inanawa, ua ikeia ka uui maoli o na poino' i ili aku nia kela ame keia aoao. Ua lioopiolokeia aku ko ke ao holookoa mamuli o kela halawai kino ana o na mokukaua o Pelekane'ame Kelemania i kahi hookalii, me ka manaoia, o ka hiona kela no ka hoea mai i ka wa e pau ai Ue kaua, ma ke pio ana o kekahi aoao, eia nae, ua hooiia ae na maaao uilani iloko o na kanaka Pelekane, e hoolako hou aku ke aupuni i na mokukaua pilikua, i pani no na moku i poino a i piholo iloko o ke kai. Aia na mokukaua o Pelekane ke kiai mau la, no ka nee mai o na mokukaua o na Kelemania mai ko lnkou kaliua kaua if)iai ma Kiel, he hookahi nae mea i hopohopo loa ia, ua hoopiha aku na Kelemania i na kai, me na maina i kela wa o ke auhee ana o na moki>kaua. E hoike ana nae kekahi lono kelekalapa mai Berlin mai, ma ka la 3 ae, o ia ka no ke kaa ana o ka lanakila ma ka aoao o Kelemania, a i ka wa i laulaha ae ai kela nuhou, ua lilo ia i mea hoohauoli loa aku i na kanaka o Kelemania. - Ma ka oielo a kekahi o na Kanakia' ko'iko'i o Kelemania, oia o J. Kaempf, oiai ua ili aku no he poino ame poho maluna o Kelemania, aka ua emi iho ia i na poino aiiie na poho i loaa aku ia Pelekane, a he liana haaheo loa hoi na Kelemania, ka hiki ana ke hoonahoa aku me na mokukaua ikaika loa o ke ao nei. Ua nui na moku ame na moku topido o Kelemnnia i huli hoi ole aku no ko lakou kii'hua hoolulu, a ua manaoia, ua pnu lon lakou i ke piholo iloko o kn moana.