Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 28, 14 July 1916 — HOLOMOKU NA PILIPINO MA KA HOOKUPA ANA Nui na Pilipino i Noi ae e Lilo Lakou i Mau Makaainana no Amerika HE KAUKANI A OI I MAKEMAKE E LOAA KELA PONO Ma ke Koho Wale ia ua Hiki Aku ma Kahi o ke Kaukani Poe e Koho Baloka [ARTICLE]

HOLOMOKU NA PILIPINO MA KA HOOKUPA ANA

Nui na Pilipino i Noi ae e Lilo Lakou i Mau Makaainana no Amerika

HE KAUKANI A OI I MAKEMAKE E LOAA KELA PONO

Ma ke Koho Wale ia ua Hiki Aku ma Kahi o ke Kaukani Poe e Koho Baloka

Elike me ka holomoku o na Pilipino. e komo iloko o ka oihana koa ma Hawaii nei. pela iho la no ko lakou holomoku, ma ka waiho aha aku i ka lakou mau palapala noi iloko o ka aha federala maanei nei, e loaa mai ka pono hookupa makaainana ia lakou, a e hiki hoi ke koho baloka aku, maloko nei n keia Teritore. Aia ma kahi o ka hookahi kaukani me elima mau haneri Pilipiuo' e noho nei maloko o keia Teritore, i kupono e lilo i mau kupa makaainana Amerika, a ke momoku nei lakou mai na mokupuni like ole mai, ma ke noi ana i mau pepa pa'ihakahaka, e hoopihapiha iho ai i ka lakou mau noi. He hookahi kumu o ke oho nui ana o na Pilipino e loaa he pono hookupa makaainana ia lakou, o ia no kela olelo hooholo a ka Lunakanawai Clemons, e haawi ana i ka pono liookupa makaainana i ka lahui Pilipiuo, he olelo hooholo, i kakooia e ke komiaina hookupa makaainana Richard K. Campbell. O kela mau Pilipino nae e ake loa nei iloko o ka oihana koa, mai Hawaii ahiki' e loaa keia pono, o ia no ka poe l komo aku i Kauai. Ma na mokupuni mawaho o Oahu aku nei, ka nui ō ua Pilipino, ma ka oleloia, he elima haneri mau Pilipino ma Hawai'i ame Maui, a he eha haneri ma Kauai, i makaukau loa no ka hookupa niakaainana Ameiika aku, iloko o keia mau la pokole e hoea mai ana. Ma Honolulu nei, aole .he nui loa o na Pilipino, he hookahi wale no haneri i komo iloko o ka oihana koa, a he kakaikahi wale no o lakou i koē, i loaa ole na pono hookupa makaainana, o ka nui, ua loaa ko lakou mau palapala hookupa. He kanaha-kumamaiwa mau Pilipino. i waiho aku i ka lakou mau noi, no ka hookupa makaainana ana, ma ka mahina aku nei i hala, a he umi-kumama-hiku i manaoia, e waiho ae ana i ka mau noi ma ka Poakahi nei, ma kekahi mau kumu nae i maopopo ole. aole lakou i hoea ae imua o ka aha ma kela la. Eia na Pilipino ke, komo mau nei iloko o na pualikoa ma na mokupuni like ole, a ke nanaia aku mei, ma ke auo e hoea mai ana ka manawa ma keia hope aku, e loaa ana he heluna nui o na -pono kohe baloka i na Pilipino maanei nei. Ma ka helu kanaka aku nei i hala, o k« nui o na Pilipino i hoomaopopoia, ua hiki aku ma kahi o ka 15,220; a he 24,120 hoi mau Hawaii. Ma ke koho wale ia, aia ma kahi o ka 7000 mau Pilipino i kupono no ke koho baloka; a o ka wehe hamamaia ana ae o ka ipuka no ko lakou lilo i mau kupa makaainana Amerika, ka mea nana e haawi aku ia takou, i ke kuleana e koho haloka pu ai me na Hawaii ame na haole. ma keia .mua koke iho. Mamua k'oke -aku ne\ he elima hanen ka nui o na Pilipino, i ae i ka lakou mau noi imua o ka aha kaapuni ma Maui, ua hiki ole nae ke hoolawaia aku kela poe me na palapala noi, no ka nele. a oiaf he uuku no na palapala pa 'ihakahaka o ka aha federala maanei nei, ua kauohaia. aku nei i mau palapala pa'ihakahaka hou, a o ka hoea koke ana mai nei no ia ma kela ptile aku nei.