Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 30, 28 July 1916 — HE MOOLELO KAAO HOOPAHAOHAO no ke KEIKIALII KAMALAZAMANA O PERESIA ame ke KAMALIIWAHINE BADORA O KINA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HOOPAHAOHAO no ke KEIKIALII KAMALAZAMANA O PERESIA ame ke KAMALIIWAHINE BADORA O KINA

Aole hookahi kanaka i kaulana i ka ike ka naauao i na hana kiiokilo a mau liana akamai e ae ana e lohe mai ana ma na aina mamao i nele kona hele aku e hui me ia poe a e noi -aku iaia a ia lakou e a'o mai ahiki i ka loaa ana mai o na ike apau ana i makemake ai e loaa mai iaia. Mahope o ke kaawale ana aku ona ma na aina e no kekahi mau makahiki lehulehu. hoi hou ae la ua o Mazavana no kona one hanau, a noloko hoi o kona kulanakauhale ponoi ma Kina. laia i hoea mai ai ma ka pukapa o waho loa o ka halealii, ō 4<ana niea mua loa o ka ike ana mai e kakau ana maluna ae o ka pukapa he mau poo kanaka i okiia, aole i kana mai kona pilia kahaha ia ike ana mai. I lakalia no a komo oia i kona hale, ninau koke aku la oia i ke kumu o ke kauia ana o na poo kanaka maluna ae o ka pukapa; aka nae. maluna ae o na mea apau o ke kamaaliiwahine kona kaikuahiiie hookama kana mea'nui hookahi o'ka ninau mua ana aku. pehea la kona ola kino, no ka mea, aole loa i poina iaia ka hoomanao mau ana i kona kaikuahine hookania. Ua hoakakaia mai Ia iaia ke kumu o na poo i kauia ai maluna ae o na pukapa. a pela pu no hoi me ke kulana o ke kamaaliiwahine ia manawa. aka nae, ua kakali oia no kona makuahine no ka hoike piha ana niai iaia i na mea a pau i hanaia iloko o kona wa i lyaawale ai. Ua paa loa kona makuahine i ka hana, oia ke kiai mau ana i ke kamaaliiwahine, eia nae. uā laweia aku ka lono a lohe oia o kana keiki auwana ua hoi hou aku. o kona holo malu mai la no ia me ka palamimo loa e ike i kana keiki kamakahi, a apo mai la iaia me ka'mve ana, me ka hoohala ana hoi i kekahi mau minuke me ia. Mahope o kona wehewehe ana aku i ka moolelo piha o na mea i hanaia mai ka mua a ka hq)e. elike me ia i pau mua ae la ia oe, e mea heluhelu. i ka ikeia, ke kulana kupilikii o ke kamaaliiwahine, a pelā aku. ame ke kumu o ko ka Moi ana pela ke kamaaliiwahine e hanaia ai. noi aku 1a o Mazavana ina paha e loaa ana i manawa nona e kamnilio pu ai me ke kamaaliiwahine me ka ike ole mai o ka Moi. Noonoo iho la ka makuahine no kekahi inau minuke alaila i mai la: "Aole hiki ia'u ke ae aku i kou manaō i keia manawa. aka, e nana ac oe ia*u ma ka 1a apopo. ma keia hora no o ka la. a ia manawa e haawi aku ai au i ka pane- ia oe. a maanei no kaua e hui ai." A oiai aole hookahi mea i ike i ka puka ana o ke kahuhanai o ke kamaaliiwahine iwaho aole no hoi i ka hoi ana mai. me ka loaa ole o ka ae mai ke kiai ma-hu mai o ka halepaahao o ke kamaaliiwahine, he!e aku la oia e hui me ke kiai ma-hu. a oiai ua ike keia kahuhanai o l:e kamaaliiwahine he kanaka hou loa ka ma-hu o ka hoonohoia ana ac ma kela kulana. me kona maopopo ole i ka moōlelo aku mamua e pili ana i ke kamaaliiwahine, i aku Ia: "E ke kanaka o ke 'lii, ua maopopo ia oe na'u ponoi i hanai i ke kamaaliiwahine ahiki i kona nui ana, aka nae, aole paha i maopopo ia oe he kaikamahine ponoi kekahi na'u o ka hanai tnt ia ana ia manawa hookahi me ke kamaaliiwahine a nona na makahiki i like loa me ko ke kamaaliiwahine. "O kona mareia ana aku nei no ia aole L loihi loa ae nei na 1a i hala. a oiai. he oia niau no kona aloha i ke kamaaliiwahine, kona hoa ai waiu o ka hanai pu ia ana. ke makemake" mai ' nei oia e ike i ke kamaaliiwahine a e kamailio pu me ia. Pehea la. e hiki ana anei ia ke hanaia '<< ke r.eia mai hoi e kou lokomaikai, e liele mai oia e ike me ka ike ōle o kekahi mea?" x M E hoomaka aku ana ka wahine kahuhanai e kamailio '.īou a papa. e ia mai 1a nae oia e kē kiai ma-hu i l<a i ana mai: "E. ua lawa. e ae aku ana au i kau noi me ka halioli nui. a e hana ;iku ana uo hoi au i na mea apau iloko o ko'u mana nō ka pono o kē leainaaliiwahine. O hele a olelo aku i ko kaikamahine e hele mai e ike i ke kamaaliiwahine. nau ponoi no e kii aku iaia a lawe mai iahei i ka'pp, mahope o ka hoi ana o ka.Moi e hiamoe, a e waiho hamamāia aiia ka puka no olua." . 1 l īakalia no a uhi na eheu o ka po. oili aku 1a ka wahine kahuhanai 0 ke kaikamahine alii no ka hui ana aku nie kana keikikane, Mazavaha. a hoike aku 1a iaia no kona aeia aha mai e komo aku e hui ihe ke kaikuahine hookama. ī hiki ai i ke kaiki ke kōmo aku, i aku la ka makuahinē. "E. auhea oe, e hoololi oe i kou mau aahu kane a e komo oe i lole wahine. nō ka inea. ua olelo aku nei au i ke kiai he kaikamahine ka'u i makemake e ike i ke kamaaliiwahinē. a pela ōia i ae niai e hooko koke mai oe i keia noi i hiki ole i kekahi ke ike mai he kane oc. nieinao mai no lie wahine oe eā, a o kou ike no kā hoi ia i ko kaikuahine." Ua maikai loa keia mau hoak.aka a ka makuahine i ka manao o Mazavana. nolaila. hoololi ae la oia i kona mau aahu a kahiko iho 1a iaia a like loa me ka wahine ke nanaia mai, a i lawa no'a makaukau oia, o ka pui koke mai 1a no ia i ka makuahine e hele laua. Ina aole i maopopo mua ka makuahine o kana keiki no ia iloko o ka aahu wahine ia oili ana mai iwaho mai ka rumi mai, ina la paha ua hoohewahewa no oia a kuhi no he w r ahine. Mahope o kona kilohi ana ma na w r ahi apau o ke keiki a ike aole ?oa he mea ik^mai ana e komo kekahi manao hoohuoi he kane. alaila. tt liaele like aku la noloko o ka ritmi loa, kahi o ke kamaaliiwahine i hoopaaia ai. la &e ana mai o ke. kiai ma-hu ia laua., me ka loaa ole o kekahi l-.oohuoi iloko ona he kane ke kokoolua o ka wahine kahuhanai e u h'ele pu aku ana. wehe mai la oia i ka puka no lāua. a o ko laua u komo loā aku la no ia noloko o ka rumi mē ka hauoli. Mamua o ka hoike ana aku o ka wahine kahuhanai ia Mazavana i ke kamaaliiwahine. hele mua aku la oia ā imua o kana hanai, ke kania;iliiwahini. a i aku la: "E ka maelame maikai. o ka mea a'u i lawe mai nei e ike ia oe. : ole oia he wahineNhe kane. ua hoololi oia iaia iho a like me ka wahine, ī hiki ai iaia ke hele mai iloko nei, a ke aeia mai hoi e ke kiai, nolaila. mai puiwa oe ke ike mai iaia. "O keia wahine au e ike mai la mawaho. o ko kāikunane hookama iio oia. kuu keikikane. o Mazavana. o kona hoi koke ana mai nei 'no ia mai kana huakai o ka hele makaikai ana i ka honua. a no kona lohe ana ; ku ia'u no kou pilikia. pela oia i makemake ai e ike ia oē. a i hiki a? iaia ke aeia mai, ua hoopunipuni aku au i ke kiai he kaikaniāhine ka'u 1 makemake e ike ia" oe. a haawi mai oia i ka ae, a pela iho la oia nei i hiki mai la iloko nei la e ike ia oe. "Ke manaolana nei au aole no hoi paha oe e hoōle niai ana i ka ike mai iaia, no ka mea. i hele mai la oia e ike ia oe a e haawi 'āku hoi 1 kana 1 oomaikai. Pehea la ia i kou manao?" Ia lohe ana aku 110 ā ke kamaaliiwahine i ka inoa o Mazavana ua h.oike koke hiai la oia i kona hauoli. a i mai la: < "Hele mai maanei. e kuu kaikunane! Auwe no hoi kuu hauoli i kuu ike hou ana ia oe! Eia au'la iloko o keia halepaahao kahi i hoonaaia ai me ka lokoino loa, e kuu makuakane. E oluolu ōt 'e wehe ae i kela uhimaka ou. i ike pono aku au i kou helehelena: Aolē iā hē hana honhewa ia o ka wehe ae i ka uhimaka i kā wa e ike ai ke kaikuahine i kona kaikunane." , Alai'a. wehe ae la o Mazayana i ka uhimaka ā haawi ,aku la i ke ploha. elike me kana e'hana aku ai i kekahi Inoiwahine. ein nae. aole i haawi mai ke kamaaliiwahine i manawa no Mazavana kamāilio 'āku ai i kona manao. , v i ' "Ua hauoli loa au i kuu īke ana aku la īa oe " wāhi hou a ke kamaaliiwahine," no ka maikai maoli o kou ola kino mahope o kou kaawale ana mai a'makou aku no kekahi īnau makahiki lehūlehu. a uiai oe i bnwale aku ai ahiki ihO la i keia hoi ana mai la au, aole loa makou ī lolie

iki mai i kahi mea e pili ana nou, a ua manao maoli iho no makou ua make la oe, eia no ka oe ke ola mai nei. I "'A-ohe paha ou wahi mea la a hu ae ke aloha no kou makuahin£| nei, a kair mai la hoi i wahi leka nana, o ka hana nui wale no ia a ko: makuahine e jj ai i ke aloha ia oe. Pehea. i hoi loa mai la anei oe?" "Ke nei au i ko kakou hui liou ana, aka, ma na niēa a'u 0 ka lohe ana e ana no kou pilikia, ua lilo kuu hauoli Kkaumaha," 1 pane aku ai o Ma'zaya. ' "Ua upu wale a« e hiki mai ai ianei e halawai mai ana au me oukou iLoko o ka haūoli, ka. me nei iho la ka'u mea e ike ana. a nolaila la ea, lie kaumaha ko'ii e ku aku la nou no kou hanaia ana e iike me keia. ! "Ua nui ko'u lojie 110 na mea apau i hanaia mai nou, a ke ikemaka nei au i ka oiaio o ia mau mea a'u i lohe ai me ka nui o kuu kuihakena nou. !i "Eia nae, ua loaa ia'u ka hauoli mahope o ka hiki ole ana i na ikilokilo ame na kahuna na magoi ak.amai loa ke hoola ia oe a hoea lla au i ka īnanawa kupono loa c haawi aku ai i ka laau maikai loa e hoolaia ae ai oe mailoko ae o keia pilikia nui i loaa ia oe. - • "lua e hiki ole ana ia'u ke hana aku i kekahi mea e loaa ai-ia oe jka paiekana. me ia ike iho 110 o'u i ka nui o ka ike i loaa ia'u nia ka lapaau ana, he tliau ike lehulehu i loaa ai, ia'u mamuli o .ko'u kaahele .ana ia aupuni aku a ia aupuni aku. alaila, ua pono ko'u auamo ana i ke ,koikoi o ka hoopai e kauia mai ana maluna o'u, e ko makuakane, elike me ka poe i make mua aku nei." i laia no e kamailio aku ana i keia mau olelo ae la. unuhj. ae la oia i ; kekahi bitke mailoko ae o kona poli ame kekahi mau mea paahana e ae i hoolako ai iaia iho, he mau mea.ana i manao ai me ia mau mea c hiki ai e hoolāia ka ma'i o ke kamaaliuyahine, elike me kana i lohe ai i kona makuahine he ma'i opulepule kp ke kamaaliiwahine. i I ka ike ana mai o ke kamaaliiwahine i keia mau mea ana o ka unuhi āna ae ā paa i kona lima, i mai la me ke kahaha: : . "Eā, e kuu kaikunāne, o oe pu anei kekahi' mawaena o ka poe i manaoio he ma'i pupule ko'u? Hoolohe pono mai oe ,i ka'u mau mea .apau e kamailio aku ana ia oe, a mai puni oe i ka oleloia he ma'i pupule ko'u. ; . "rela iho la anei ke ano o ka mea i loaa i ka ma'i pupule ka maikai 0 na olelo ame ka noonoo, me ka hana ole aku i kekahi mau hana ino, a i ole, ohiohi wale aku no ke kamailio ana? "Owau okoa no nei mailuna a lalo, he oia maū ka maikai o ko'u noonoo, a. ia'u no hoi e,kamailio aku la ia oe aole ka'u he olelo na ka poe i uluhia e na uhane ino e manao iho ai oe ua r pupule io au. a i ikupono ai oe ke hana mai i kekahi mea, a i ole, haawi mai paha i laau. ►Hookahi no kumu o ko'u ano e ana a e lohe aku oe e pono ai mai kuu waha ponoi aku." Alaila. hoomaka mai la oia e wehewehe i na, mea apāu mat ka mua a ka hope. elike ine ia e paanaau la ia oē, e mea heluhelu, a o ka hope loa, i mea hooiaio mai imua o Mazavana he kane io no kai moe pu me ia. a"o ka meā hoi ana i aloha nui ai, hoikeike mai la i ke komo e paa ana i kona lima. . "Aohe mea hookahi i koe me a'u i huai ole ia aku la imua ou, e J<uu kaikunane," wahi ana o ka hoomau ana mai i kana kamai|io. ,"o keia iho Ta na mea oiaio apau. elike me ia au i lohe mai la aohe h'ookahi niea a'u i huna iho la. a o keia mau mea la apau a'u i hoike aku la ia oe he mau mea pohihihi loa e hiki ole nei ia'u ke hoomaopopo. a mainuli iho la o keia mau mea la i ano e ai au a i manaoia mai ai ua pupule. 1 "Iloko o ka nui o ka'u hoakaka aku. me ka hoike pu aku i ka hooiaio ma ko'u aoao. eia nae, <tphe manaoio mai o na mea apau. o ka pi aku oi?; ko'u mau makua. a tjo ia kumu la i manaoia ai au ua pupule ā mai la maloko o keia wahi e ike nei." } ■ I ka hoomaha ana iho 6 ke kamaaliiwahine, a no ka piha loa o Mazavaname ke kahaha ame ke pahaohao pu no kana mau mea o ka lohe pono ana'aku la, no kekahi mau minuke lehulehu kona ku ana, me ke kulou o kona poo ilalo, me ka hiki pono ole iaia ke puana aku i hookahi hopunaolelo. Eia nae, i ka hala ana o ia manawa, alaila, āea ae la knna poo iluna. nana pono aku la i ke kamaliiwahine no lfekahi māu sekona, a i aku la: » "Inā he mau me.a oiaio loa kau, e ke kamaliivvahine. i olelo mai pei ia'u. a'u no i koiia mai la i keia manawa e manaoio aku au. alaila, mai keia manawa āku aole loā au e hoopalaleha āna, no •jhōokahi manawa, i kā hoqikaika ana e loaa ka mea .a kou naau i aloha ai. . ' "G,,ka'u wale no e noi haahaa aku nei ia oe e aahu iho oe a paa i ka hoomānawanui no kekahi loihh ahiki i kuu hele jana e makaikai i *n.a aupuiii a'u i hele- ole ai, a hoi mai mē ka mea au i aloha ai. "I kou wa e lohe ae ai ua lioi. mai au. alaila, hoomanao iho ,oe ua hoi .pu mai au me ka mea au i.aloha ai. a e moe iiiāikai ole nei o kou po. Ia wa hoolana ae oe i kou mana(r"ua kokokē lda mai imua o kou alo kau mea aloha." * s Ia pau ana no o ka Mazavana kamailio, ulii iho la oia i kona' mai; maka a paa i ka uhimaka. liaawi _aku la i ke aloha' i ke k'aikuahine. .a i aku la i ka inakuhine e hoi laua, a ma kekahi la ae o kona aku la no ia e liele ma kana hūaka'i no ka imi ana i ke kane a ke kamaliiwahine i aloha ai. Ua kaaheleia e Mazavana na kulanakauhale apau. e hele ana hoi mai kekahi aupuni a i kekahi aupuiii, a mai keiā niokupiini aku a i kela mokupuni. , Ma kela.a ma keia walii ana o ka hele ,ana auhe ana meahou j.ano nui e ae o ka lbhe ana aku e kamailioia mai ana iwaen.a o iia , kanaka, no ke kamaliiwahine wale no o Kina ka me.a kamailio nui īa. I ka pau ana o na niahina eha. iaia, hoea aku l.a oia i kekahi kulanakauhale i kapaia o J ofa, he kulanak.auhale nui keia, he kulanakauhale kalepa nui e pili ana i ke kapakai. a he'nui a lehulehu n,a moku.kalepa o tia ano lahui like ole e pili ana i na uwapo. " ' ce ' a kulanakauhale aohe ona lohe hou i kekahi mea'e pili ana ī ka moolelo o ke Kamaliiwahine Badora o Kina; mc he mea ,ja, aole paha i laha loa mai ia moolelo ia aupuni, a i ole ia kulāna- ! kauhale hookahi. ... P moolelo e kamailio nui ia ana ma ia wāhi oia ka mea e .pili ana i ke Keikialii Kamalazamana o Peresia; ma na mea anā o lolle a,ia mai t ma'i nawaliwali loa ko ke Keikialii Kahialazaiiiana, o ka moolelo e pih ana i ke kumu o ka ma'i ana o ke keikialn, ua like loa me ko ke Kamaliiwaliipe Badora o Kina. la mahawa aole i kana mai la ka hauoli. o Mazavan, no ka mea, J la ina ?P°P? 'āi* l ia manawa, e loaa ana iaia ke kane a ke ] amaliiwaliine i aloha ai, a e iiiki ana no hoi iai.a ke hana ahiki i ka 1 hoea kino ana aku 'o ke keikialii imua o ke kamaliiwahine o Kina. a e hoopan kok.ei.a ana kq laua mau ma'i pakahi me ka hoopaapaa ole. | ■ Ninau .aku la ōia i na kamāaina o ia kulanakauhale no-kahi i j noho ai o ke keikialii. a ua hoikeia mai l.a no hoi iaia. me ka ninau ole mai o ka poe o ia wahi iaia i ke kumu o kona makemake ana e ike i kahi i noho ai o ke keikialii ma'i. Elua alahele e hiki ai iaia ke hele aku ahiki ia wahi, o ke ala.hele rriua maluna q ka aina, a 0 ka lua ma ke kai maluna o ka moku: he loihi loa ke alahele ke hele oia ma ka aī. t a, o kē ālahele moa'na ka pokole loa. I ko Mazavana-4ohe ana i keia, hooholo iho la oia e holo maluna o ka mokiua o kona kau aku la no ia maluna o kekahi 'moku kalepa e holo ana ia lā no kē aupuni o Peresia: he malie maikai ka !rnoana ahiki no hoi i kona kokdke ana e pae aku i ka aina, ua ike āku la oia i ke ku mai o k'e kapitāla o ka Moi Sakemana. O ka, haawina pakalāki loa i halaw r ai mai me* ia mā keia holo ana, iloko o ia inalie o ka moāna, a uā ikeiā aku no hor ke ku mai o ke kulanakauhale, ua ho'Oku'i aku h. ka moku me kēkahi moku pohaku a ili a nahaha ma kahi e ikeia aku ana o ke kakela, kahi a ke Kēikialii Kamal,azamana e hoohala mai ana i kona mau la palaualelo o ke ola ana, a o kahi no hoi a ka Moi Sakeinana o Peresia e kukakukā pu ana me koua.kuhit)a nui. He kanaka akamai o Mazavana i ka au, nolaila, i ka wa i ili ai ka .moku a nahaha, o kona lele aku la no ia iloko o ke kai me ka hookaulua ole iho. a o kona au pololei aku; la no ia no kahi o ke kakela o ka Moi Sakemana e ku. māi an.a, a i kona pae ana aku i kula. ua hookipaia aku la oia me ka maikai.'no kona ikeia ana mair paha hoi hc olulo pilikia, a haawiia mai la na kokua āpau iaia ka alihu a ma na niea e ae apau e ke ola kino, mamuli o ke

kauoha mai ka~Moi Sakemana mai ma o ke kuhina nui la. LJa haawiia mai he paalole hou nona a ua, haawiia mai la no hoi na mea apau e pono ai oia, me ka loaa pu o kona wahi e hoomoe ai i kona poo. I ka wa i loaa ae ai iaia ka ikaika maikai. a loaa no hoi iaia ka maka mai najuhjt,inai apau o kana huaka'i, laweia aku la oia imua 0 ke kuhina nui, no ka ua makemake mai ke kuhina nui e ike iaia, a e ninau mai.i ka mea e pili'anā i kāna liāna o k.a hoea ana aku ia aupuni, a mai ke aupuni hea la oia o ka liele ana aku. Ua hauoli loa. o..Mazavana i kona kiiia ana mai, 110 ka mea, ua maopopo iaia ia manawa e loaa ana kana mea i imi mai ai. Oiāi o Mazavana he kanaka opio, he u'i no hoi kona helehelena me ka naaii.āo pu, ua lifo koke oia i mea punahele i ke kuhina nui, īio ka mikimiki 110 a naauao o ka. Māzavana mati parre. me ka maikai a paa rula o k.ana kamāilio ana, he keōnimana maopopo i ka ke kuhina liui hoomaopopo mai. >> "Ke ike aku nei au me ka maopopo loa ma ke ano o kau kamailio ana aōle oe he kan.aka liaahāa, aka, i loaa na hoonaauao maikai. ia. 4 *Oiai ōe i kaahele mai nei ma na wahi apau. ke manaō nei au aole 110 hoi pahā i hele kou lohē akū no ka nia'i o ke keikialii, a malia. ua loaa iip hoi paha ia oe kekahi laau e hiki ai e hoolaia ae ai kc keikiāīii, a, itiā"<ia' loaa iā oe, a i 61e, ua lohe wale 110 hoi paha oe ia lāau, e ohiolu oe ē hoike mai: "Eia kē keikiālii ke noho mai nei, i keiā manawa me *ca nawaliwali lo.a, me ka maopopo ole o ka pono, a ua lil'o kona ma'i i mea hookaumaha loa i ka moi a i ka lahuikanaka pu no kekahi manawa 1 hala akū nei." 0 ka Maza\\āna pane m'a kona aoao ina e hookamaainaia aku ana oia me ka mēa ma'i malia o hiki iaia ke huli aku i laau 110 ia nieu nia'i. Alaila. hoakiaka mai la ke kuhina nui i ke kumu o ka loaa ana o ke Keikialii Kamalazamana i ka ma'i, mai kā 'manawa mua inai ahiki ia maiuawa. : Aohe mea hookahi a ke kuhina nui i huna aku, ua huai mai la oia i na mea apau māi ka hanauia ana mai o ke keikialii ahiki i ka hoonaauaoia ana, ka makemake anā o ke alii e mare ke keikialii i ka wahine, ka hoole ana o ke keikialii me ka paakiki lo.a, ka hoopaaia ana i to\ver T ka moe pu ana me kekahi wahine ma kekah» po, a o ke kumu hoi o ko ke keikialii hōomailoia ana ahiki ia manawa. . ; 1 ka lohe. ana o- Mazavana i, keia moolelo piha e pili ana i ke keikialii, aole :i kana iho la. hauoli ia manaw'a, 110 ka mea, ma keia moolelo ana i lohe pono āku la i maopopo ai iaia o ke Keikialii Kama]azaniiina jka ke kane i.moe pu ai me ke Kamaliiwahine Ba(loo o Kina; aohe ana .kanalua hou ana iho, o ke kamaliiwahine ka wahine a ke keikialii i aloha ai, a o ka laau wale no hoi e hiki ai e hoOla jaia. ;

Aole oia i hoike 'aku j kona manao imua o ke kuhina niii; o kana wale no o ka oJelo ana aku ina e hik'i ana ke laweia aku oia imua o ke keikialii. i hiki ai iaia ke ike pono aku i ke kulana ma'i o ke keikialii. ia wa oia e ike ai i ka me£ pono ana e hana aku ai, a ia manawa 110 hoi oia e ike ai i )ca laau kupono no ia ano ma'i. pela kou manao e hahai mai hoi lia oe mahope o'u," i kono koke mai ai k& kuhina nui; e ike aku ana no oe i ka moi e noho pu mai apa me ia, o ka .nioi kekahi i hoike mai nei ia'u i kona manao he mak-emake kona e ike ia oē." . "Ina pela ua pono," i pane aku ai.o Mazavana, a o kc laua komo like aku la no ia noloko o ka rumi a ke keikialii e moe mai ana me ka upoi o na maka, .a e noho aku ana no hoi ka moi iluna o ka nohp a nana aku i ke keiki, maha'i o ka moe. Ia ike koke ana aku no.o Mazavana i ka helehelena o ke keikialii, a,. me .ka nana ole.aku \ ka ihiiV)i o ka Moi Sakemana e noho mai ana iluna o,ka n.oho ma ka|aoao o ka moe o ka mea ma'i. a 110 ka aneane like Joa o ko'ke keikialii helehelena me ko ke kamaliiwahine. oka hooho'ae la ilo paha ia' o Mazavan?i me ka leo nui: "O | E na Laiii, ua like loa kon.a ihelehelena me ko ke ma na ,0 ka mānao o ka.na olelo, oia hoi, ua like loa ka helehelena o ke keikialK" me ko ke kamaliiWahine o Kina, a n\a ka mea oiaio 'ua aneanē i'o no elike loā. ō ke' kāhē āiiā hoko kekahi a wahine hoi kekāhi. ' . . , ' Ua lilo keia mau olelo hoohikilele a Maz.avana i mea hoopioloke loa aku i ka manao o kā moi a/ne ke Keikialii Kamalazamana, a ia wa kaakaa ae la na maka o ke keikiālii a "nana pono mai la iaia. He kanaka hikiwa\ve loā o Mazavana o ka noonoo, nolaila, : konn nianawa i ike āku ai i ke keikialii i k.a liuli ana mai e nāna iaia, pu.ana ae la oia i kekahi niau huaolelo pohihihi e hiki ole ai i lee keiki'alii ame ka moi ke hoomaopopo māi i ka*ritanao, nle he mea la e pule-ana. ' ' : * I ka ike ana aku N o Mazavana no ka pohihihi'loa o kana mau olelo i ka moi, alaila, kamailio akii la. oia ma ke āilo maopopo e hiki ai ia ! lak6u like ke hoomaopopo mai: hoakaka aku la oīa i na nie.'i āpau e pili.ana i ke kaikamahine al-ii o Ktha m.ai ka mua ahiki ika hope. ia lohe pono ana aku oke k&ikialii ina mea apau, ike kokeJho !a oia o ke kaikamahine ālit ka o Kina ka wahine i moe pr. ai me iā a i haulehia ai oia i ke .aloha, a o ke kumu nui hoi o n-iia ma'i ana. .. . r 1 , LJa hauoli loa ke keikialii,i kona lohe ana mai i na hoakaka apau a ke kanaka nialihini. na hoike.mai kona h'elehelena i nuna, iloko p kona naau ua oia i kā hauoli. I ka hoomaha āna. ilio o ka ]VlaHāvana hoakaka ana,. ia manawa haawi mai lā ke kei)kialii i keka}ii hoailona ,i ka makuakane e ku ae-la iluiia a e haawi mai i kona noho i ke kanaka malihini, no kona makemake e.ninau mai iaia i na mea apau e pili ana i ke kamaliiwahine o Kiua. . No ka hauoli iho la o ka nipi no ia ike ana a.ku i ka loli ana ,ae o ka helehelena o kana keiki, he loli nui loa i like ole me ko na uianawa māmua aku. ēu i'o āe la oia iluna a haawi mai lā J kona npho i.a Maz.avana, a aia hoi inaluna o kona mau maka na hiohiona oka manaolānā; lalau mai la oia i ka lima.o Mazavana a huki aku la ā hoonoliō iho la laia maluna +) ka n'oho ana o ka haalele ana iho la. t 'la Mazavan'a i nolio pono iho ai ninau iho la ka moi i kona inoa a māi liēa mai oia o ka h'ele ana mai; a māhope o ka Mazavana hoakakā v āna āe hē makāainana oia no ke aupuni o Kina. a'mai ke aup'Urri o Kinā oiā.o ka hele ana mai, ua hauoli ka moi i ka lohē aiiā aku i kanā pa'ne, ā i mai la: 1 "Na ke Akua mana'loa e kokua mai ia oe ma ka haawi ana mai 1 kekahi mana e hiki ai ia oe k'e hoola ae 1 kuii keiki; ina he hana hiki ia oe ke hāna mai ahiki i kā loāa ho'u .ana i kuu keiki nei ke ola elike me mamua, e hōohauoliia irtāi ana au ma o loa aku o ka palena kupono, ,a o nā hooiaio no ko'u laha aku ānā ia ma na kihi apaii o ka hoiiua, a e ike niāi ana ke ao holookoa i ke koikoi o ka liana an i hana mai ai ame ka nui o kā uku e loaa aku ana ia oe no kaii hana maikai/' I ka -hooki ana iho o ka moi i kana kamailio ana, haalele iho lā oia i ke kanaka malihini e kaīiiailio me ke keikiāiii no kekahi manawa loihi, elike iiie ka makemake o ke keikialii. a. oili aku la laua tne ke kuhina liui iwaho* ā malaila laua i kamailio ai me ka piha hauoii no ka loa.ā ana .0 ka ,laau e hiki ai e hoola i ke keikialii, mamuli o ka.hoea ana aku o keia kanaka malihini a hoākaka aku la i na mea apau imua o lakou. He laki akii a he laki mai na liuau;c:o i kikeia niawaēna ihp o laua. - . I ka ,hala ana aku o ka moi ame ke kuhina nui nowaho o kekahi rumi okoa aku, loa akuTa; o Mazavana a kokoke loā ike keikialii. i lphe ponp mai ai ke keikialii i kāna mau mea āpau e kamailio aku ai iaia mē ka leo liilii loa, a- i aku la: "E ke keikialii, ua hiki mai ka manāwa e hoopau loa ai oe i kou kaniuhu ana me kou hoonawaliwaliia. O ka wahine ku i aloha ai ua kamaaina au iaia; o ke Kamaliiwhine Badora oiā o Kina, a o ke k'aikamahine alii hoi a ka Moi Gaio o Kina. "Mamuli o ko'u maopopo. i kana moolelo o ka,hoakaka ana mai ia'u i like'loa .me kou moolelo.i i loaa iho la ia'u keia manao i keia manawa .e heike iā oe .p hoolana oe i kou manao a inai j hookaum.aha. no ka mea e hpokōia ana kou makemake. ,4 Eljke me ka nui o kou aloha no kela wahine i moe pu ai me oe, a'u hoj e hooiaio aku nei i nei manawa o k$ Kamaliiwahine oia o Kina, pela no me ko ke kamaliiwahine nou, mai kela po mai no o' ko olua ikemaka aha kekahi i kekahi." (Aole i £aUi) _ * ' . ■ *}': - .. '