Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 32, 11 August 1916 — KOMO KE TERITORE E KOI I KONA KULEANA [ARTICLE]

KOMO KE TERITORE E KOI I KONA KULEANA

Mahope iho *> ka noho haakau ana no kekahi manawa ae oei i hala, ua ala ae nei ke Teritore, ma o ke keena la o ka lōio kuhina, a e koi aku ana i ke kuleana o ke aopuni, i kela wahi apana aina, « paaia nei e Mrs. Theresa Wilcox ( Belliveau. ma ke kihi o na alanui Moi, likeke ame Kalepa, ma Waikiki iho o ka hale hana uwila. 0 ka Waiwai o Paualii Bishop kk i hoonioni iho nei i kela waiwai, eia nae aohe he lohe hou ia aku o na mea i hanaia i keia manawa, a eia no o Mrs. 'J'heresa ke noho nei ma kela wahi, me ke ku o ka hale kaa otomobi!e, a o ke Teriore hoi keia e ala mai nei, a koi xnui i kona kuleana i kela aina. He ano kupanaha no ka moolelo i pili i kela apana aina, a he ninau kai:awai hoi ka na loio o na aoao apau i kuleana i kela hihia, e waiho aku ana imua o ka aha, no ka hoakaka ana mai i kona manao, no ka ona. oiaio nona ka waiwai. Penei ka moolelo i pili i kela apana aina e hoopaapaaia nei: Iloko o kekahi manawa o ka makaliiki 1814 a 1815 paha, aole i maopopo ka la, ua hookohuia. mai la o Kekuanaoa e Kamehameha i kiaaina no ka Mokupuni o pahu nei. Ua kuai hooliloia aku ka apana aina e hoopaapaa ia nei i kekahi Panīolo o Jose Nadall ka inoa; o ka mea ano e nae maloko o kela kuai nna, ua hookomoia kekahi mau huaolelo. ina e make ana o Nadall me ka ohana oie, o ia hoi kana wahiue a keiki paha. alaila. e hoi hou aku no ka aina i ka mea nana i hoolilo mai, oia o Ke; kuanaoa; a ina hoi e make ana kela Paniolo, a he wahine kana e ola ana ke keiki, e holo aku no kela aina maluna o laua ma ke ano he kuleana alo dio. Ua hele okoa kela Paniolo imua o ke komiaina hoona aina, no ka hoolilo loa ia mai o k& aina. iaia, alaila hana mai la ke komiaina i kekahi palapala, maluna no nae o. ke kahua a Kekuanaoa i hoolīlo mua mai ai iaia. 1 ka makahiki 1840 paha, make iho la kela Paniolo, me ka nui o kona aie ma na wahi like ole o ke Teritor.e nei. Ua kuai hoolilo ia aku na waiwai o kela Paniolo, no ka uku ana aku i kona xnau aie.apau, o kela apana aina kekahi e hoopaapaaia nei. 24a kela kuaiia ana, ua lilo aku la ka aina i kekahi kanaka o Currie, a o ke kuleana hoi ia a Mrs. Theresa e koi nei, oia ka mea nona ka waiwaL Ke koi aei hoi na kahu waiwai o ka JWaiwai o Pauahi Bishop. o kela mau hoakaka maloko o ka palapala hoalilo, ina e make ana kela Paniolo. me kona waiho ole iho mahope nei, he wahine, a he keiki paha, e hoi hou aku no ka aina i ka mea nana i hoolilo mai, o ka lakou e koi nei, o Kekuanaoa ke kuleana i ka aina. i ka wa i make aku ai o ke Paniolo, mai iaia mai a iluna o Mrs. J'auahi Bishop. Ma ka aoao hoi o ke Teritore, ke koi mai nei ke keena o ka loio kuhiua, o ke aupuni ka ona i kela waiwai, no ka mea, he akena wale iho no o Kekuanaoa no ke aupuni, o ka ona maoli nona ka waiwai, o ia no ke Teritore. Me kela mau hiohiona i pili aku i ka apana aina e hoopaapaaia nei, he hookahi wale no ninau nui, e kakaliia aku nei, o ia ko ka aha kuhikuhi ana mai i ka oiia oiaio nona kela waiwai.