Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 33, 18 August 1916 — HE MOOLELO KAAO HOOPAHAOHAO no ke KEIKIALII KAMALAZAMANA O PERESIA ame ke KAMALIIWAHINE BADORA O KINA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HOOPAHAOHAO no ke KEIKIALII KAMALAZAMANA O PERESIA ame ke KAMALIIWAHINE BADORA O KINA

1 ka \va i pa iho ai kona lima i ua wahi eke la ike iho la oia he waln nu-a .'ioiea ko loko; no kona makemake loa iho la e ike ia wahi mea oulea. o kona wehe ac la no ia i kahi eke a lawe ae la i kekahi wahi apana lole kilika me na huapalapala ame na kii e kau ana, he maii mea ana e ike.iho ana i loaa ole ka manao iaia. " 11e mea ano nui loa.keia, pela ko'u manao," wahi ana iaia iho, "no ka mea. ina aole pela aole e lawe pu ana ke kamaliiwahine i nei me'.i me ia ma na wahi apau ana e hele ai, a aole no hoi e hoopaaia nin kahi kokoke.loa i kona puuwai, me ka malama loa pu i ole e lilo aku ia ha'i." () keia wahi mea i loaa iho la iaia ua kapaia he "talisman," he mea mana kupua; n.a ka Tnoiwahine ponoi o Kina i haawi mai i kan.i kaikamahine \ mea kiai iaia ma na wahi apau ana e hele ai, a i mea hoi e hoomauia .ai kona hauoli elike me ka loihi o kona man ana ia mea.ma kona kino. 1 mea e hiki pono ai ike Keikialii Kamalazabana ke nana pono iho. oiai he'ano pouliuli oloko o ka halelole, hele aku la oia iwaho i kalii <> ka malamalama i ike pono iho; iaia i oili oa aku ai iwaho, a oiai no oia e paa ana i ua wahi mea la i kona lima, a me kona ike ole r,e he mea kekahi e lele mai an.a a kaili aku ia mea mai iaia aku, aia hoi. he ike ana kana i ka malu ana iho o kekahi mea, eia ka, he manu; o ke kikoia mai l.a no ia o ua wahi mea kupua la mai kona lim.i 'aku, a lele hou aku'la ka manu. Aohe mea oi aku o ke pahaohao āme ke kaumaha a ke keikialii mamua o keia, i kona wa i ike ai ua lilo aku la ua mea mana la i ka maiui mai kona lima aku ana o ka manao ole ana pela iho la ka hopena e. ikeia ana. 'O.keia ulia i lo.aa iho la maluna o ka waiwai o kana waihne ka oi 'aku oka mea hookaumaha loa i kona noonoo ia manawa; ua hoo-nele-a iho la kana wahine i kekahi waiw.ai makamae kupaianaha loa, n no kekahi mau minuke kona ku ana a noonoo me ka oni ole, me ka j)aa o kona lima akau m.a kona poo a o ka lima hema ma ka puuwai. 0 ka manu hoi e ikeia nei. ke lele o ka hoomau loa aku la no ia a kahi mamao loa kuu iho. a i ole kau aku paha iluna oka laau. 1 keia manu kupanaha hoi lele iki aku la no a ma kekahi wahi aole i mamao loa, a kuu ilio lā, me ka paa no o kela mea ana o ke kiko ana mai ma kona nuku. 1 ka ike ana aku o ke keikialii i ke kuu ana iho, a no kona mariao e haalele iho ana pah.a ka manu, hoomaka aku la oia e hele no kahi o ka malamalama i ike pono iho; iaia i oili loa aku ai iwaho, .a ai.-o ka hoom.aka koke aku la no ia o ua manu la e lele, a aole no hoi i mamao loa.kuu hou iho la i ka honua. oHoniau aku la no ke keikialii ,i ka hahai ana, a i ka ike ana mai o k.a manu i kona hahai mauia aku, o kona moni aku la no ia i ua mea mana la a hoomaka aku la ka lele ana no kekahi wahi mamao loa. Hooniau aku la 110 ke keikialii i ka hahai ana, a i ka ike ana ina no kona kokoke aku e hoonou aku ana oia ia manu, a malia o pa aku a nlake. alaila loaa hou iaia kana mea e uhaihele ana mahope o ka manu. Klike me ka mamao o kahi a ka manu i lele aku ai, pela no ka mamao o ka ke .keikialii wahi o ka uhaihele ana, me kona hooholo iho aole oia e haalele iki i ka hahai ana ahiki i ka loaa ana o ka mea niana a k.a wahine. No ia la holookoa kona hahai ana mahope o ka manu; e pii ana ma na kualono a e iho an.a ilalo o na owawa, a e hele mamao mau aku ana lioi mai kahi aku ana o ka haalele ana iho i ka w.ahine me na l auwa. Ma ke ahiahi loa ana iho o ia la, ma kahi o ko ka'manu lele aku a'kau iho iluna o ka honua, elike me kana hana mau mamua aku, ua lele aku la ia a k.au iluna loa o ka wekiu o ke kumulaau, kahi e hiki ole'ai i ke keikialii ke kii aku e Jjf>pu iaia i ka po, a o kahi hoi o kona pakkana e loaa ai iaia ka hi.amoe lealea ana. Ua hele maoli ke Keikialii Kamalaz.amana a maopaopa me ka maluhiluhi pu m.a ia po iho, me kona hoahewa nui iaia iho no Hana hana hemahema ame kona apa wale ana iho no hoi ma o ke kli ana e nana i ke apo o ka wahine, a ulu ae la ka manao iloko e i kana hahai ana mahope o ka manu, a e hoi hou aku ihope no kahi a ka wahine e nolio m.ai ana me ka noonoo ino nui nona.

"Aka, pehea ana au e hiki ai ke hoi aku iloko o keia pouli?" uahi ana i nalu iho ai.iloko ona. "E ptfi hou anei au maluna o nsr kual.apa a e iho hou iialo o na owawa, na wahi a'u o ka hele ana mai nei me ka luhi nui ? E loaa ana anei ia'u ke ala a'u i hele mai nei iloko o keia pouli, a e mau aku ana anei.ko'u wahi ikaika ahiki i ko'u hoea ana i kahi hoomoana? "Ina no ka hiki ia'u ke hoi aku me ka lal.au ole, pehea ana la aju e hoike aku ai ia'u iho imua o ke kaitiatiiwahine me ka loaa olef o kana mea mana, a pehe.a ana la oia e hana mai ai ia'u?" No ka maluhiluhi loa a no ka luuluu no hoi o kona noonoo no na manao uluku like ole e hana ana iloko ona, ka pololi mai la ame l:a makewai. haule iho la oia liiamoe iho o ke kumulaau a kr» manu aihue e kau ana. Ma kekahi kakahiakā ae puoho mua ae ta oia mamua o ke ala ana o ka manu. o lele e aku aimnei ia'a ike ole hoi oia i kana wahi 0 ka lele ana aku. Aohe,no hoi i liuliu loa ma ia hope iho Ha hoomaka aku lia ka manu e lele. a o kona Koomaka aku la no ia i ka hahai ana mahope, me ka manaolana poho loa no ka paa o ka manu iaia, a no ka loaa hou hoi o ka mea mana a ka wahine. • Ma ia la a po kona hoomau ana i ka hahāi, a elike no me ka waiwai ole o kana hahai an.a maka la mua, pela no i keia la; i mea e I>aa aku ai ke aho, oiai ua hele mai la kona opu a hakahaka, e hamu walev.akis ana no oia i na lau uahele me na huaai e loaa aku an*a iaia tjia ke alahele. Me ia ano iho la kana hoomau ana i ka hahai a hala ,na la he umi; mea kau ia ike i ka waiwai ole o ia hahai ana la a hoopau ae, aole. hoomau no, me kona makaala mau no hoi i kahi a ka manu e lele aku ai, a ma ka po iho, haule iho la hiamoe malalo iho o ke kumulaau. Vahi a £a manu e kau ana iluna o na lala wekiu loa o ke kumulaau. Ma ka umi-kumamakahi ae o n.a la o kana hoomau ana i ka hahai. he kupanaha no hoi ke noonoo iho i ,ka hoomau loa o nei manu 1 ka lele. hoea aku la laua i kekahi kuliuakauhale nui. I ke kokoke ana aku a ka manu i ka pa pohaku kiekie e hoopuni ana i ke kulanakauhale owaho loa, lelele loa ae la ia a kiekie iluna maluna ae o ka pa pohaku, a lele aku la ma kela aoao, a oiai he kiekie loa k.a pa pohaku ua hiki ole i ke Keikialii Kamalazamana I e ike aku i kana wahi ō ka lele ana aku. a i ole, kana wahi paha o ke kuu ana aku, ina ua kuu iho ia. . He haua hoohoka nui loa keia a ka manu i ke keikialii; ia manawa ua hoonele loa ia iho la oia i ka manaolana no koiia ike hou aku i ka manu, aka, i mea nae e hoomah,a iki ia ae ai kona manao kaumaha, o kona komo aku Va no iā iloko o ke kulanakauhale, he kulanakauKale i kukuluia ma ke kapakai, a he awakumoku nani hoi ke hoopuni mai ana ma ke 'alo. No kekahi manawa loihi kona hele ana maluna o na alanui, e hookani ana no hoi i ka nani o na hale ma o a maanei. me ka maopopo ole iaia o kahi hea la ia, a ihea la oia e hele aku ai, eia nae,

iaia no « hoomau ana i ka hele .ana, hoea aku la oia i ke awakumoku. ' No kona maopopo ole no i kana mea e hana iaku ai, hoomau aku j la no i ka hēle āna ma k.apa kahakai, ahiki i kona hoea ana aku 1 ka ' pukapa nui o kekahi kihapai pua nui a nani, oiai no e hamama mai ana, alaila' ku iho Ia oia malaila. me ka hookaha o kona mau maka i ka nani o na mea ulu apau ana e ike a,na mamua ona. O ke kanaka n.ana e malama ana i ua kihapai la ua nanea oia i j ke kulou, a me he mea la i puiwa ae, aea ae la kona mau maka iluna,a ia nana .ana mai ike mai la iaia nei e ku papu aku ana mamua o ka pukapa. Aole oia i hoomaopopo loa mai iaia nei he malihini a i ole he kanaka Mahomeha paha, mamu.a o kona kono ana mai e komo aku a e pani koke mai i ka piika pa. Ina paha i maopopo mua iaia he kan.aka malihini loa aole oia e kono mai ana e komo aku, no ka mea, 0 ka lahui Mahomeda ame ka lahūi a ke kanaka malama kihapai e noho pu ana, he lahui hoomanakii lakou, aole o lakou hui pu. Na i ala ke kono o ke komo aku la 110 hoi ia o ke Keikialii Kamalazamana iloko a pani mai la i k.a pukapa, alaila, hele aku la a hui me ke kamaaina, a ninau 'aku la i ke kumu o kona kono ana mai iai.a ma ke ano hookahaha loa mai i kona noonoo. t ''Eia ke kumu, i lohe mai oe," i pane mai ai ke kanaka malama kihapai, "no kuu ike ana aku nei hoi he malihini oe. a he Mahomeda pu; o na k.anaka o keia wahi la, ea, he poe hoomanakii wale no, he ku-e loa lakou i ka poe Mahomeda. he poe hanaino koonei i ka poe Mahomeda, o ka poe kakaikahi i hoea mai ai ianei ua pau lakou i 1 ka pepehiia no ko lakou ku-e i ke a'o ana a ka makou kaula. I ''$Ia ko'u manao iho aole pāha oe la i maopopo mua i keia mea; 10 ka'u e hauoli nei no kou pakele ana mai nei, ina oe i ikea mai nei | ua make mua aku la; laki loa kou komo ana m'ai la ianei me kou ike ole ia mai. Ke hoomaikai ae nei au i ke Akua no kou alakai pololei ia ana mai nei a hoea ia nei me ka palekana." Haawi aku la ke Keikialii Kamalazamana i kona hoomaikai i ke kamaaina, a e hoomaka aku ana oia e kamailio hou, ua papa ko- | keia mai la nae oia e ke kanaka mahiai i.ka i mai; I "E oluolu oe e kaohi aku i kou manao; ina he manao hou kou, | ea, e waiho a mahope alaila hoike mai; ke ike aku nei au ia oe ua ! maluhiluhi. a me he mea la ua popoli pu no paha; hoi aku kaua i kauhale i hoomaha iho oe." . Alaila, huli aku la oia hele a mahope aku no hoi ke keikialii auwana o ka hahai ana aku ahiki i ko laua u hoea ana aku i ka hale 0 ke kanaka mahiai. Ta laua i u hiki aku ai, eleu, koke aku la no ke karhaaina ma ka hoomakaukau ana mai i mau meaai na ia nei, a i ka makauk.au ana o ko ia nei noho iho la 110 ia e hoopiha i ka houpo i hele a hakahaka, he anoai k.a na launahel'e ame na nuaai oka hamu ana mai ma ke ala. I ke keikialii e ai ana hoolalau aku la ke kamaaina ma na hana oloko o ka pa, a iaia 110 ka ike ua maon.a ka malihini, hoi hou mai la, a mahope o kona waiho ana aku' i na aipu apau ma kahi kupono, hoi mai la .a noho mamua mai o ke keikialii, alaila, ninau mai la i kana huaka'i o ka hiki ana aku, a pela 4ioi kona wahi o ka hele ana aku. ~ He moolelo loihi ia a"ke Keikialii Kalamazamana o ka hoakaka ana aku, elike no me ia i pau mua ae nei i ka ikeia, a i ka hopena o k.ana moolelo, me kona huna ole iho i na mea e pili ana iaia iho, alaila, ninau aku la i ke kamaaina i ke alahele e hiki ai iaia ke hoi aku 110 l:ona aupuni a i kona makuakane aloha hoi. "No ka mea," wjahi ana o ka olelo ana aku, "ina no ko'u hoao nei e'huli aku i ke kamaliiwahine, kuu wahine, pehea ana la oia e loaa aku ai ia'u, oiai o ka umi-kumamakahi ae .nei keia o na la o ko'u kaawale ana mai iaia mai, mamuli o ko'u hele auwaaa ana mai kona alo mai? "Aole oia wale, aka, pehea e maopopo āi ia'u ke ola mai la paha oia, a i ole, ua make paha, mamuli o kona naauauwa no'u, a ina aole ia, ua huli hoi hou paha kela ihope. i kona aupuni?" Ma keia wahi a ke keikialii o ke kamailo ana aku ua hiki ole iho la iaia ke uumi 1 kona mau waimaka, 110 ka mea, hele mai la ke aloha o ka wahine a papale i kona mau maka. I pane no na ninau a ke keikialii, olelo mai la ke kanaka malama kihapai iaia, o ke kulanakauhale ana e noho ; ana ia manawa he makahiki holookoa e hele ai ma ka aina alaila »hoea aku i na aupuni a ka poe Mahomeda e noho ana, a o ke au'punj e noho ana ia manawa he mau keikialii lehulehu o ka lakou. ano hoomana, ke hoomalu ana, āka n.ae, ina no kona kau maluna o ka moku, oia hoi, m:i ke alahele moana oia e h'ele ai, e hoea koke aku ana oia i kona aupuni iloko o ka manawa pokole mai, e hoea mua aku ana oia i ka Mokupuni Ehona, a mailaila aku, he kokoke loa aku hoi ia wahi e holo aku ai oia a hoea i na mokupuni o na Keikikane a Kaledana. I kela ame keia makahiki e holo mau aku ana kekahi mau moku kak*pa i ka Mokupuni Ebona, a' ina no kona kali ahiki ia manawa, o kona alahele maalahi loa ia ē hoea koke aku ai i kona aupuni. " T na oe i hoea niua mai nei ianei he m.au la aku nei i hala, ina la ua hoea koke aku oe i kou aupuhi, aole nae hoi, ua lohi loa oe a ua haia e aku ka moku e holo aku ana o keia mak.ahiki, liolailā, e k'ali no paha oe a keia makahiki ae? 'E pono ce e ka'li me ka hoomanawanui a nei makahiki ae, a, in.'i e .ana oe e noho mai me a'u, ke haawi aku nei au i k< 'u hale nei i wahi 11011 e noho ai ahiki ia manawa me kuu naau hemolele, eia nae, oia iho la 110 ke ano o ka hale la, elike me ia au e ike ae l&. aol:<- i hoonani ia, aohe no hoi i lako i na mea hoonani, 0 ka m >e iho ka pahn k- i ka po a ao ae alaila nana aku ana ua la." Ua h.auoli loa ke Keikialii Kamalazamana no ka loāa ana o kona wahi £ noho ai ame ka loaa ana o kona kamaaina kupono maloko o ia wahi malihini, oiai aohe ana mea hookahi i kamaaina ma ia aina. q keia kanaka walt no. Aohe ana hoole ana aku, no ka mea, ike iho la oia he manao maikai loa kona no kona ponov nolaila, nolio iho la oia malalo o ka malmnalu hale o kona kamaaina, a oiai oia e kali ana no ka 'manawa e holo aku ai ka moku kalepa no ka Mokupuni Ebone, ua kokua aku *la oia i kona kamaaina ma ka hele pu ana e hana me ia maloko o na kihapai a ma na wahi liana liilii e ae no hoi e pono ai ko laua noho ana, i ke ao, a ma ka po, ,ua hoohalaia eia kekahi manawa ma k.a uwe ana no kana mea alolia he wahine no ka maopopo ole o kona wahi e noho ana ia nianawa. E haalele kakou i ke Keikialii Kamalazamana e noho u ana me kona kamaaina maanei, a, e huli ae ka kakpu rtana ana ihope i ke KamaHiwahine Badora, oiai, haalele aku'ke Keikialii Kamalakamana iaia e hiarrfoe ana 110 iloko o ka ' No kekahi manawa loihi kela a ke kamaliiwahine, a iaia i puoho ae ai ua hookahaha loaia kona noonoo i kona nana ana ae ma o a maanei o ka halelole o ke kane pu kekahi me ia maloko o ka halelole. Kuhea aku 1& oia i kana mau wahine kauwa e hele mai. a i ka hea nui ana aku a kuku ana imua ona, ninau aku lā ina paha ua ike lakou i ke kane. / Wahi a lakou o ka pāne ana aku ua ike lakou iaia i ke komo ana iloko o ka halelole a o ka pau ana ia o .k.a lakou ike ana iaia, aole i ike hou i ka oili ana iwaho ame kana wahi o ka hele ana .aku. Oiai na kauwa wahine e hoakaka mai ana ike koke aku la ke kamaliiwahine i ka waiho mai o ke apo ana, a i kana lalau ana aku, ike koke.iho la oia i hamama o kahi eke kilika i humuia ai e kona makuahine maloko o ke apo, a aole ka mea mana a ka makuahine i hookomo ai iloko olaila. ' . Ike koke iho la oia me ke kanalu'a ole ua wehe ke kane e nana 1 ua mea mana la a e hoihoi hou mai ana no oia ke pau kana nana an.a ra mea, eia nae, o i kali oia o ka hoi aku o ke kane ahiki i ka uhi ana o na eheu o"ka po aohe hoi iki aku, nolaila, ua hoomaka mai la na ulupurti kolio hewa iloko ona ua 'make paha ke kane; ua hooha'oha'o- nui ia oia 110 ke kuhiu o ka hele loa ana o ke kāne. I kona wa i ike ai ua poeleele loa aohe hoi aku o ke kane, a elike me ke ano mau o kekahi poe wahine e ulu mau ana na manao koho hewa iloko o lakou no kela ame keia me.a, ua hoehaeha loa ia koTia noonoo. Ua hoopuka ae la oia i kekahi mau olelo hoahewa i kona makuahine no ka hookomo ana i kela mea mana iloko o kona apo, a pela hoi i ka mea nana i haawi mai ia meā i kona makuahine, a iha paha a6le oia i āoia, ina la paha ua puka ae kekahi mau huaolelo hailiili fnai kona waha ae, no ka mea, ua oi āku kona aloha ame kona ( makee i kana kane ia manawa mamua o kela mea mana nana i hoI auwanā aku i kana kane. I Oiai oia e noonoo ino ana no ke kane aohe mea hookahi nana e

lioakaka mai i'aia i ke kumu o ka nalowale honua v ana nou nae. e ka | mea heluhelu, ua maopopo ia oe ke kunui—aole i nalonia loa akn na noonoo maikai mai iaia aku, aka, ma kekahi ano, ua lioihoi mai la j oia i kona mau noonoo auwana apau a hooholo iho la e ku aku 01.1 a paio me ka manao koa, he manao ikaika i loaa ole i ka hapanui 0 n.a wahine, me na popilikia nui. ... i Aohe poe e ae o na wāhine kauwa a'me ke kamaliiwahme wale no ka i ik'e i ka nalowale honua ana o ke Keikialii Kamalazamana. no ka mea ma kela manawa ua pau lo.a na kauwa e ae i ka hiamoe maloko o ko lakou mau halelole. No kona hopohopo o lilo kona kaumaha a kumakena ana no ke kane i kumu e hoalaia aku ai na manao paha'oha'o iloko o na kau wa kane, hoomalae loa ae la oia i kona helehelena kaumaha,- a oha aku la i n.a wahine kauwa aole e kamailio iki i kahi m-ea e pili ana i ka nalowale honua ana o ke keikialii, e ala aku ai na manao hōohuoi i ka lehulehu o lakou. Alaila, hoololi ae la oia i kona mau aahii e komo ana ia manawa, a komo iho la i na aahu ka.ne o ke Keikialii Kamalazamana, a ke nan.a aku iaia mahope o kona komo ana, ia mau aahu, o ke kei • kialii okoa ho oia, a e ao, a no kona like loa me ke kane ua, kuhihewa loa % poe o lakou o ke Keikialii Kamalazamana maoli no oia ma kekahi kakahiaka ae, i kona wa i oili aku ai iwaho o ka halelole a kauoha aku la e hoomakaukāu mai no ko lakou hele ana aku m.a ka lakou huaka'i hele. I ka makaukau ana o na mea apau, kauoha aku la oia i kana wahine kauwa pilikino oia ke kau aku ilu.na o ke kaa, a nona ilun? oia o ka lio a ke Keikialii Kamalazamana i kau ma iai i ka la mamua iho, a hoomaka aku la ke ka'i ana q ka lakou-huaka'i. Mahope o ko lakou kaahele ana maluna o ka aina no kekahi mau mahina lehulehu. a pela hoi ma ke ka'i ana o ka lakou huaka'i. aku ana ka moi, laweia mai la ke kamaliiwahine i kuhihewaia aku kamaliiwahine i ke komo i ka aahu kane o ke keikialii. Ua holo aku lakou no keia mokupuni, no ka mea, o ia ke alahele kokoke e hoea aku ai i na "Mokupuni o na Keiki a Kaleelana" ka home ponoi o ke Keikialii Kamalazam.ana, a o ke aupuni hoi a ka Moi Sakemana e noho moi ana, ka makuakane o ke Keikialii Kamalazamana. O ka moi e nohoalii ,an« maluna o ka Mokupuni Ebone ia manawa o Amanosa ka inoa, he moi elemakule. O kekahi poe o ka lakou huaka'i o ia hoea ana aku, ua lele mua aku lakou i ke kulan.akauhale no ka huli ana i hale no lakou ame ke alii opio a lakou o ke kuhihewa ana mai -o ke Keikialii pu no la kel.a e hele pu ana me lakou, a na lakou i kukala ae maloko o ke kulanakauhale, o ka moku i ku aku ai aia maluna ona ke Keikialii Kam.alazamana, e huli hoi "ana no kona aupuni, a mamuli o ka inoino a ooloku o ka moana pela i kipa aku ai ia awa no ka hoomaha ana ahiki i ka wa kupono no, ka hoomau ana aku ma ke alahele no kona aupuni. Ua lawe hele ia aku'la kela olelo a lohe ka Moi Amanosa, nolaila, o kona hoom.akaukau iho la no ia e hele mai e kii i ke keikialii, me kona ukaliia mai e kona mau alii kiekie ame na luna aupuni, a e makaukau ana ke k.amaliiwahine e lele mai nouka. o ka aina hoen aku aiia a moi, laweia mai la ke kamaliiwahine i kuhihewaia aku he keikialii ame kona mau ukali, no k.a halealii i hookaawaleia no lakou. Ua like h :• ka hookipaia ana aku o ke kamaliiwahine e ka moi me he mea la he keikikane ponoi nana, no ka nanaia mai no hoi 1 paha a he keiiu keikialii maoli no mailuna a lalo; me he mea la ke kamaliiwahme he keikialii na kekahi moi kiekie a hoaloha no ka Moi Amanos.a i noho hoaloha mau me ia no kekahi mau makahiki ioihi. Ua laweia aku la ke kamaliiwahine aloko o keleahi haleālii nani a hoonohoia oia malaila me kona mau kanaka, me ka nana ole mai o ka moi i ka ke kamaliiwahine noi aku e hoonohoia oia maloko o kekahi hale kaawale oia wale no me kana m.au kauwa. Ua haawiia mai na hoohanohano ana apau maluna o ke kamaliiwahine, aole oi'a w.ale,.aka, he ekolu la i hookaawaleia no na leal£a o kela ame keia ano maloko o ka halealii, no ka hoohauoli waīe mai no keia i ka malihini kiekie a ia aupuni e kuhihewa mau an.a o ke Keikialii Kamalazamana i'o no la hoi keia. • I I ka pau ana o ia mau la, a i ka lohe ana o ka Moi Amanosa i ke j kamailioia no ka hoomau aku o Keikialii Kamalazamana, ana e | kuhihewa ana, i k.ana huaka'i 'au moana, no ka hoi' ana aku no kona aupuni, a ōiai ua piha oia i ka mahalo no ka u'i m'aoli o ka helehelena ame ka naauao o ke kamaliiwahine, me kon.a manao kuhi- , hewa nei he keikialii i'o, la hoi, huli aku la oia a loaa ke kamaliiwahine a \ aku la: "E ke keiki.alii, ke ike mai la no oe ia'u ua eleamkule, aole i loihi loa na la i koe e ola aku ai au, a oiai hoi aolie a'u. keikikane e hiki ai e pani mai ma ko'u hakahaka, a e hookele aku ai hoi i. ke aupuni, ke noi .aku nei au ia oe e ae mai oe e lilo i keiki na'u, a e lilo oe i hooilina no ke kalaunu. "Ua haawi mai na lani ia'u he kaikamahine hookahi wale nō. he kaikamahine alii u'i oia i kupono loh e mare aku i kek.ahi keikij alii u'i elike me oe, ua kupono loa olua kekahi na kekahi; ua hoonaauaoia oia ma na ike kiekie loa o kei.a ola ana, a j)ela no hoi oe au e ike aku nei; aole # oia i kupono no kekahi poe haahaa, a pda nu hoi me oe, o na kamaliiwahine wale no o ke kulana kiekie elike me kona. "Eia ka'u noi', ma kahi o kou hoomakaukau no ka hoi aku no , kou aupuni, e ae mai oe e lawe aku i ka'u kaikāmahine i wahine t mare nau mai o'u mau lima ponoi aku, me kou lilo pu i hooilina kalaunu no kuu aupuni, a ina no kou ae mai i keia noi, a noho mai me makou, e haalele koke aku ana au i ka nohoalii nou, mahope iho jō ko olua hoohūiia ana ma ka m.are.

"Ua h»ki mai i,ko'u manawa e waiho aku ai i ka noho moi ana. mahope o ka auamo ana i na h.ana koikoi o ka hookele ana i ke au puni no na makahiki lehulehu i kaahope; aole hiki ia'u ke waiho e aku i ka hana rpamua ae o ka lōa.i ia'u he manawa kupono e waiho aku ai, oia hoi, aia a ike aku au i ko'u panihakahaka kupono nan.a e hookele i ke aiupuni, a o ua hope la o'u oia oe ke ae miii nae oe." O fceia haawi lokomaikai loa ana mai a ka moi o ka Mokupuni o Ehone i kana kaikamahine kamakahi no ka i-nare an.a me ke kamaliiwahine Badora o Kina, a oiai he wahine ōia 'e hiki ole ai iaia ke ae aku i ke noi, a e h.aawi pu mai hoi i kona aupuni apalu, ua lilo ia i mea hookahaha nui i ka manao o ke Kamaliiwahine Badora ana i manao mua ole ai e hanāia mai ana kahi mea o ia ano iaia pela. Mahope o kona hoike ana aku iaia iho imua o ka iMoi Amanosa o ke Keikialii ICamalaz.amana oia o ke Aupiini Kaledaria, a mahope hoi o kona makaala loa ana fiona iho e ike ole ia mai ai 'he wahine oia, noonoo iho la oia he hana hooha.ahaa loa pana kona hoao ana e hoopunipuni aku i ka moi, a e hoike aku hoi iaia he kaikamaliine alii wale no oia a o ka wahine hoi a ke Keikialii Kalamazaimana Ina e hoole aku ana oia i ke noi a ka moi, -alaila, he kumu maikai kana e maka'u ai. no ki mea mamūli o ka makemake nui o ka moi iaia e mare i kana kaikamahine, e lilo ana paha auanei kona hoole aku ia makemake ona i kumu e ulu ai ka huhu iloko o*k;a moi a lilo oia i enemi a hoao mai ka moi e hoopoino i kona ola. O kekahi kumu ana o ka noonoo ana iho aohe maopopo iaia 0 ka loaa aku o ke Keikialii Kamalazamana iaia ma ke alo o ka Moi Sakemana. Mamuli o keia iranao p'a'io like ole e hana ana iloko onii a i mea e loaa ai laia ka o ka noho ana maloko o ia aupuni • haawipio aku la oia īaia iho malalo o ka makemake o ka moi e mare me ke kaikamahine alii; o kekahi kumu nui ina no kona mare me ke kaikamahine a ke Alii Amanosa e lilo ana ke aupuni i kana kane mahooe aku, ina no ko laaa hui hou nei. Nolaila, mahope o kona noho mumule me ka noonoo nui no kekahi mau minuke no kana mea pono e hana aku ai, haawi aku la °ia i kana pane imua oka moi eae ana i kanā noi, nie ka naliolo ana ae o ka u!a ma kona mau oapalina i ka i ana aku: "E ke alii. ua aie nui au i koulokomaikai mamuli o keia manāo rnatkai ou i hoakaka mai ngi imua o'u, a no ka hanohano nui hoi au 1 hilinai a i kau mai ai maluna o'u, v he mākana kiekie loa i kum mrfnao, he hana nui i kupono ole e kau ia mai maluna o'u, eia nae ia nianawa hookahi aohe hiki ia'u ke hoole aku; . ' * ' (Aole i oau.)