Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 34, 25 August 1916 — E KE KANAKA HAWAII E NANA I KOU LAHUI! [ARTICLE]

E KE KANAKA HAWAII E NANA I KOU LAHUI!

Aloha o Kuokoa: —Ma kein ke hoolauna nei au ia'u iho me oe a 110 ke kumu lie manaoio mau ko'u mal kinolii mai, ua hanauia mai oe e Kuokoa i keia ao i makua inaikai, a i (kuraua'o nanuao no ka hoomalamalama ana i ka lahui aloha o kaua. Mamuli o kau kuhikuhi ame kau ala kai naauao ana, ua loaa i ka laliui alohn o kaua he mau loina maikai ma kekahi niau mahele e pili ana i ka hookupono laliui ana. Ma ka lokomaikai, ke aloha hoakanaka, ke akahai, ka oluolu ame ka ipukai *amama, ke ku nei ka laluii aloha o kaua ma ke poo, a ma ka makamua loa o na laliui iloko o keia honua; a no keia haawina makamae ae la, e hoomaikai nuiia ka lahui aloha o kaua. E hoomaikaiia ke kane, e hooinaikaiia ka wahine, e hoomaikaiia na pua ame na kama hou o ka lahui aloha o kaua. E Kuokoa:—Me keia mau haawina ae la i ulana paweheia e ka puuwui o ko kaua lahui aloha, aia 110 nae he mea nui kekahi i a o keia mea i koe i loaa ole i keia wa i ko kaua lahui aloha, oia maoli ke kaliuapaa, ka mole ame ka pohakukihi o ka nolio ana lahui ana; oiai nae, he mahiole ia iio ka hanohano o ka lahui alolia o kaua i ka wa o na kupuna, he ilie lauuieki no ka heoni paa ana i ka noho alii, he leiomano no ke kupale ame ka lioopakeie ana i ka lahui aloha o kaua ma ka wa kupikipikio o ka pakahaia mai. 0 keia niea i koe oia no Ko Ka LahuL Lokahi. 1 E Kuokoa: Ano, iloko o o kou lima, ke waiho aku nei au i ko'u manao lioolana, hoeueu a. ; manao alakai no ke pahonohono ana i keia pukaliu nui e moe pu nei me ka lahui aloha o kaua, a nau ia e lulu aku i kona mau anoano ma na wahi haiki, na walii akea, na.home, na kōla, na awawa, na kuahiwi na kai aloha o kaua; i loaa ai he ike, he naauao i ka laliui alolia o kaua no keia mea lie "Lokahi." Ala o ka lokahi ka ikaika, Ma o ka lokahi ka lanakila, Ma o ka lokahi ka holomua, Ma o. ka lokahi ka pomaikai, ( Ma lokahi 'ke ola, Ma o ka lokalii ka hanohano,-

Ma o ka lokalii ko kuokoa. . O ka lokahi, oia wale no ka iwikuamoo ame ka uhane ola o ka noho'na laluii ana. Ke nele kekahi lahui me keia mea he lokahi, elike auanei ia lahui me he poKe-hau la e lieliee wale ana i na kukuna wela o ka la. Ua nele me ka ikaika, ua nele me ka lanakila, ua nele me ka holomua, ua nele me ka pomaikai, ua nele me ke ola, ame ka lianohano. E imi kaua maloko o kona mau paia o ka nohona lahui ana, aole e loaa ia kaua he hunahuna oia mea he kuo* koa; a no ka mea, ua nele ko ka hihui hookipa, hiipoi, a malama ana ia mea he Lokahi. E ka Lahui e Hoike i tja Lokahi ma Kau Hana. E ka lahui: Ke ike nei anoi oe i na keonimnna no lnkou keia mau inoa: Joseph K. Clark, .loneph Kalana ame 'J. K. Mokumaia, he i'o f he iwi a lie koko nou e ka lahui, eia lakou ke lawelawe kuokoa nei no lakou iho ma na hana haliliali ohua ma na kaa otomobile? E imi hoomanawanui ana'l"" na pono o keia ola ana ine na manao kuokoa i kela ame keia la. E kau mau mai ana na maka maluna ou e ka lahui no na kokua mai ia oe aku. E kali ana ma na huina, na makeke, na walii kale-

pa, na wahi oihana aupuni ame na uwapo, no kou kau aku a manao ae la ke ola oia la. E ka lahui 'e lokahi like kakou apau ma ke kokua ana,ia kakou iho. E lokahi like ma ke kokua ana i na Hawaii o kaua e ka lahui ma ha hana no apau. O keia kau e liana ai e ka lahui. E waiho malie i na lahui e na lakou e hoopomaikai ia lakou iho, aole nau; oiai, aole ou koko, i'o a iwi iloko o lakou. E hīuia mua oe i ka pono o kou hoa lahu:i oia ka rula gula maemae loa. Ke Kukulu Ana i na Home Noho E ka lahui: Ua nele anei oe me ka me'a-.makaukau i ke kalia aiia i ke kii ; ame ke kuleulu ana i home nou ma ka wa au e makem&se ai bo ia hana i liaawi ai oe 5a 'pomaikai i na limahana o ko na aina e? E ka lahūi e—e hooki kolee oe i kela hana a mai hana hou aku! Eia no o John Waiamau, he loea me ka piha a lawa i ka makaukau ma Jke kaha ana i ke kii no kou hale elike me kau i makemake ;ai. No ka makauk'au ma ka oihana kamana a- kukulu hale, eia he nui o na Hawaii e noho mai nei i lawa me ka ike ma ia oihana; a ke ku nei o Sain Kaaumoana ma ke kulana he alakai ma-ia oihana iloko o kaMahui. Eia pii no hoi me :ia makamaka maikai o ka lahui o Sam Keliinoi a kukuln mai iloko o keia mau la ibo he ahahui o na keiki i pukā pono mai mai ke kula ■mai o Kamehameha. He ahaliui keia e pili ana» i na hana kamana o kela amē keia (iho, ame ke.kukuluiiale pu nq hoi. Ma keia wa, eia na maka o keia ma;hele o ka iahui ke kau aku r«ei maluna ou e-ka lahui,' no kau mau kokua ana. Ina lip hana kau e ka lahui o keia maliele, ke kono" ikaiksi' n'e< ka lokaHi ia oe e hana koke no ka ponō lawelawe ōihana,. malunā ae~aihe.kou pono pu. E maua, e pi, e aua mai liaawi i kekaln lihi o kau hana i maa e pōmaikai a e hanohano ai kahi lahui e. E hana-mua

i ka pono o kou hna lahni t»ia ku īulu gula. 10 ike mua ia kaua ilui! Ka Poi Kaohi Puu a ka Mae Ilanohano Wm. Kale Aki. E ka laliui: K ala, e iK'Oium, o h.i<v mao'popo me k»> kuluiia kaiiukamakun. Ua hala, ua iialo lon aku ii:l manawa ;au e kaliela ai ka noho ana. O na wa ona kupunn o kakou aolo ia e h« >i li«>u mai ana. lle mau la ia o ka lako i ku waa nrti ame ka wau iki; i ka makau nui aiiH' ka mnknu iki; i ka upena nui ame ka upena iki. l'd lawa i k:t mala kuahewa ame ka mala iki: ua lawa i 'u- kihapni i alo ame ka wai-na i k<; kula; ua law,a pu i ke a-paa o ka nolio'na lahui ann. Aka, o kaua e ka lahui i keia la r a"lo pela. Eia kaua e ka lahui i keia l:t iloko o nu halehale ])o'ilua o na ale o ka moana, a uia ka «.uwae ka hoolana ame ka ikaika. Me keia mau haawina e kau nei maluna o ko kaua niau po"liiwi e ka lalmi, ke kono iknika inai n«'i !ka lokahi ia kaua. e hiili aku na iu»on«>o ana no na la i hala a e hoomanao i ka hana a ko kakou mau kupiiua. - Na na 'lii ka liana, hookahi ka laulima o nu makaainana me ka lokuhi; na na hukuniua ka liana, |>upukahi like na hoauiua me ka lokahi; na na makua ohanu ka hana, he hi>"k<» wale A no ka ka oliuna me ka lokahi. Nani mnoli ka noeau o ko kakou inau kupuna iloko ( ka lokahi. l'ela anei kana e ka laliui i ki'ia la e nee nei'? Aole. Eia anei kauu k»» liana nei a ke hoohalike iu-i ma na hana a na kupuna o kaua? A«>U'. Alaila, auliea, a mahea iho la ko kaua ano lahui ana? He lokahi ko kakou mau kupuna ma nu liana, a o kakou ka lakou niau ]iua pehea e ku-e-e 110! K lil i 1 i no? E maka keleawe no? Kupanaha maoli ko kakou hanau eepaia ana! E ka,. luhui: E nana i ka M«-a llanohano Wm. Kale Aki. Ke lawelawe nei ■>ia i ,ka oihana kalepa ui. Nona ponoi ho kona mau nina malii taro; noua pooni ilio kona hale wfliai; iiona.poinii iho no na pono ame na lako no kaHawelawe ana i kana oihana; a ke manaoio mau nei nu, eia J«ona mau maka ke kan mau mai nei mnluna ou e ku lahui no kau mau kokua ana aku iaia me ka lokahi pu ma ka hooholomua -ana i kana oihana. E ka laliui': Ma keia ke noi nei :m '■ie ke koi iknika ana ia oe e ka lahui e haawi, i kou mau lima kokua n«> k:t holomua o kana liana; e wehe i kou puuwai no ka hookipa ana iaia i ke ao ame ka po; .e kauoha i kau wahine ame i|ou ohana e kii i ka ai a Kale Aki. He manawa keia, a o ka wa hoi a na Hawaii e kokua ai i na Hawaii ma na hana koowaiwai a hooholomua ia lakou iho. 0 keia ka hana a na kupuua o kakou ke lokahi.. 0_ keia ka iwikuauioo ame ke- ola uhane o ka lahui. () keia ka lanakila, ka ikaika, ka holomua, a pomaikai, ke ola, ka hanohano amo ke kuokoa ou e ka lahui. E waīho malie i na Pako ame ua Ke» na lakou no e nana no lakou iho* ">ii»i. aoh» ou i 'o, iwi a koko iloko o la keu. iu hoomanao mau. E hoopomaikai mua ol' iu oe' iho ame kou lahui a ina;hope aku noonooia akn o waho. Owau no me ka haahaa, Ive kauwa a ka le.lmlehu, GABKIEL K. KEAWI] lIA KU. (Ka Aoela o Mekiko.) Kaimuki, Honolulu, 4Vug.-23, 11)10. ■ —: — : Ua waihoia ae mo ka puuku o ko Teritore ma ka Poalua nei, ka palapala hoohui o ka hanako hou o llilo, ma ka inoa People'a Bank of Hilo, o ka mei uku dala, Josepb G. Pratt, ka iunaleka mua o Honolulu nei, ame J. |'W. RusHell, kekahi o lala oka papa hooko .a loio hoi o ka hui banako.