Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 34, 25 August 1916 — HE MOOLELO NO POLENA RIKIKONA A I OLE Ke Komolima Mare Nona Kekahi Moolelo Kamahao [ARTICLE]

HE MOOLELO NO POLENA RIKIKONA A I OLE Ke Komolima Mare Nona Kekahi Moolelo Kamahao

"Ea. ke hoomaopopo aku nei au, ua loaa oe i ke anu, e kii ae anei au i kihei nou ?" a mamua o ka pane ana mai o Polena, ua lawe okoa aku la no o Mr. Karola i ke kaikamahine opio no kahi o kona noho. a hoaahu aku la i ke kihei hoopumehana maluna o kona kino. "Me ka mahalo a nui ia oe e Mr. Karola; a ke manao nei au he makuahine kou me ke kaikuahine, i maa ai oe i ka hana i kekahi mea o keia ano." f "Auhea oe e Miss Rikikona, owau hookahi wale m> ia e ol.a nei ma keia ao. aole o'u ohana i koe, (ia pau loa lakou ijca make, wahi a Mr. Karola me ka leo o ka mea i piha me ke kaumaha. Malmpe iho o ko laua kamailio Ana. no kekahi mau minuke, u pii aku Ia noluna o ka oneki o ka moku, me ke kuikuilima no, oiai a«.le he h«»<.kuu hookahi aku o ke kanaka opio i kona kokoolua, no k<.na lMipohnpo no o loaa auanei i kekahi ulia, e hina ai ilalo, a loaa hoī i kekahi pilikia. a no ka hooko ana no hoi kekahi i ka hana ma kona aoao, ma ke ano keonimana. Fa laua nei i hoea pono aku ai iluna o ka oneki, ua lawe hooholoholn aku la o Mr. Karola i ka lede opio. me ka noke ana no hoi i ke kamailio ma kekahi mau kumuhana like ole, no ka hoolalau wale ana no. i hoopoina ai o Miss Rikikona, i kekahi hiona nana i hoopilikia aku i kona noonoo a maule ai oia. "() Ladana anei kou home e Mr. Karola?" wahi a Polena i ninau mai ai no ka noke loa o ke kanaka opio i ke kamailio no Ladana. "Aole ia o ko'u home e Miss Rikikona, a nia keia wahi la. e hoike aku no au ia oe i ka mea oiaio loa, owau kekahi o na kanaka pakalaki loa. aole o'u home." "Ina pela e noi aku ana au i kau mau huikala ana mai ia'u," wahi a Polena. me kona ike ana iho. he ninau maikai ole loa kela ana i waiho aku ai imua o kona kokoolua. "Ileaha auanei ka'u mea e ai ia oe, he ninau maamau no kena i n.a niea apau, i ka ui ana imua o ko lakou mau hoaloha, a mai lilo ia i mea hookaumaha aku i kou manao. He makaainana au no Amerika, eia nae aole o'u nohopaa loa malaila. e hoolilo ai au i kekahi wahi, i home no'u. Mamuli o kekahi hana.ano nui. pela au e holo nei ma keia huaka'i no Ladana, a ke pau kela hana i ka hooponoponoia, aohe he maopopo o ko'u wahi e hele hou aku ai. He wahine Pelekane ko'u» makuahine. a me he me.a lā, he ohana no paha kekahi o'u e noho nei ma kela kulanakauhale, aia nae a hoea aku i ka aina. alaila hoomaka aku au e huli ia lakoU, ke pau ka'u mau hana." Ua holoholo w.ale aku !a 110 laua nei ahiki i ka wa kupono e hoi ai e hiamoe, ua hoihoi hou mai la o Mr. Karola i kona kokoolua no kona rumi. a huli hoi aku la 110 hoi oia 110 kona rumi. Ia ala ana ae 'a Polena m.a kekahi kakahiaka mdi. ua ku ka moku : ka aina. a e lohe ana hoi oia i ka walaau o na oluia ame na kanaka hana oluna o ka moku, me ka holo-ke ana i o a ia nei, a maopopo iho la i ua o Polena aia na ohua ke- hoomakaukau la e lele aku iuka. a hele aku ma ko lakou mau alahele like ole. Mahope iho o ka pau ana d ka paina kakahiaka, ua hele nui aku la o Polena ma e nana i ka hukiia ana o na ukana mailalo ae o ka moku. no ka mea o keia ka manawa mua loa a lakou i ike ai i ka hu'e ukana ana. Aia o Polena ke ku la me kona alo i ka lua ukana, a o kona kua ke huli la i ke kake hiu ukana, h o Mr. Karola hoi ka mea e ku aua ma kona aoao hema, me Merila ma ka aoao akau. • Aia wale 110 na kamailio ana ma ka aoao o Mr. Merila ia Polena, me ke ku malie wale iho no o Mr. Karola, eia nae aia mau kana nana ana maluna o ka helehelena nohea o ke kaikamahine opio. Aia hoi o Mr. ame Mrs. Kivea ke ku la ma kahi mamao iki aku, a e hakilo mai ana ka laua nana ana i kela poe ekolu, me ko laua kamailio ana no Mr. Karola, a i ka wa i hukiia ae ai o kekahi pahu nui iluna, i hooho ae ai o Mr. Kivea 1 kekahi mau olelo o ke kahaha, me ka maka'u ina no ka moku o ke kaula, aohe ahailono o ka poe e ku ana ma kahi kokoke i ka lua ukana. Aia na kanaka hana oluna o ka moku ke hakilo loa la i kela pahu nui. i ka lewalewa iluna, a oiai e hoihoi pono ia ae ana e waiho n.i kekahi wahi kaawale iluna o ka'oneki. o ka wa ia i moku ae ai ke kaula kilina. ma kahi i hoopaaia ai i ka huka, o ka haule iho la 110 ia ilalo, ma kahi e puuluulu ana o Polfena ma. Ma kela manawa i haule mai ai o ka pahu ukana, he hookahi wale no noonoo iloko o na mea apau, e maoli ana ke ola o kekahi mea. a mai ko i'o no paha ia manao ana pela. ina aole o Mr. Karola i eleu koke mai. ma ka hoopakele ana ia Polena. I ka manawa a Mr. Karola i ike aku ai i ka moku, an.a o ke kaula. o kona lalau koke aku la no ia ia Polena me kona lima akau, a huki ino mai la, no ka mea ua ku pouo loa kela kaikamahine malalo o kahi e Kaule iho ana o ka pahu. a hele no hoi a kaawale o Polena ma kahi e, o ka haule mai la no ia o ka pahu ukana, a loaa pono ka poohiwi o Mr. Karola i kekahi hapa o ua pahu nei. "E hoomaikaiia na lani, ua palekana oe e Miss Rikikona," i hawanawana iho ai o Mr. Karola ma ka pepeiao o Polena, i ua keonimana nei i hookuu aku ai ia Polena. "Ua hopohopo loa au, la e hiki ana Ja'u ke hoopakele ia oe." "O, ua eha loa oe e Mr. Karola!" wahi a Polena, iaia i ike aku ai i ka haikea pu o ka helehelena o kona hoop'akele. a ike pu aku la no hoi i ka 1010 o ka lima hema. "Ea, ua loaa pono mai nei ko poohiwi hema i kela pahu nui!" "Ae, ua hooku'i mai nei kela pahu ma kuu poohiwi, a ke ike nei au i ka eha, aka mai hookaumaha i kou noonoo, he wahi pilikia uuku wale no keia i loaa ia'u. Ina ua pau kou manao pihoihoi ea. alaila e noi aku ana au ia oe e kala iki mai ia'u. no ka hele ana ae e ike i ke kauka o ka moku,"'alaila kunewanewa aku la o Mr Karola a paa ana i ka paehumu o ka moku. "O, e Papa Kivea, e hele mai oe e kokua!" i kahea koke aku ai e Polena i kona kahi: hanai. a mamua o ka hina ana aku o Karola ialo, paa ana m» oia i ka hopuia e Mr. Kivea, me ka pane ana iho. "Ua eha maoli oe e Mr. Karola. aka e hoomaikaiia nae na lani, no kou honpakele ana i ke ola o ka maua kaikamahine. "Na ke Akua no e hoomaikai mai no keia hana au e kuu hoaloha, a ke hooia aku nei au ia oe, aole loa au e nanamaka wale aku ana i kou pilikia. nolaila e iho aku kaua nolalo o ke keena o ke kauka o ka mpku nei," o kona alakai aku la no ia i ke kanaka poino me ka malia ame ka manao makee, me he mea la o kana keiki ponoi kela. No Polena hoi, ua holo pololei aku la oia a puliki ia Mrs. Kivea a palulu koke ae la i ka hainaka ma na maka, me ka hookahe ana aku i kona mau waimaka, mamuli o kona kaumaha loa no ka poino nui i kau aku maluna o Mr. Karola. MOKUNA IX. Ma ka nana pono ana a ke kauka i ka poino i loaa ia Mr. Karola ua kukonukonu maoli ia, ua haki kekahi iwi o ka lima, a ua loaa hoi he eha kukonukonu ma kona poohiwi; iloko 110 nae o ka nui o kela eha, ine he mea la he wahi pilikia uuku wale no ia iaia, elike me kana i kamailio aku ai ia Polena, ma ke .ano e hoomama aku ana i ka manao o kela kaikamahine. Ma kela hooponopono hou ana mai a ke k.iuka i ka iwi i haki, ua hoomanawanui maoli o xMr. Karola i ka eha, me kona noonoo nui

ole : kana mea i hana aku ai nQ ka pono o ka lede opio, a oiai ke kauka e wa-hi ana i ka laau ma kona lima, ua i aku la o Mr. Kivea i ka pane ana aku: "Mai noonoo oe, he wahi hana uuku kau i hana aku ai i keia la," oiai o Mr. Karola e haha'i ana i ke kauka, i ke ano o ka loaa an'a o ka poino i kona lima. "Ua ike maka au i ka mea i hanaia e oe, o ua hana la ka mea nana i hoopakele ae i ke ola o ka'u kaikamahine hanai. "Pehea la kou man.ao e Mr. Kauka, e lilo ana anei kena eha i kumu e kina ai ke kanaka opio?" "E hala ana he ekolu a eha paha pule. e lapāauia ai, alaila pau keia pilikai, e ola ae ana no ka iwi i haki, aka o kela eha ma ka poohiwi, ka mea nana e hoopilikia mai no kekahi manawa, aole nae o'u hopohopo iki, no ka hoi hou ana mai o na ano maluna o ke kanaka opio, elike me mamua." "Ak.ahi a hoomamaia mai la ko'u noonoo," wahi a Mr. Kivea, me ka nana ana aku no nae maiuna o ka helehelena haikea o ke kanaka opio, a i hou aku la: "Auhea oe e Mr. Karola, ina he mea hiki kekahi ia'u ke kokua aku ia oe mai hilahila i ka hoike mai* a kanalua paha!" "Me ka mahalo a nui ia oe e Mr. Kivea, aka ke manao nei au, ua hiki no e pau keia pilikia o'u, me kou kokua ole mai. Aole no a'u mau hana ano nui loa e lawelawe koke aku ana, aka e kajcali ana no au ma Laelana nei, ahiki i ka hoea ana mai o kekahi mau pili oihana, o ko'u wa ia e hooko aku ai i ka hana, nana ; halihali mai ia'u i kei.a kulanakauhaie, a ke hoomaikai ae nei no hoi au i na lani, i ka hooleoeia an.a mai o kuu lima a'kau, ka linia-hiki ke lawelawe i na hana pili kakau." Ke hana la ke kauka i kekahi welu, no ka lei ana i kona lima eha, a i ka pau ana o ka hana a ke kauka. i ku ae ai u.a o Mr. Karola iluna, a hooia mai la imua o Mr. Kivea aole he pilikia i koe, ma ka pane ana mai: "Aole o'u pilikia i koe, e pii aku kaua noluna o ka oneki o ka moku, a e hoomakaukau pu aku au i ko'u mau ukanā no ka lele ana aku iuka o ka aina." "Owau pu kekaih e hele aku me oe noloko o kbu rumi. a hapai mai i kou mau ukana no kahi o ke alapii," ia walaua i hele aku ai, a hapai aku la i na ukana o Mr. Karola no kahi o na ukana o kekahi poe ohua e ae e ahu mai .ana. Maluna o ka oneki i loaa aku ai ia laua nei o Polena» o Mrs. Kivea ame Mr. Merila no hoi. me kekahi poe e iho, e kamailio nui arta no, no ka iili.a i loaa ai ka poino ia Mr. Karola, a ia ike ana mai no a\Polena 'i ka pii ana aku o Mr. Karola, me ka lei i kona lima, ua hoomaka koke mai la oia e kamailio: "O, ua haki maoli ka ko lima e Mr. Karoa," wahi ,a ua kaikamahine'opio nei, me ka helele'i ana iho o kona'mau waimaka, me ka puliki ana mai ma ka lima akau o kona hoopakele. "Ae, he iwi w.ale no ka i haki. a mai hoopilikia i kou noonoo e Miss Kikikona, no ia mea, oiai e ola ae ana no iloko o ka wa pono, e mai ai oe, ua loohia au i kekahi poino," alaila unuhi ae la 0 Mr. Karola i kana uwaki, me ka i ana ae: "Aole he nui o ko'u ihanawa hoolalau ai maluna nei oka moku, no ka mea, ma ke kaaahi o ka hapalua o ka hora i\mi, o kei.a kakahiaka au e kau aku ai no ka pahu hopu-o k.a'u huakai, nolaila o ke aloha no kou e Mr. Kivea, a mamua o kuu Jiaalele ana iho ia oukou, ke haawi aku' nei au i ko'u maha.lo, no ka hookamaaina ana me oe ame kou ohana, me ka manaolana, e hoea ni"ai ana no he manawa ma keia mua aku. e halawai hou ai kakou." Haawi aku la no hoi o Mr Karola i koua lima ta Mrs. Kivea, a pela ia Polena. aoia ka ua kaikamahine nei i p.ane mai ai^ "Ua hoopakele* mai oe e Mr. Karola i kuu ola, a ua aie nui hoi au no ia hana. nolaila owau kekahi o na mea e haawi aku nei ia oe 1 ka'u mau homaikai ana, a na ke Akua auanei e haawi mai i na hoomaikai i oi aku." ' "Ke manao nei au, ua kaha w.ale aku oukou i ka'u mea i hana ai, a oi aku mamua o ka mea kupono, oiai iloko o ka Wa o ka pilikia, ua hana wale aku no au, i ka mea a'u i manaoio ai. hfe pono, īna 110 paha ia he mea e ae e ku ana ma kou wahi," i panai mai ai o Mr. Karola, rrte ka haawi ana mai i kona lima ia Polena'. "Mamuli nae o ia hana ma kou aoao i hoopakeleia ae ai kuu ola, ina p.aha he mea maka'u wale oe, ina o kuu kinO make, ka oukou e makaikai i keia minuke," wahi a Polena, me konk hilahila no Mr. Merila, i ka hana ole ana mai i kekahi mea i kupono i ke kulana keonimana o kekahi kanaka. ' J Wehe ae la ua o Mr. Karola i kona papale, no ka haawi hopeana mai i kona aloha i na lede, kunou mai la no hoi ia Mr. Merila, o kona iho .aku la no ia ilalo o ka uwapo, me ka ukali pu ana aku o Mr. Kivea me ia, no ka hele ana e nana i kaa no kela kanaka pomo. Ma ka aoao o Merila, aole he wahi huaolelo mahalo, a hoomaikai ana i haawi mai ai ia Mr. Karola,- o ke ku lohaloha wale iho no kana, me ka lilo o kela hana hoopakele a Karola, i kumu e hooiia aku ai kona lili no kela kanakā. —

Ta kau ana aku o Mr. Karola maluna o ke kaapio, a haawi hoi ke aloha hope, me na otelo hoolana, no ka halawai hou iloko o hookahi mahina, ua huli hoi mai la o Mr. Kivea no kona ohana, maluna o ka mokuahi, a iloko o ka hapalua hora mahope mai, aia lakou maloko o ka hokele kahi i hoola'i ai, no ka homaha iki ana he mau la ma ke kulaaakauhale, mamua o ka hoomau ana aku i ka lakou huaka'i hele no Sekotia. I ka hoea ana aku o Mr. Karola no kona wahi, ua oi loa mai ka eha ma kona mau wahi i poino, a oiai o keia ka lua o kona hoea ana ma Ladana, ua hoi alAi la oia ma kekahi hale hoolimalima i kamaaina no iaia, a iloko o na la ekolu, he moe malie wale no kana hana maluna o kona wahi moe, me ka ol niai la o ka hu'i ma kona poohiwi, a no kona uwe mau i ka eha, i koi okoa mai ai ke kaikamahine lawelawe oloko o kela hale hoolimālima ,e hele oia e hoao i na lapaau ana mai a Kauka Pila, he kauka wahine keia, i hiki ke hoola i na ma'i like ole, ma ka mana o ka uhane. Iloko no o ka hoopohala o kona noonoo, ua hele okoa aku la ua o Mr. Karola e ike i kela wahine, he oiaio, ua piha oia me ka oluolu, ka oiaio ame ka waipahe maoli, no kekahi mau mipuke ko laua kamakamailio pu ana, me ka ninau ana mai o kela wahine kauka, i ke ano i loaa ai o ka ulia; a hoomaka iho la ua wahine la e pule A no elima minuke, me ke kauoha ana mai iaia nei e hoi no kona rumi, a e hele hou aku e ike iaia, ma kekahi la mai. Ma kela haalele ana aku a Mr. Karola i kela wahine kauka, me ke kau ole ia mai he laau maluna o kona mau wahi i eha, ike iho la ua kanaka nei, i ke auhee ana o ka eha mai iaia aku, me ka maikai mai la o kona kino, a ia haule ana aku no maluna o kona wahi moe, iloko o na' ; >minuke he umi-kumamalima o/kona lilo aku la no ia. akahi no ua o Mr. Karola a loaa ka hiamoe maikai aaa, me ka ike ole mai la i ka hu'i ma na wahi i eha o kona poohiwi ame ka lima. Ua hele a ka auwina la, akahi no oia a puoho mai, me kona hookahaha nui ia, i ke auhee loa ana aku o kona mau pilikia e uwe mau ai i ka eha i na manawa aku i hala. Ua aneane e hiki ole i ua o Mr. Karola ke hoomaopopo i ke ano o ka nalohia ana aku o ka eha mai iaia aku, o kana wale no e ike la, ua like pu oia me kekahi kanaka, i.kaawale niai kekaiii haawe kaumaha mai,'a mai kona hoopaaia ana hoi'i na kaulahao; ma ke ano nui ke olelo ae, iloko o ekolu manawa a Mr. Karola i hoea aku ai imua<o kela wahine, o ka pau loa.no ia o kona pilikia, me ke kiola.ana i ka welu ana e lei ana i kona lim'a eha, hoi m.ai la kona lima hema a like pu ka ikaika me kona limā akau, me kona mahalo i l?ela wahine kauka, me ka manaoio pu hoi i kana mau a'o ana apau. I kona oluolu loa ana mai kona ma'i mai, akahi no oia a hele aku e ike, a e hui pu me ka poe nanja ka hana i kono mai iaia e hoea kino aku no Ladana; a iaia e huli hoi mai ana ma ke alanui e lioea aku ai no kona hale hoolimalim.a, ua ike aku la oi'a i ka paapu omua o kekahi halekuai i na kanaka, nolaila hele pololei loa mai la oia, no ka ike ana i ke kumu o kela piha. "He.aha ka oukou e piha nei ma keia wahi?" i ninau aku ai ua o Mr. Karola, i kekahi mea e ku ana mawaho loa o ka puulu kanaka. "Heaha mai auanei kau. he wahi keiki, ka i maule ma ke alanui ae nei, a ua hoihoiia mai nei maloko o ka halekuai, ni£ he mea la ua make mai nei paha oia." Hooikaika loa aku la o Mr. Karola ma ka hooke ana ahiki i

I kona komo ana aku iloko o ka halekuai, a maluna o kekahi papa |,kuai, e waiho mai ana he keiki uuku, nona ,paha na makahiki ma kahi o ka ewalu, me ka oni ole. Ua hele na papalina o kela keiki a hohoma, haikea no hoi kona helehelena, ua hele a lēpo kona kino, me ka naliaehae pu o kona lole e komo ana, a iaia i nana pono loa aku ai, aia he mau alina ma na lima, a ma na wawae, ke ano o ka mea ,i loohia 'i kekahi ulia poino. "Aole anei lie poe iloko o keia a«aina. i maopopo i keia keiki, a i ole i kona wahi paha i noho ai ?" i ninau aku ai o Mr. Karola i kela anaina. "Aole he poe i maopopo iki no keia keiki," wahi a ke kauka o ka pane ana mai, me ka nana wale mai no nae o ka nui o na kanaka. **Ina aole he mea maloko nei i ike i keia keiki ame koiia ohana, alaila e lawe aku ana. au iaia malalo o ko'u mālu. Aia ko'u \vahi e noho nei ma ka hale hoolimalima, a e hana aku ana au i kekahi mea e pono ai oia, a e pono ole ai paha. Ina f ninau ae ana kekahi mea no'u, e loaa 110 au ma ka hale hoolimalima, a'u e kakau nei maloko o keia pepa," alaila haawi aku la o Mr. Karola i ka apana pepa ana o ke kakau ana i kona wa no e kamailio ana, ma ka lima o ke kauka. Me ke kakali hou ole aku. halau aku la ke kanaka opio i ke keiki, aole no he kaumaha, oiai ua hele kona kino a wiwi, o ka hapai mai la no ia, a hoihoi pololei aku la noloko o ka hale hoolimalima, a ku ana keia iīhua o ke kauka wahine Pila: •"I lawe hou mai la au i kekahi ma'i imua ou," me ka waiho ana aku o Mr. Karola i ke keiki opio iluna o kekahi ko-ki. "Manao 110 anei oe e hiki ana e pono keia ma'i malalo o kau hoola ana?"

Eu mai la ka wahine kauka iluna, me ka pane leo ole, 3, kukuli iho la ma ka aoao o ka mea ma'i, aia hoi maluna o kona mau maka ke aloha ame ka makee kahi i haiamu ai. a mahope o kona hakilo pono an.a i ka helehelena o kela keiki 110 kekahi mau minuke, akahi 110 oia a huli mai imua o Mr. Karola, a ninau mai la:' "Heaha ka mea i hanaia no keia'keiki? Pehea i loaa ai keia haawina poino i ke kamaiki?" me ka mau no o ka nana ana a ua w'ahine nei maluna o ka mea ma'i. "M.a ka olelg mai nei a ke kauka nana e nana ana i keia kamaiki, he hookahi pilikia nui i loaa iaia, o ia no.ka make i ka pololi, a ua maule oia iluna c1 ke alanui. He nui no ka'poe i hoea ae nei 110 kela halekuai ma ke kihi o ke .alanui, kahi i waiho ai o keia kamaiki, aole nae he hookahi iwaena o lakou i ike mua iaia, a i ole, m.aopopo pahā * kona wahi i noho ai. E makaukau anā lakou e hoouna aku i keia keiki no kahi kaha kanaka o ke aupuni, a i kuu hoea ana aku nei, koi koke a' u l.a au, e haawiia mai keia keiki malalo o ko'u malu, a lawe pololei loa mai la au iaia imua ou." No ka hapalua hora, aole he hookahi huaolelo i kamailioia niaw.aena o kela wahine kamahao ame* Mr. Karola, ke kulou la 110 ke poo o ka wahine ilalo, ma ka aoao o ke kamaiki, a ke hakilo pono loa la hoi o Mr. Karola i ke keiki, 0 kana nae e hoomaopopo la, i ka hala atia .0 na minuke he umi-kumaihalima. ua ike aku la oia i ke 1 auhee ana aku o ka uliuli mai na lehelehe aku, hanu malie ae la, a I i ka piha ana o ka hapalua hor,a, kaakaa okoa mai la na maka, nie ke au hele ana maloko o keia rumi, iloko o ke kulana uluahewa. ' "E 'oluolu oe e hele aku e kii i kiaha waiu!" i kauoha aj<u ai o ' Kauka Pila ia Mr. Karola, me kona 'hoololi ole ae i kona kulana, a i ole nana mai paha i ke kanaka opio. Iloko o na'minuke elima, i huli hoi aku ai o Mr. Harola me ke kiaha waiu, he mau apana palaoa i hamoia i ka waiu bata. "Ua pono loa kou hoomanao ana mai la i mau apana palaoa, ua poina aku nei 110 hoi-au, aole i kamailio aku nei ia oe," alaila hanai malie aku la ua wahine nei i ke keiki ma'i, a he elima minuke ma i ia liope mai, akahi no a hiamoe oluolu aku ka mea pilikia. No ka hora hookahi kela hiamoe ana, ala hou mai la ke kamaiki, me ka haawiia ana aku i kiah.a waiu me ona mau papaa palaoa, i keia manawa nae, na ua keiki nei no e ai, ka haule ole aku 0 kekahi hunahuna palao.n ilalo. la.piha āna aku o o, ua haule hou aku la ua keiki nei hiamoe. a mai kona wahi e moe ana. i hapai malie ae ai o Mr. Karola, a hoihoi pololei loa aku la noloko o kona rumi. Hoomoe aku la oiā i ke kamaiki maluna o ke ko-ki, uhi iho la i ke kapa maluna o kona kino, alaila hele aku la no ka halekuai, e kuai ai i paalole, me na lole oloko, i kamaa, kakini me ka papale; a i ka pau ana o na mea ana i manao ai no ke keiki, huli hoi mai la me kona noonoo nui ana, pehea ana la ke ano o kela keiki, ke pau kona lepo i ka holoi ia, a komo .aku hoi 4 kona mau lole hou. Ua 'hele a ahiahi loa, ala mai la ua wahi keiki nei, me ka ikaika maikai o konā kino, a mahope iho o ka hoauau ana iaia, a komo ! mai la i kona mau loie hou, kahi mai la i ka lauoho, i ka nāna aku,- aole oia o kela k"feiki ekaeka lepo a nahaehae kona lole, xika oia kekahi o na keiki u'i a huapala. Ma ka ninaninau pono anā aku a Mr. Karola i kela keiki, i loaa mai ai ka ike, oloko o ka hale ilihune kona wahi noho, a mamuli o na hana ino me ke ku maoli no i ka hoomainoino, i holo mahuka ai 6ia mai kela home mai, a huikau me na keiki auwana o ke kulanakauhale, na keiki e hoolilo ana i na pa papa i wahi no lakou e hiamoe ai,i ka po, a malalo hoi o na uwapo, ame na wahi kupono ole apau. 0 kona inoa oia o Kimo, a no kona hoi mau e hiamoe maloko o ka pahu o na pa nahaha, i kapaia ai kona inoa o Kimo Pahu. He hookahi no hoaloha pilipaa loa, oia o Tome, he kanaka hana no ke keena kinaiahi. ī ka pau loa āna oka ma'i oke kamaik'i, me k:i ikaika maikai ana mai 0 kona kino, ua hookomoia aku la oia maloko o kekahi kula, a mamuli o ka aelike ana o Mr. Karola me ke kumu kula, no kon.a ukuia aku i kekahi mau dala, mawaho ae o ka uku kula, ua hoohalaia kekahi man'awā nui, ma ke a'o ana ia Kimo, i na haawina, i a'o ole ia aku i ka nui o na haumana. 1 wahi e loaa mai ai kekahi ike e pili ana n«| Kimo ame kona ohana, ua hooikaika loa o Mr. KarQla mahope mai, e huli ia Tome, ke kanāka kinaiahi, aole i poho ia hooikaika ana, no ka mea ua loaa aku la ua kanaka nei iaia maloko o ka halema'i i hookaawaleia no na kanaka kinaiahi, ua 1010, ma o kekahi ulia poino i loaa iaia. Ma ka ninau pono ana aku a Mr. Karola ia Tome i kana mau: mea i ike no ke keiki opio i pane mai ai ke kanaka kinaiahi: "He eono makahiki i hala ae nei, ma kela pauahi, nana i hooneoneo i ka Hokele Adamoa, ma ke alanui Kakelamaina, ua holo aku la ko makou kaawai no ke kinai ana i ke ahi, eia nae ua puni. kela hale i ke ahi, a he mea makehewa wale no ka hoao ana aku e kinai. O k,a makou hana, o ia 110 ka hoao ana e hoopakele i na hale e ae e ku kokoke ma| ana, i ole āi e loaa ka poino. I kinohi, ua manao loa makou ua pakele na mea apau maloko o kela hokele, eia nae iloko o ka nanea, me ka manao ole ae aia he mau ola i koe maloko o ka hale, ua loheia aku la he leo kapalili, mai ka papahele elima mai, ma kahi o ka puka aniani, i ka- nana ana aku o na mea apau, ma kahi o ka leo uwe; aia hoi he wahine e ku mai ana ine kekahi bebe iloko o kona mau lima. "He manawa kela no na rhanao pioloke o na kanaka kinaiahi, no ka mea he hana paakiki loa ka hoao ana o kekahi mea e hele e hoopakele ika wahine me bebe, oiai ke ahi e holapu ana ma na wahi apau. Owau hookahi wale 110 o makou ka m«a ohana ole, a ina no e make aku ana au, no kekahi hana maikai aole no ia he mea no'u e minamina iho ai i ko'u ola, nolaila hoike aku Ia au i ko'u poo ma ka oihana, ua makaukau au e hele e hoopakele i kela mau ola makamae. ''Kukuluia ae la na alapii loloa a hoomoe pololeiia aku la ma ka puka aniani, oiai no na ula o ke ahi, e pi'o ana i o a ia nei, aia.pu hoi na iliwai ke hoopololei ia la ma kahi o ke alapii, i ole ai e pau :i ke ahi. Me na manao koa apau iloko o'u, me ko'u pule mau no nae iloko o kuu naau, ua pii aku la au iluna, me ka waiho ana i ka I maka'u apau mahope, a i hakaliā no a kokoke' au i ka puka aniani. | ua haawi mai la ka wahine i ka bebe ia'u, me ka olelo ana mai, 1 owau kā mea ikaika o maua, na'u e lawe i ka bebe, a mahope mai ! oia e iho ai. "O kela kekahi o na wahine koa, a maka'u ole a'u i ike ai. aole \>ia i hopo iho p*ai ke ahi e hoopuni ana ia makou, eia nāe ma kela haawiia ana mai o ka bebe ia'u, ua loaa mai la ka lole 1 ke ahi, me ka mo'a pu o na wawae ame na lima; a pela pu no hoi i a ia aku ai ka lole o kela wahine e ke ahi. aka nae ua hooiuanawanui 110 makou i ka iho ana mai ahiki ilalo." (Aole i pau.)