Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 40, 6 October 1916 — KA HOOKIPA AME KA HOOLAA ANA O NA LUNANUI C. E. [ARTICLE]

KA HOOKIPA AME KA HOOLAA ANA O NA LUNANUI C. E.

(T nuhiia e Henry W. \Vaiau, Kakauleta, Komite Pa'i, Komite Hoonaauao, a Komite Kokua Kahu o ka Ahuhui C. E. Makua o Lihue, Kaua»; mai ka Peni mai a Rev. Francis K. r]ark, no ka Pono o ka Ahahui C. E. Makua o Lihue, Kauai.) O ka oni a nee ikaika ana o ka manao, ,ar>ic kā akena, a hookelakela wale aiia o na Liiiiemui Hooikaika KrUtiano, me ka hooinaopopo ole i ko lakou mau ano pakahi, e lilo ana no ia i mea hoopilikia mai i ka ahahui ame kana mau hana. O ke alahel» maikai e hooKomoia aku ai ke ano nui ame ka pomaikai nui o ka hana a lakou e lawelawe uku ai, o n° ka hoolaa ana ia lakou ma kekahi anaina hoolaa akea. A o kalii maikai )oa e inalamaia āi o keia hana, m'*) 1 lō kahi e ihalama inau ia ai ka halawai a ka ahahui, a oiai o kekahi hapa |io keia o na hana o ka halawai haipule mau o ka ahahui, nolaila " noho mai no ka ahaliui no ka malama ana i kona mau halawai haipule. a hoolaa mau paha maliope o ka pau ana o keia halawai hoolaa o na lunanui. U inalama ia keia halawai hoolaa o na lunanui C. E. maliope iho o kona kukahi a lioike mua ia ana, a he mea pono e konoia na paahana i loihi k.i noho hoomanawanui ana me ka Ekalesia e akoakoa mai ma ia halawni. O ke kahu no o ka Ekalcs'ia ka mea nana e lawelawe keīa halawai, a ina ua nele ka Ekalesia no ka manawa me ke kahu ole, e lawe ae no kekahi luna Ekalesfa, a i ole, o kekahi mea makaukau o ka Ekalesia i ka hana i manao ia ai na' ke kahu o ka Ekaleaia e hana. Eia iho kekahi mau kuhikuhi ana no na halawai hookipa ana, i hoomakaukauia hoi e Amos R. Wells no "Ka Buke Lawelima ana «Lupanui.. (a i lawe ia mai ai hoi e ka mea unuhi mai ka "Buke o na Ilana C. E." mai a Rev. Ftancis E. Clark.) Ua lioapono ia keia ma ke ano he mau kuhikuhi naauao a maikai no ke ano o ka lawelawe ana i na hana o ia # halawai, i ole ai hoi e pamalo a ano uahoa*V paakiki na hana o ka halawai. Eia nae, aia no ke kupono o ka hoonee ana i keia hana iloko o ka lima o kela ame keia ahahui, e hoomakaukau, hoomaopopo a hoponopono ana i papahana kulike me ko lakou mau kulana liana pakahi,-

Na ka mea unuhi: E hoomaopopoia, o na laina olelo.a mau olelo. pah;t i kaha apo ia, he mau hoakaka wale ana no ka lakou no ka hana e hana «iku ai. —H. W. W. Halawai Hoolaa i na Lunanui E noho ke kahu ame na lunanui e pau ana malnna o k'a awai. Na ka peresidena e pau ana e hōomalu i ka halawai, e hoomaka ana hoi i na liana o ia halawai me kekahi mau himoni hoeueu, hoohoihoi a hooikaika Krigtiano 0 ekolu ka huina, e himeni ana hoi ia lakou apau me ka eleu, a h'oihoi, me ka haawi olē ana i manawa loihi loa e hookauluaia ai ko lakou meleia ana mawaia mau himeni. Na ka peresidena no e koho i kekahi o na lunanui e.-puu ana, e heluhelu mai i ka mokuna 12 o Roma, he mokuna pili no ka poe hooikaika Kristiano. E ukali ia keia heluhelu ana e kekahi lunanui e pau ana, 1 koho ia no hoi e ka peresidena, a i ole oia (peresidena) no hoi, me kekahi pule pokole. I ka pau ana o keia, ala ila, huli aku ka peresidena e paa ana,

a kamailio aku i ke kahu elike nie keia e hoike ia nei malalo iho nei, e'a nae he mea maikai loa ke kamailio īnaoli ana o ka peresidena me kana mau olelo ponoi iho, e kaiele ana no nae maluna o na manao elike «ie ia e hoike la nei, penei: , Na. ka Percsidena: I ka hoea mai i ka panina ho'pe loa o ko makou manawa, e nolio ai ma ke ano he mau kauwa a lunanui i koho [»ono ia e keia Ahahui Hooikilika Kristiano o na Ma-'i kua, (a ina e komo pu mai na lunanui o na Ahahui Opio, Kuwaena ame l'okii, he mea pono 110 e hookomo pu ia mai lakou ma keia hoike ana a ka yeresidena, (na ka'mea uuuhi keia.) Kolaila, ke waiho aku nei inakou apau loa i ko makou mau komisina a kulana oihana pakahi i keia manawa ano. He mea oiaio ua nui no na hemahema i. hanaia e makou, a ua pinepine oo ke kuemi ho ; pe ana ma na hana a makou i liooikaika a manaoio maoli ai e loaa ana he pomaikai nui no ka ahahui. Ke nonoi nei makou i ke . Akua e kala mai i ka māliau'pnau hQW«.iapau i hana ai ma ka . hoohemahema A hana ole ana, a i olf ma ka hana ana paha i na hana i kupono ole no keiā (a i ole mau) ahahui ame na kulana hana pakahi i haawiia ( mai ia lakou. Ke waiho nei inakou imua o kona mau kapuai aloha na hana apau a makou i waiho iho la, gie ka holopono ole, a Nana no auanei e kokua mai ma ka hooponopono ana ia lakou pakahi apau, i IM&' ai ka pono oiaio mai laia mai 'n6' r ka pono o keia (a i ole mau) ahahui. > | Na ke Kahu: He mea pono no, ina kupono ole keia mau manao, e hooponopono ia no keia mau manao me ka." paku'i pu ana mai no hoi i mau manao ' hou i kupono i ka manao o ke kahu a i k# kulana loli lAau o ka (a i ole na) ahahui. E oluolu mai na lunanui ame na lu-. nahoomalu o na komite o keia (u i ole mau )ahahui 7 e ku ae iluna. (E ku ae keia poe apau ,a e hoōmana.wanui i ke

ku ana pela ,o kela ame keia ma ko lakou mau wahi iionoi iho no hoi,. Ke hoonani nei au i ke Akua, e o'u mau XK>kii iloko o ka hana a ka Haku, pela pu no hoi keia (a i ole mau) ahnhui, e hoonani'fiu aku ai i ke Akua, no ka oukou jnau kupaa ana me ka oiaio ma ka oukou mau hana no ka ahahui a ouk«»u i pili aku ai. O na haua apau a oukou i hana ai no Kristo, ua loaa mai iio ka nono mailoko mai o lakou me ka hakalia ole. *Ma ko oukou kupaa ana me ka naue ole ma ka oukou mau hana, ma ko oukou kupaa a ana aku ia oukou iho i na koi pono ole ana a ko oukou mau naau ponoi iho, ma ko onkou hooikaika pauaho ole ana,

oiai oukou maluna a iloko v o na palena 0. ko oukou mau kulana pakahi iho, e hoomahuahua ana hoi i ka ikaika hana 0 ka ahahui, ame ke kaualako pu ana mai i ka naau o na lala e pili mai me ka llaku, a ua a~ hoohanohano pu ae no oukou ī'a oukou iho iloko > Kana hana; oiai uaWaiho mai la oukou i ko oukou mau kulana pakahi i keia manawa, ke haawi aku nei īnakou 1 ko makou hoomaikai ana ia oukou, me ka -iini nui a.na e loaa ia oukou ka prno nui ma o ke Akua la, maluna a maloko o na alahek' like ole o na hana hooikaika Kfistiano e waiho mai nei mamua o oukou, a i lioike no ko inakou hauoli no ka oukou mau hooikaika ame ka oukou mau hana ana, ke nonoi aku nei au i ka (a i ole na) ahahui holookoa e, ku ae iluna a e hoonani aku i ke Akua ina ka mele ana i hookalii pauku o ''Lulu i na Hua," a i ole *'Hele Au me lesu ma na Wahi Apau," hq himeni paanaau lioi i na liooik.aika Kristia.no apau. (Pau keia, alaila e haalele iho na lunanui e pau ana i ka' awai, me ka liookoe ana i ka {"(•residona.) •Na ke Kahu: Mr. Peresidena, e oluolu oe e'hoike mai i na lunanui i koho hou ia no . keia makahiki e nee nei. .'Aluila, ( iitijihehi inai ka peres ; «lena i k'a o na lunanui, m.V k?i boike 'pu au < hiai i !co lakou mau.k 'lena pak'ihi A i ke kaheaia ana.;•» leo lakou m.iu iroa ['..:-ahi, e hele mai l ikou a ku mapiua pono iho awai ma ke kulana pio. Alaila e hoi aku ka peresiilena e pau ana a nolio me ke koena o na lala o ka ahahui. iAa nae ua koho hou ia ka peresidena e pau ana, e lawe no oia i kona kulana ma kona wahi iloko p ka pio a kona mau hoa lunanui •e ku ana.—Na ka mea unuhi keia.)

Na ke Kahu: . E na lioa hooikaika Kristi,ano ; o ka hana i hookau ia aku maluna o ko oukou mau poohiwi pakahi e ka .mana koho o keia (a i ole mau) aliahui, no ka lawe ana mai, he mau hana no ia i maopopo lea a moakaka pono ko lakou mau kumu ame ko lakou niau ano, e kikoo.ana hoi iwaho a jmua, a iloko o na paia o ke ao pau ole. E liana ia no lakon apau elike me ko lakou mau ano pakahi. Aole palia he hana i oi ae ke pookela, pomaikai ame ke koikoi elike me ke ano o ka hoomaopopo ana i ke kulana o ke kukulu ana i ke ano o ke kanaka (eharacter). Un hnnwiia ia oukou i keia la he pono a he pomaikai nui". Ua komo mai la oi'.lyiu i keia la iloko o na palena o keia mau kulana i liaaH'iia mai la ia oukou iloko o kekahi wa kupono a kamahao loa iloko o ko oukou ola ana. A elike me ko oukou alakai pono ana i keia mau.lala o keia (a i ole mau) ohahui, me ka oiaio ,e loaa pu an'a no ia oū kou a i na lala 6 keia (a i ole mau) ahahuukekahi kahua paa, oni ole np ka i>rno o na hana hooikaika Kristiano. 1 \ Ke paipai ikaika aku nei au ia oukou, mai hilinai maluna o ko oukoa mau naauao iho, no ka hoonee ana i Kana hnna imua. E pono e loaa kela hoomaopopo mau a.na i ko ke Akua kokua, oiai o ke alahele wale iho la no ia lilo ai kakou apau i mau paahana wiwo ole, liopo dle a hoomanawanui no Kana hana. Ke paipai hou aku uei no nu'iu-oukou jnai hoolilo i kahi ikaika hoonee hnna a ko oukou (a ahahui o keia wa, i wahi kuleana no oukou e.i iho ai ua lawa ia no ka ahahui. He mea pono e hoolilo ia keia olelo "Oi Kelakela" (Excelsior) i moto no oukdu. Ua koho keia (a i ole mau) ahahui ia oukou no ka hana ana i kona (a i ole i ko lakou) mau hana me ka holopono, a ke koi aku nei au ia oukou e hana i ka hana i hookauia aku ma-

luna o oiikou nie ka uhane e hoopunann niau ana iloko Ona, Nona hoi ouliou i , lilo ai a o hana aku ai. I loaa ai ke- j kahi mau ouli mnikai no ka hoike ana ' mai i ko oukoi i na hana i hookauia .pk.u o. oukou, ke no j noi aku. nei au ia oukou e puana pualu mai maliope o'u i keia mau olel.» a ka Haku lesu, "Ua hele mai ke a ke aole no ka hookauwa ia mai, • aka, no ka hookauwa aku." (E puana pualu na ,i keia.) j

Na ke Kahu: E oluolu oe e 5Jr. Peresidena e hoike ae i na lunalioomalu o no komite āpau o ka ahahui i koho hou ia. (E heluhelu mai Jca peresidena hou • ka papa. inoa o na lunahoomalu o na komite'.,apau o ka ahahui, a e honmanawanui na lunahoomalu e ku pela, i ka wa o ko lakou mau inW pak'ah'* e kahea ia ai.) Na ke Kahu: Ina e kupaa oukou apau me ka oiaio iluna a .iloko o na mahele hana like ole o keia, (a i ole mau) ahahui i hookau aku ai maluna o ko. oukou mau poohiwi pakahi, aole e nele ana ka loaa mai o na manao ulu maikai mailoko mai o na manao ikaika iloko o oukou pakahi no Kana hana. A

ina e kupaa oukou me ka manmio ole a hoomaloka, e lilo ana no ka hoopalaleha wale ana i mea keakea mai i ka holomua o keia (a i ole mau) ahahui. He mea hoohauoli nui mai no i ko makou mau manao ka ike āna aku ua kaikai ae oukou i ke kulana ikaika hana 0 ka ahahui, a i kekahi mau annu kiekie ae i keia makahiki e nee nei, mamuli hoi o ka oukou mau alakai nauu no a makaala ana. E liuli nui aku oukou i mau papahana hoonohonoho miki--01 a miomio na oukou pakahi me ka pauaho ole no ka ahahui. E heluhelu nui i na buke i hooniakaukau ia no na hana C. E.. E launa pu me ke kukakuka pu aina me ka poe makaokau a loea ma na hana C. E. E waiho mau i kau hana imua o ke Akua iloko o kau mau leo pule. A i ko oukou hamv ant» i kekahi hana mai hoohemahema i na mea liilii. A mai haawi 110 nae i nih. nawa no na mea liilii e uhipu mai ai i kou mau manao ikaika a maikai no ka hoohana ana 110 na hana nui a koikoi iloko o ka ahahui. , E hoomanao ia l'aulo, a i like ai me ia (Paulo) e haawi i ko oukou ikaika no na kanaka apau; hoao ano apau e lioopakele i ka uhane o kekalii o lakou. A i hoike ku•ono no ko oukou iini nui*ina ma o ko \risto ikaika wale no e hiki ai ia oui ke hana i Kana hana.-ke nonoi aku nei au ia oukou e puana pualu mai mahope otu i kekahi olelo kaulana a iiUnaolelo Paulo, ".E hiki no ia'u na mea npau, ke kokua mai o Ivristo ia'u." (E puana pualu 'mai na lunahoomalu apau, alaila e hoi ke kaliu a noho me ke anaina o na lala, Uoe ka peresidena i koho hou ia; e ukali pu ia ana hoi ko ke kahu hele ana e na lunanui e ae i koe.) Na ka Peresidena: I keia nu,nawa ke nonoi aku nei au e ku kakou apau iluna me ka himeni ana i hookalii pauku o ka himeni "Hana hoailoni* lioi no ka hui ana o ko kakou mau manao iloko o ke apo o hookahi ka manao ana e loaa na manao kiekie a pookela loa no Kana mau hana ame na pomaikai. (Pau keia, alaila e kamailio hou ka peresidena.) Nu ka Peresi(Jena: I ko kakou'lioomaka ana i ka kakou mau hana hou o keia makahiki e nee nei, he men pono ia kakou e hoomaopopo pono i ka kakou mau hana. pono e hana ai no na manao ame na loina kumu (fundamental principleB) o keia (a i ole mau) ahahui r E hoomanawa'nui no kakou i lee ku ana pela, a e puana pualu pu no hoi ];akou apau ika olelo hoopaa ( a ke C. E. (Pau keia, e hoomau no ka peresidena i ke kamailio ana.)

Na ka Peresidena: Ei.kulou kakou ai«au me ka pule hamau (silent pray«r) ana no kekahi mau sekona pokole wale nOi e nonoi ana i ko kakou alakai ike ole ia ma ke kino no Kōiia hoomaikai" ana mai i na hana apau a kakou e hana aku ai Nona. Pau ka pule hama\i, e alakai aku no au ia kakou apau me ka pule hopunaolelo k (sentence proyer), e hoike ana no ko kakou mau nonoi ana no ka holopono o na liana upau o ka ahahui. Alaila e hookuu no ke kahu i keia lialawai mo kekahi pule hoo* I laa. (Na ka mea unuhi-—E melo pū ia kekahi himeni me ka nahenahe loa, elike no me ia e hana mau ia nei e ka ahahui.) * (E noho mai • ka halawai haipule a hoolaa kumau paha, e lawe ana lioi ke alakai i ka noho 110 ka hoomahi ana.)