Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 43, 27 October 1916 — HE PANE I KEKAHI MAU MAUNU KII BALOKA A NA DEMOKARATA. [ARTICLE]

HE PANE I KEKAHI MAU MAUNU KII BALOKA A NA DEMOKARATA.

Mr. Lunalioomalu o ke Kuokoa, Aloha kaua: —E Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa, e ae mai ia'u e pane i kekahi mau kumu a na Demokarata i manao ai pela iho la e pono ai e kohoih aku kana mau moho ma keia la 7 o Xovemaba e hoea mai ana. Penei iho ua mau kumu la, i hoikeia ma na papao ka Nupepa Ke Aloha Aina o ka la 20 iho la:' I ole e komo mai na limahana o' na aina e iloko nei o ka aina. He ninau lahui keia, a o ko Amenka Huipuia loina kalaiaina no ia. Ina i paa o Amerika i ka ipuka o na limahana, me nei aole e ikeia o Peresidena Wilson ma ka noho pcresidena o kela aupuni nui o keia poepoe honuaN O kona mau kupuna, ua maau hele mai lakou mai kela poepoe hikina o ka honua e ulupaia mai !a- e ke kaua, a hookawowo iho ma na lepo o Amerika. Mai ka hoopae limahana i loaa mai ai kekahi alakai nui 0 na hui uniona, a he kanaka hoi e ku nei, aole wale no ka pono o kona lahui iho, aka no ka |)ono o na poola i olohani iho nei, o ia o Fred Makino., .Nana mai e na Pemokarata ,ina paha ua poho ke komo ana mai o na limahana ma .Hawaii nei, aole palia. Na oukou e hoonui aku i na mea i .koe. I ka ukuhana. I ke au i nolio ai ka hapanui o ka papa iukaniai o ke Kalana o Jīonolulu pei e na.,Demokarata, a ,h0 Dempkarata hoi, ioaa aiiei i na limahana o ke kalana ka ukuhana o eīua dala o ka la? 0 ka paea a keia makapeni i ik'e a\, i ke «iu o na Eepubalika, i loaa ai i ke kanaka lipiahana alaiiui ka uku o elUa dala o ka la. Kohukohu ole hoi kau wahi kumi», e Aloha Aina j hoike mai iiei, iija e koho i na Repubalika hoo,emiia na, ukuhana o na limahana. Ma Manoa, kahi e hpohanaia nei ka hana njalalo o ke kanawai auhau alanui alo, o keia ukuhana no, a pii. ae i ka elua dala me ka hapalua, ke loa'a uei i na liipahana malaila. Auhea ka hooemiia o ka ukuhana malalo o ke aīakai. ana a iia Repubalika? Ina paha iā o.ukou karata e pehiia ai keia, maikai loa, no ka mea i ko oukou au no i ikeia ia mea, he hooemi ukuhana.

I ole e ilihune na waliine a kakou. I ole e pploli na keiki a kakou. E na hoa Hawaii o'u, ua kahikp l.oa, a ua hoopoinaia hoi ka mooldlo walphia o Amerika Huipuia. Aolo loa mamup, a,ku, aole hoi mahiope mai' nei i ikeia ai kekahi wi nui ma •Amerika ; el\ke aku me k<> kau hōopouopono a na Depokarata mala,io o Peresidena Kalivilana. Aole loa i ikeia kekalii nohona pololi a ilihune i ke au o na Eepubalika elike aku me ko na Demokaratfi. Ilaila ka ilihune, ilaila ka pololi, ilaila na auwe ana. Ilaila i welve Kamamaia mai ai na haleaina no ka hanai ana i rta lima ■hana ame ka lakou mau keiki ame na wahnjej ilaila i ikeia ai kekahi huaka'i nui o na limahana e hele ana i ka Āhaolelo o Amerika e noi ai i hana i lpa» ke ola ana. Pehea oe e Aloha Aina e manao nei e alakai mai ia pukou maluna o ia nina.u, ina o ka mea i ikeia ma ka moolelo o ka la.welawe aiipuni ana o na Repubalika, aole ilihnne, aole polpli, aole na auwe ana? Aohe i ha palaia ka moplelp lawelawe .aupuni a na Rep.iibalika ia mau atio o kō ke kanaka ola ana, o oukou, na I)emokarata, kaj paa ka moolelo ,a e heluheluia ana ia moolelo e na hanauna hou e hoea mai ana. Aupuni Ivomisina. Ke hoo.mau mai nei no na DemokBrata i ke kau ana mai ) i ka welu ulaula o ke #upuni komiaina j i tnea hoomaka'uka'u i na Hawaii. 15 na Hawaii, aole loa he kahuahaila o ka aoao kalaiaina Repubalika e kakoo ana i aupuni komiaina, aole loa; a o ka we'lu ulaula 0 keia ano aole be mea pono e maka'uia aku. Me lie mea'la, o ka aoao Demokarata ka aoao o-ke aupuni komisina, a no ka mea, o kana ia, e walaau mau mai nei me ka ike no ,aole na Rfepubalika i hoopaa ia lakou maluna o | ia ano «aunu ekaeka. I ole e lilo na aina aupuni i na mahiko alunu. Nohea mai k,eia wahi k\imu au, e Aloha Aina, e palealikali mai neil I ke au hooponopono aupuni na Repu balika, malplo o ka hookele ans a Kiaaina Frear, i ikeia ai ka wehe pui ia a|ia o. aina aupuni np ka hookuonoono ana. . Ua īaweia mai kekahi mau aiwa waiwai nui lpa, mahope o ka pau ana o na hpplipialima, a weheia p.ku i mau bome hpokupnoono, a o ka ppe no ,i kii i mau aina n plakou, o lakou no ia e .ohi nei i na ppmaikai. I ke au hpoppnppono Repubalika i auwe ai na mahiko no ka hoolimalima hop ole ia akp o ia inau a.ina me lakou. Auhea ka oiaio o kau e walaau .mai nei, p Aloha Aina, Auhea kau hooponopono aina aupuni i ikeia ae nei, iloko o keia mau makahiki aneane eha o ka noho mana ana o ko oukou pohai? He moolelo ko na Repubalika maluna o keia ninau i kulike ole me kau e haanui mai nei, a ma kekahi aoao hoi, he moolelo ko na Demokarata a 'u e ninau nei, ehia mau aina aupuni e paaia ma! nei na hoplimalima e na mahiko i kiiia aku e na Demokarata a wehe ae i mau aina hookuonoono? Ina he mea hiki i ke Aloha Aina ke kuhikuhi mai i aina aupuni i weheia i ke au- hoopopopono a na Demokarata, wehē aku au i kuu papale iaia. O i p

ka. O ka lua, o Kiaaina Pinehama, ao le loa ona makemake e kakoo i ka hookuonoonoia o na aina aupuni, a o kona makemake no e lilo no ia mau aina i na mahiko. Ina e heluhelu oukou, e kuu mau hoa Hawaii, i na mea oiaio i.lui-, naia e na Demokarata, ma o Pinehama la, pili i ka ninau aina aupuni hookuonoono, auhea ko oukou pomaikai? O: ka maliiko a Aloha Aina e walaau mai. nei kn i pomaikai ma na lawelawe ana a na Demokarata. I ole e hoohaikiia na lianawai nina. l T a ike kakou mnluna o ke knhuahana o ka aoao kalaiaina Rep,ubalika, o na kanawai maikai a hoohaiki ole na mea l makemakeia ka na moho o ia aoao,.e, 'hana mai ai; a aole he wa i ikeia ai ka' lioi hope ana o na Repubalika ma ka lakou mea i hoopaa aku ai. Aole no paha i ko i ka manawa hookahi, aka ua hoomau aku i ke kikeke ana a loaa mai, aole hoi elike me kau e Aloha Aina e manao wale nei. I ole e pii hou ae ka uku ohua o ,na moku; i ole e pii hQu ae ka auhau o na ukana. E na hoa Hawaii, maluna q keia mau mea elua, ua hookaokoa na Repubalika, ma ke kapawai, a ua ku a ke h,ana nei kekahi papa nieniele.maluna o ia mau ninau. Ina aole i hanaia kekāhi kanawai o ia ano e na Repubalika, me nei aole hiki e loaa mai kekahi mau hoohalahala maluna o ka nmau auhau ukana, a hooloheia elik'e me ia i ike | koke ia iho nei e pili ana i ka huimoku holopiliaina o Poka ma. Ina paha aole I i hana mua ia kekahi kanawai o ia ano, ! ua hiki loa i ka hui o Poka ma. ke hana mai elike me ko lakou makemake; aka, ua ako mua ia ka pua, e na Repubalika; waiho aku i. na hoohalahala o ia ano imua o ka papa a ke kanawai i hookaawale ai. ' O ka na Repubalika keia, auhea kau Aloha Aina ame kou poliai ? I ole e leomo ka aina iloko o ke kaua, Maliea Ja i loaa mai ai keia opala haule'a ke Aloha Aina, Ke hoike akiu nei keia makapeni imua o kuu lahui, ua komo. ka aina iloko o ke kaua, malnlo no nae o ke alakai ana a kekahi kanaka hoohewale, a o ua kaiiaka la he Demo'karata. He ninau laliui keia. O na Ilawaii i loaa ka naauao ma ka olelo Jieritania, a i heluhelu i na mea i Jajyelaweia e, ka Dempkarata. pili i ke aupuni o Mekiko, e ike ana lakou a ua. komo ke aupuni i ke kaua. Aka, elike me ka'u i hoike mua ae nei, ua kaa ke alakāi ana malalo o kekahi hoohewa:e a iwikuamoo ole elike .aku me ka Peresidena Wilson ano. He kanaka alelo lua o !WilBon. He kanaka puni oihana o Wilaon ,a pela iho la i maka'u ,ai oia i k< kukala kaua maoli ana ae e ike ia aku

ai e ka lehulehu. O kona pouo knua i nāna ni, a o kc ola mnkaiuae o nn kanaka wa Mekiko, ko 'lakou nmu oihana imi waiwai malaila, amo ko lakou nolio ul«kolako ana, aole oia i «nana aku. Oaha ia lat O hoopilikia nku i kekahi hapa o ka lahui Ameiika e munaolanu aku nei mai ia lakou mtti e loaa ai na kakooia ma ka la 7 o Novemaba c hoea aaai ana. Ikeia !a. o 'kuu lahui, ke hoike aku nei keia m:<kapeni, ua eha o Pcreftulcna Wilson i ka puka ana mni o ka olelo liooholo a ka.lunakanawai kiekie o ka oihana ka uiv aina o Amerika, e olelo ana penoi: /'Ke ku nei ke kaua mawaena o nn āiokuaiua Huiia ame Mekiko. O ke komo ana aku o na Amcriku iioko o Meleiko, he kaua waoli no in malalo o ka manao o ka pauku 58, kanawai pili kaua; a ke ku nei ke kauu mamuli o ka mea oiaio i Ikeia o ia no ko Amei-ika hooko ana aku i kona mau ma ka mana o na mea kaua, a nui kfe ano hoi i lawelawe mau ia i ka wu e kaua ai. M Owai la ka i hoike i ka mea oiaio, o ke AloJia Aiwa anei. a : ole o keia lunakanawai anei, oia o Bilikedia Kenerala E. 11. Crowder, k:i moa n;ina ka olelo hooholo maluna aef 'Maluna o ka ninau peresidena, aoli; lem o kakou wahi leo malaila; aka, lio mea pono e hoonaauaoia kakou malunn oiia mea. He minamina no nae i ka hiki ole ia'u ke kalele nui loa aku mnluiia o keia ninau, o pau wale kekahi māu kolamu waiwai nui o kau nupepa » klipono e hooliloia ma na mea e walwai kuloko iho ai kakou. He nui na manao i koe o ke Aloha Aina a'u i makemake ai o hoike i ko'u manao maluna o ia mau mea, aka "mnmuli o ko'u noonoo ana, ua lawa keia no keia manawa, oiai he nui na manao waiwai e ae e hoopihaia ai ma na kolamu o kau nupepa; nolaila, e Mr. Lunahooponopono ,c oluolu oe e hoonaauao laula ae i ko kaua lahui i ole hoi e manno maoli ia mai, he lapuwale loa h6i na Repubalika, a o na Demokarata hoi ka -iilelile loa. Me «e, e Mv. Lunahooponopoiio amw na keiki limahei o koii mau mikini hoonoho hue ko'u aloha nui. . Kou nō a mau, SIMEON Iv. NAWAA. 1 +++-. LONG BRANCH, Oct, 25.—Mahope iho o ka malama ia ana o kekahi aha kiika loilii rae ka Peresidena Wilson ma ka la i nehinei, ua hoike ae la o Henry Ford, ke kanaka liana kaa otomoiiilh, alctt ana'oia i ua wāhftie e hana maloko o- kona mau lialeUuna me ka uku pu aku ia i«liou ma*.una p ke kahua ka ukuhaua mo : na kaue.