Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 43, 27 October 1916 — MAHALOIA KE KOMISINA AINA AUPUNI HOU. [ARTICLE]

MAHALOIA KE KOMISINA AINA AUPUNI HOU.

I Ma ka roalima oka pule i hala iho ' In i kakauinoaia ai ka palapala sild no ka aina o Kapalu, ma Kohaniiiki, Kona, Hawaii, e Kiaaina Pinkhaiu, mahope o ko Riv«nb\irgh hoomaopopo ana i na mea apau e pili ana i keia aiua me na dala i ukuia i ke aupuni, aole nae i hoopukaia ka palapala sila. I'enei ka moolelo j»ili i koia hanu: I ka makahiki IS9O, oiai o Kalakaua ka moi, a o C. N. Bpeneer ke kuhina kalaiaina, ua weheia he mau aina lehulfhu 110 ka hookuonoono an'a, nialalo o n:i kanawai home hookuonoono o ka ISS4, a o kekahi o na wahi i wehein, o Kolianaiki, ma Kona, Hawaii. l.ehuleliu wnle ka poe i lawe i mau apana. Iw:u-na o in poe, o Kapalu kekahi, me kana keiki hanauna me J. W. Haau. Mamuli o ka hoomanawanui ana no ke kahi mau makhiki, ua kaa ko J. W. Haau aina a loaa ka palapala f»ila. No Kapalu hoi, ua hooikaika elemakule a hil'.i iloko o Aperila, lft9B, i .kb au ia B. Dole e noho mana ana maluna o ke aupuni P. G., pau kona aina i ka ukuia. O ke kumukuai o ka aina i 'iii inakahiki 1890 he .i'09.30, i ke kaa pau ana 110 nae, ua hiki aku ka huina i ka O ka.mea hilu. niai ke kua ana o ke 'lalu ahiki iho nei iloko o ka mahina 0 Lune o koia makahiki, aole hookahi men oloko o ke keena aina i hoao iki • harra i ka pono o ka poe ilihune i ,»oi»kaa pololei i ka lakou elala. K ole iia lioolana ana a keia nupepa i na manao pale a Sfcnatoa W. ,1. Ooelho no na «ihiiuk.ii lihilnii wale a Jesse inuihi i •-e .Miiiiiua, ke komisina aina aupuni, a .«> Loeiiio no noi, malaila i ike iho ai o Haau me na ohana moopuna a Kapalu, .ie .wuhi- maiiikOlaaa no l;a loaa o ke i .>ila o na aina. Nolaila, ua hoiliili like I i nuiu wahi kenikeni a lawa, holo mai i ' [ ai o ilaau e hui me 'ke koni.aina. | 1 kona hiki ana ma ke keena aina, j ua kokua nui. ia oia e Ooelho,- u rnaiiiiili i. Ka oluolu o Rivenburgh, ua kauulmia o Ooelho e imi i na niea oiaio i.pau e pili ana i ko Kapalu aina. Me | ii.iuu r.ui i imiia ai aliiki ika loaa una o na rnca apau, elike me ka Haau 1 hoike ai. Nolaila ua hanaia ka palapala sila a waihoia aku i ke kiaaina. i uo ke kiaaina hoomaopopo ana i na inea e pili ana i keia aina,. ua kakau koke oia i leona inoa me ke kauoha pn .ana'e huli koke ia na buke 'o ke ki>ena aina i hoomaopopoi'a ai ina he poo hou aku kahi i uku i ka iakou dala m'e ka .« aa ole o na palapala sila. I 1 ka. loaa aua o' ka palapala sila ia Kapalu, Ua hoopihaia oia me ka haiioli, a mainiia o koi;a haalele ana i ke keena -iiina me ka palapala «ila, ua liaawi ae oia i kekahi mau olelo kalokalo hoomai kai i jia /Ltoni e papahi iho i na hoopomaikai/ana maluna o ke komisina, :<e kiaaina me ke oiwi nana i koleua mii • i:iia. \\*ahi a Ooelho i keia ke6na: "Ile 'iiUi ka poe i wahawaiia e ke \oniisina pau iho nei, aole i hookoia ka ihake: make o ka poe ilihune; aka, i keia mau :mrfhina, lehulehu wale na hana kahiko i ;iawelaweia me ka pololei a.ua hauoli no hoi ka poe no lakou ia ppmaikai. Aka, he nui wale aku koe, aole i maoia makou, N.olaila ') makemake ni kf komi.sina e kokua na nupepa ma kie.kono nna aku i ka poe apau i hoo piĀkia ia nia na aina hookuonoono a i u hoi i ka lakou mau dala me ka loaa ole o ko lakou mau palapala sila, e leku po]olei mai i ke ,komiBina, a e Joaa no nu kuhikuhi pololei e poho ai." He mea pono i ka poe i komo nialoko o uiau haawina poliihihi ho ko 'lakou- aina hookuonooiio e hui kino, ,a !i olē e. li'ka p.ololei no i ko komi.sina ali)a aupuui, ia Mr. B. CJ. Rivenburgh, i loY\a ,na alakai hoomama ana. '