Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 44, 3 November 1916 — MOOLELO O KA AHAHUI EUANELIO AHAHUINA O KA MOKUPUNI O KAUAI AME NIIHAU, KAU O OKATOBA, 1916. [ARTICLE]

MOOLELO O KA AHAHUI EUANELIO AHAHUINA O KA MOKUPUNI O KAUAI AME NIIHAU, KAU O OKATOBA, 1916.

Poakolu, Oct. 18, ho*a Q:3O a. m., malamaia ka hapalua hora haipule e ka Lunahoomalu Bev. I. K. Kaauwai, me ka himeni Jl2, L. H., pnle, himeni hou 115, a alakai mai oia ma Euanelio a Mataio, ma ka mokuna i 2, pauku 9, "Aia hoi ka Hoku a lakou i ike ai ma ka aina Hikina, lele e aku la ia imua 0 lakou." , Olelo mai ka poe" : Akaakamai, elua ano Hoku i hooniaopopo la mai, he hoku hele a he hoku paa. O keia hoku hoi he hokulele, 'aja he poe hanai hipa ma ke kula, ike no lakoi i keia mea maiamalama ma ka lani na leo e hooho ana, ike pu no lakon i keia hoku e lele ana. Eia paha ka ninau nni, Owal na hoku, iloko o na Ekalesia? Eia na mahele iloko o na ekaleaia. Na kahu ekalcsiaj 2, na kahu kula Sabati; 3, na pereBidcna o na Ahahui ■('. E. A pehea aku, ae Na hoahanau o na ckalessa, e napa ana lakou 1 na kahu ekaleaia, i ko lkkou kupono, makaukau, i kona ano haipule i'o, kona āno oluolu, haahaa, akahai, a aloha i | ke Akua,'ame kon'a mau hoahānau, a ! ike na hoahanau i na ano maikal apau i d kona kahu e hahai ana no oia iaia, a pili aku i kona kahu me ie aloha roc kona naau apau iaia. > Pela no i na kahu kula Sabāti, na kumu ame na haumanā, e pipili ana lakou i na kahu kula Sabati, ,oluolu, a hoopono ma ila hana i pili i ke kula Sabati, ka launa oluolu me na kumu papa kula Sabati, na haiimana.o ke kula Sabati, kona ano hoopono', ame kona ano malamalama na hana o ke kula Sabati, na haawiiia 1 ame kana alakai ana, ike na kumu nie na haumana, i kopa ano makāukau a pipili aku lakou iaia, hahai aki* i'aia, no ka mea, ua ikeia kona malamalama ame kona aloha i kona kuiā Sabati a hahai ,aku lakou iaia elike me i hahai ai i keia hoku. Na Magoi ka poe hahai. . Wahi. nae a ka r.via haiolelo i», Ipal manao, e nana aku i kei£. ."" r <-»&iKi ae, f> lole ana paha, ka malamalama, mai na kahu ekaleaia, nā kahu kula Sabati ame .na peregidena aku, eia nae, e ku iluna •nn. haipule o ke Akua a hoike aku i ka malamalaina o kou hoku, ,ma na Kana ponō apau. A hoopauia ka hapalua hora hftif)ule me ka him'enlr"£nft i ka hi-° meni 19(5 o ka L. H. ame ka pualu ; ana 0 ke anainā i ka pule a ka Haku. Na W. Ellis, ka lunahoomalu a elele jrna ka aoao o ka Ekaleaia Hawaii o.Li: hue, i hookipa a kontf. aloha mai i ka Ahahui Euanelio Ahahuina o ka Mokupuni o Kaiiai, na lala alne na hoa o na aha e ae i akoakoa mai, ke haawiia aku nei ka ]uakini;ka haleaiha, ka ai, ka i'a ame na mea apau no na haipule o ke Akua, oiai keia mau aha e malama ana 1 na hāna e hooholomua ia ai ke aupuni S> ke Akua iloko o na ekalesia o kakou. Ua apo aloha mai ka lunahoomalu o ka aha, me na hoomaikai nui ma ka aoao o ka aha, ka lunahoomalu a elele ame na hoahanau o ka Ekaleaia Hawaii o Lihue. A hoike hou mai ka lunahoomalu, e kahoahoa ana i na lani ua weheia na hana' no ka ahaolelo o ke aupuni o ke Akua, ame kona mau haiJmle ma keia aha. . < Ma ka pau ana o keia hoolauna h hookipa ana, ua hoomaopopoia na lalā 0 ka Aha Makua i liiki kino mai: Waioli, W. K. Samuela, kahu, E. Kuapuhi, elele; Koolau Huiia, Rcv. B. Puuki, kahu, J.immie, Werner, elele; Kapaa, Rev. I. K. Kaauwai, kahu, L. JMundon, elele; Lihue Hawaii, W. Ellis, elele; Lihue llnion, Rcv. J. M. Lydgate, kahu, J.M.Kaneakua, elele; Koloa Union, Rev. J. M. Lydgate, kahu, b. K. Kapahee, elele; Koloa Hawaii, iiev. S. K. Kaulili, kokua kahu; Waimea, Rev. jl. A. Akina, kahu, J. K. Kapuniai, eleJe; Hanapfepe, Bev. J. A v Akina, kahu, Mrs. Fanny Sabo, elele; Lihue lapana, Okamoto, kahu; Koloa lapanā, Rev. Kuboki, kahu, Ichinoze, elele; Hanapeipe lapana, Rev. T. Oho, kahu; Kekaha Japana, K. Shiraishi, Waimea PtilW,. Rev. Hoy. Fu, Hanapepe Pske, Rey. Lai Yuet Fu, kahu; Koloa. Filipino, Rev. J. Alba, kahu Valentine Oobach.a,- elele;; Lihiie, Ftlipino);Mar<iianno Mediavil, elelep Koloā Filipino, Parcianno Tabelana, elele; . Kaheaia na lala mau o ka aha: Rev. H. P. Jufld, Rev. J. P. Erdman, Rev. A. Akanā, D. K. Kapahee, Wm. Ellis, J. M. Kaneakua, J. K. Kapuniai, Wm. Werner, A. G. Kaulukou, ame-J. H. K. ( Kaiwi ame Rev. F. Scudder. Na Mr. Werner he noi i kokuaia e ke Kahu J. A. AKina ,e hoi naai na lala o ka Aha Makūa ma na noho mamoa nei, a kauoha' koke ka lunahoomalu i' m* lala o ka aha ,e hoi koke mai ma na noho mamua.' Noi hou mai o Mr. Werner, i kokuaia e e lilo o A>; G. KtSulukou i maheleolelo no keia aha, ame na aha e ae elua. Na J. M. Kaneakua i heluhelu mai i ka lakou hoike papa kuhikuhi hana no 1 ka Poakolu, Po'āha ame ka Poalima. i Na manawa' hapalua hoia haipule, mai na hora 9;30 a, m. a 10, Na mana-

; wa hana o ka Aha Makua, aatii na hora a 11; na manawa haiolelo hoeueu, mai na hora 11 a 12 m. No ka Poaha ame ka Poalima, o kei* manawa like no. No ka manawa paina 0 ka manawa o ka Poakolu ,o ia no ka manawa like o ka Poaha ame ka Poalima, na kakāhiaka apau, hora 7 a 8 a. m. Na awakea apau hora 12 a 2:30 p. m.; na ahiahi apau, hora 4:50. Na haiolelo hoeueu, "Ka lini," Kev. J. M. Lydgate; "Ke Koikoi," Rev. Akaiko Akana. Na haiolelo hoeueu, no ka Poaha, "Ke Koikoi o ka Pule," Rev. J. P. Erdman: "Ka Pomaikai Nui o ke Ola Haipule Ana," Rev. H. P. Judd. Na haiolelo hoeueu, no ka Poalima, "Ka Maemae ma ka Home," Miss Mabel Wilcox. Na ke Kahu Kaulili, he hoololi ma kahi o ka manawa i hoikeia no ke Kula Sabati, o keia la; e lilo ia manawa no ka Ahahui C. E., ua hojholoia elike «fl ke noi; a apono loa i& ka papa kuhikuhi hana. Na ke kakauolelo i noi ma; e :ilo na lala o ko Kurla Sabati ame na lala o ka Ahahui C. E. i mau hoa-kuka no keia ; aha, a hooholoia pela, a kauoha mai ka lunahoomalu e haawi mai na lala i l;oāilona i ka lunahoomalu, ke manao kekahi e puka iwaho. Waiho mui ka lunahoomalu i ka papainoa o na komite: Komite imi kumuhana, Rcv. J. M. Lydgnte, Rev. H. P. Judd ame Rcv. S. K. Kanlili. Komite lioalohaloha, Rev. J. P. Erdman, Rev. H. P. Judd ame Rev. S. K Kaulili. Na Rev. Akaiko Akana i alakai mai 1 ka aha me na himeni nani iloko o ka buke himeni haole, /ua hui- pu jnai na loea himeni iwaena o na lala o ka aha, a hui pu ma ke mele ana, Akaiko Akana glee club, oiai ke komite imi kumuliana e makaukau ana i na kumuhana. He nani a u'i maoli no na leo o ua poe keonimana nei. Na ke komite, Rev. H. P. Judd, i heluhelu mai i na kumuhana, a penei: Hoike a na komite' mau; hoike a na komite wae; na palapala hoopii; hoike liomite hoalohaloha; kokua i na papa ekolu; lulu no na wahine kanemake a na kahunapule; na Ekalesia kahu ole; hoohuihui kahu ma na kihapai; Kula Kahunapule ma Honolulu; Ka Hoaloha; Ka Hoole Waiona; Kokua a na Luna Nui, ka Papa Hawaii, ka Papa Ameri- j ka ame Papa Misiona Amerika; Laiki- j ni ana i ka Pilipino Haiolelo o Lihue; I Halepule no na Pilipino ma Lihue; Hookipa mai i ka Ahahui Uniona; Hoomaikai ana i ka Ekaleaia o Lihue; Ka Hoole Waionā; KahL ame ka Manawa e noho hou ai keia Aha. Ua ninau ka Aha i ko lakon manao no na :kumūhaxia, ua JiophG)pik,e..»poiu» m ka hoike a ke komite. . J. M. Lvdgate, H. P. Judd ame S. K. Kaulili, komite. . Na J. M. li,ydgate i waiho mai i kana •hoike puuku o ka aha. . Aperila 28, 1910, koena, $13.80; luluia, $7; huina, $20.80; ukuia ia J. H. IC. Kaiwi, $5; koena ma ka waihona, $15.80;. Hapaiia ke kumuhana 2, hoike a na komite wae. Na ke Kahu Akina i kana hoike koniitc no ka Ekaleaia ma kft Mok'upuni o Niihau a hooholo ka Aha e apono i kana hoike. Hapaiia lee kumuhana 3, na Palapala Hoopii. Aole i makaukau. Hapaiia ke kumuhana 4, Hoike Komite Hoalohaloha; waihoia apopo. Hāpaiia ke kumuhana 5, Kokua i na Papa Ekolu, ka Papa Hawaii ma Novemaba; ka Papa Amerika ma Feberuari, ka Pap?i Misiona Amerika, lulu pule mua o Mei. Ua kamailio mai ke kakauolelo o ka Papa HaWaii, H. P. Judd, e pono keia Aha e kokua aku i ka waihona o ka Papa Hawaii. Kamailio pu mai o J. P. Erdman no keia kumuhana, e paipai ana i na lala o ka aha he mea pono e kokua aku keia aha i ka ryahina ae o Novemaba e hiki mai ana, ka pule mua, oia ka mahina i hookaawaleia ai no ka lulu i ka Papa Hāwaii; a e hoomanao pu ia no hoi na lulu i o Feberuari no ka Papa Amerika, ame ka mahina o Mei, no ka Papa Misiona Amerika, keia mau papa ua koi nui ia kakou e haawi i ka kakou kokua rta ka mea hiki. Hora 11-12 m. ka manawa haiolelo hoeueu. Kumuhana no keia kau, hoeueu ana i na ekalesia o kakou ma ka uhane, he 20 minuke o ka lehulehu mahope 0 na haiolelo. Ka iini (need), Rev. J. M. Lydgate; Ke koikoi o ka poe kakaika6hiī r 'Rev. A. Akana., Ua haawi mai ka Rev. J. M. Lydgate 1 kana haiolelo hoeueu elike me kana kumuhana, "Ka iini," he nui na mea maikai ana i paipai mai, i na lala o ka Aha, eia na mahele nui wahi ana: 1, Ke alahele; 2, ka malamalama; 3, uā pau ka mana, ua pio ke kukui, ko kakou iini nui o ka "Mana o Kristo" e launa nui mai me kakou na ekaleaia iloko o keia Aha. Akaiko Akana, i haawi mai 1 kana thāiolēh)jh<»eueu, MKe koikoi o ka poe kakaikahi," wahi ana, kā ma. nao huli o ka poe magoi i kahi i hanaU ai ka Haku. Ko lakou ano he poe naauao hohonu maoli ko lakou mau ma-, nao. O keia poe Magoi he poe huli la« kou i ka Haku; o ka poe haipule o ko lakou wehe ana no ia no kē Akuā; 1, he poe hāipule a i ka hohonu; 2, o ka poe haipule he poe noonoo hohonu. Uā lilo ke Akua i mea na lakou e noonoo nui ai, i ka po me ke ao a i na manawa no

apau ,aole lakou liele ana me ka maalahi, o ko lakou ake nui ana aku e ike i ka Haku. O ka Haku oia ko kakou alakai nui i na manawa apau, ke alakai nei oia ia kakou me ka naauao nui a waiwai loa. E nana kakou i ka Hoku nani o Betelehema. He nui aku na mea waiwai i loaa olo mai i ke kakauolelo, eia nao; he nui ria mea waiwai a naauao i a'o ia inui e ka mea haiolelo rui ka waiwai a holiouu o ua olelo a'o i pili loa ia kakou na haipule waiwai maoli. Ua paipai manao pu mai ka Rev. S. K. Kaulili, w.ahi ana, aole i pio ke kukui o na ekaleaia, o keia mea hookahi \\ale no; o ia ka wawahiia ana o ka maoa ame ka ihiihi o ke kanawai 8abati, ka la hookahi wale no i hookaawale ia ai no ke Aku6» Olelo mai oia pono e koho i na kahunapule, i hele i ka ahaolelo a hana i kanawai maikai a i hoopauia ai keia mau kanawai ku-e i ka la hoano o ke Akua. O keia wale no ke kumu nui nana e kinai nui nei i na hana pono iwaena o na ekalesia. Aole nae au e olelo aku ana ia oukou e koho mai ia Kaulili ,aole, aka, e koho i ka poe kupono i hiki ke hoopauia keia mau kanawai e hehiku nei i ka pono ame ka maluhia o ke Sabati, ua koe aku no kahi mau olelo ao ano nui a ke kahu ekalesia mai Koloa mai, he ikaika ame ka mana o kana mau olelo a'o. Ua paipai manao pu mai o R4v. J. P. Erdman i ka pilikia o fla kahubapulc iwaena o na ekalesii, ka emi ana, o na hana ekaleaia, na hoahinau ame ka hooholomua ana iwaena o ko kakou mau ekaleaia. ka manawa o ka haiolelo hoeueu o ka Aha Makua ma ke mele 8»fc i ka himeni 118, me ka pule a ka Rev. J. M. Lydgate. Hoopaneeia ka aha. (Aole i pau.)