Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 47, 24 November 1916 — HE MOOLELO NO POLENA RIKIKONA A I OLE Ke Komolima Mare Nona Kekahi Moolelo Kamahao [ARTICLE]

HE MOOLELO NO POLENA RIKIKONA A I OLE Ke Komolima Mare Nona Kekahi Moolelo Kamahao

I.alau iho la ua o Karola i ka puolo e waiho ana iluna o ke ala-1 nui. a e makaukau ana oia e haawi hou mai i kela wahine, ua puiwa | ae la oia me ka hikilele, iaia i nana hou aku ai ma na maka, no ka j mea. aole keia he wahine okoa aku, āka, o Mole Pupule no ia, ka < wahine o ka hoopakele pu ia ana me Kimo mai ka pauahi mai, a i hoihoiia ai maloko o ka halema'i; o ka wahine ho hoi aha i noke ai i ka luili no kekahi mau mahina me ka loaa ole, mahope iho o ka ualowale ana-mai ka halema'i aku. , . ; "Ke lanā'nei'ko T u manao, aole oe i eha ma kelā hōoku 1 aua aku nei o'u ia oe," i kamailio hou aku ai o Mr. Karola ma kp ano hoolalau wale no, no kona ake nui, e loihi ko laua papaolelo aha, ā no kona ake nui no hoi kekahi e hoea mai i ka hookoia ana ō kekahi ine;. .uia i hoolala kahiko ai, no ka pono o kela wahine. "Aoie au i eha." i pane pokole mai ai kela wahihe, me ka nana ar.a inai ia Mr. Karola, me ka pupuku o na maka, me hē mēā ia e n. (Uino ana no kana wahi i ike mua ai i kela kanaka opio. • T-; l.uikala mai oe ia'u, ina au e ninau aku anā, o Mele anei kou inon; a o Mole hoi nio kekahi olelo ana ae.-' mua anei oe malek • .> ka haiema'i nona ka inoa o Halemana?" "\c o ko'u inoa ia." 1 . • ' Kc hoomanao nei no anei oe i kekahi keonituana o ke kipa ana aku ma kela halema'i iloko o ka haulelau aku nei i hala, no ka ike, V» • an;i ia u. t t ! u'iluli ae lā ke poo o Mole, me ka pane ole mat, aka ma ke r;tr kana nana ana mai. ē hoike mai ana ia. aia no he wahi h<_-« ir:mm« • iloko oni. no kona ike mua ana ia Karola. "Aole o'u noh j hou ma ka halema'i i keia manawa," wahi a le 1 paue mai ai. me ka hPohuli ana mai i kana nana ana maluna <• . . e ku ana ma ka aoao o Karola. I"ia kou home e noho nei ihea?" i ninau pono aku ai o Karola. " .ii.i ka Heln 15. Alanui Keoki." * ( < e wale 110 nae pahā e noho mai nei ma kou wahi ea.-'" "Ae, owaii iiookahi wale no ma ko'u Vvāhi e nohd*mai nei, ahe hnloi InK ka'u hana e pono ai ko'u noho ana." "Heal-n k»? kum.i o kou hāalele ana i ka halema'i, me ka hoike tm:a «1. .•kn i ka poe malaila?" "N*r. Vcla!ii manawa l'.ihi ko'u noho hana ana maloko o kela *v *ih.. me ko'u uku ole ia mai no ko'u luhi," wahi a Mole me ke ano haka-nu. e hnike ok<>a mai ana, i ka hoi pono ole rtiai o kona noonoo maikai: alaila kau iho la kekahi lima ma ka poohiki o Kimo. me ka noke ana iho i ka pa'ipa'i. "He keu keia oke keiki maikai!" "Ke lelele la ko Mr. Karola oili. no kela māu oleo a Molē, ank i koho wale iho ai no. malia paha. ke hoi hou mai la ka noonoo maikai .« kela wahine. a ua hoomaopopo paha oia ia Kimo. f "A pehea. he makemake no nae paha oē i na keiki liilii ea? "Ae. manao au he inakemake no au i na keiki. . " A he loaa nui nō r»ae paha na hana holoi ia oe, e loaa ai kā uku kup.'"o no ka pule ea?" "Aole he nui K»a o ka'u mau lole e holoi nei, a i kekahi mānawa. anle e la va ka'u wahi loaa. no ka uku ana aku i ka hoolimalimā o K'o'u rumi. a mamuli wale tio o ka hoomanawanui o ka haku hale, i aeia mai ai au i hookahi pule hou e imi ai i ke dala o ka hoolimālima.*' 1 • 1 u •*. "F. haawi aku ana au i ko'u mau lole nau e holoi, e aho hoif īa nui kaii hana. a hē poe e ae no a'u e manao nei, e haāwi mai ana i ko lakou mau lole ia oe." t . "E haawi i'o mai ana anei oe i kou mau lolē na'u e holoi? wahī a Mole me ka hoike okoa anā mai o kona thau maka, i kona piha ; ka hoihoi. ; , "A.Me 110 i loihi loa ko'u wahi i noho ai mai keia wahi aku. ina <»e e hele pu mai ana me a'u, e lo.aa no he mau lole lepo o'u, e ku ai ka puolo, e aho paha hoi ia. mainua *>'kou nele ika mea ole e hanā ai." 1- , Haawi koke aku la o Mole i kona ae, e hele pu me Karola no kona wahi. o ka lalāu iho la no ia i kana puolo. a hahai aku la mahope o Karola % ame Kimo. Iloko o kela manawa e kamailio ana o Mr. Karola me Mōle, aole he w r alii nane mai ia Kimo ae, aka ke hoolohe loa la no oiā ina plelo apau a kela mau mea e kamailio nei, a i kela ame keiā man»va. e nana mau aku ana ia maluna o Mole. aole nāe he maopopo | "5 ka mea kakau moolelo. ka noonoo iloko o ke keiki opio iloko o l.ela manawa e pili ana n keia wahine malihini. , j 1 keta hoea ana aku no ko laua mau rumi. alakai loa āku la o | Karola ia Mole noloko o ke keena hookipa, a k.auoha mai la iaia e noho nialie me ke kakali ana ahiki i kona hoea lioii ana mai. me k'011? ''oonoho ana iho no hoi ia Kimo, i kokoolua no Mole e nohe ai. Aole no he wahi okoa aku a Mr. Karfil?i o ka hele ana aku, aka no ka ike ana no ia ia Kauka Pila. kela wahihe nana i kokua i kona mau pilikia he nui, a maluna o kela wahine, kana hilinai piha ana, n.. ka pono o keia wahine, ma ka hana ana mai ahiki i ka huli hoi hou aia mai o ka noōnoo maikai iloko ona. Ia hiki ana aku a Mr. Karola noloko o ka rumi o Kauka Psla, e noho mai ana no ua wahine nei. a hoomaka koke aku la no o Mr. Karola i ka hanai ana i ka moolelo o Mole, a o ia )cana i ninau aku ai: "Manao no anei oe e hiki ana ia oe ke lawe mai i keia wahine malalo o kau mau lapaau ana? He manaoio ko'u, ina e hoi pono mai ana ka noonoo maikai iloko o kela wahine, e lohe ana kakou, mai 'a : a mai i n mea oiaio e pili ana ia Kimo, kela keiki i alina ike ahi. .-'"'i e ma'ama ne : ." , . Haawi mai la o Ka*'l n"Pila i konā ae, me ka olelo ana mai nae € r*īa ma na ano ,*»nnn e loaa ke kulana maikai i kela wahine; p ua lilo hoi kela pane i mea hor>lana loa aku i ko Mr. Karola martio o hou ma : la 'j ; waho. a huli hoi mai la no kahi a Mole e kakali aku ana. a mamuli o ke koi paakiki a Karola, i hele iike nai lana 110 1 a h"' "tt ana me Kauka Pila. Mahope iho o ka hoolrur?;i ana aku o Mr. Karola i kana malihini ia Kiuka* T>;,;,, a. a' u lā i kela mau Wahine e kamailio no laua iho. hoi hou nv.«i 1n oia no kona rumi, no ka puolo ana i kona maU 1^le ; Kimo. na ku maoli ke ope. : Ma kela klikak itvn ;r-a : ne mni ai o Kauka Pila, e lapaau oia ia Mole Pupule hp Va m.TT*i o manaoio. me ka hooponopono ana no hoi nie Mole. « a r-v n ! nwa'e oka pule e hele aku ai iaia; a ina na la nui no h»«i o 1 :t : hiha. e laa ka holoi ame ka aiana, e hoopapan o : n r-»-i ' a hnr.;i n"'-- ~ aku e ike i.ke kauka. N'o hno' V."':» kaa ana aku o Mole malalo o ka lapaau ana mai a Kauka P'lina. ma ka manaoio waie 110, me ka haawi ole ia he hookahi laau ua hoi mai 1a ka hoomanao ana o ua wahine nei no kekahi mau mp.a. ana i hoomaopopō ole, a o Karola hookahi ka mea i hoopihaia aku me ka hauoli. Ua noho haman loa o Karola aole i kamailio iki aku ia Kimo, no kona manaoio ana. he kahuhanai kela wahine 110 ua o Kimo; a l»ela hoi kona ma o kela wahine wale la no, e hiki ai e mopopo kona v o'*;«na nololei: ua hopohopo loa oia. malia o lilp kona ohana «olnle*-: "a hopohopo loa oia. malia o lilo kona kamailio ana mai ia Kimo. i kumu e pioloke ai ka noonoo o kela keiki. a i ole. ina no ka hiki ole i kela wahine ke hoomanao i na mea e pili ana i ka ohana o Kimo. alaila e hookaumaha loa ia aku ana ka manao o ke keiki. Aia kela manawa iloko o ka pule hope o lune, ke hoi mai la ka wela ma ke kulanakauhale o Ladana. a no ke ake o Mr. Karola e lawe ia Kimo ma na wahi e pili kokoke aku ana i ke kai, i okoa aku la in Kimo i kekahi la: "Ua ike no nae paha oe e Kimo i ke kat ea?" walii a Karola, mahope oka pau ana o k'a iaua » : *** '-'kahiaka.

"Aole he hookahi manawa a'u i ike ai i ke kai, ame he mea la, aole 110 paha he manawa ma keia mua aku, e kiei aku ai ko'u mau maka i ka moana, eia nae he nui a lehulehu na manawa a'u e moe-; uhne ai, no ko'u holo ana maluna o ka moana ma ka mokuahi, a ma ka wa&pa no hoi." | "A pehea he makemake no nae paha oe e Kimo, e hele pu me ā'u no ka holoholo ana, ma na wahi pili kahakai ea ?" I "Ina paha hoi e hele ana oe ma na wahi pilikahakai, alaila mai I haalele oē kaua ke hele £u, a ma kau mau wahi no apau e hēle ai, owau pu kekahi," wahi a .Ki.mo, ( me kona piha loa i ka hoihoi. "Nani ka hauoli ō kuii manao'ia oe e Kimo/' wahi a me ka pa'ipa'i ana iho mā na poohiwi o keMeeiii uuku. "Aia a apopo, e lawe aku ana au ia oe ē hooholoholo ma kahi e pili ana' i i kahakai, a iloko 6 ka pūle hookahi kaua e noho ai no kela wahi, alaila huli hoi hou mai no Ladana nc!. ,, ' I No kekahi mau pūle hiamua aku i hoolala o Mr. Karolaj no keia huākāi a laiia, a ua āe iilai kona mau haku e haawi he mau, pule hoomahā iāiā, ā no ka hoohiakāikai aha i ke kai, pela ua o Ka-! rola i makemake loa ai e lāwe pu ia Kimo me ia ifoko o keia wa'hōomaha. * ' " ' | M?i ke kakahiaka o kekahi la ae, mahope o ka psu ana o ,}ta aina kakahiāka, i Haalele iho ii o Mr. Ka^iā'aihe ia, a ma | na hōra o ke ahiahi, i hoea akii āi lāuā hp ke Kaiana Suel^i,' ( h£: W'ahi e huli pono ana i ke kai, he wa.hr hoi e pili kokōke ana i Birikona, kahi hele makāikai mau ia e na mālihini, mai na wahi like ole mai, o Eneīani. Ua lilo kela ike ana aktt i ke kāi, i meā'āno hou ia Kimo, a ua hoopihaia oiā me ka hauoli, i kona liele mau i ka auaukai, me Mr. Karoia, o kahi piii loa i ke kāi ka laua wahi e hoohala mau ai i kela ame keia ia. Ma kekāhi kakaliiaka, elike ho. me ka laua nei haifa mau, o ka hele ma ka lihi aekai, ua hoea aku la o Kimo aia ke ōhi pupu la, ma kahi e pili ana i ka halo'alo'a pohaku, oiai hoi o Karola e nolio aku ana ma kekalii wahi hialumalu, me ka heluhelu ana he buke mōolelo hou, atia o ka paa pu ana aku me ia, i mea nona e nanea ai. ' He maiiawa pokole wale 110 kela a iiā o Mr Karola o ka noho ana ihp heluhelu, lohe aku la oia i ka nakeke mai o kekahi mea, J ālawa mai la oia nana, i ka meā nona kela nakeke, a ia ike ana mai, l ku ino ae l?r iluna. me ka hele a keokeo pu kona helehelena, elike me ka hainaka silika. e lei ana ma kona a-i, a pane aku la: "Eia ka oe ma Enelani nei ?" wāhi anā me ke ano hoihoi ole. "He mea anei kekahi nanā i papa.mai i ko'u hoea ana 110 Enelani nei. elike no 1 hoi me oe?" wahi a Waka Leikohā, me kona piha me ke kahaha, i ka ikē ana aku ia I<arola. ka mea ana i moeuhane mua ple ai, e hālawai ana laua ma kela wahi o ka aina. - MOKUNA XXV. "Aohe meā nana i papa ia oe, ua hiki ia oe ke hele ma kela ame keia wahi, āka ua hookahaha loa ia mai ko'u manao i ka ike ana ia oē, ma keia huli o ka honua nei." "A heaha kau haha o Enelani nei?" i ninau mai ai o Waka Leikonā, |ne ka hakilo loa āha mai ma nā maka o kona hoa olelo, nie ka maikai ōle nae o kona noonoo 110 kela loaa ana o Karola iaia ma Enelani. "Ua hoea mai au tio Enelani nei, 110 ka hooikaika ana e hoi hou mai ka waiwai o kuu niākuakane i poho," i t)ane aku ai o Karola, me ka hoik« āha aku i ka mea oiaio maoli. "Alailā, o ke ano iho la anei kēia e hoi hou mai ai kou waiwai," me ka noke ana ae o. Wāka i ka akaaka, ma ke anō pahenehenē, me ka nana āna aku i ka buke e paa ana iioko o ka lima'o;Karola. • "He hōomaha wate no keia a'u o ka hele ana mai no keia wahi. me ko'u hoa, a he eluā la i koe, ālaila huli hoi hou aku maua no ke kulanaVahhale." "Pela i'o ka hoi. a owai kou kokoolua e nohō nei ma keia wāhi?" "Qvvau ame kekahi keiki uuku," i kela manawa nae i holo koke niai ai ō Kimo. a huli āku la ko Karola noonoo iaia. me ka hinau ana aku: "Heaha keia mea au i makemake ai e Kimo?" "O.ie kuu anākala, ua loāa mai nei ia'u kekalti ; pupu maikai Ioh." wahi a Kimo me ka pihoihoi, a hoikeike mai laiMea pupu imua 0 Kaw^." Aiā hoi o Waka, ke nana pono loa la i ke keikl* uuku, me ka i ana mai: "Alaila,. o keia ka paha kou kokoolua. au i olelo mai uei ea? Pehe.a pia i kapa niai ai ia oe he anākala nou? Owai kona inoā? "He keiki kāma olē oia, ā ma ka ulia laki wale no, i kaa mai ai oia malālo o kā'u malama ana." . ) • "He keu aku kou kulia i ka malamā i ka poē- pilikia. Pehēa i linalina ai konā mau lima ame na wāwae?" me ka hakilo pono loa ana mai o Waka ma na lima ame n.a wāwae o Kimo; "He linalina kela, i pau i ke ahi, i kona wahi wa uuku, o elua wale no makahiki." "Ua .alina anei keia keiki i ke ahi?" i pane.mai ai o Waka me ka hikilele, me kona kulou ana mai imuā e nana pono loa ai i na walii o Kimo i poino, oiai hoi ua wahi keiki nei e nānā ana i kana ; pupu. I "Maloko o kekahi hokele keia keiki kahi i noho ai, me kona 1 kahu hanai, a ma kekahi ano i mappopo ole, i a ia ae ai kela hokele | e ke ahi, a o ke kumu wale ho i pakele mai ai ko laua o.la, mamuli j no iā o ke koa ame ka makā'u ole o kekahi kanāka kinaiahi." Iloko o keia manawa a Mr. Karola e hoakaka aku ana i ke ano 1 loaa ai o ka poino i kana keiki hanai, ke hōolohe pono loa mai la 0 Waka, me ka hele o kona helehelena ā haikeā, me ka lalau wale ana iho no i kekahi pohaku liilii, i hoonalonaloia ae.ai kona ano e, mai ka ike ana akit a Mr. Karola f alaila pane akti la me ka nui ana iho nae o kona hanu. 1 "Alaila ua hoopakele pu ia anei me ka wahine malama keiki j mai kela hale pauahi mai? A eia ihea kela wahine kahi i noho ai i | keia manawa?" | "Ua hoopakeleia no kela wahine, eia ne ua palaka pu kona noo-1 noo, māmuli o ka pa ana o kekahi uinihapa ma kona poo." j 4, Owai hou ae kekahi inoa o keia keiki. O Kimo hea?" "Aole ona inoa e ae, koe wale nō ka inoa a'ū i kapa aku ai maluna ona, o ia no ko'u inoa." "A pehea ka hoi. aole anei he hiki i kela wahine malama keiki ke hoomalamalama mai i kekahi mau mea i pili i kona mau makua?" "Aoie loa he wahi mea hiki iaia ke hoomaopopo. O kela pa pono anā o kona poo i ka uinihapa. a hui pu iho me ka loaa ana i ka ma'i no kekahi manawa loihi, ua lilo ia i kumu.e hoopilikia aku ai iaia i ka wa i ola ae ai mai kona ma'i mai\ ua pouliuli loa oia i na mea i hanaia ma ka po i pakele mahunehune mai ai oia mai ka make mai. me keia keiki." ; No kela mau hoakaka a Mr. Karola. akahi no a aku ko Waka niau manao hopohōpo, oiai o kanā maoli no i koho ai ilplio iho ona. aole kela he keiki okoā aku A ppnoi ijo ia.a Sa Kūliana a o ka'hp*oifiiia:ll6i o'ria r waiwāji ē eia. • Ua kulike loa keia mau mea a Mr. Karolā ē kamailiō ak.u la ia Waka, me ka moolelo a ka hui loio i hoike māi ai iaia. no ka nalowale honua ana o ke keiki uuku a hooilina hoi o Sa Kuliana Page; a ina no ka lohe aku o kela hui loio i na rhea āna e lohe nei mai ia Mr. Karola aku, alaila e lele hou ana na pomaikai ana e hookohukohu nei. mai iaia aku. . "Heaha kau mea e hana āku ana no keia keiki uuku?" i hinau i hou mai ai ua o Wak.a ia Mr. Karōla. 'O ka mea mua loa a'u e hana aku ana, o ia np ka hooikaika ana ma na ano ap.au. e loaa kona ohana, a e hoihoi aku iaia,; malalo | o Va lakou malama anā mai, a i nele ae ho liōi jma ia i.ālaila e lawe mai aha no au iāia a malama āku. me he kēiki ponoi la | na'u. e hoonaauao aku iaia ma na mea e waiwai ai kona ola ana." ' "He keu no paha kou malama i k.a poe o keia ano e Mr. Karola, , heaha no hoi kou mea hoohalike ole ma me a'u, ka haalele aku i ka | poe o keia ano. na lakou no e hāna aku no ko lakou pono? Eia kela kahu keiki ihea kahi i noho ai? I "Aia no oia maloko o Ladana kahi i noho ai. me kona lapaauia mai e kekahi kauka akamai. a he ko'u, e hoi pono mai ana kona noonoo maikai i kekahi la." j No kela pane i haikea hou ae āi ka helehelena o Waka, no ka mea ke ike la oia. aia oia ke kiei aku la ma keknhi pali nihinihi. no ka haille aku nō ilalo, aohe nao ai i ka papaa. īna e hoi nnnn mai ana ka hoamaOpopo ana iloko o kela ,wahine, alaila e ike koke ia ae

ana .o Kimo kela keiki bebe, i pakele pu ai me ia mai ka pau ana i ke ahi. o ka 'nolo 110 ia o na waiwai apau o Sa Kuliana na o keia keiki. a ku hoi ua o \Vaka,i kahi o ka hoka, me ka hi a n a. "Eia hoi paha oia iliea e noho nei? Owai kona kauka nana oia e lapaau mai nei?" i ninau hou ntai ai o Waka, mahope o kona noho hamau ana no kekahi manawa, me ka hana ana o kona noonoo i na mea e ala ole mai ai he pilikia maluna ona. "Aole ou kuleana ma ia mea, a ua hookahahaia mai ko u manao no kou ake nui ana e maopopo kahi i noho ai o kela wahine, a "E noho loihi ana nae paha oe ina Enelani nei ea. "Aole au i koho i t ko'u noonoo i keia manawa, aka he m.ea like wale no nae ia'u. ina no e noho loa ana niaanei nei, o īa iho ra no, a ina no hpi no ka huli hoi aku i kja aina, ke maikai la no na keia mua aku nae e hoike nlai." , "O ke kumu nui o ko'u ninku ana aku la ia oe, no kp.u makeniake e.hoihoi nmi oe ia'u i kekahi mau palapala ano uui loa* e paa nei malalo o kou malu." _ j "I ehia no hoi au koi mau ana mai i kela palapala e pono ai, a | hooleia aku ka hoi, koi hoomano mai no oe e Mr. Karola! E ana ka hoi au. ua pau kahiko la kela ninau i ka hooponopono ia e j kaua. ma ko kaua wa i hui hope loa ai." "Aole loa he manawa a kaua i hooponopono ai no kela ninau, o kau wale no i h.ana mai ai ,o ia kou hoolala ana elike me ia au e hana mai nei i keia manawa. Ua maopopo loa ia'u, ua aihue maoli no oe i kela mau pepa, aole loa e hiki ia'u ke manaoio i kekahi mau mea au e hoao mai ai e kamailio, no kou pili ole i ka hewa aihue. "Aole no o'u noonoo nui no na palapala e pili ana i ka oihana, oiai ua lohi loa i keia mānawa,«,ka hooponopono ana ae i na hewa i hanaia o ka wa i hala, aka aia kekahi mau pepa e ae au e malama mai nei, he mau pepa hoi e pomaikai ol.e ai oe, aka ua pili wale no ia'u." • Hoppinana ae la o Waka Leikona i kona mau poohiwi iluna, a pane mai la: "Aohe he maopopo iki ia'u oka mea a kou noonōo i uluahewa ai; a o ka'u wale no e olelo aku nei ia oe, mai hoao hou oe e hoouluhua mai i ko'u noonoo .ma ka niele mau ana mai no kela mau pepa." me ka nana ana m.ai a ua o Waka, me ka maikai ole o kona mau maka. aka aia ke kolohe ame ka epa ke hoike okoa mai la ma kona helehelena. "Ina o kau pane ia ea. alaila e hoea mai ana ka la au e mihi ai me ka walania loa o kou naau. E hoea mai ana ka la 110 kou haulehia, no ka mea aia mau kela lunaikehala ou ke hoole la i ka oiaio 0 kau mau mea e hana mai nei ia'u. Iwaena ona kanaka apau i hanauia mai e ka wahine, o oe hookahi wale no ke kanaka i oi aku ke | ino, ka lapuwale imua o na holoholona." j "He keu no hoi. ua pau ko kaua kamailio ana maluna o keia kumuhana au e hoala mai nei," wahi a Waka, me ka hoihoi ole lohe hou mai i na olelo'hoinoino a Karola iaia, a i wahi e hoolpihi J ole ia aku ai ka laua kamailio ana ma kela kumuhana, pane mai la j uao Waka: I "Aole au e liooluhi hou aku ana ia oe, nolaila o ke aloha no j kou, a ke lana nei nae kuu manao, ma ko kaua manawa e halawai j hou aku ai. ma keia mua aku, aole oe e hoala hou mai ana i keia mea," alaila leha mai la kana rtana ana ia Kimo, me ka hoomau hou ana aku: "Eia olua ihea e noho nei iloko o keia manawa hoomaha?" me ka mau no o kana nana ana maliina o ke keiki opio. "Eia maua maloko o ka hale hoolimalima j ka hokele Ridi," wahi a Karola me ke ano hoihoi ole, me ke kuhikuhi ana aku o kona lima, i kahi o na kauhale e kuku mai ana, mai kahi mamao mai ia laua aku. Me kela maU olelo i lalau iho ai o Karola i kana buke. a huli iho la i ka aoao ana i heluhelu ai, a kahamahaia, ma ka hoea ana mai o Waka, he hoike ana mai kela i ko Mr. Karola makemak;e ole, e hoomauia aku na kamailio mawaena ona ame kela kanaka hoouluhua. Ku .ae la no iio : n W'aka, a kaha mai la hele, aka iaia nae o ke i kaālo pono ana ilu amua o Kimo, i mai la ike keiki uuku: "Eia j anei 6e ke huli nei i na pupu maikai?" aia wāle no nae na, maka o ua o W.aka maluna o Kimo, me ka, hakilo loa ana i kona helehelena: "He makemake nui au e loaa na pupu maikai, o ka'u hana nui ia iloko o kela mau la aku nei i hala, a o keia ka pupu mua loa i loaa ia'u," i pane aku ai o Kimo i ka'ninau a Waka iaia. "Owau Va me.a i ike i kahi e loaa nui ai o na pupu hoo> ele mai ai ka Waka kamailio ana, no ke pahele ana mai i-,ka noonoo o ke keiki uuku. .-i "Eia ihea -kahi o ka pupu?" I wikiwiki koke aku ai o Kimo i ka pane ana. elike me ko kamalii mau o ke akenui e ike. "Ke ike la nae paha oe i kela halo'alo'a pohaku nunui ea? Kēla pohak'u nui e oioi ae la iluoa, e pili kokoke ae la iuka o ka aina?" "Ae, ke ike la au.i kau wahi e kuhikuhi mai nei," me ka palulu ana ae o kekahi lima o Kimo maluna o kona laē; ! "(■) kela kahi nui o ka pupu, a ina oe e hele ana malaila e nāna ai me kau ie, i kekahi kakahiaka, e ike no oe i ka oiaio o keia mea a'u e kamnilio aku nei," me ka hoike okoa ana mai o Wāka, i kona ano hoihoi, e manaoio loa aku ai o Kimo, he nui i'o ka pupu o kahi 1 kuhikuhiia mai ai iaia. "Me ka mahalo no keia mea au e hoike mai nei ā o ka'u hana mua loa ma ke kakahiaka o ka la āpopo, o ia no ka helē anā. no kahi o kela māu pohaku nunui," wahi a Kimo, a o ke kaha aku la no hoi ia o Waka hele, aia nae ka minoalea o ka epa ame ke kq!ohe malunā o kona māU' papalina. * I kela nalowāle anā aku o Waka ma kekahi āoao, Ua waiho iho la o Karola i kana buke e heluhelu ana ilalo, rio ka mea aole mai la he maikai iki o kona noonoo, hina aku la oia ihope o kona kihei halii, a hooho ae la i keia mau olelo: "Aole loa he wahi lihi iki o ka hanohano iloko o kela kanaka; 0 ka epa, ke kolohe ame k.a ma-ua ka mea iloko ona; eia nae mawaho ke nana aku. me he mea la. oia kekahi o na kanaka maikai, ua piha. nae oloko me ke ino, hinuhinu ka omole mawaho, maloko nae ka oi kahi i noho ai." 1 Ua hele maoli ka noonoo o Mr. Karola a ulu-ku. iaia i hoomanao ae ai i-na'ano o Waka, alaila, opiopi pono mai la i kona kihei halii. lalau iho la no hoi i kana buke, me ke kahea ana aku ia Kimo, ōko laua huli hoi aku la no ia no ko laua hale hoolimalima. Ma kela huli hoi ana a laua, i kamailio aku ai o Kimo, no kona makej make e hele e ohi pupu ma kahi o na pohaku nunui, m.a ke kakahiaka niai o kekahi la, elike me ka Waka kamailio iaia. I Oiai nae he okoa loa na mea iloko o ko Mr. Karola noonoo. aole j oia i pane mai i na olelo a Kimo, kukonukonu wale mai la no kona poo, aia hoi kona e hoike okoa mai ana i ke kaumaha. j Ina paha rio kona hoomaopopo pono i ka Kimo mau mea e kamailio j aku ann ; .aia; ina aole oia. e ae i kela keiki e hele e ohi pupu, ma kahi a Waka i kamailio mai ai, aole nae pela, he uuku loa 'na rnea i lohe mai, a Kimo o ke kamailio ana aku, | Ma .ke kakahiaka nni o kekahi la ae, no ka noonoo nui paha hoi kekahi e hele i ka ohi pupu, ua ala ae la o Kimo i ka manawa i I oiii ae ai o ka la maiuna o ka ilikai, komo awiwi iho la i koiia mau ! lole, lalau aku la no hoi i k.ana ie paalima, o ke kaha aku la no iā hele no kahakai. me kela makemake mau iloko ona, e nui kana mau pupu maikai e loaa. ,j Ika hoea an,a aku uae o Kimo no kahi ona halo'alo'a pohaku nunui. ua hookahaha loa ia mai kona manao ,eia ka he kaawale loa I kela mau pohaku m.ai ka aeone aku, a oiai ua pii ke kai i kela mana- | wa. aole e hiki iaia e hoea ne kahi ona pohaku, aia w r ale no oia a ay maoli aku.ilok.o o ke kai. Ua pap.?. mai o Mr. Karola aole e hele iloko o ke kai, aia wale.no a oia pū kekahi. nolaila aole o Kimo i makemake e pale ae i kela kauoha. aka noho iho la no oia ma ka .aeone kakali, o ke emi o ke l:ai. me ka inaikai ole no nae o kona noonoo. no kona hoea ole ma kahi o kela puu pohaku. He ekolu hora okoa keia mamua ae o ka hiki ana mai i ka aina kakahiaka a ina e emi koke aku ana ke kai .alaila e nui ana kana mau pupu loaa. no ka huli hoi .ana aku, a hoikeike imua o Mr. Kaj rola, nolaila e hoomanawanui no oia ma ke kakali aiia. I . Aole paha i piha ka hapah.a hora o. kela noho ana iho a Kimn e kaka'i no ke emi aku o ke kai. ike aku la oia i ka hele mai o kela keonimana no. nana i olelo mai iaia i kahi o ka pupu, ke noho la no oiāi ka'.āli o kona hoēn nni ' (Aole i pau.) j