Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 48, 1 December 1916 — HE MOOLELO NO POLENA RIKIKONA A I OLE Ke Komolima Mare Nona Kekahi Moolelo Kamahao [ARTICLE]

HE MOOLELO NO POLENA RIKIKONA A I OLE Ke Komolima Mare Nona Kekahi Moolelo Kamahao

•*«'i ke .'ilōlia no kou c ke keiki," i pane koke niai ai o Waka, ] • ,c ka minoaka in.i kona mau papalina. "Manao ka hoi au. aole la j r-c c hr.ea mai an:t i kein kakahiaka, eia ka ua hiki inua oe maanei j nei s ka \va kakahiaka nui wale. Heaha ke kumu o kou hele kakāhi-; :,k.i nni ana mai nei, aole hoi he kakali a kjekie kaja iluna?" , 'He hookahi kumu o ko'u.hele kakahiaka nui arui niai neu.jip> k< "u T«r».-.j»opo ole i ka nianawa kainiake," i pane aku ai no hoi o kimo. me k. .na ano hilahila iho la, i kona noonoo muxi ole 110. ka v.:; kupono e hele mai ai. • l'.i j»<~ho wale lieia manawa ou e ke keiki, o ka hele ana mai t:« i. ik< J;a mea, he elua inau hora okoa au e kakali ai, alaila hoomaka :.ku ke kai e emi. Ua hohonu loa i keia manawa, he au wale no l.;i mea e hoea ai no kahi o na pohaku." alaila ndho iho la ua o Waka me ka niele pono loa'ana mai i ko Kimo moolelo, o ka haha'i i;i. h"i ka Kimo .elike me kana mau mea i hoomaopopo ahiki i kela v, ,;hi < • kona hoopakeleia ana e Mr. Karola. Ke hoolohe 1a o Waka i na mea a Kimo e kamailif) aku nei iaia, mo ka manao maikai ole iloko ona; a 110 kana mea hou ole e kamai;i., m Ai ai. i hoolalau aku ai oia ma kekahi kunuihana okoa loa, i ka ninau ana mai: • Pehea. he makemake no nae paha oe i na hoīoholona ea? He :nau lio maikai ko'u. e lawe aku nae paha au ia oe e hoomakaikai i: l ..' k»»'u wahi ea?" 'Ae. o na lio ka'u mau mea makemake loa," i hikiwawe aku ai \ i Kimo pane ana. Ina pela. i mea e waiwai ai kou manawa ,e hele mai oe me a'u :.«! ko'n wahi, aole no i mamao loa ke hele aku o ka hiki no ia i ka n e ike auanei oe i ko'u mau lio maikai loa. Ke hele j)aha a p: s ,i ka kaua makaikai ana. o ka inaloo 110 ia o ke kai , hoi mai no e olii pupu." "< > koii wahi nae paha kela e waiho m.ai la iluna o ka puu ea.-' « »lel.i mai o Anakalia Karola ia'u, no S Page ka kela wahi, he barona waiwai loa. a ua hala aku oia no na aina mamao, āole i maopopo iki iaia ua huli hoi mai ka ona, ahiki i kona ike ana ia oe ma nehinei akn ia. Jle mau manawa lehulehu no ka'u o ka hele ana'mawaho inai «• Va j>a .e hoopuni ana i kela hale, koe nae ko'u ike ana ialoko." "Ina i>ela. e Viwe hoomakaikai aku ana au ia oe maloko o .ka pa. a maloko no hoi o ka hale, he nui kau mau mea e ike aku ana, i ikt- mua ole ai. ua lawa loa kei(i.manawa no kaua e hele ai a hoi h.-.u mai no oe i ka wa kiipono." a oiai ua makemake i'o o Kimo e ;k-.* i na lio o kela kanaka. a pela lioi me kona home. haawi koke m:.i la oia i kona ae. Me ka helehelena hoihoi i huli hou aku ai o Waka ihope. ma k«*la wahi no ana i hele mai ai. a ke noke la i ke kainailio ma kela . jne keia mea e puuihei ai ke keiki uuku iaia, e hoakaka ana hoi i \ a maikai ame ka nani o kona wahi .a na ia mau olelo haanui i kono iiKii ia Kimo .e awiwi aku ka hele ana a hoea i ka laua wahi e hele :.ku iu-i. MOKUNA XXVL ka hora ehiku o kela kakahiaka. akahi no a puoho mai ko \ir. Kan.la hiamoe .a iaia i au iho ai aole o Kimo, komo awiwi iho 'a i kona mau lole, me ka hele ana-mai ma ka neone e huli ai i kana' !.«iki. A»»le o Nlr. Karola i ha'oha'o no kela ike ole ana ona ia Kimo ma ia kakahiaka.J)e maa no kela keiki i ke ala kakahiaka nui, a o .• al.akai no kana whi e hele ai, e huli inau aku ana no hoi o Karola iaia mahope. a he hookahi ko laua hoi like ana aku e ai i ko laua : :na kakahiaka. Ma keia kakahiaka aole ua o Karola i ike iki ia Kimo ma kahi mau e loaa aku ai iaia, nolaila hele hooieahi aku la 110 oia e auau kai, a hoi hookahi aku la no ka hale; a e hoomakaukau ana no oia i kona niau lole, kani mai la ka hele o ka aina kakahiaka. Aole i lele iki ko Mr. Karola oili no Kimo i kela manawa, ke tr»ntiao la no oia. aia paha kana keiki ma kekalii walii kahi i hoolaai. nolaila hele aku la no oia no ke keena aina. a ninau aku la i na kauwa ,ina paha ua ike lakou ia Kimo ma ia kakahiaka, hoole inaī la lakou apau. a e waiho mai na no na mea lawai'a a ua keiki nei. () ka ai ia ahiki i ko Karola maona ana, hoi mai la hoonanea mawaho o ka lanai o ka hale. me kela lana mau no uae o.kona maT!a«». e oili mai ana v> Kimo. a i ke kani ana o ka hora eiwa me ka hoi ole aku o Kimo. akahi 110 a komo mai ka manao hopohopo iloko o ua .• Karola. ua halawai paha kana keiki me kekahi ulia poino. llele hou aku la oia e huli ahiki i kela wahi a laua i hoohala ai ina ka la aku mamua. aole ona ike aku i kekahi mea, a no kona niiuao, ua luili hoi e ae paha o Kimo no ka hokele, hoi mai la oia i k- ka awiwi. o ka mea apiki nae, aole o Kimo.ma ka liokele. ()i loa mai la ko Karola manao hopohopo no Kimo, nolaila hele «.koa aku la oia ma kekahi mau wahi mamao, na wahi no a laua i l'.ele like ai i ka holoholo, ke ninau la i lea poe apau e loaa aku ana mia. ma paha ua ike lakōu i kekahi keiki nuku, j le hookahi no j>ane a iva mea aole lakou i ike. Ua hele maoli o Mr. Karola a piha me na manao kaumaha, no ka ]«>aa ole o Kimo, hoolimalima okoa aku la oia i kekahi lio me ke kaa. no ka hele ana no e huli i kana keiki. Ua hele ia eia na wahi piamao e kiei ana m~a iia lae kahakai, aole no he Vvahi moali iki o ka i»;aa o Kimo, a hele no hoi a kani ka aina awakea, hoea hou o Karola no ka hokele. me ka liooi loa ia ana ae o kona kaumaha. Ma kela auwina la ahiki wale i ka po ana, aia no o Karola ke hoomau la i ka huli ana ma na wahi apau, aole no he loaa, a na ka uhi koke ana mai o ka po 1 hoopau i kona hele ana e luili i ke keiki uuku \ }ifa kela po ahiki i ke ao ana, aole e hiki ia Karola ke liiamoe, e noonoo mau ana oia no Kimo, me kona manaoio, ua lilo kana keiki hanai iloko o ke kai. no ka mea he..haji ? a;:«pakemake loa na Kimo : ka hele ana ma na wahi pili kokoke i ke °. ka niea a P'ki uae. o; ia no ka loaa ole o kona kino. I ke ao ana ae ma kekahi la mai, akahi no a haupu ua o Karola nn Waka. a hoomanao ae la 110 hoi oia i ke kamailio ana aku o Kimo iaia. e hele ana uā keiki nei i ka ohi pupu ma kahi o na halo'alo'a pohaku, nolaila kamoe pololei aku la kana hele ana no kahi o ka j)uu jM>|jaku. l>a hohonu ke kai i kela manawa, aka hele okoa aku la oia e v lioolimalima i kekah» waapa, a.maluna o kela waapa o : a i holo aku ai me ka ona nona ka waapa'ma kahi A pohaku, ke noke la | kuia i ka nana. aole no he wahi nioali iki, e maopopo ai la hoi ka j l-oea ana o Kinit> ke kaapiini anaVae ma, kekahi aoao. e pili kokoke mai la iuka o kā aekai, ike aku la o Kar«»la i ka waiho niai o ka papale o Kimo, mawaena o na pohaku elua. ma kahi kaawale aku hoi ke ie paalima. He mau hoike maopopo loa kela no ka lilo ana o Kimo i ke kai, r>oJaiia hoomaka okoa ae īa o Karol.a. e uwe, me ka ehaeha maoli. a nona hoi ka uwe. he; hookahi ka nwe like ana me ke kanaka nona ka waapa i ka ike mai i ka nui maoli o ke kaumaha o kela kanaka opio. Xoonoo iho la o Karola, ina ua lilo o Kimo i ke kai. alaila aia 110 kona kino make ma kekahi wahi kokoke mai, kahi i waiho ,ni. j nlaila kauoha aleū-la i kona kokoolua. e huki i ko laua waana a k.au j i kula. a e kakali iaua āhiki i ke kaim.ake ana. ia wa laua e hele ,hou I ni e nann. malia paha na paa ke kino o kana keiki mawaena q na puhakii. I ke kaimake ana, ua hoomau hou laua i ka liuli ana, pela hoi

me kekahi poe kanaka e ae, i komo pu mai ma ka liuli ana nia na wahi e ae, aole no he loaa iki, pehea. hoi e loaa ai, aia malalo o ka jnana u Waka. a e'ike aku ana 110 kaua e ka mea heluhelu, i na mea i hanaia aku 110 Kimo. 0 ka mea a 4Carola i koho wale iho ai, mamuli o ka loaa ole o ke kino make o Kimo, o ia no ke ko ia ana e ke au iwaho o ka moana, a ua na!o\yale, i\ i ole. ua pau paha i ka ai ia e ka mano. Me ia manao no nae o Karola ,aole 110 oia i hoopau i ka huli ana, e ikeia ana no oia ma'na lae kahakai nia na la mahope mai, a 1:0 ka pau e ana o kona manawa hoomaha, i hoopau okoa ai oia i ke kiai i ka laekahakai, a huli hoi aku la 110 Laelana, ine ka ehaeha i maoli o kona manao, elike. me ke kanaka i make kana keiki ponoi. I Mc. kela la hookahi no a Karola i hoea'aku ai no Ladana, o ka t la w. ia a M.r. Kivea anie kona ohana i haaiele iho ai i ke kulanakauj hale. .-.o ka liooko ana aku i ke kono a Waka Leikona ia lakou e lilo i mau malihini hn.nohano nana, a o ka leka ai Mr. Kivea ke waiho j m.ii ana malola o ka rumi o ua o Mr. Karola. | Maloko o ka leka a Mr. Kivea, e hoakaka mai ana oia. i kona j hele upp mai e ike iaia nei, .aole nae oia ma ka hale, aka e huli hoi |jl.o^. ( uigi ana no,jwe oi'a ame kona ohana 110 Ladana, ke hala na pule I}ctc^l ij # a». .i^,,jiiana\vfi oia e kipa hou mai ai no ka ike ana , iaia L hoike pu lii'āi ana o Mr. Kivea maloko o kana leka, no ko Jakou hele i ka makaikai ma kekahi wahi kuaaina, koe nae lea hoak.ika ana mai i ka inoa o kela wahi, ame ka ona hoi o ka hale a 1 lakou e liele aku nei. Ua lilo ka ike ole ana o Karola i ka ohana Kivea i mea maikai ole i kona noonoo, nolaila, alua mau 'mea ano nui nana i hooi aku i , ke kaumaha o ua kanaka opio nei, aka nae, aohe mea loaa iaia ma ka 1 noke wale ana iho 110 i ka hoopilikia i kona noonoo, ua hoolana wale ae la no oia i kona mau manao, me ka i an.a iho iloko ona, e ho.ea niai ana he manawa nona e ike hou ai ia Polena, ka mea ana i aloha ai, me kona puuwai apau; ana 110 hoi i manaoio ai, o Polena pu kekahi i haulehia i ke aloha nona. Ma kela hoea ana aku hoi o Mr # . Kivea ame kona mau hoahele 110 ka hale hoolulu kaaahi. i waiho ai ka liome o Waka, e kakalt mai ana ua kanaka nei oko lakou nei hoea aku. E kakali mai ana he kaa nui. me na paalio ahinahina, i makaukau me ke kalaiwa, a-ma-luna ua o W'aka o kekahi lio hulupala; i ka ike ana mai i ka lele ana akn o kana mau malihini holo koke mai la oia imua, a apo mai la ia lakou ap.au me na olelo mahamaha. e hoopepe ole ai ka malihini; me ke alakai ana aku ia lakou no kahi oke kaa, a i ka pau pono ana o r.a ohua ma ko lakou mau wahi iho, o ke kau ae la no ia o ■\\ aka. maluna o kona lio, huli aku la hele, ma ke alanui e hoea aku ai no kona home. A?ri o \\ r aka ma ka aoao o ke kaa i na mauāwa apau, a k/e;kamailio la ika moolelo o kela wahi, ame na mea maikai o kona.aina. Ife hoopiipii ke alanui a lakou e hele la, ma ia ano he ulolohi ka lakou hele ana. a u.a liiki pono i ka poe maloko o'ke kaa. ke lohe i na mea apau a Waka e kamailio aku ai. L kokoke aku aua nae ke'kaa e hoea iluna o ka puu, a huli aku ke alanui holo no kahi e waiho mai ana ka home o Waka Leikona. la wa i loheia aku ai ka nakeke ifiai o na huila o kekahi kaa, niai kekahi aoao mai o ke alanui a lakou nei e hoopii aku ana. Aia e Mrs. Kivea ame Monika ma ka noho mahope, a o Kivea l.oi ne Polena maniiia aku o laua, e huli aku ana a liuli mai ko laua mau alo, a aia hoi o Waka mawaho o ke kaa, e ,huli pono mai ai nana ia Polena. Ke hookokoke'loa niai la ke kaa ma ,0 ke nui i ko lakou nei kaa. a. ia kaalo pon.o ae .ma ao^ £ ja wa i \i-o ae ai na maka o Monika, nie ka t>y#ue ana mai n%ssria 0 .Vlrs. Kivea. a lohe pu ia aku !a no hqi mau leo hau'walaau mai ka poe mai oluna o ke kaa o ke kaalo ana aku ma kekahi aoao; a na in leo walaau, i kono mai i-ka poe oloko o ko Kivea ma kaa e nana aku i ka poe o kel.a kaa malihini. V No \\ aka nae. ua pii koke ae la ka.ula nia kona v>,iau papalina, i ka wa i ike .akti ai ia Ineka Kini e noho ana maluna o ke kaa malihini. a he kanaka aoo ma kona aoao, a ua o Waka i koho jho ai o ka makuakane no paha ia o Ineka. ' .' c . Aia ka nana ana mai a ke kaik«irnahine ame ko;ia makuakane maluna o Monika, a i ka wa i ike akVi ai o Waka ia Ineka, wehe ae la oia i kona papale, aole nae he kunou mai o Ineka iaia, oiai aia vva)e no kana nana ana nialuna o kona hoahanau, kā mea i makemakeia e kaa hou aku malalo o ko laua w\a,lu. , 1 kela ike pono ana mai nae o Kala. ia Monika, ua mai la oia i ke kaa o Kivea ma e ku, aole. hooloheia ,aku o.'f;e]a kauoha, ak.a haawi ak'u !a o V\ r aka i ke kauoha i ke kaiaiwa e hil'i aku 1 na lio, o ka lilo mai la 110 ia. I kela manawa hoi a Kala Kini o ke kauoha ana mai e ku, ua hopu koke mai la o Ineka i ka lima o kōna makuakane a i mai la: "Aole kela kaa e ku mai ana ia oe, e nana aku no hoi oe la, aia ke kuupau la na lio i ka liolo. Pehea kou manao i keia manawa, aole anei kela o Monika?" "O ua kaikamahine nei no kela, a i ka wa i ike mai .ne;i ia kaua, lioike okoa mai kona helehelena i ka piha i ka maka'u; a o kela wahine e nolio pu la me ia, ow.ai la kona inoa?" i panai aku ai no hoi ka makuakane i n«i olelo a ke kaikamahine. "Ile ekolu no a'u.poe i ike aku nei, oia o Mr. Kivea ame kana wahine. me Monika." "Al.aila aole ka paha oe i ike aku nei i ka mea e noho pn an:: me ke keonimana aoo, mamua mai o Monika ma?" "Aole au i hoomaoj)opo loa aku nei, no ka lilo o ko'u maluna o Monika, malia paha he wahine kauwa kela." t Aole i'o 110 o Ineka i nana pono loa ia Polena, a o ka paa hoi kekahi o ka helehelena i kekahi uhimaka, pela oia i ike ole aku ai i ka helehelena. "Ua ike ,aku nei nae paha oe e papa i kela keonimana opio e kau ana maluna o ka lio ea? O Waka Leikona kona inoa," wah.i a Ineka, me ke ake e lohe i ka pane a «kona makuakane no kana mea i : manao ai no Waka. ; "Aole o'u noonoo nni loa no kela kanaka opio, aka maluna wale no o Monika ka'u nana anā i na manawa apau. A pehea, o kela nae | paha ke kanaka e hoopipili ana ia oe e Ineka, au i kamailio mai ai !iau mamua aku nei ea?" Kunou aku la o Jneka i kona poo, kona ae ole e kamailio I m.ai kona makuakane, ika hele mai la a hoonaukiuki ia Waka. "Pehea la i halawai pu ai kela kanaka opio me Monika?" i niI nau mai ai ka makuakane ia Ineka, mahope o ka noho hamau ana | no kekahi mau sekona. "Aole he wahi mea a maopopo iki ia'u o ke ano o ko l'aua kamaaina ana. Ua ninau mau aku no au ia Waka. i kona kamaaina ia Monika. o kana i hoike mai ai ia'u, o Miss Polena Kikikona kela, a ua kamaaina oia i kela kaikamahine ma ka \va uuku mai. He kaikamahine li^|)aj,p .p.olena na,Mr. ame Mrs. Kivea, he mau hoa|o(ihjvahiko nona. "I.na o kena ka pane a Waka ia oe, alaila o kel.a kekahi o na kanaka hoopunipuni ino loa; a i keia manawa, ua hiki loa ia k u ke ike aku i na mea i hoolalaia me ka piha maalea no ka pulaou ana mai ia kaua.. Me he meaja, ma ka manawa i mahiika ai o Monika, mai ka halema'i aku o Kauka Pilina, ua loaa oia i ka ohana Kivea, a hoike aku ]a i na mea apau i hanaia aku malima ona, o ke komohia no ia o ka manao aloha iloko o ka ohana Kivea. a pela hoi me Waka, & hoololi ae la i ka inoa" o Monika, ma kekahi inoa okoa loa, i wahi e nalow.ale ai na ano oiaio o ko hoahanau. "O kela hoopipili mau mai o Waka ia oe. aole.Joa ia no kona makemake e noi mai ia oe e mare aku me ia, aka he mau hana maaVea wale no kela i puni aku ai oe i kana niele m.ai/i na mea e hookoia ai kek.ahi hana nui ana e imi ana no ka J>ono o Monika, o ke kani no ia o kana aka: me ka paa loa o kuu manao. aia kela poe ke hoolala mai nei i na .alahele e hoi hdti aku ai na dala a Monika e uhauhaia nei e kaua. ! ✓ "Me he mea la, eia o Monika malalo oka hoonakele ana a keia poe. ma kel,a manawa a'u i Halawai pu ai me ia ma ke alanui Regina, ma Ladana: a ina no ka'ike hou aku o kuu mau maka., i kela kanaka nana i ku'i ia'u a hina ilalo o ke Manui, oia aivanei ka'u e hookomo pl'ii ai iloko o ka pahu kunapau." "īna o kn mea oiaio maoli no kena au e kamailio mai nei 110 ko Waka ano. elike no hoi me ka'u i hoohiioi ai, alaila e hoea mai ana ka h a'u e pepehi aku ai iaia a malee," i kam'ailio mai ai o īneka, me ka hoike % pu ana mai no hoi i kona piha me ka huhu. 1 / . •

"ĪJe keu aku inaoli 110 kc akamai ame ka niaalea u ka lukou lioolala ;ina, i wahi e ko ai ko lakou niakemake; o ka mea \yale no nana i hookahalia mui i ko'u manao, ])ehea la lakou i hoopilikia ole mai ai ia'u, no kela hana a'u_i hoolala ai, a pahu'a, 110 ka lawe ana aku e hoopaa liou ia Monika, ma kalii e loaa ole ai ka noho lanakila <ana iaia. O lea'u wale nb i_koho iho ai, he hookahi paha kumu nui o ko lakou hoohakalia ana. no ke kakali no ia a hoea mai oe, a maluna 011 ka lakou ake nui ana e hookau aku i na poino, aole hoi maluna o'u; eia no nae. ua piha no au me ka pohihihi." "() ko kaua manao like aku la 110 kena e kuu Ineka," me,.ke ku i, okoa ana iho o Kala I\ini i kana ]>uupuu iluna o kona kuli. "Ua hiki hoi paha, manao lakou o kaua ke pilikia aha; o ka'u nae e hoohiki paa nei, aia ka lanakila 111 a ko kaua aoa'», a o kela poe ke hoka ana. Ua ike kaua i kahi e loaa ai o Monika. aole oia e pakele hou vnai ko kaua mana aku. , "Aole anei ou hoomaopopo niai e ineka, he haua nui ka iloko oka noonoo o kela kanaka o Waka? Ale he mea La, ua kamailio aku 0 Monika iaia i na mea apau, no ko kaua aihue ana i kona waiwai, a oia hoi ka hooilina oiaio o na waiwai o kona makuakane, a kaua e ai h(,okano nei; a ke hpoikaika. kela kanaka ma na ano i' wahi e hoi hou aku ai iia waiwai apau o' Monika, alaila o ko laua mare no ia; a'ina e polio wale ana ia mau hooikaika ana, ia wa pia e iiuli mai ai a hoo])ipili me oe, ke punihei aku oe ikaia la paiau mai. o kona mare mai 110 ia ia oe, no ka makemake wale mai no i ko mau miliona elala, aole no kekāhi mea okoa ae. Eia kela kanakā ke hoopaa nei he elua mau kaula i kana paiia pua, i moku ae nō kekahi kaula, ua lawa no me kekahi kaula okoa ae, a ai manu iii 110 ua kanaka." \ . . Imoimo iho l«i na lihilihi maka o Ineka, i ka wa i lohe mai ai i na hoakaka a kona makuakane, no kana mau mea i manao wale ai 110 Waka," alaila noke okoa ae la ua o Ineka i ka akaaka. me ka leo nui, a i' mai la : "Aohe a kaua hopohopp ana e papa no kela kanaka, he i'a oia 1 komo iloko o ka upena. Da hiki loa ia kaua ke hoohoka ia Monika, me ka nui ole o ka hana: a ina e makemake ana oia e mai ia'u i I.ede Leikona, aoh'e ia he niea'hewa, he hanohano nui ia e hookauia mai ana maluna o'u; a no na miliona elala, o ke aka walē 110 kana e ike mai i ka (ilino aku no ka mea e hana e ana kaua i kekahi palapala, e hooili ana i na waiwai apau maluua.o'u, ma ia ano, aole lo.a e hiki iaia k t e lalau mai he hookahi keneka o ka'u mau elala, o kona waiwai ka'u e noke aku i ka uhauha ahiki i ke ku olohelohe ana. "Aia hoi paha la, 11'a ])ouo m.aoli ko'u paakiki ana aku ia oe e papa, e holo mai kaua r,o Brikor.a nei i keia manawa, a ua Joaa hoi he wa maikai na kaua e haleilo pono aku ai i na mea e hanaia ana ma ka home o W.aka Leikona. lna hoi paha ,0 kaua wale no.ka i ike aku nei ia lakou, me ko lakou ike ole mai, he oi loa ia ō ka poiio ; oiai aole e neie ana ka makaala o kela poe ia lakou iho, me ka hopohopo mau o hoopilikia ,aku no auanei kaua ia lakou ma kekahi ano." Me ekolu wa'e no la a Ineka ame kona makuakane i hoohala ai ma P.nkona, oiai nae he mau pule aku mamua i hoea ae ai o Kala Kin'i 110 Roma, a hui pu nie kana kaikamahine, a mamuli no o na hoolala ana ,a fncka i hplo mai ai laua no Enelani, no-ka nolio'kokoke ana aku ma kahi o ke kakela o Waka'. Aole ua o Ineka i moeuhane mna, o ka ohana Kivea kekahi e hoea niai ana a noho me Walea, ma ke ano he poe malihini na kela kanaka'opio, a ua lilo kela halawai ana o lakou ma ke alanui ma ke ano ulia.. Kmea ilsaikai ole i ko Ineka noonoo, no ka mea iloko ka hoi ō kana mau hooikaika ana'nia na ano apau, i wahi e lilo mai ai o \Vaka i kane nana. ua mihi iho la oia no ia mau hooikaika ana, a ua oi ae no kona pono o ka noho hookahi ana, a e hoopau loa i ke ake ana aku e loaa he nohona hauoli a,na <iaia me \\ ak.a, k.a mea ana i koho aku ai. he kanaka oia i piha i ka epa ame ke kolohe. he kAnaka hoi e noho ana e alako aku iala nei iloko o ka poino. Ma kela manaw.a hoi o ka hala ana mai o ke kaa o ineka ame Kala Kini, ia wa i iiana mai ai o Polena a ike i ka haikea ō ka helehelena o Monika, o kona i k'oke mai la no ia: "Ea. ua hōike mai kou ano e Monika. me he mea la. ua ike aku nei oe i kekahi akua lapu! Ma ka'u ike aku nei. i na mea oluna o ke kaa o kji hala ana aku la, ua kōkoke loa'laua e lel'e niai e haehae ia oe, i kau a mea o ka hoike okoa mai oko laua mau.maka, i na ano leleiona. Ua maopopo no anei ia oe kela mau mea? M • "Ae, o Ineka aku la leela, kuu hpahanau ame kona'makuakane me Kala Kini," wahi a Monika, me ka haalulu o kona kino holookoa. "'O kela anei na niea na laua i apuhi ia oe, a hao i kou mau waiwai me ka hilahila ole?" i ninau hou maj iii o Polena. "Ae, o laua aku la keia, a ua hele au a piha maoli i ka maka'u ia laua. Ua ike aku nei anei oe ika hele maoli oko laua mau maka a piha i ka hoowahawaha ia'u ?" "Ae. ua ike aku nei au i'ko laua hele a hae maoli, o ia no oe o na tiga i hoopaaia iloko o kekahi hale, e ake ana e hemo iwaho. Mai maka'u nae a hopohopo iloko o kekahi hale, e ake ana e hemo iwaho. Mai maka'u nae a hopohopo ko.u manao no laua e kuu hoahanau, ua hiki ia Mr. Kivea ke hana aku i'na mea e hiki ole ai ia lakou ke hoopoino mai ia oe, oiai kakou e noho pu ana i kahi hookahi." "Ua pololei keia mau mea a Polena e kamailio aku nei ia oe e Monika," i pane mai ai 110 hoi o Mr. Kivea me ke ohohia. "O ka'u mea e hauoli loa%nei, oiano ke kokoke ana mai oka enemi. Alaila 0 kela i'o ka na mea na laua i aihue i kou mau waiwai, he po.maikai nui keia i loaa ia'u. ika maopopo ana ,aku la ia laua. Me ke lua ole ke olelo ae. e hoao mai ana laua e huli mai ia oe, no .ke kaa hou ana .nku malalo o ko laua malu. o ko'u olu nae ia o ko laua hookokoke mai, i haawi al<u ai au i ka poka mua, o ka'u pukuniahi," me ka pahola ana ae o ka minoaka m.a na papalina o Kivea. Ke lohe mai la 110 o Waka i n;i mea e kanSailioia ana maloko o ke kaa, aka aole nae he maopopo iki iaia o ke ano o na kamailio, he hoohuoi wale 110 kona. me ka alawa ana aku nana ia Polena, al'aila nana mai ana i,a Monika, a me he anapa ana la na ka uwila, akahi.no oia a haupu mai la no kela hana powa, i lawelaweia, ma ka po e malamaia ana na hana hulaulha ma Roma; a o Ineka Kini ame kona makuakane na mea na laua i aihue a i limanui i na waiwai o Monika. a aia kela mau mea, ke hoōikaika hou mai la e kaa aku o Monika malalo o ko laua mana. o ke kumu ia o ka hele a pioloke ko laua ano ke nana aku maluna o ko laua kaa. E noonoo ana no o Waka i na/mea maluna ae la, puiwa oia i ke kahea ana mai o Polena iaia: "E Waka, ike aku nei hoi au i kou kunou an.a akii nei i na mea oluna o ke kaa i hala aku la, ua kamaaina'no nae paha oe ia laua 'ea?" "Ua halawai mua au nf% Ineka Kini ma Roma, a no kona m.akuakane. aole loa au i halawai me ia mamua, akahi no au a ike aku la.'eia ka o kona makuakane kela,"' me ka pii nae o ka ula ma kona mau papalina, i kau a mea o.ke.kau pono mai o ka Pōlena naua ana mahina. o.na- , .' , .. / ' '■■■ ' O. ina o Augate kekahi 'maanei, ,0 ke'kokiia nui īa e au," i namunamu, wale īho ai 110 o 'Monika, iaia iho, me ka nui pu ana iho no hoi o kona hanu. "Ua hoopohihihi loa ia mai au i ke kiimu loaa ole mai o kana pane. 110 ka'u mau leka i kakau aku ai iaia." O ka hoea aku nae koe o ko lakou nei kaa 110 kē alanui, e huli pono aku ai no ka pa o ka home'o Waka, o ka wa ia 1 oili mai ai he ka.a huila lua. me elua mau kanaka oluna, e kuupau ana ka lio i ka holo, 'me he mea la. ua ake nui loa kela mau kanaka, e hoea koke aku no kekahi wahi, aole he alaalawa o ka laua nana ana fna o A maanei. nka aia wale 110 ko laua mau maka imu.a kahi i nana ai aka no Monika nae, ia kiei ana āku 110 ana iwaho, .a ike i kekahi 'o na' mea e kau ana maluna o kela kaa. o kona hina mai la rto ia iluna o Mrs. Kivea. a maule aku la. me ka ike ole ae i kona mau hoa oiai ua kupouli kona noonoo. ' " - '- ' j MOKUNA XXVII V Ma kela ike ana mai o Waka i ke kulana maule o Monika kauoha aku la oia i ke kalaiwn. e hookuu aku i ka holo o na lio' a Inalv.ua o ka piha ana o na minnke he-umi. hoea aku h ke k'aa no ka. hale, aia no o Monika ke maule la, a me ia ano n o oia 1 hoihofia aku ai no kona rumi i hookaawaleia. a uoke in aku l,a i ka lomi ahiki 1 kona nohala ana mai. Iloko hoi o ka holo nui o ke kaa huila lua o ka holo aha aku i mahope. ua loaa a!:u la no ke kaa o Ineka ma. a holo like akn'la no Rnkona. me ke kipa ana ae ma ka hokele Alahiano, kekahi o na' lm I kele nani o kela kulanakauhale. " 3 ■°" | (Aole i pau.) - I