Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 49, 8 December 1916 — HE MOOLELO NO POLENA RIKIKONA A I OLE Ke Komolima Mare Nona Kekahi Moolelo Kamahao [ARTICLE]

HE MOOLELO NO POLENA RIKIKONA A I OLE Ke Komolima Mare Nona Kekahi Moolelo Kamahao

•'P.a. e Augate,'' i pane mai ai o'Kala Kini i ke kanaka opio, iaia i ho ikok.-ke niai ai i kona haku, i ka wa i lele iho ai lakou mailuna mai o ko lakou inau kaa. ' L T a kuhihewa loa aku nei maua. ua lui iiew.i la «-.lua ma kekahi alanui okoa loa, heaha ke kumu o' ko olua 1.-.hī ana ?" ine ka hakilo pono ana mai ma na maka. o Aitgate. "lie hookahi kumu o ko maua lohi loa, o ia no ka moku ana f. kekahi ili huki o ka ilikaa, a ua hala okoa kekahi manawa ia maua, .. kn nakiikii ana ahiki no hoi i ka pau ana o kela piiikia," i hoakaka pono mai ai o Augate i ke kumu oiaio loa o ko laua lohi ana. • lie keu ka maikai o ke alanui o keia wahi, a he ku no hoi i ka iinni ka hiona o ka aina. a pehea ua ike mai nei nae paha oe i ka Wakinekona Towe!a ear" "Ua kuhikuhi mai nei no ko'u kokoolua i kela hale nani, ame nn aina maikai e hoopuni ana i kona mau aoao, a ua ike i'o aku nei im hoi au i ka nani o kela wahi." •'Malia paha ua hoike aku nei no ke kalaiwa ia oe, o Waka Leiknna ka ona nona kela waiwai, leela kanaka no hoi au i hoolaunaia mai ai. oiai olua me Ineka ma Roma?" 'Aole oia i kamailio mai no ka ona nona kela wahi! O Waka 1 i'o anei ka ona nona kela waiwai?" "Ae. o ka barona opio ka ona nona kela home nani, a ua loaa mai nei ia inakou e hoi ae ana no kona home, me kana mau malihini. malia paha ua loaa inai nei no hoi ia olua?" me ka mau no o i .;ia hakilo pono ana i ke ano o Augate. Aole e kala i hoohuoi kahiko ai o Kala Kini, a pela no hoi me Ineka. n.. ka haulehia ana o Augate i ke aloha ia Monika, a ina e loaa ana ka ike ia Au£ate f aia o Monika ma kahi kokoke mai ia lakou aku. aole ana e nele ke kokua o kela kanaka opio no ka pono <• Monika. a ke hopohopo loa la ka makuakane ame kana kaikamahine. no ke ala ku-e mai o Augate ia laua. "fle kaa ka i loaa inai nei ia maua e hoohuli ana no ke alanui e kamoe pololei ana noloko o Wakinekona Towela, a oiai e kuupau ana ko maua lio i ka holo, no ke ake e loaa mai ko olua kaa, aole 0 maua n<»r.noo nui ma ka nana ana aku i ka poe maluna o kela kaa; nolaila o ka mea oiaio loa, aole a'u poe i ike aku nei, pela hoi ko'u īke ole ana aku nei ia Waka." lloko o keia manawa a Augate e kamailio pu ana me Kala Kini, aia o Ineka ke hoolohe mai la i na olelo apāu, me ke kau mau hoi o kona mau maka maluna o Augate i ua wa apau, a i ka lohe ana mai 1 kela pane hope a Augate, akahi no a hoomamaia mai kona manao, me ka nui ana iho o kona hanu, a no ka manawa mua loa, i komo ]>u mai ai oia ma ka hoohele olelo ana: "Ma ka aoao akau o ke kaa o W r aka kahi e hele ana maluna o k«»na lio. a o ka poe mahma o ke kaa, o ia no o Mr. ame Mrs. Kivea me ka laua kaikamahine hanai." ■'Peia i'o ka hoi, a he keu aku a ko'u ike ole iji lakou, i ka lilo loa o ko'u noonoo, no ko olua loaa koke mai ia maua. E Mr. Kini, oiai ua hoea mai nei no hoi oe, no ke kiai ana i kau kaikamahine, ua konoia mai au e noi aku ia oe, e hookuu mai ia'u e huli hoi no Mekiko. aole no he waiwai o ko'u noho pu ana iho me olua." • Alaila ua pau anei kou hoihoi e Augate i ka hele makaikai ana:" wahi a Kala Kini, ma ke aho hoomaoe, aia nae ka hoohuoi il ( *ko ona, no ke kumu o ke īkē nui ana o Augate e huli hoi koke uo Mekiko. "Aole ko'u he makemake ole i ka hele makaikai ana, aka ua koho maoli iho no ko'u manao, aole he hana pono e ae a kekahi kanaka e liana ai ,o kona konio wale āku no iloko o kekahi ano oihaua, pela au i noonoo ai e hoi aku a komo kino ma kekahi hana e pono ai." "Ina o kou manao maoli ia ea, alaila he mea maalahi wale no ka hoopau ana ae i kena noonoo ou. Ina ua manao oe. aole i lawa e haawiia nei ia oe, heaha no hoi kou kumu i hoike ole mai Ma kau hana a'u i hoonoho ai me Ineka, aole loa a'u mau ana. aka tia kiai makaala oe iaia, a ua lawelawe hoi mē na mea apau e hoohauoliia ai kona manao, me kou malama pono ana i ka moohelu waiwai o ko olua mau hoolilo kaahele ma na wahi apan. he hana hiki ole loa keia ia'u ke lawelaw r e. Ina paha aole ou ku-e i ka noho pu ana mai me maua, a i hookahi no hoi ko kaleou kaahe>e ana mai kekahi wahi a i kekahi. alaila e palua no au i ka huina e ukuia nei no kou uku pule, mamua o ka mea e loaa nei ia oe. pehea la ia i kou manao e Augate?" "Me ka mahalo a nui ia oe e kuu haku'." i pane mai ai o Aujrate. aia nde iloko ona, ka hoowahawaha no Kala Kino, no kona uiiauha i na dala i kuleana ole ai oia, aka o Monika wale no ke ku leana i kela mau waiwai apau, e ai hookanoia ana e kela mau aeahaukae. "Ua paa loa kuu manao e hilli hoi hou no Amerika,*a aole no e nele ana ka loaa o kekahi kakauolelo kupono, nana e hooponopono mai i na mea pili dala, no ka mea he maikai maoli no ka uku o kekahi kanaka e lawelawe ana i ka'u man hana, nolaila e hookuu mai no oe ia'u e hoi no ka aina." J*E ae aku oe e papa, i ka Augate noi, a e hookuu aku iaia e hoi," i hawanawana aku ai o Ineka ma ka pepeiao o kona makuakane. "Oiai hoi, ke manao nei kaua e noho ma keia aoao o ka honua nei, he mea pono e hoolimalima kaua i kekahi kanaka i inaopopo mua ole i ko kaua moolelo." Na keln mau olelo a Ineka o ka hawanawana ana aku ma na pepeiao o kona makuakane. i hoololi ae i ka manao mua o Kala Kini. alaila i aku la ia Augate: "Aole no ko'u he makemake maoli e hookuu aku ia oe, o kōu koi paakiki loa hoi, nolaila aole a'u niea e ae e hana aku ai, o ka hookuu wale aku no ia oe, a na'u no hoi ia e huli aku i kakauolelo hou na maua. Mamua nae hoi o kou haalele ana mai ia maua. ua makemake au e ho6ponopono mua mai oe i na l:tike. oiai he mau moohelu waiwai kekahi a'u i paa pu mai nei. a iloko paha o ka pule hookahi, a i ole, elua paha pule e pau ai kela mau huke i ka hoononooonoia. mahone aku o kela manawa, nau e koho. ina ncf ka huli hoi loa no Amen'ka, a i ole, no ka hoomau no paha i ko kakou noho like ana." "Ke hauoli nui nei au e hooko aku i ka haha au i makemake ai na'u e lawelawe aku." wahi a Augate me kona piha maoli i ka oli<.li .oiai akahi no a hiki iaia ke kuekaa aku i na huke a Kala Kini, a e.loaa aiianei iaia ka ike np ke ano o ka uhaai ia ana o na waiwai o Monika. . • 1 ko lakou nei hqi ana aku noloko o ka hokele. f a ojai hoi, aole he wahi hou a lakou e e aku ai, mai la o Kdla s Kini he mau ope palapala leliulehu. .a lioomaka ilio la laua o Augate e nana pakah'i i kela mau palapala. a ma keia ano iho la, ua nui maoli ka A u£?*le mau hana, iloko 6 na la mahope mai, he hana nae a ua o Augate i hauoli loa ai, oiai ke hoomakaukau la oia iaia iho. nie na hoike maopopo loa no ka epa o Kala Kini, a e hiki ai hoi e hoihoi hou ia mai na waiwai o Monika iaia. ina e loaa aku ana ua kaikamahine nei ia \ugate? ma kekahi ulia laki. Hoko o keia mau .Ia a Augate e hooponopono la i na buke a Kala Kini. aia hoi o Waka ke hana la i na mea aoau e pono ai kaua i«au malihini. a u.a kono okoa 'aku la oia i kekahi poe lalawai e roho i-okoke mai ana ma kona home, e hui pu mai me Jakou, pia if» ano iho la. i h'oohalaia ai kekahi mau la, ma ka hele aiia e holoaolo waapa maluna ō ka lokowai. He mau la i hoohalaia ma ka hele makaikai ana ma na kuaaina,

e laa na wahi paua kaulana, a i ka wa e lioi inai ai nu ka hale nia na hura o ke ahiahi, e nialamaia ana he mau anaina hoohauoli, e laa ka himeni ana, ame ka hulahula am£ kekahi mau hana hoohauoli c ae. e hapaiia mai aua. I k \va hoi i maikai ae ai o Monika, maliope o ka nokeia ana i ka lomi, ua ninau £ono ia aku la ke kumu o kona ano e ana, ia wa i hoike aku ai oia i kona ike ana ia Augate, maluna o ke kaa huila lua, me kona hooia ana aku imua o kona mau honioha hou, o kela wale no ke kanaka hookahi, i hiki ke kokua mai iaia, ma ka hooiaio aua 'oia o oMonika, a ma ke kokua pu ana mai no hoi, i wahi e hoi hou mai ai kona npu waiwai i pakahaia. Aole o Mr. Kivea ame Polena, i ike pono aku i na kanaka ēlua maluna o ke kaa bope, nolaila 'ua hiki ole ia laua ke olelo ae, o ke I kanaka hookahi no paha ia nana i kokua ia Polena mai na kanaka ! elna na laua i powa ia Polena ma Roma. i Ua hoike okoa ae la no nae o Mr. Kivea i kona manao, no ka liele e huli. a e ninau no kela kanaka opio, ina paha aia oia ma Brikona kahi i noho ai, eia nae, aole he wa e kaawale ai o Mr. Kivea, no ka hooko an'a aku i kana misiona. e hoolala mau.ana o Waka i na hana he nui, a i ka liala ana nae he elua pule inahope mai, akahi no a loaa he manawa i ua o Kivea e hele aku ai e hooko i kela hana, mamuli nae o na mea i oili ae ma ke ano kupaianaha. Ma kela hoea ana aku a Mr. Kivea ame kona mau hoa no ka home o Waka, ua hoopiha loa ia mai lakou apau me ke kahaha, no ka mea o ke kauwa mua loa i halawai mai me lakou ma kela home, oia no o Ana Polokoma, kela' kaikamahine lawelawe kahiko o Polena, a i hoopauia ai, mamua o-ko lakou nei hala ana mai no Europa. Ma kela ike ana mai a Ana ia Polena, ua holo okoa mai la oia imua, a hoike mai la ikona haku wahine kahiko, i kona piha loa i ka hauoli, me ka olelo okoa ana mai i ka maikai maoli o Waka, ma ke kauoha ana aku iaia e holo mai, a e lilo i inea lawelawe mai no Polena,' aole lioi o kekahi kauwa e ae. "Alaila, ma ke 'an'hea oe i hoea ai i Enelani nei?" wahi a Polena, me ka hoilioi ole aku i kela noke mai o Ana i ke kamailio haanui iaia nei no kona hoolimalimaia ana e Waka, i mea hana mai malalo o ua o Polena. . '*He kanaka Pelekane ko'u makuakane, nolaila i ko'u ike ana, ua ku a mehameha maoli au, mahope iho o ko oukou hala ana mai i ka makaikai, o ko'u hooholo iho la no ia i ko'u manao, e liol mai au no ka aina hanau o kuti inakuakane, a ma ke ano ulia wale no, i halawai pu ai au me Waka, ma Laelana, i kekahi la; a olelo mai la oia, e kipa mai ana oukou ma kona liome, o ko'u noi aku la no hoi ia iaia, e ae iiiai ē lilo au i kauwa nana, no kuu makemake no, e noho liana aku nou. 4, Ua like maoli no keia ike hou ana aku ia oe ame koii mau kahu '.lanai. me he mea la, aia no kakou i Amerika, a oiai oukou e noho •ana he mau malihini na Waka, e hoao. no au ma na ano apau, e haua aku i ua mea e hoohauoliia ai kou manao e Po\ena." Haawi aku la o Polena i kana mau hoomaikai ana ia Ana, me ka hr.ike pu ana aku no hoi i ka hoihoi ma kona helehelena, aia nae iloko _ona, na manao' hoowahawaha uo kana wahine kuuwa kahiko, mamuli o na kumu ana hookahi wale no i ike ai nona iho. O kekahi mea nana i hooku-ihe mai i ka manao o Polena, o ia no ka lilo ana o Ana, i hoa kukakuka a ohumuhumu pu no W T aka, ma na mea e pili ana i ka hookipa ana aku i kana mau malihini, a e ui nnia ia mai ana hoi ua o Polena, no kona apono a'hoole aku paha i kekahi mau mea a Waka e ai e hana. Ma ka Polena nana iho, ua like loa oia, me he lede la no kela towela, a iloko o kona hoole paakiki aku, no kona lihi kuleana ole ma na mea apau aohe hoolohe niai o Waka, aka e houna mau mai ana oia ia Ana e hele mai e ninau i ko Polena manao.

Itia tio ua hele a piha'i iia malihini, aole ia he mea no Ana a no Waka palia e hopohopo iho ai, i ka ui ana mai i ko Polen,a manao, a o ka Polena no hoi ka hoole, me ka hoike okoa ana aku f aōle loa ona w.ahi lihi kuleana iki e hooholo ai ma kekahi ninau. no ka mea he malihini wale no oia, a ua ili aku no ke koikoi maluna o'Waka, o ka hana ana elike me kana i ike ai he pono, ua lilo nae keia mau ku-e ana aktt ma ka aoao o Polena, i mea e noke ai kona truia lroa i ka akaaka, niamuli o ko lakou hoomaopopo ana, mali«i e hoea i r o mai ana nō he manawa e lilo aku ai o Polena i haku maluna o kela home. Mamuli o kela ui mau ia mai o ka hooholo ana aku o kekahi mau hana, maluna o Polena, ua lilo ia i kumu nona e hoihoi ole ai ka noho ana ma kela wahi, a ke ake wale la no oia, o ka hoea mai i ka wa a lakou e huli hoi hou aku ai no Laeiana, a e halawai hoi me Mr. Karola, ke kanaka hookahi ana i ike "ai, i ke kilakila ō leona maū ano, imua o Merila a o Waka paha. Ma kekahi ahiahi nae, mahope iho o ka huli hoi ana mai ka holohofo waapa ana maluna o ka muliwai,-a i ka pau ana h6i o ka aina ahiahi. no ka nui o ka wela. a no kona maluhiluhi no hoi kekahi, hele holoholo aku la ua o Polena iwaho o ke kahua manienie, me ka haalele ana mai i k.a nui o na malihini maloko o ka hale. Aole he hana nui a Polena mawaho o ke kahua, o ka holoholo wale no. a iaia e nanea ana i ka hele malie, aia hoi na noonoo like ole iloko ona kahi i hana ai, ia wa lohe aku la oia i ka nakeke mai 0 kekahi mea. ia huli ana mai ka hana ihope, eia ka o Waka ua huli okoa aku no iaia. "O ko'u noho mai nei hoi ia, a i nana mai ko'u hana iwaena o na malihini, aole o'u ike ia oe, pela au i hele okoa mai la e huli, eia ka oe iwaho nei," wahi a Waka, me ka leo nahenahe, me ka hopu okoa ana mai i ka lima o Polena. "Ua loohia anei oe i ka ma'i?" "Aole ko'u he ma'i. i helē wale mai nei no au i ka holoholo, i kau a mea o ka \tela, aka ua loaa ia'u ka oluolu maikai i keia manawa, a ua makaukau hoi. no ka hui pu ana aku me na malihini, nolaila aole au e lilo i mea nou e ha'olu'o ia mai ai e kau mau malihini, nolaila e hoi oe iloko i keia manawa!'^ "Ua oi aku kuu hauoli e noho iwaho nei me oe, mamua o ko'u hoi ana ,aku iloko o ka hale, me kela poe a'u i hoihoi ole ai. no ka mea o Polena, aole he kumu e ae o ko'u hele ana mai la e huli ia oe, tio ka waiho ana aku no ia i ka'u uwalo hope loa ana imua ou. E Polena 110 hoi. e ae mai ana anei oe e lilo i halui no Wokini Towela nei ? » "Mai hoao oe e hoole mai i keia leo uwalo a'u imua ou," i hoomau aku ai no ua o Waka i ke kamailio ana, oiai ke huli aku la o Polena i kona lima mai k.ana paa ana; "no ka mea aole he mea nui e ae ia'u ma keia ao. o kou lilo wale mai 110 i wahine mare na'u. Heaha ka waiwai o keia home nani, ame keia īnau aina nui waiwai 1 lilo mai ia'u, ina aole o oe pu kekahi e Polena e mai me a'u iloko o na hauoli ana no iii mau me.a? Ua waiho aku la au i keia mau mea nani apau imua o kou alo, e hookau aku ana au i k.a inoa hanohano loa maluna 011. he barona wahine ka. mea hiki ole i kekahi wahine ke hoole mai, a mawaho ae olaila, e haawi pu aku an.a au j kuu puuwai i piha i ke aloha ia oe; nolaila e Polena, e ae mai nna anei oe e lilo i wahine mare na'w?" No ke kuio me ka piha pu no hoi i ke aloha kela mau olelo uwalo a \\ r aka imua o Polena, ua nana mai ua kaikamahine nei maluna.o Waka, tne ka manao kaumaha, eia nae iloko no o kela manaw.i. hookahi, ua hoopihaia aWp oia me ka hoonaukiuki loa. i ke koi hoomanao aku iaia e lilo mai i wahine nana, me ko Waka ike no, ua hoike kahiko aku oia i kona manao hoole paakiki, no ka lilo aku o ua o Polena i wahine na ua o Waka. "O na mea apau au e Waka i kamailio mai nei, a i hoikeike mai nei hoi imua o'u, he mau msa wale no ia e hanohano ai kekahi wahij«e. aka nae me ia mau hanohano apau, ina no paha ia he mea no'u e lilo ai i moiwahine, aole loa he niea nana e hoololi ae i ka'u pane kahiko i hoike aku ai ia oe, no k.a mea aole loa au e ae e lilo i wahine nau e Waka." ' • Ke ike la ua o Polena i ka hele o Waka a piha i ka haalulu. mamuli o kela pane ana o ka haawi ana aku, he haalulu hoi ana i manao kuhihewa aku ai. ua piha loa paha o Waka i ke kaumaha ame ka minamma. no ke poho wale ana o kona mau manaolana, o ka mea oiaio nae, o ka hoonaukiuki, ka huhu ame ka inaina, na mea na lakou i hoolifo aku ia Waka a kohu kanaka hehena, no ka hooko r>le ia ana o kona iini. No ka minuke hookahi, aole loa e hiki ia Waka ke pane mai, 1-e hoonialielie la oia i kon.a mau inānao maikai ole, i hiki ai iaia ke kamailio mai me na olelo kupono, a iaia no paha ka maopopo, ua 'akakuu mai kona man.ao maikai ole, akahi no oia a pane mai i.ka i ana aku: "Auhea oe e Polena, ua kuhihewa au, e ae niai ana la oe ma

ke uiio nuiikai nei. no kn kaua hooluii ia iloko n ka berita o ka mare, ! eia ka aole, nolaila o ka mealuina a kaua a elua i huna ai 110 kekahi ! manawa loihi, e hoea mai ana ia ika ikeia ana ae i ke akea. O kuu manaolana mau, o ia no ka malamaia o kekahi mare hanohano loa mawaena o kaua. he mare hoi. e konoia aku ai ka poe hanohano a kiekie o Knelani nei, eia ka aole; nolaiia aole no ia he mea no'u e kuleana o!(j ai maluna ou, oiai ua ike no oe € Polena, ua paa mua oe malalo o ka berita o ka mare me a'u." '"Aole loa au he wahine nau e W'aka; a ina o na oleio au i kamailio mai nei, he mau hana hooweliweli ia au i manao ai, pela iho la e hookoia ai kou niakemake. aUila ke hoike aku nei au imua ou, e mihi ana oe me ka walania Lia np kau mau hana malun x i o'u. Oiai 0 na lani ko'u hoike nui, aole loa au i mareia me oe e Waka., oiai no na<f ua kuhihewa au, me oe i hookoia ai kela mare hoomaewa, iloko o kelā mau minuke o ka pihoihoi, a ia'u i nana ae ai ma na maka o ka mea e ku ana ma kuu aoao. eia ka he kanaka malihini loa. Ahiki mai i keia manawa, aole Joa he maopopo iki La'u, oke kumu o kou hoea ole ana mai i ka manawa i manaoia; a peU hoi ko'u noho pouliuli. no 'ke ano i oili ae ai o kela kanaka malihini," wahi a Polena, me ka piha maoli o kona leo me ka ehaeha. "Ke hoopunipuni nei oe e Polena ia oe'iho, no ka mea aole he kanaka eae i.ku pu me oe imua oke kahunapule owau no ia. Mamuli paha o ko'u hoopinana loa i ka ai-kala o ko'u k.uka hele ua a nalo ko'u mau papalina, pela iho la ōe i kuhihewa loa ai, he kanaka okoa ka me.a i mareia me oe." "Ua ike no oe e Waka, he hoopunipuni >vale no kena mau mea apau au e kamailio mai nei ia'u, manao anei oe e puni aku .ana au i kena mau mea? O kena no kau mau olelo i noke mai ai i ke kaniailio mua ia'u, ua ku nae oe' i kahi o ka hoka, ke hoao hou mai nei no nae oe e koi i kou kulean.a maluna o kekahi kahua epa o ke kolohe haahaa loa. Kia no au ke i aku nei imua ou e Waka, aole loa au he waliine nau, a aole lo,a he mana ma ka honua nei, nana e hoolilo mai ia'u i wahine na kekahi kanaka elike me kou ano e Waka !" "Auhea oe e Polena, mai hoopilikia wale i kou noonoo, ina ka hoao ana mai e hoole paakiki i ko'ii kuleana maluna ou, no ka inea eia me a'u na hooiaio 'ap.au. 110 ka hoo'koia o ka'u mau mea apau i kamailio mua aku nei ia oe, a ma ke ano niaikai nei, o ka mea pono wale no au e v han.T mai ai .o ia kou haawi'mai i ka ae. ina aole pela, alaila e hooiaio aku ana au, ua ku i ke kanawai kela mareia ana o kaua ,ma ke ano ma-lu loa." "Ma ka inoa o ke kaulike, ke ninau aku nei au ia oe e Waka, hoalia kau mau hooiaio no ko'u lilo ana he wahine nau," wahi xi Polena. me ka hele mai la a pilia i ka hoonaukiuki. "O ka hooiaio mu.n loa ma leo'u aoan. o ia no kela palapala mare 1 kakauinoa ia e ke kahunapule nana i hOoko i ka mare maluna o kaua. a mawaho ae o kel,a hooia ano nui, he ekolu mau hoike, i ike maka, a na lakou e hoike ae. malalo o ka lakou mau olelo hoohiki, no kou mare ia an.a mai.me'a'u, ma kela po a kaua a elua e poina ole nei." No kela pane, akahi no a lioike okoa mai o Polena i kona pihoihoi, a akahi nb hoi a poha mai ka malamalama iaia, no ke kumu | o ka hoi ana mai a noho hana malalo o W r aka, ei.a ka mamuli no ia o kekahi hana nui i hoolalaia e W r ak.a, a akahi pu no hoi a hoopauia* ae kona mau manao hoohuoi, no ka Ana mau hana e hoopipili mau mai ana iaia. no ka hakilo ana no ia, no kekahi mau mea i kauohaia ai iaia e Waka.

Akahi pn no hoi a ala mai ka honiaio ana iloko o ua o Polena, i ke kumu nui o kela kono.ana aku a Waka iaia ame kna mau kahu hanai. e hele mai no Wokini To\vela, no ka manao, ina e ike ana ua 0 Polena i kela home nani, malia 'he kumu ia nona e ae aku ai e lild 1 wahine na Waka. "Owai keia mau hoike au e olelo mai nei. no ke kokua ana ia ne e Waka?" "O ka hoike mua, oia no o Alahaki Haielena, ke kalaiwa o ke kaa nana' i lawe ia oe no ka halepule, a i hoihoi hou mai hoi ia oe pn kou home, a o na hoike hou ae elua. ua kamaaina 110 oe ia laiw. oia o Adisona Merilg ame Ana Polokoma. "No Mr. Haielena. aole ,au i hoomaopono iaia; aka 110 Merila ame Ana, ua maopopo loa ia laua, aole oe e Waka i hoea "ae ma kela po, a aole hoi ,au i mareia aku me oe." ''O k'au paha kena e olelo mai nei e Polena ,aka i ha'i aku nae au ia oe ea, e hoohiki ana laua. ua hoea aku au, a ua ku like kaua a elua imua o ke kahunaple." . "Iniua ponoi o kuu alo, i hoike mai ai o Mr. Menla, ina no ka hele o keia han,a i ka nui, alaila ua makaukau oia e hoohiki, e hoole ana i ka oiaio o k.au mea e koi mai nei ia'u." "Ae. i ka manawa a Merila e ake ana e ae aku oe e lilo i wahine nana. i huli. ku-e mai ai oia ia'u, no 'keia manawa nae, e huli ku-e mai ana oia ia oe, no ka mea oin kekahi o ko'u m'au hoike, a e hoohiki ana no ko'u pono wale no." Ua aneane maoli e pau na manaolana iloko o Polena, no ka hiki iaia ke hoohoka aku ia Waka, aia pu mai la o hoi iloko ona ka ike, no kela mau olelo hope a I\Terila i hoopuka mai ai iaia, ma kela manawa o ka hoohokaia aua aku o kona manao: "E hoolilo no au i keia. hora au i hoohoka mai ai ia'u, i mea iku e hoopoina ole ai ma keia hope ak.u, e milii okoa iho ai oe, no ka oi aku o kou make ana, mamua o ke ola ana aku." No Ana, kela wahine kauw'a mua ona, a e noho hana nei hoi malalo o Waka, aole he kanalua o ua o Polena, no ka hoike wahahee o kela wahine, no ka pono o A\'aka, a.no kekahi mau hoike e ae, aole he maopopo iaia o ka lakou mau mea e hoike mai ai, koe wale no kona manaoio ana, e kokua ana lakou ]jau ia Waka. Me kela mau jne.a oiaio nae apau e kau mai la imua o kona noonoo, aole no ia he mea 110 ua 0 Polena e haawipio aku ai, aka hooholo ae la kona lima ma kona a-i. 110 kekahi kaula gula e lewalewa ana, kahi ana i hookomo ai i ke komolima ano e, a ke kanaka malihini o ka hookomo ana m.a kona manamanalima, a o ia kana i kamaifio mai ai: - , , , '\la no e hooia mai ana-ko mau hoike apau ua māreia oe me a'u, aole ia he niea e hooia mai ana i ka pololei o kau koi, auhea auanei ke komo mare au o ka haawi ana mai ia'u?" Ma kela wahi i noke okoa ae ai o A\ r aka i k.a akaaka, a pane mai la ma ke ano ninau: "Aia ihea kela komo mare a'u i haawi aku ai ia oe ? Ke hoomanao loa nei au i kuu hookomo ana i kela komo ma ko manamanalima, mahope iho o ko kaua mareia an.a, aole kela he komo Ynare maoli, aka he komo ia no kuu makuahine, me kekahi mau hua ano e i hanaia maluna' ona, ma ka olelo latina a o kona manan he 'Aloha me ka Manaolana.' "Ua makaukau no ke komo mare maoli o kaua, a iloko nae o na manao pihoihoi, ua poina au i ka p'āa pu ana me a'u, nolaila ma kela manawa a ke kaluinapule i ninau mai ai i ke komo mare, o ko'u haha iho la o ia maloko o kuu kuka, a loaa ke komo o kuu makuahine, me-ka manho aia a mahope au e haawi maoli aku ai i ko kaua Womo mare. Pehe'a iho la ia, aoie anei ua lawa loa na hooiaio ma ko'u aoao. no kcf kaua mareia ana?" i hooki iho ai ua 0 Waka, me he •mea la, ua hoea mai i ke kaa ana o ka lanakila ma kona aoao,' MOKUNA XXVIII. "O!" i hooho ae ai o Polena me ka leo i piha ? ka ehaeha. me kn hele mai l.a a pouli pu o kona noonoi, eia nae aole oia i maule, nka ke ku malie la no oia me ke ala ana ae o na noonoo like ole iloko o kona poo. , - • O ka mea.nana i hookahaha loa aku i ka noonoo o ua o Polena, o ia 110 ke ano i loaa aku ai o ka ike ia Waka, no kela komolima. oiai aole loa he hookahi mea i maopopo i na ano o kela komo, oia wale no. ma na mea nne a Waka e kamailio aku nei iaia, ua ■ ahuwale na hua ano e i kakauia maluna o .ua komo nei, pela hoi' me ka manao o keki mali hm palapala. Iloko o kela mau sekona uuku loa ana je noonoo ana. aole loa 'oia i hoopoina iki i ka helehelena ana o ka nana ana ae a ike o 1 mea e Vu pu ana ma kona aoao, he helehelena hoi ia i kaokoa loa mai ko Waka m.ai: o kela wale 110 ka mea nana i kokua nui aktj 'i kona manao paa aole oia i mareia me Waka. me kona nana ole ilea nui o na hoike ame na hooia ma ko Waka aoao.' Ke ike aku la o Waka i ke kunana o Polena, me ka maopopo ole aku nae iaia o ka ua kaikamahine nei mea e noonoo ana, a no ka pono no o kona aoao, hoomaka hou ak-u la oia e kamailio:' (Aole i pau.)