Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 50, 15 December 1916 — NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA [ARTICLE]

NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA

l'AlllM, Doc.. 11—Ma ka haiolelo a l;a Lunnmaka&inana Peret imua o na l»oa o ka ahaololo ma ka la i nohinei i hoike aku ai oiu imua o na hoa o na ihoolilo a Palaui no ke kaua ua oi aku ka huina mamua o ko kanahiku-kumamalua hiliona eono hanori miliona francs. O ko Polekano, wahi hou ana, ho kanniwa hiliona i liooliloia. E Hui Aku Ana o Helene me Kelemania LOXDON, Dec. 11—He lono kolokalapa i ka Nupepa Lloyds Woekly a i loaa raai ianei i nehinei, ke hoakaka ana ua olelo aku ka ka Moi Constantine o Helen© i kekahi o na elele aupuni ina e hoopau ana na Aupuni Hui i ka launa aloha ana me Heleno e hui koke aku ana oia me na nupuni hui o Kelemania. Hoea ka Mokuluu i ka Muliwai Wesser UKKLĪN, Dec. 11 —Mahope o ka holo ana mai ma ka moana iio uuii-kumama-wolu la, ua hoea mai la ma ka nuku o ka Muliwai Wesser ka mokuluu Deutschland; mā ke awnkea o ka la i nehinei. L'a haulele aku ke Deutschland ia New London, Konetikuta, ma ka la 22 o Novemaba, mahope iho o ka loaa ana 0 kekahi ulia i ka mokukolo e kolo ana 1 ka inokuluu mamuli o ka hooku'iia

i\na nlui. \'a lawe mai ia i kokahi piha ukana uui o 'ke keleawe, ka laholio, ka nielu'l, a maw'niio ae o ia kekalii mau waiwai e ae lie nui. Noho Mumule Loa o Amerika WASRIXOTOX, Dec. 11—Ua hoikeia ae ma ka.po i hala aole i waiho aku nei ke aupuni Amerika i kekalii manao iinua o kekahi o na anpuni kaua no ke koino ana aku e uwao i mea e loaa ai ka malnhia. Aole i hoopu-aia aku kekalii mea no ke koino ana aku e uivao i kekahi aupuni e aku, aole no hoi ina keia mua aku koe wale no. a na ke au o ke kaua ana e hoololi ma kekahi aoao palia a i ole ma kekahi palia. Hoouna i na Dala i ka Oliana VJKNNA, Dec. U —Ma na papahelu a ka oihana leka no na makahiki 'mua elua o ke'kaua ana, e hoike ana lakou ua oi aku mamua o ka eha mlliona kronen (aneane $100 ; 000,000) i hoounaia mai e na koa Auseturia maluna o na kahua i ko lakou mau ohaiia ma na home —oia na dala a lakou o ka lioahu ana mai ko lakou mau ukuliana .mai. Ma kn>oleloia, ua loaa nei mau dala mamiili o ka ho'olilo ole ia ana, oiai ua lako na kon me na moaai, meainu ame ka paka,

0 wniwai 010 ai kc <lala ia lakou no ka hoolilo ana aku. NEW YORK, Dec. 11—He mau lono kelekalapa uwea ole ka i loaa mai ianei 1 neliinei e lioike mua mai ana i na moku apau ko na aupuni i komo ole i ke kaua, a pela me ko na aupuni hui, he mokuahi i lako me na pu kuniahi a i hoolako pu ia me na ipu topido ka i ikein ma IMoana Atelanika elima haneii niile ma ka akau ae o na Mokupuni Azores. l'a manaoia o keia no ka moku Kelemania i pakele mai ai i ke paniku a na moliukaua Pelekane ma ka akau ac o »Sek?)t.ia ma ka la 2 o Dekemaha i hookuuia mai ai e holo me ka paa oleia mamuli o ka manaoia ana o ka mokuahi Denemaka Gamma ia, oiai he ha'e Denemaka l<e kau ana ma kona kia. L'a manaoia o kela mokuahi i hoohuoiia ai o kana ihana oia ka hookauliilii ana i na maina ma ke alahele moana a na moku kalepa e holo ana mawaena o Amenka ame Beritania Nui. He lono ka i l'oaa mai ianei mai ka Lloyds mai ua hoopiholoia ka mokuahi Paniolo Baravo mahope o ke tojiidoia

ana. E hoakaka ana ka lono ua hooMakolukolu na Hoolilo no ke Kaua paeia aku I|oua ko-lu i ka aina me ka palekana mamua o ke piholo ana o ka moku i ka hohonu. Oiai ka mokuahi Pelekane Britannia e holo ana mai Livapulu aku a i Alexandria ua topidoia ia e. ka mokuluu a piholo i ka hohonu ma kekahi wahi mawaho mai o na kapakai o Potugala. Ūa lawepioia ke kapena e ka mokuluu Kelemania, elike me ka hoike a na luina he iwakalua-kumamakolu i,hoea aku ai i ke kulanakauhale o : Lisabona i nehinei. Ma ka lakou olelo he umi-kuma-malima mau luina e aku ua nalowale me ka maopopo ole o ko lakou kumu o ka nalowale ana. Na na luina o na Norewai Falk i pa'e aku ai i Quimper, Palani, i nehinei, i hoike aku i ke topidoia ana o ko lakou mau moku e ka mokuluu Kelemania a hoopiholoia i ka hohonu, Ma ka hoike a ke kuhina kaua i koolahaia ae e ke aupuni Pelekane, ua topidoia ka mokuahi a hoopi : holoia.i ka hohonu ma ka la 4 o Dekemaka, mahope ō ka lioao ana o ia moku e liooku'i aku i ka mokpluu Kelemania. 0 ke kapena o ka moku, Kapena Blaikie. i hoohana ia ai e ke aupuni no kekalii manawa, ua paaia oia he paahao. Aohe moolelo e hoakaka ana no ka hopena o ke ko-lu. He moku ke Caledonia nona na tona lie 5006. Haunaele Hookahull Aupuni ma Helene ],ONDON, Dec. 11—He lono mai Atenai mai ke hoakaka ana he hana hookahuli aupuni ka i ala ae ma Clycades, he mau mokupuni no Helene maloko o kev Kai Aegean, a e hoomaluia ana e na luna aupuni o ke aupuni o Constantiiie. Makolukolu ka Poino o na Koa Runftmia BERLIN, Dec. 12—O na poino koikoi 1 loaa aku i na pualikoa Humania mai ka manawa mai o ka hoomaka ana e komo i ke kaua aole i emi iho malalo o ka 140,000 mau koa i lawepioia. Ma ka paku 'i ana iho i keia ua lilo mai i na koa Kelemania elima haneri a oi aku mau pu kuniahi. Ua hui pu keia me na waiwaipio apau i lilo mai Bucharest niai. Ka Ninau Paakiki e Pili Ana ia Helene LONDON, Dec. 11—Ua hoolahaia ae e ke keena o ko na aina e Pelekane kekahi hoike i keia la ke kukakuka mai nei na Pelekane me kona mau hoahui no ka hooikaika ana e loaa ria wehewehe kupono loa no ka ninau paakiki e pili ana no Helene. Haule i ka Honua Eha Mokuea PARIS, Dec. 12—Iloko o na la eloa i hala ,elike me ka hoike a ke keena kaua i hoolahaia ae maanei ma ka po i hala, no ke kaua ma ka lewa ma Verdun a ma ke kaliua kaua o Champagne, ua hoohiia mai ia kaua i ka poino ana 0 eha mau mokuea Kelemania. Elua o ia mau mokulele i kiia ae a haule i ka honua ma ke Sabati ma Verdun a he elua ma ia la no maluna o ke kahau kaua o Champagne. Hoopiholo Hou la he Mau Mokuahi I.ONDON, Dec. 12—O ka mokuahi Helene Grigorious ame na mok.uahi No-, īewai ka Modum ame ka Falk ka i topidoia a piholo i ka hohonu. O \a. mokuahi Denemaka na ka maina ia i hoopiholo, eha o kona ko-lu i nalowale loa^ O ka mokualii Pelekane Strathlbys na ka maina i hoopiholo,.elike me ka lono 1 ka Lloyds ma v ka po i hala, aka nae o kona ko-lu ua hoopakeleia. He Hoakaka no ka Moku Kelemania MIAMI, Florida, Dec. 11 —Na ka lono uweaolelo uweaole i loaa mai i keia kapakai i lawe mai i ka nuhou aia na mokukaua Pelekane ke hoike mai la ma na wahi apau o ka moana Atelanika ma ka uweaolelo uweaole, i na moku apau e makaala loa i ka mokukaua Kelemania i manao wale ia aia ma ka Moana Atelanika Hema. Ua ukali pu mai me ia lono ka hoike e olelo ana ua pakele mai ia moku mai na mokukaua Pelekane mai e hoomakakiu ana ma ke Kai Akau, mamuli o ka ikeia ana o kekahi mokuahi i lako me na mea kaua mawaho ae .o n'a mokup.uni Azores i r hpomaka mai ai na mokukaua Pelekane ma na mokupuni o Inia Komohana, e hoike mai i na mokuahi kalepa apau ma ke kelekalapa uweaole e makaala. E hoakaka ana ke kelekalapa uweaole i ke ano o ka moku Kelemania he elua ona mau puka īiwahi a he pololei kona hope. Na Wahim Limahana ma Kelemania BERIiIN, Dec. 11—O ke kauoha no na wahine i mau limahana/ke pii mau ae nei, elike me ka lono i loaa mai na akena mai na lakou e kokua mai la i ka hoolako ana i mau limahana. Ua ukali pu mai me keia kauoha i hoomahuahuaia ae na kauoha no ka hoopiiia ae o na ukuhana ma ka aoao o na wahine, ma ia ano he lehulehu wale o lakou i koi mai e ukuia aku i 50 pfenninggs no ka hora (aneane he kenikeni no ka hora) i kulike me ka uku i nei wa. O ke kauoha kiekie loa i loaa mai no na wahine i makaukau ole i ka hana u&

hoea mai mai na wahi hana ili a metala mai, na wahi i hoolimalima i nei manawa he mau kaukani, ina aole he 'haneri kaukani o na kane, ka poe i makemake nui ia e komo aku i ke kaua. I kulike ai me ke kauoha i hoomahuahuaia ae no na wahine ma kahi o na hana kalepa, ua emi mai ke kauoha no na k'auwa ma na home, he hiohiona e hoike ana i ka pii mahuahua ae o na mea kupono no ke ola ana. Iluli heu na Koa Kumania e Kaua NEW YORK, Dec. 11—I kulike ai me ka lono kelekalapa i loaa mai ianei mai Petrograd mai i ka po nei ua lanakila na pualikoa Rukini ma ke alai ana aku i ke ka'i ana mai nomua o iia pualikoa Kelemania Auseturia ma ka hapa akau mai o Rumania a ma kela hapa o Rumania e pili ana me Bukowina. 'i Ua hoakaka pu ia mai e na Kenerala Rukini aia na pualikoa Rumania i hooloko hou ia mai me na pualikoa Kukini ke huli hope hou la a hahai mahope o ka enemi ma ka hema loa a ma ka -hikina akau aku o Bueharest, a ua lanakila lakou ma ke alai ana aku i na Kelemania ame na Bu)gars me ka hookunanaia aku o ka enemi. 0 keia ae la na hiohiona o ke kaua maloko o na kahua kaua o Rumania e hoomauia mai la a o ke kikowaena hoi o kahi kaua ano nui o ke ao. Ua maopopo loa ko na Rukini hoomaka hou ana mai i ka lakou kaua nui ma ka hapa akau o Rumania a ma ka hapa hikina 0 Transylvania, a ua loaa ia lakou ka lanakila no ka manawa. O ka hiki ana nae ke liooia i *ka lilo o nei lanakila i lanakila mau aole e maopopo ana ia nei no kahi manawa. Na Hoakaka a ka Poe Olohe Kaua Ke hoomaka mai nei ka poe olohe kaua ma ka aoao o na Aupuni Hui e hoakaka i ko lakou manao o kela kaua huliamahi nui a na he kaua hoopihoihoi maoli no i ka uoonoo, ua haule pa-hu me ka maopopo loa o ka hooko ole ia aku o ko lakou manao e hoo|)uni i na pualikoa Rukini oiai oia "kekahi o ka lakou mau hana ano nui i upu ai, oia na pualikoa Rukini e alai mai ana i na pualikoa Auseturia ma ka nina ma Bukowina ,a pela hoi ine ka hiki ole ana i na pualikoa o. ke Kenerala von Mackensen ame von Falken--1 hayn ke ulupa holookoa i na pualikoa Kumania malalo o ke alakai ponoi ana a ka Moi Ferdinand. • I Ma ke ano he mea hoike ku-e mai no keia, ua oleloia ma ka lono mai Berlin mai ina aole i ulupa holookoaia na Rumania ua halawai aku nae lakou me kekahi puupuu ikaika loa e hiki ole ai ke hoola hou ia no kekahi mau makahiki lehule-hu e hiki mai ana. Makolukolu na Koa Rumania i Poino 1 kulike ai me na huahelu maloko o keia lono, -a i hoopukaia ae hoi e ka OverBeas News Agency, ua oi aku mamua o fekolu haneii kaukani koa Rumania i poino mai ka hoomakaia ana mai 0 Rumania e kaua e na gars. Mailoko ae o keia mau huahelu ua aneane he 112,000 mau koa i make a 1 lilo i mau paahao. O ke koena iho o ka ekolu haneri kaukani oia ka poe i hoehaia a i hiki ole ke hoolaia. Mamua o ko Rumania komo ana i ke kaua he 800,000 koa kona ikaika. Ua loaa aku i ka London Daily Telegraph, elike me ka lono kelekalapa mai ke kapitala Pelekane mai o ka po nei, m'ai kona mea kakau meahou aku maloko o Galatz, kekahi hoike e hoakaka ana o na makaainana na Kelemania maloko o Rumania ,oiai he leliulehu wale lakou maloko o ke kapitala o Bucharest, aia no lakou ke noho la maloko o kela kulanakauhale. Oia poe ma ka olelo a ka mea kakau meahou, ke 'hoolala mai la e hookahuli i ke aupuni moi o Ferdinand ,a o kona "kaikaina ke hoonohoia ae i moi ma kona wahi, oia o "Wilhelm o Hohenzollern. E olelo hou ana ka lono: «Makemakeia o Wilhelm ke Noho Moi "Ke iini nei keia halehana e lioopukaia ae kekahi kualiaua e lioakaka ana o Wilhelm ka hooilina pololei loa o ka nohoalii o Rumania. E hoakaka pu ana ia i ka liao wale ia ana ma ke ano pakaha o na aina o na kaukaualii i hui pu aku ma ka aoao o na Aupuni Hui. Aia o Wilhelm nia ka aoao o ka poe e kaua aku ana, a ina o kela hana a na makaainana Kelemania e holopono ana, e kukalaia ae ana oia ka.moi ..ku i ke kanawai o Craiova. Ma ka lono i hoikeia mai ua a'e aku la na pualikoa Bulgars ma kela aoao o 'ka Muliwai Danube ma ka hikina'hema mai o Bucharest, aka nae o ko lakou hui ana aku a kaua me na koa Rumania ma ia apana a aole paha, aole i hoakaka maopopo loaia mai.. Paa Mau na Pukuniahi i ka Hana Ma kela mau kalfua kaua ma ka komohana he liilii na kaua ano. nui.. 0 na pukuniahi nupui wale no ~ na mea hoohana mauia, a.ma ka la i nehinei.i lele kaua mai ai na Kelemania maluna o na koa Palani e paa ana i na ala ololi o ka Mauna Vosges, aohe nae he lanakila i loaa ,elike me na lōno mai Parisa mai, e olelo ana ia lono ua hoauheeia aku na enemi ihope me ka luku nui ia. Ma kahi kokoke i kahi kulanakauhale uuku o CoJ Saint Maria keia kaua i hpoukaia ai. Mai Berlin mai he hoike e olelo ana

ua lele kaua aku na.Pelekane ma Seres, Macedonia Helene, aka nae, ua hoauheeia mai. Ma kekahi aoao hoi, e hoakaka ana ka lono mai Farisa mai no ka lilo ana aku o na wahi a na koa Tureke e p|sk ana ma- kahi kokoke i ko kulla koikoi ke kaua ma ka akau ae eia nae ma ka hōomaopopo aku he liilii loa kahi i lilo mai i na Aupuni Hui, no ka mea ma ka lono mai B«Min mai, e olelo ana ua hoauheeia mai lakou ma kekalii mau manawa lehulehu a lakou o ke ka'ua ana aku ma ia waki o ke kaua ma ka la i nehinei. Ua hahana ka na Italin, kaua me ka lakoU mau pu kuniahi maloko o ka Apana o Goas£a, eia nae he liilii loa kahi i lilo aku ia lakou. NEW YORK, Dec. 13—Oiai ē , kamailio nui ana no ka haiolelo a ke kuhikuhi puuone Kelemania ma Berlin ame ka hiki a hiki ole paha ke loaa koke ka maluhia, aia no na pualikoa ke hoomau mai la i ke kaua ana o na kaliua kaua. Maloko o Eumania aia no na pualikoa Kelemania-Auseturia ke hoomau la i ka nee ana imua, aka nae, ua hoemiia mai ka ikaika loa o ka. lakou hoouka kaua ana i like ole me ko ka manawa mua. He manaolana ko Pctiggrad ame Koma e hiki ana no 1 na Rukini ame na Eumania ke ku a paio mai a loaa ka lanakila mamha o ka lilo pio holookoa ana aku o Kumania iloko o na lima o na enemi. He lono kelekalapa mai Petrdgrad mai ke hoakaka ana ke hookaawale la na ,Kelemania i kekahi mau mahele koa 0 lakou mailoko aku o Humania a ke lioololi la ia lakou no mau kahua kaua e aku, a o ke kulana pale maloko o Rūmania aia ka pono nui ma ka aoao o na aupuni hui. O ka lono e lioakaka ana no }cc pani ia aku o ko JolTre wahi e Petain, ua ukaliia mai ia e kekahi lioike oiaio i nehinei, o ke Kenerala Neville ka i hookohuia i kenerala nana e alakai. a e lioomalu i na.pualikoa apau ma ka akau a ma ke komohana akau aku o Palani, o keia elike me ia i hoolahaia ae, ke keehiua hana mua mahope iho o ke kukulu hou ia ana ae o kekahi aha kuhina kaua, maloko o ia elima mau hoa, a e lilo ana ia oia ka ahaolelo no ka hoopakele ana i ka lahui. - Ma kekahi lono kelekalapa mai Kopenahegena mai o ka la i nehinei i hoikeia mai ai ko ka Moi Constantine kuahaua ana ae e hoakoakoaia mai kona mau pualikoa kupaa mamuli ona i kauliilii. 0 ke kaua maloko o Rumania a ma na wahi apau e pili ana i ka Muliwai 1 l'erna na kikowaena o kahi o na kaua hahana i hooukaia. JMa ka lono mai Berlin mai he umi kaukani koa Rumania hou i paa, he mau pio na lakou maloko o na kulanakauhale o Mizei ame Urzicenf. O keia lono nae ua hooleia mai ka oiaio e kekahi mau ihoike e ae i loaa inai. He elua mau mokulawe koa i piha me na lako kaua i hoopiholoia, maloko o ke Kaiwaenahoniia, elike me ka hoike aaai Bcrlin mai, nae, ma ka hoike a ka aha hookolokolo moana Pelekane, e oleIo ana, he mau moku i'o no ka i hoopiholoia, he mau mokuahi nae aole he mau moku lawekoa.