Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 50, 15 December 1916 — HE MOOLELO KAAO NO ALEDINA, KE KEIKI LOPA AME KA IPUKUKUI KUPUA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO ALEDINA, KE KEIKI LOPA AME KA IPUKUKUI KUPUA

I;i pau ana 110 o ka laua kukakuka ana, alaila. lioi aku Ia kela ame keia nu ka hooluolu ana 110 kahi moe, nae, o ka maT<uahine ka nu-a hiamoe lealea o laua, no Aleelina iho. n<> ka nui loa o kona aloha ni) ke kamaliiwahine, ua hia-a wale aku la 110 oia me ke kukia ana ika ha])anui o keia ])o, a maopopo oie kona wa oka pauhia a.ia i ka hiamoe. laia i ala ae ai ua kahikole ka la o kekahi kakahiaka ae. a o kona; hele aku la 110 ia e huli i"ka makuahine. no ka niea, ua makemake loa , ,ia ia manawa e ike ak\i i ko ka makuahine komo mai i kona lole no lw'i hoomakaukau ana e liele aku i ka halealii ia manawa, i hiki ai ke komo pu aku nie'.ke kuhina nui ame na kuhina e ae ? a pela iiie na luna .aupuni-e ae o ke aupuni. iloko o ka rumi ahaolelo, kahi a ka nioi e hoolohe mai ai i na noi apau e waihoia aku ana imua ona. Kii!:e me ko \ledina makemake pela ka maku.ahine i hooko mai ai. I kona niakaukau ana lalau aku la ikepa e waiho ana ona pohaku nmmi. wa-hi ae'la a paa me kekahi lole lilina loa a hoomaka aku la i kana huaka'i no ka halealii ka pahuhopu. a ke hauoli 1. a la o Aledina ia manawa i ka ike aku i ka helehelena o ka makuakine. laia i hoe.a aku ai i ka pukapa nui-owaho loa o ka halealii, ua i-:ori«~» nuia aku ke kuhina nui. na kuhina e ae ame na luna aupuni i'ol-o oka halealii. Ua lehulehu na makaainana i hele ae imua oke aiii la 110 ka waiho ana ae ika 'lakou mau noi ame na hoopii no ka 'ioolnheia mai e ke alii. Mahope o k'ona noi ana aku i na kiaipuka e aeia mai oia e komo aku ua- weheia mai l.a ka pukh nona. a o kona komo aku la no ia ahiki i ka hoea ana aku la i"ka rumi ahaolelo. 0 ka rumi a ke alii e iwho mai ana me ka .aha kuhina he akea, lie nnni. a he anoano eehia no hoi, elike me ke kulana o ka hale o na aliiaimoku. lloopepe wale iho la no oia ia komo ana ike i na luna aupuni ame ka moi. oiai ka moi e noho mai ana iluna 0 ka nohoalii a o īia luna aupuni 110 hoi nia kela ame keia aoao ona. Xoho iho la oia ma kekahi wahi e huli pono aku ana i ka moi ame na kuhina. Ua kahea pak.ahi ia qiai la kela ame keia o na Makaainana e hoakaka aku i ka manao o ka hiki an.a aku. elike me ke ano o ka lakou mau kunuihoopii, a ua hooloheia mai ka lakou i:;au kumuhoopii ahiki i ka wa i hookuuia ai o ka ahaolelo. Ia wa ku ae 1a ka moi .a hoi aku la me ka ukaliia aku e ke kuhina rui uo kona rumi hoo'.uana inahope aku o ahaolelo, a ia mavawa hookahi 110 hoi i hoi aku ai n.a kuhina ame na luna aupuni no ! o lakou mau hale pakahi. a pela me na makaainana i hele mai ai e waiho i ka lakou' mau noi a mau hoopii imua o ka moi; ua hoohaufrliia aku kekahi ]>oe (» lakou 110 ka loaa ana o ka lakou mau mea i makemake ai. a ua hoolwiumah.aia 110 hoi ka poe i ko ole ko lakou niau makemake. 1 ka ik'e ana aku o ka makuahine o Aleelina i ke ku ana ae o k.a moi a hoi aku Ia nolok'o <> kona rumi liooluana. hoka loa iho la kona manaolana. no ka mea aole ke alii e hoi hou mai ana iloko o ka rumi aha. -lelo ia la r ke ike aku.la oia ia manawa i ke ku ana ae o na mea apau a haalele iho l.a i ka rumi ahaolelo, nolaila.. hooholo iho la oia i kona manao e hoi 110 ka hale. • , . ; I ka ike ana mai o 'Aleelina iaia e iioi aku ana .ine ka makana 110 e paa ana iloko o ka lima, maopopo iho la iaia .aohe i hui ka makuahine me ka moi. eia nae aole oia i ninau mai ia manawa no kona hopohopo; malia. ua halawai palia ka makuahine me kekahi ulia poino e hiki ole ai e hoike koke aku iaia. 1 ko laua hui«ana ae nae. i mai l.a ka makuahine: ''Aohe a'u manawa i hehi aku ai ko ? u mau kapuai wawae maluna oka pap.ahele o'ka halealii mai k-o'u hanauia ana mai, aohe no hoi he manawā i kau aku ai ka ike a ko'll mau onohimaka maluna o ka helehelena.o ka moi mai mua.mai. i keia la wale iho la no. "Ua ik'e aku nei au i ka moi. a me ka oiaio loa ua ike pu mai oia

ih'u, no ka mea. o kahi o'u o ke ku ana mamua ponp .aku in> ia ona. aohe no hoi he kanaka e ae mamua aku o'u e alaiia mai ai au mai koha.ike mai; 110 ka paa loa o kona manawa i ke kamailio ana me ka poe i hiki mua aku ai mamiua o'u. ua.loaa ole he manawa e kamailio mai ai me a'u. a ma ka'u nana aku ua ahonui m.aoli 110 ka nioi i ka hoolohe mai i na hoo|)ii lehulehu i waihoia aku imua ona. "Ua haia he manawa loihi ma ia hoolohe ana niai ana, .a ma : ko'u nana aku ua kaea maoli oi.a, 110 ka mea, hakalia no a pau kaiia ninau ana mai i ke kanaka hope loa, a mamua o ka ike ana o na apau. <» kuna ku ae la 110 ia a hoi aku la noloko o kona rumi. oiai nae. aohe i pau pono na hoopii a ka poe i hoea aku i ka hooloheia mai; ma ia hoi koke an.a aku nae ana i loaa iho ai ia'u ka maha, no ka mea aneane loa e pau ke ahai\ui iloko o\i ia manawa no ke kali aku o ka papaleo pu me i.a, me ka maloeloe pu i ke ku iluna iloko .o kela manawa loihi. "Ua maopopo loa e noho hou ana ka aha i ka la apopo, a oiai aohe kumu keakea mai i ko'u hele ana aku, e hoea hou aku ana au ilaila i ka la apopo. a nianao au aole e nui loa ana ka poe e hiki ae ana ia la e paa loa ai ka manawa o ka moi i ka hoolohe mai ia lakou." ()iai o Aledina e ake nui ana ia manawa, ua iiluku maoli no hoi kona manao e ike koke ak.u hopena, he helehelena piena loa kona i ka nana aku a ka makuahine, hookahi wale no mea nana i hoomaalili aku i kona noonoo oia ka hookipaia ana o ka makuahine iloko lialealii. ka hana paakiki mua loa, hookahi wale 110 mea i koe o ka hoike aku i ka manao o~l<ona hiki ana aku imua o ka moi, o ka kaa no ia o ka manaolana, ke hui k.a hoi'la a kamailio pu o ka pa\i 110 ia o ka pilikia. Ma kekahi kakahiaka nui ae, elike no me ko ke kakahiaka mainua aku, ala ae la o Aledina a hele aku la e huli.-i.jka maknahine, a mahope o ko laua paina kakahiaka. hoomaka hou āku la ka m?kuahine e hele i ka halea-lii me kona lawe pu ana i ka makana ana o ka lawe ana i ka la mua, a hoihoi hou ia mai ai, eia 11'ae U£,\vaiwai ole keia hele hope ana aua. no ka mea.ua paa ka pukapa jo ka halealii. a ma ka olelo a ke kiai puka o ka hoike an.a mai iaia, aole e noho liou ana ka aha a hala elua ia mai ia la aku. a ua oleloia mai nae iaia e liele hou aku oia ma ke kakahiaka oke kolu ona la. ; Me kela manao kaumaha oia i hoi akn ai a hoike aku la i ke keiki me kona i pu aku i ka hooluhi wale ia me ka waiwai ole. he hoomahuahua hou ana aku hoi i ke kaumaha iloko o ke keiki i hiki ole iho hoeniaiwwauui. x . Ūa hele'hou aku oiaJ ka haleaAii no eono manawa ole mahope mai ma na la i hoikeia mai ai iaia no kona hele ho.u ana aku. me kona ku mau no hoi ma kahi mua no ana o ke ku ana i'ka 1a inna loa. efa nae. elike 110 me ka loaa ole o ka manawa kupono iaia e hui,ai a p.u ni£ u ka nip.i, pel.a ; po i,i t i£ la .apau j}i}a .0 ka liele ana aky. >1 : , ; , ; ... ; . Iloko o keia mau la lehulehū .ka /Yl,edins,o k» hele ana. o ke.ku wale aku no kana 1 aohe hele aku foiua o ka' moi a hoike aku i kona manao. eliHe me ka poe e ae ; i ka \V.a e paq ai'o Jca iianao o'kekahi e hele aku ana e l.a moi .*» pola aku ana ahiki i ka'pau ana; ua kaiika'i ka.maleuahine o Aleelina aia 110 a na ka moi e nihau bkoa mai iaia, noliila. i ka ike ?na o ka moi aohe liele aku. o neiwahine me lie uie.a la aolie ona rnana:> o ia hiki ana aku, ku ae la no ka moi a hoi aku la ilO kona runu.

Kia nae, i kekahi la. i ka wa i pau ai ka ahaolelo a hoi aku la ka moi noloko .0 kona rumi i aku la i ke kuhina nui: "Eaj no kekahi mau la aku nei ko'll ike ana i kekahi wahine iloko o ka jaha, e hoea mau mai ana oia i na la e noho ai o ka aha. a he mea no hoi kekahi ana e paa mau ana ilokq o kona lima, ua wa-hiia me k.a lole lilina maikai lea. "Ile oia.mau kona ku ana mai ka hoomaka ana e noho ka aha ahiki i ka hpokuu ana, m.e ka haule'ole, a ma kana wahi 110 e ku mau ai i ka la mua, pela 110 i na la apau. Ua maopopo no anei īa oe kon.a makemake? Malia paha, he manao nui kona oka hele ana mai, aohe nae hoi he hoike īnal, akahi kona hoea mau mai imua e ka'u aha?" "i'!. ka moi, u.a maopopo no ia oe ke ano o na wahine, aole oe i naauj)o; o ke.ano liana a na wahine ,ea, oia ka hele mai e lioopii i na mea liiiii .ano ole. He hoopii kana oia ka niea maopopo loa, maiia paha ua kuaiia aku kekahi mau meaai inoino iaia a i ole kah mea e ae i kupono ole i kona makemake." Eia na'e. aole i lawa iho la ka makemake o ka moi e ike i kana han.a ma ia hoakaka ana aku la a ke kuhina nui. "Ina e hoi hou mai keia wahine ea, mai poina oe i ke koi aku iaia e hele mai imua p'u i lohe aku au i kona man.ao?" 0 ka pane a ke kuhina nui no ia manao o ke alii, oia ka hopu ana aku i kona lima a honi ihp l.a, a hookau ae la nuiluna o kona poo, i mea hoike aku he oi aku ka p,ono e moku kona poo mamua u ka hooko ole ana aku i kana hana i kauoha ia mai ai. i No ka lehUlehu loa onala o ka. hele ana oka makuahine 0 Ale i ka haiealii ua maa loa oia a u.a pau ae la 110 hoi na manao hopohopo, a ua manao iho no hoi aohe pilikia i keia man^wa. kekahi la ae o kana han.a 110 ka hele i ka halealii ma ka e noho aiia o ktj aha a ke alii, a ma kahi 110 ana e ku mau ai i'na la mamua aku malaila no oia e ku ai. , Aole \ waiho aku ke kuhina nui i kana hoike no kana hana 1 lvauohaia ai m.amua o ka ike ana mai o ka moi i ka makuahine o Aleiiina. No ko ka moi ike mai i ka hoomahawanui maoli o ka wahine i ke ku. ame ka heoea mau aku imua o kana aha i na ia apau ua komo ke aloha iloko o ka moi. f " P.a, e ke kuhina nui, 110 ko'u man%p ua poina paha oe 1 ka u me.a i'kauoha aku ai ia oe i kela la aku nei, aole anei ou ike aku i ka wahine a'u i kamailio aku ai ia oe i keki mau la .aku nei e ku anai la: "E olelo aku iaia e hele mai imua o'u i nei manawa, o kaua liana ka piua a kakou e hoolohe aku ai me ka awiwi, a i ka wa e pau ai ea, hookuu' aku iaia e hoi." ' Kauoha koke aku la ke,kuhina nui i kekahi o na kanaka o ke alii e lawe'koke ma| ika wahine manuia-o'ka moi. Hele pololei mai la. he aliikoa a ioaa ka makuahipe o Aledina a laweia aku la imua o ka moj m.alalo iho o ka nohoaiii, a haalele iho la iaia maiaiia a ho liou akii la 110 kona w.ahi ma ka aoao o ke kuhina nui. Elike me ka hana a ka poe lehulehu mamua aku a ka makua hiiie o' Aleliha o ka ike ana i na ia i hal.a, i ka hele aku a mamua e ka moi alaiia kukuli iho. pela. no hoi kana kukuii ana me ke kulou o nā maka iialo, a me ia .ano oia o ka hooniau ?.na ahiki i ke kauohaia ana iho e ka moi e ku ae iluna. laia i ku ae ai. i mai'ia ka moi i keia mau huaoielo: "Ea. e kn wahine maikai. no na manawa le'hulehu mamua 'aku n'ei ko'u ike ana aku i.a oe niaioko o keia"rumi halawai. a e noho mau ana no hoi oe ahiki i ka hookuuia ana o ka halawai. a ma kahi no au e ku ai i ka la 111 ua nialaila mau 110 oe e ku ai i ria la apau au o ka hiki ana mai. Healia keia hana nui nana i koi aku ia oe e hele mau 'ma? ianei ?" 1 ka lohe ana aku o k.a makuahiue o Aleelina i keia ninau a ka moi. hauie hou iho la oia maluna o koua niau .kuli no ka elua o ka manawa. a ia nana pono an.a ae iluna i ke alii, i ae la: />'E ka moi, ka'mea kiekie loa maluna ae.o na moi apaii o ke ao_. e ola mau loa oe! M.ariuia o ko'u hoakaka ana aku ia 6e i ko'u ma-

nao ame ka hana nui hoi nana i koi mai ia'u e hele kino mai iiiuia ou a e papaleo pu me oe. ke noi nua aku nei' au i kou lokomaikai e k.ala mai ia'u no ka liookiekie a kupono ole'b ke noi a'u e wailio aku ana imila ou. . . ' "īle noi i maa mau ole ia mai kinolii mal ka'il e wniho aku ana imua ou no kau hoolohe ana mai, a mamuā o ko'u hoakaka ana aku, ke ike'e nei au i ko'u haalulu me ke ano'ilihia a hilahila pu iho fa ii(i ka hoike aku ia mea imua ou ,e kuu moi." Kia nae. i loaa ai i manawa kupono a i hoopauia ae ai kona hopohopo a lelele o ka oili. a i hiki pono ai hoi iaia ke hoakaka aku i kona manao, kauoha mai la ka moi i na niea apau e haalele ma i ka rumi ahaolelo. a koe ke kuhina nui me laua iloko o ka rumi. 1 ko lakou noho kokookolu ana iho la'. i akli 1a ka maku.ahine o Aleelina: "E ka moi, e noi hou aku ana no au ia oe nō.ka lua e ka manawa ,oiai k.a maka'u ame ka hilahila pu ke haua like nei iloko o'u, e hoo.iaio mai oe i kau huikala ana mai ia'u mamua o kuu hoike ana/aku i ko'u manao imu.a ou. no ka mea. ke hopohopo e nei no am malia q lilo ko'u manao i mea hoopoino aku ia oe ma ka manao a i ole hoeha aku pah.a ia oe ma kekahi atio." "Heaha la ia mat)ao ame ia hana au e hoike mai ana?" wahi a ka moi. "Ke huikal.a e aku nei au ia oe me ka oiaio loa mai keia minuke aku; aole loa he poino a hanaia aku ana maluna ou mai kekahi huaolelo mai au e kamailio mai ai. Nolaila,'hoike mai i kou manao, mai hopohopo." Akahi no a loaa iho la ka maha i ka makuahine o Aledin.a. no ka 'maik'ai o na olelo 'a ke alii,. alaila, hoakaka aku lā oia i ka ike ana o Aledina. kana keiki, i ka helehelena o ke Kamaliiwahine B.aame ka nui o kona ahiki ia manawa mamuli o ia ike wale ana aku no i ka u'i o ke kaikamahine alii. he aloha no kana keiki e lilo ai 1 kumu make nona ina aole e hookoia aku ana kona makemake. . .. ... "Ua ku ,a ma'i maoli kuu ke : ki i ke aloha i ke kamaliiwahihē, he aloha a'u i ike iho ai he mea hoehaeha aku ia oe e ka moi. a i ke kamaliiwahine pu. Ua hooweliweli mai oia e hoopoino ia'u ina au e hoole ana i ka hele mai imua ou e kā moi. a noi aku i ke kamaliiwahine no ka mare aku me ia. *'No konā paakiki loa ua hool:o mai la au i kana noi me ka nu' 0 kuu maka'u 'ame ka hilahila pu, oiai he noi keia i ku-e loa i ko'u liiakemake. - , ; "No keia noi au i lohe mai la. e ke alii, ke noi hou aku riei.iv au no hookahi manawa i koe e huikala mai, aole ia'u wale, aka i kūu keiki ou kekahi; me ka ike no i l:e kupono ole o ke noi eia nae ua aa'mai la 110 e hele mai imuā.ou, e ke alii, a noi ,aku i kekahi alji kiekie loa no ka mare." Ua hoolohe mai 1a ka moi i l.eia mau olelo a ka wahine me ka hooman.awanui loa. me ka minoal a ano hoopohala a hoopahene pu. eia nae, aole walii hiohiona ma kona mau maka,- aole hoi ma ka oielo £ hoike mai ana i ka wahine he huhu kekahi iloko ona nr keia noi. 1 M.amua o kona nane ana mai i kekahi haina no ke noi a ka wahine. ua ninau mai 1a oia i ka mea a ka wahie e paa' ana iloko o ka puolo. No ia ninau a ka mqi. o ko ka wahine wehe ae l.a no ia i ka lole lilipa i wa-hiia ai o ke pa me na pohaku moini iloko, a haa,wi aku la moi. I M,a keia wahi na hiki ole ke hoakaka ae i ka nui o ko ka mo : m'akahehi a-'hialaai i ka ike ana iho i na pohaku 'momi like ole e anapa a,e apa ko lakou mau waihooluu like ole. Ua ike no ka moi i lia momi'elike me ia pamua aku. he kakaikahi nae. aka. fio keia ua na ano po''aku momi like ole apau ana e noonoo ae ai a >ahi hookahi. a ua 01 ae no hoi ka nunui.o keia mau pohaku i)io'nu i ko na nohaku momi ana o ka ike mua ana. Np ka mr loa o k' M ia makem.ake. ka makahehi, ke paihaohao. ā nela aku. ita hala okoa he manawa loihi iaia o ka-noho ana me ka ani a nti3t.l'*n oler .ain ma'i nia'una o na pohaku momi kona mau v ahVi ai me hialaai nui. | Fia nae, i ka wa i houluulu hou mai ai o ka moi i kon.a man 111001100, a la'au mai la oia i kekahi o na pohaku 1 moi-pi; ka makana 1io ; n ka maHiahine o Aledi"a o ka lawe ana aku, a ae 1a me ka "O, naui maoli keia mau oohaku moini!- n - pvaolj! KAmahao mao!i keia mau pohaku!" h \lajla, mahope o kona nana pakahi ana iho i na momi apau a waiho hon. iho 1a iloko o ke na. luili aku la e nana i ke kuhina nui. rne ka hoikeike pn ana aku iaia i na momi iloko o ke na. a ninan aku la ina paha aole i kulike kona manao me kona, oia hoi, aole oia

i ike i kekahi mau momi nani loa manuia elike me ia a laua : e u ike ilio ana, a hoike mai la no hoi ke kuhina nui ua kulike ko : !aua manao'me ka lioike pu ana mai o ke kuhina nui i kona makemake nui no lakou. "Healia kou manao no keia niau makana:'" i nin.au aku ai M moi i ke kuhina nui. "Aohe anei ou manao ua kupono ke noi a !ca mea nana nei mau makana i haawi mai la e lilo aku ai ke kama'iiwahine i wahine nana? Aole anei he pono ia'u ke haawi.aku iaia i ka mea i koi mai i wahine me keia ni.akana kumukuai nui Ua lilo k •->. mau olelo a kā inoi i kui e hoeha aku ai i ka naau 0 ke kuhina nui ia manawa, 110 ka nie.a. mamua aku. ua olelo inai 'iu kuhina 11111 1:< *i ka moi he keikikane kana aua manao oia e hoomare i ke kaikamahine .alii me kt\na keiki, eia uae ke lo'he nei oia i ka manao o ka moi 6 haawi i ka niea e. L'a piha loa ke kuhina iuii i maka'u no ka lilo oke kamalii,vahiue i.ke keiki a ka wahine imua o laua, no kA mea. ua maopopo ko ka moimakahelii loa i na pohaku momi, ka makana a o ke kumu-kua-i hoi i haa*wiia mai no ke kaikamahine. he kumukuai e hiki ole ai i ka moi ke p.aa i kana kaikamahine. ame ka niaapopo loa e hoo'oli ana ka moi i kona manao mua i ae aku ai iai^ la ike ana iho o ke kuhina niti e nele ana kana keiki i k.a wahine a e lilo ana i ke keiki a ka wahine me.ka makana kiekie loa. mua q laua. hookokoke m.ai la oia i ke alii a hawanawana, iho la ma ka pepeiao i ka i anā iho: "E ke alii. aole loa hookahi mea v e olelo mai ana aohe i kur>f)no ; veia mau makan.a i kumukuai e lilo aku ai ke kaikamahine alii. k'a'u hoi e noi .aku nei ia oe e oluolu oe e haawi mai ia'u i ekolu mahina e noonoo ai mamua o ko'u hooholo loa ana i ko'u manao. "He m.anaolana ko'u mamua o ka pau ana o kela manawa. e hiki pono ana 110 i kuu keiki ke huli aku i makana oi ae o ka nani mamua o kena mau makana au e ike iho la, he makana ken.a mai ke kanaka opio mai au i ike mua ole ai, keiki ua ike oe i.aia." Ua rriaoj)(»po i ka moi ia manawa aole e loaa ana i ke leeiki a ke kuhina nui kekahi makana i oi ae mamua o kan.a e ike iho ana ia manawa no ka haawi ana mai no ke kamaliiw.ahine aka, i mea nae hoi e hooluolu ak'u ai i kona noont>o. ae aku ia oia i kana noi. ALaila huli ma la ka moi e nana i ka makuahine o Aledina a i j mai la: "E ka wahine nuiikai, o hoi a hoike aku i ko keiki ua apono au i kana noi nia ou la,'aole nae au e haawi koke#iku ana i kuu kaikamahine no ka mare me ia, ahiki i kuu kauoha ana aku a hoolako :m.a mai i na lako hale o na ano lehulehu like ole apau no ka hale, a 110 ia mau mea la ea, aole e makaukau koke ana a hala na malama akolu mai nei la ,aku. I ka la hope loa o ia mau mahina e hoi hou mai ai oe ia nei." Haawi aku la ka makualjine o Aleelina i kana hoomail>ai a emi ho]>e aku la a puka iw.aho, a hoi ko.laua wahi hale me ka naau mama, me ka hauoli nui no kona haiawai ana ine ka moi, n: kukaiolelo ana an.a o ka hopohopo mua ana aole paha e aeia mai ana, a»no ke aponoia ana mai hoi o kana makana, a o ka oi aku, oia kona kauoha houia ana mai e ka moi e hoea hou aku ma ka la liope loa o ke na malama. I ka ike āna mai o Aleelina e komo aku ana ka makuahine i ka hale he manawa i.3 110 na manao pihoihoi like ole iloko ona, he nuhou maikai kana e hoihoi aku ana, a i ole he uuhou paha e kaumaha like ai laua, ei.a nae, mamuli o ka hoi koke ana aku o ka makuahine i maa ole i na la mamua aku me kekahi puolp ole i kona [ lima, he helehelena hoihoi hoi ko 'ka 'makuahine, hoolana like ae la oia i kona manao. "Ua hoi mai la ka oe, e mama?" wahi ana, "Heah.a ka'u e mana,olana ai? Ua nele anei k.a pono o lfau huaka'i a ua hoo- | pohoia anei na manaolana apau? Ea, e oluolu oe e hoike koke mai." "E kuu .keiki," i pane aku ai ka makuahine, "aole au e hooloihi ! aku an.a i kou kali ana me ko'u mau manao pilihua; o ka mua loa 1 o ka'u niea e hoike aku ana ia oe oia keia, ma kahi o kou hopohopo nui no ka niake, ka haoia aku o kau niakana e k.a moi, ko'u halawai me ka poino, ua loaa mai.na.mea.au e hauoli āi, foia ka'u n.uhou.", ! Alaiia, hoakaka aku. la oia i kana moolelo mai ka mua a ka'| ho])e, elike me ia i pnu mua ae.-nei i ka ikeia, a o ka hope loa oia na j olelo hope loa aka moi oka olelo'an.a rnai iaia e hoea hou aku ika i.'pau ana o na malama ekolu mai ia la aku, a ma ka hope loa o kana j mau mea o ke kamailio anā aku i ke keiki. o ka mak'aha i luiawiia akn ai i ka moi, a ka moi i makahehi loa ai 110 ka nani, ke kumu nui k(»ikoi hookahi o ko k'i moi hiki ole ana ke kaohi aku i kona mamio ae ame k,an,a paive kupono 110 kana noi. ( "Oia maoli n,o ke kumu, pela ko'u nianao, o ko ka moi ae ana mal, no ka mea. mamua o kq ka moi haawi ana niai i kekahi pane ia'u, ua hawanavyana mai la ke kuhina nui i kekahi mau olelo m.a kona pepeiao, a ia manawa ua hopohopo loa au e lo.aa ole mai anā 2 kekahi j)ane kupono no kau noi." ~ * l. ka lohe ana aku' o Aleelina i keia nuhou, noonoo iho oia ia man.awa oia kekahi o na mea ola Uhane hāuoli loa malunā o ka -ili j honua. , I Aohe īiianawa ana i haawi mai ai i kekahi hoomaikai kiekie j loa i kona makuahiue mamua .akli elike nie keia; 110 kon.a piha loa i i ka hauoli, lele okoa mai la oia e honi i kona makuahine no na mal'nawa leluilehu, a .aneane e pili ka hanu o ka makuahine, a ia ka'i ana ae, hele aku la nie ka lelele ana ma o a maanei o ko laua wahi hale, elike me hana ana kao keiki a hipa keiki i piha ika hauoli, ! he hana maa ole iaia mai mua mai. . ( "|v kuu aloiia," wahi ana, aohe o'u man.awa eae mai muā mai i hoopiha loa ia ai me ka hauoli elike me keia, 110 ka mea, ua īnaoli no oe me ka maka'u ole mai ka hoo- ! inaka ana ahiki i ka holopono ana o kau hana, he pomaikai nui keia j i. lōaa i'4 kaua, eia.nae, ke nana aku i ka loihi o na mahina ekolu e i kali aku ai me he ,mea la he inakahiki okoa e ku maoli iho ai 110 i ka uluhua." ; , ■ "E po'no. 110 paha oe e a'o iho i ka hoomanawanui, e k\iu keiki. | no ka mea, ua moe aku la hoi ka kaua apu koheoheo. o ke kali ' I wale aku no. ka mea i koe 110 ka hoea mai ikala e hookoia ai." 1 Mai ia manawa maj. ko Aleelina hoomaka ana e helu i na hora, na La. na heheeloma, na mahina ahiki i ka hala ana o na malama 1 ekolu. Ma kekahi ahiahi. aneane elua malama o keia manawa i hala. kii aku la ka makuahine i l<a ipukukui,no ka ho-a ana. ae, eia nae, iaia i nana iho ai aohe aila oloko, aohe 110 hoi he. aila e loaa oleiko iho o ka haie. O.ka u:ii akivla no ia o ka makuahine iwaho 110 ka hele ana e kuai 1 aila; īaia i hoea aku ai i ke kulanakauhale ike aku l.a oia i na kaiuika e holoke mai ana, he nui na han.a lealea e hanaiā mai ana e na kanaka ia la. eiiu ka he ahaaina a he m.au aha hulahula ke nialamaia ana ma na walii like ole o ke kul.anakauhale. no ko laua noho no hoi paha ma kuaaina loa aohe a laua mea i lohe iki no ia mau mea. I kaua nana aku nae i na halekuai, ma kahi o ko lakou pani-

kuia, ehke me na la kulaia e ae hoi he oia no ka haniama. a ua hooluwahiw.a nae kela me keia mea halekuai i kona halekuai a oi ae ,ka nani maniua o ko kekahi, ma o ke kau ana i na launahele uliuli ma na wahi apau onuia o ka kale, na kukui no hoi ame na hae. E hoike ana kela ame keia i kona hauoli ma ke ano o kana olelo ame ka hai?.a, . 0 na afanui keia oloko o ke kulanakauhale ua lehau i na luna aupuni. na koikoi o ke aupuni iloko o ko. lakou m.au kahiko oihaiia,' like ole; kekahi poe maluna o na lio me na aahu alii a e heleAyawae an.a no hoi na kauwa naa ka aoao, e liele aku ana a e hele mai ana na kanaka. 1 kona ike ana aku i keia hiohiona ano hou. ninau aku la oia i ke kan.aka nona ka halekuai ana o ka hele ana aku e kuai i aila i ka i ana aku: ' heaha keia la kulaia e lehau mai nei na alanui i na kanaKe ikp .aku hei au i ka poe .lcoikoi .oka aina iloko o ko lakou mau aahu nani, a.ke nana aku no hoi i na halekuai ame na halenoho apau. ua hoohiwiāhiwa wale '".a no. He mea hou keia ia'u!" "Kaliuhu! Mai hea mai nei o* e nei wahine kuaaina haalele o ka oili ana niai nei i lohe ole ai oe i na hana o keia la mamua aku neii ? Aohe ka oe i lohe iki i ka mareia akn oke keiki a ke kuhin.i nui me ke kaikamahine alii ; (Aole i pau.)