Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 51, 22 December 1916 — PAU OLE NO HOI KA EPA O KA POE MANAOINO, NOONOO LALAU, A HE A'O HEWA MAOLI NO [ARTICLE]

PAU OLE NO HOI KA EPA O KA POE MANAOINO, NOONOO LALAU, A HE A'O HEWA MAOLI NO

Mr. Solomon Hanoliano, Aloha oe: — Eia hou mai no ua hana a kaua na Jesse l'luihi mai nei, ke kanaka naauao, wahi ana, a i hoonaauao maikai ia, malia pela i 'o paha, alia nae lioi la, o oukou no e ka lehulehu ke ike mai ana ia maua, oiai ma ko'u aoao, ua huli aku au i ko Uluihi mau aoao apau maloko 0 kona mau manao pane ame ke ano o kana mau kukulumanao ana, aole loa au 1 ike he kanaka naauao loa elike me keia Jesse Uluihi ma na manao ino, pelapela a ka launa ole, ame kana mau kukulu manao o ke ano o ka poe lopa haahaa loa, noke wale iho no i ka nuku luahine hilahila ole i ka Meia John C. Lane, apau mihi wale iho la no, aohe i hana wale ia aku e J. C. Lane, o ia i 'o ka ke ano o ka poe naauao he mihi hilahila ole mahope iho o kona ike ana ua lalau oia. Eia ka olelo a ka noeau i kona mau la: O ke kanaka naauao hele no oia ma ke ala, a ike i ka lua hoomamao no oia iaia iho mailaila ae, aka, o ka mea(naauao, hele no oia ma ua ala la a haule iho la i ka lua, nani wale hoi kona haule ana, oiai he mau maka no hoi kona, a nana no hoi e hookele ana nona iho. A.eia mai ua la o Jesse Uluilii o ka hele ana ma ke ala o ka waha lepo, o ka manao ino, o ke a'o hewa, o ka hoopunipuni, ame na mea like, a he hupo maoli iTP ma na mea ana i pane mai nei; nana iho oukou ma ka Nupepa Aloha Aina o ka la 15 iho la o Dekemaba, e noke ana ma na ano ino like ole apau ; a i iho la malaila: Ke minamina nui nei makou ī Ka piha wale ana o kekahi mau kolamu waiwai 0 ka makou pepa no keia mau manao. Kupaianaha maoli keia ano poe kanaka naauao hakukole wale iho no a nui na manao lapuwale iloko, a nona ponoi no hoi kona mau manao, aole no ha'i aku, a hoomaka iho la e mihi, me ka i ana iho minamina loa ka i na kolp.mu waiwai o ka lakou walii pepa. Heaha la ka waiwai o kahi awelu pepa a lakouf Aōhe mea waiwai e ae raa o aku o ka hoiiio, ame ka hakukole; o ia ka mea 1 loaa iloko o kalii awelu pepa Aloha Aina; malia nae paha o ia ke kumu i minamina loa ai o JesSe Uluihi! E Jesse 'Uluihi, pehea oe? Heaha kou manao no ka iMoa? Aole ia he mea kani hewa, a aole no hoi o ke ao wale no kona manawa e kani ai, aka, o kekahi mau manawa no o ka po, a ina aole oe i ike i ke kani o ka Moa i ka po, alaila, 0 oe 110 ka i hupo. He mea hoike ka Moa i ke ano o ka hana a ke kanaka hoopunipuni elike nie Petero (Jcsse Uluihi), oiai he olelo hoopaa ka laua mawaena o laua iho, Petero me lesu, a pela no hoi o Jesse Uluihi me ka lehulehu e makemake ana e hoolokahi i na kanaka Hawaii no lakou iho ā lilo i hookahi, i ka hoomaopopo ana i ke ano o ka olelo hoopaa ( o ia ilio keia: Aloha au! Aloha au! Aloha au ia oe! (Kanaka Hawaii). Ma kou wahi e hele ai, a make, mak(j pu no me a'u, i ka hiki ana aku keia i kabi e hooko ia ai o ka olelo hoopaa, hopu iho ana o Petero (Jesse Uluihi) ia Likana moo a.hii iluna o ka poli, kiloi ilio ana kela ia lesu (Kuhio) ilalo, a hoomaka aku la e hailiili me ka hooliiki ino ana me ka pane aloha ole ana iho, heaha ka Kuhio walii waiwai i hana ai? Ina o keia moo a'u e hii'nei, ike oukou i ke ahu o ka alaala, lilo o Uluihi ilaila e wahakole ai, ,a oo ana ka Moa. Mat. 20:74-75. A ma ka hapa hope o ka 'pauku 7ō, aia malaila kahi e olelo ana 1 ka mihi walania ana o kekalii kanaka naaupo me he Uluihi la, eia ka he ike iho no ke kanaka naauao i kona hupo. Ma na mea e pili ana i ka'u pane i mea mai nei ia.'u i ko'u hupo, haahaa loa, ua manao au ua awiwi loa oe ma kau mea i pane mai ai no'u me kou hoomaopopo ole i ke ano o ka mamalaolelo au i hoopuka mai ai a komo aku ai ka'u pane no ka loaa o ka mana i ka Meia ame ka papa lunakiai e kahea mai ai i ka la ame ka mahina, a lakou e maleemake ai e koho balota ia ka bona aie, elike me ka lakou i manao ai lie pono, me ka ui ole mai i na makaainana ma ke kakauinoa ana ma kekahi mau apana pepa e piha ai kekahi liuina nui i manao ia, a nonoi aku no ke koho hou ana, aolie ia he kauoha kanawai, aka mamuli o ke ano o ke akahele o ka noonoo o ka Meia John C. Lane, ame ka papa lunakiai, ua haawiia aku ke kauoha ia Harry Murray e hoomakaukau hou oia i kana papa hoonohonoho e pili ana i ka pono o ka oihana wai ame sua, ame ka hoomakaukau ana i kekahi mau e lawe hou aku ai imua o na kanaKa no ke kakauinoa ana mai a waihft) mai imua o ka hg.lawai e malamaia ana i ka wa pono, a e koho hou ia ua bona aie la mamua o ke koho hiki mua e hiki mai ana, a o ia keia, e hana ia nei, a o ia kela papa kuhikuhi au i hoike mai ai ma ka helu o ke Aloha Aina o Dec. 1, e pili ana no na paipu wai ame paipu sua, aolie paka; ma ke koho mua ana he paka, a ma keia aole. E Uluihi, ka'u pane mamuli o kau mau pane e i ana, ina e hele mai ka poe me na apana pepa, mai kakau oukou i ko oukou mau inoa, kipaku aku, a ma keia wahi au i papa ai, aole e kakauinon malaila ke kumu i hookahua ia ai ko'u manao paue, a lele mai nae oe

c pane kuamuamu me ko i pu mai e hele au i ka halewai e nana ia ai a lawe loa aku i Kalaepohaku. Ke manao nei au, aole loa e hiki ia hana ia'u, ā ina ua ike oe he hiki i& hana ia oe e hana aku no ofc! No'u iho, e Uluihi, iloko o ko'u mau manao pane apau i pane ai, he akahele loa au ma ka'u mau mea e pane ai, no ka maka'u no hoi o pane ia mai, a ia wa hookahi aole o'u makemake e hoopiha mai i kekahi mau manao hoopunipuni i mea e makemakeia mai ai ko'u īnau manao lioakaka, aka o oe ua -walea loa oe ia ano hana; aole no au e kala i manao ai e pane ia oe a ua nui ka poe i lohe i ko'u manao, aka hoal'o wale a« no au me kuu manao no ka wa wale no hoi a pau ae ,o ka hana mau iho la no.noe ia, e hana ai, hoohua hoi keia papani ana mai nei au i ka puka o ke dala e hiolo mai ai o loaa ka hana a ka poe hana ole, a kauoha iho la oe, aole e kakauinoa, aole e koho, a ina e hele mai ka poe, kipaku aku. Aloha ole no, o oe ke ai, a noho wale mai ka poe e puni w&le mai ana i kaii; hele no hoi a hoolohe kekahi poe nele hana i l<a Uluihi a ; o, aohe maopopo ia'u, heaha la ke ano o ia ano poe ke hiki ke olelo ael Malia paha o pane liou mai o Uluihi no'u, mahea la e liiki ai ia Kainoa ke alo ae i kana mea i pane iho ai e hoihoi ana i ka mana hoaie i ka Meia ame na lunakiai; ma ka nana aku ia ano pane, he kaili maoli no i ka mana o ka lehulehu. ' ' . Malia pela i'o no, aka i mea nae e maopopo ai i ka lehulehu, penei no ia: Aia ma ka liapa mua o ka pauku 8 0 kau pane ma ke kolamu mua, a mamuli o kela mau olelo a Uluihi, mai koho oukou ma ka ae, koho oukou ma ka hoole, ina e hele mai ka poe me na pepa, aole e kakau i ka inoa, kipaku aku, pela i puka ai ka'u pane. Pauku 8. E na makaainana koho balota, e lawe oukou i keia mau manao hoakaka naauao a noonoo pono, a pe-r-ei, i keia la, aia ka mana kaokoa iloko o ka lima o ka Meia John C. Lane, ame ka papa lunakiai. Pauku 9, ka hoaie ana aku i ke Aupuni Kalana elike me ka lakou i manao ai he pono elike me ke kauoha a ke kanawai (Kanawai 138 o ke Kau o 1913); aka, (ke kui keia»o Uluihi i eha ai), mamuli o ka hilinai o keia Meia John C. Lane ame kona manao aloha no oukou, nolaila oia 1 hoihoi mai ai i keia ninau imi dala iiriur o kakou & na kakou e noonoo, o keia ko'u mau manao i olelo ia mai ni i ka hupo, e manao ana paiia o Uluihi ma kahi o kela mana kaokōa a'u i hoopuka ai e manao ana paha oia e olelo anu ;i-. he hiki rio ia lakou ke hoaie aku i ke oupuni me ke koho baloka ole ia. in-i ih» lā pela, ua pololei loa a'u i olelo mua ae nei, ua awiwi loa oia ma ka hoino &r.a. ,' V Nana ma ka hapa i koe aku o kā pauku 9, i hoakaka mua ia ae nei e i ana penei: A, ina no ko oukou makemake e loaa ona hana, e ola ai ka wahino ame nn keiki, a e kaa pu ai ka liale, a i ole ka īunii hoolimalima paha, pono no ke i-.oonoo pono a koho «a ka aoao ae. Nana ma ka Nupepa Kuokoa, Dee. 8, a punku 9, o kh'u pane, a ina ua manao o Uluihi pela, heaha iho la ka pono o ka'u kauoha ana i ka poe e noonoo pono a koho ina ka aoao ae, ina o ka manao uui o ka'u pane e i aku ana o ka Meia wale no ame na lunākiai ke hana a loaa inai ke dala? O ka noonoo pono wale no ma ka pane ana ka mea e pono ai. E Uluihi, nana i ke .Kalana o Hawaii, mamuli o ka nele i ke dala hoaie ma ke koho balota ana i ka bona a puka, loaa ka'lakou la dala; nana i ke Kalana o Maui, no ka pilikia i ke dala, hookomo no ka bona aupuni i ka hoaie, i ke koho ana a puka, loaa no ka lakou la dala; ■o kau hoi keia, o ko loaa mai nei ka hoi ia i ka ma'i huki liaika ana ka waha a lalau ka olelo. O ka pilikia wale no ma kou manao ponoi ana me ke ano maka'u weliweli a liaalulu a naka na kuli, no ka hana kalaiaina wale mai no, ua piha loa oe i ka maka'n u puka keia bona aie, a loj.:j iui ke dala hana kalaiaina o keia koho baloka Kalana ana ae.

Auwe iio hoi ka hupo e! Ua pau ia mau. hana lalau i ka poe Repubalika i keia wa, o ka poe Demokarata wale no paha ke hana nei; pela, a i makemake e hana pela, aia lakou i ka nahenahe i keia wa. O keia dala bona aie e manao ia nei aole ia lie dal'a hiki ke hoohana kokeia ahiki i ka wa e noho hou mai ai o ka Aleia ame ka papa lunakiai hou, a na lakou e hoohana aku ana ua dala la; aka, mamuli o ke ano maamau o Uluihi ka hoonuinui lalau wale iho 110, o ka' ohikui wale iho no, e hapai ai i ka noo- : noo pane maluna o na mea oiaio ole, me ka pane ana mai ua hoouna ia au e hele e hana .i keia hana e ko'u haku, a ina ka aole' au e hele e hana, hoopau ia ka au mai ka hana mai. He keu a ka hoopunipuni; aia la ihea keia ano' halekula i a'o ia ai o Uluihi a naauao? E Uluihi, ma ka hapa hope loa o ko pa.ne malalo iho o ko mihi e i iho ana oe ua makaukau mau oe e pane i na wa apau ke pane ia aku oe. He mea oiaio ia. oiai he mea hoopuka nupepa oe, ua hiki ia iv V.(> hana elike me kau i nv> nao ai e pane, aka, i keia la ua ike ia aku oe ma kau mau pane manao pepa ua piha loa me na olelo kupono ole, a malia paha o kou kalena iho la no ia. Nolaila, a i makemake oe e pane, e noonoo mua oe i kau mea e pane ai mao ka'u mau mea i pane ai nou, o'iai o ia ko luimu o ko knun pnio no kn bona ait% amo na tlala puahiohio au, a

oiai ua nui ino ko'u mau manao pane i keia pule, nolaila ke hooki nei au maanei me ka mahalo i ka Lunahooponopono a me na keiki o ka papapa!i. Omāu mau no, C. K. KEALOHA. —