Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIV, Number 52, 29 December 1916 — NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA [ARTICLE]

NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA

Holopono Ole Ka Hana a na Kelemania TOKIO, Dee. 24 —He punlikoa Kelemania o kanawalu ka nui, a i kahikoia me na paaiole makaainana, ka i hoao 0 hoopa-iiu i kekahi wahi o ke alanui kaaahi Transsiberian Railway ma Hai/al, JMongolia, ina ka la i nehinei, elike me ka lono kelekalapa mai 'Harbin mai. J kahi o keia liana aia ma kahi kokoke aku i ka mokunu aina Rukini. Ua hoalaiu ae na manao pihoihoi mamuli o ka iioea emoole ana aku o keia heluna koa Kelemania nui i lako me na mea kaua ma ia wa<lii. Ua hahaiia mai keia poe Kelemania i manao ai e hoopa-hu i ke aianui kaaahi me ke aainamaita e na iCoa I'ake a hoauheeia aku. Aolq hookahi o lakou i paa i ka hopuia. Ua manaoioia o keia mau Kelemania he mau koa lakou o kekahi puali o 1000, a i ole, oi afcu i pakele ai mai Tringau mamua o ka lilo pio ana o ia kulanakauiiale i na Kepani. Ma ka olelo a na luna aupuni Eukini lie hoohuoi ko lakou o ka hana i >hooialaia ai e hoopa-hu i ke alanui kaaahi me ke dainamaita i kumu e hoohapa-!cu-e ia ai ka hoounaia ana aku o na lako kaua ame na lako ai mai lapana aku, a i na kahua kaua Ruklni na na kanikela Kelemania maloko o Kina i hana. O na Koiea powa i holopono ai ka hoopahu ana i kekahi hapa o ke alauui kaaahi ma ka hapa hikina o Kina ma ka Poalima o lakou ka i hoohuoiia ua hui pu ma keia liana me na Kelemania. Hahana ke Kaua ma Ke Komohana NEW YORK, Dec. 24.—He oia mau ka hahana o ke kiia o na pu kuniahi nunui e na Pelekane ame na Palani ma ka hapanui o na kahua kaua ma ka hapa komoliana ,a i-ka nana aku ia hana me he mea la he' lioomaka hou ia mai koe o ke kaua e na koa helewawae ma kekahi mau wahi o ka laina kaua maioko o Palani maloko o kekahi mau hora kakaikahi. oka haliana :oa o ke kiia ana o na pu kuniahi ka hoike hikimua no ka lele kaua hou mai a na Aupuni Hui, eia nae, aohe hiohiona liiki ke ikeia aku i nei manawa ma kahi hea la ke kaua e lioaoia mai ana. Ma na wahi e pili ana i ka Muliwai iSomme, maloko o ka apana o Arras, ma' Kadaumont a ma Chambrettes, kokoke 1 Verdun, a ma na mauna Vosges, kahi e hoohana nui ia mai la o na pu kuniahi. Ke Kaua ma ka Lewa Iho O keia a me ke kaua a na mokulele l'elekane maluna o na Tureke, na mea ano nui i ikeia ma ke kaua a na Pelekane o ka la aku la i ne-hinei.

Iloko o kela kaua ana ma ka lewa iho lie iwakalua-kumamakahi mau mokulele Pelekane i komō pu a i lele ae uialuna o na kahua a na Tureke ma kc komohana ae o Kut-el-Amara, ma ka Muliwai Tigris, a hoohaule iho la he umi tona poka pa-hu maluna o na halekoa, na hale hoahu lako ai,.a maloko o na pa i hoopaaia ai o na kamelo. Ua a-ia e ke ahi kekahi mau liale uoaliu iako ai. ? Alaila ua lele loa aku la na mokulele no ka hoopa-hu ana i na auwaha a na Tureke ma Hannayya, ua huli hoi aku na mikini apau me ka palekana. E hoakaka ana ka lono no ke ano o ka mea i hanaia ua holopono loa. AuHee na Rukini ( Maloko o ka Apana o Dobrudja a ma ka akau aku o Wallaehia, ua hoikeia inai ko na Kelemania hoaunee hou ana aku i na Eukini. He kaua ano nui a hahana loa ka i hooukaia maloko o ka apaua o Rimmik Sarat, kahi o na Rukini i hoauheeia aku ai mai kahi aku i lilo aku ai ia lakou ma Rakovitcheehi. O ke kaua poipu a na Kelemania i hoao aku ai e lilo mai ia lakou na auwaha a na Rukini ma Balatchenui, ua poho wale, ua hoauheeia mai lakou me ke koikoi loa o na ola i make. iioikoi na Make o na Koa Pelekane Ua kohoia o ka heluna o na koa Pelekane i poino maluna o na moku ua liiki aku ka huina i ka umi-kumamalua pakeneka i piholo i ka holionu mai ka hoomakaia ana mai o ke kaua. He huina o 435 mau mokuahi i poino ma na ano like ole no lakou ka uverika tona pakalii i oi aku maluna o ka 1600. • He lono ka i loaa mai ianei i nehinei mai Ladana mai e hoakaka ana o na aken'a moku apau, ame na nupepa a mau palapala e ae, a i ole na hoike paha no na manawa holo o na moku, ua hoolahaia ae aole mau hoike e hoopukaia ma nei mua aku no ka manawa o na moku e holo aku ai, a e ku mai ai, mai Enelani aku a i na awakumoku o na aupuni hui. O ka mea wale no i hookoeia ma keia rula oia ka mea e pili :ina i kekahi moku i halawai rHD ka poino. Ke Kalahea a Kelemanla no ka Noht> Koke o KekaM Haiawai Ahaelele Hoopau Kana BERLTN, Dec. lioouna aku o Keieniania i ke noi i keia la i na Aupuni Mana Nui e malama kokeia kekahi lialawai e na elele no ka «hooikaika ana e loaa koke ka maluhia. • Ma ka,Berlin hoakalea e koho mai kela ame keia aupuni kaua i mau elele no ka halawai ana a kukakuka i na kumu aelike hoopau kaiia,'a e noi ana e hoomakaukau k'okeia ia hana. 0 ka manao nui o ka pane a Kelema-

nia i ka palapala a ka Peresiāena Wilson, he palapala e kahea ana i na aupuni kaua a pau e hoakaka aku i na kumu aelike apau a lakou e kaua nei a e hoakaka aku ana ia lakou i na hana kupono a lakou e noonoo ai no ka loaa 0 ka maluhia, ua haawiia aku i ke Kuhina Gerard i keia la. O ke ano oiaio maoli o ka Kelemania pane au:e i hoolahaia ae ma ke akea. GEi\ r EVA, Switzerland, Dec. 26.—0 ke kakoo ikaika no ke kumuhana maluhia a ka Peresidena Wilaon, ua hoea mai na alahele mai o ka lahui Swiss. 0 ka nupepa alakai ke Journal de Geneve ka i haawi i ka mahalo koikoi maluna o ka, palapala. a ,ka Peresidena \Vilson i na aupuni kaua. "O makou ka lahui Swlss ame na aupuni e ae i komo ole i ke kaua," wahi a keia nupepa, "ke mahalo aku nei 1 keia aupuni repubalika lokoinaikai a ke haawi aku nei i ke alo<ha me ka hoomaikai ia lakou. Ua aa oia e hana ia kekahi mea pololei loa ? mea e lioomaopopoia ai kona mau manao pookela. "Ua lilo kana mau huaolelo he uiuiki malamalama no ka manaolana no keia Karisimaka pouli." Hoomalkai ka Pope Benedict ia Wilson ROME, Italy, Dec. 26.—iL loaa aku j ī' ke kumuhana hoopau kaua a ka Perej sidena Wilson ka hoomaikai a ka Alia Vatican o Rome. Ma ka hoakaka a ka Pope Benedict ma ka la i nehinei, ma o ke Cardinal Gasparri la, ke kakauolelo o ke aupuni e pili ana no ka palapala a Wilson, pel nei kana: "He palapala ia e hoike ana i ka hoopono, ke kaulike oiaio ame ka ma* mao o ka ike o ka peresidena Amerika i na mea o mua e <hiki mai ana. Maka'u o Eoma i ke Kauaia ma ka Lewa Iho KOME, Dec. 2(i.—Me k* nana ole ae i ka noho kokoke mai o ka Pope a haawi mai i ka hoomaikai nona, a i ole maka'u ae la hoi i ka mea i manaoia ma ona la e hoopakeleia ai ke leulanakauhale o Roma mai ke kauaia ana ma ka lewa iho, ua manaoia i nei manawa me ka maopopo loa e kauaia iho ana ke kulanakauliale mau loa me kona mau kiahoomanao hiki ole ke heluia me na liana maiau i hanaia e ka noiau o na kanaka e na kanaka lele lewa Auseturip No kekahi mau mahina" lehulehu i hala aku nei ka hoomakaukau ana o na Keneiala Italia i kekahi mau mea e hoppakeleia ae ai ke kulanakauhale mai ke kauaia ana iho ma ka lewa, me kekahi hoailona i hoomakaukauia e William Marconi no ka hoike ana aku i ka ike i ka poe e kupale ana i ke kulanakauhale no ka hookokoke mai o na mokulele a ka enemi. Ua hoopukaia ae e na nupepa o Roma ma kekahi manawa i liala koke aku nei ihe mau hoolaha e hoiakaka ana, ina no ka ikeia o na mokulele lie elima kani ana a ka pu kunialii ,a o ka hoailona e Loike aku ana ua kaahope ka pilikia a ua palekana ke kulanakauhale e kani ana na bele o na halepule. Hoopuniia na Koa Bukinx.Bumania/ BERLIN ,Dee. 25. —Mahope o ka lile pio ana o ke kulanakauhale Isakeiha ma ka Muliwai Danube i na pualikoa o ke Kenerala von Mackensen, ua hoomaka aku la ka pualikoa a von Maekensen e kaua ma ke poo o ke alahaka o Matchin, ma ke kihi komohana-akau loa 0 ka okana aina o Dobrudja, kahi a na pualikoa Rukini ame Rumania i emi hope aku ai. Maluna o na kahua kaua e ae i keia la lie meha wale no ka mea 1 ikeia. Lehuleliu na Moku i Hoopiholoia WASHINGTON, Dec. 26—E hoakaka ana na lono kelekalapa i na keena oi•hana lehulehu like ole i loaa mai no ka hoopiholoia ana ma na palena kaua o ka moku kalepa Norewai Ansangar ame ka mokuahi Pelekane ka Astraz, ineaiia, Llangos ame ka Murex. Ka Hooioli Iloko o ka Aha Kuhina BERLIN, Dec. 27—Ua hoolahaia ae maanei ka hoololiia ae o ka Ilamuku Auseturia von Schleyer ma kahi o von Krupatin ma ke ano he kuhina kaua no Auseturia-Hunegari. : 0 JofTre ka Ilamuku o Palani PARIS, Dec. 27 —O ke kukulu hou ana ae i ka oihana koa o Palani a alakai Palani o na aoao kalaiaina i. koi ikaika ai e hanaia ua hoea mai. i ka manawa hope loa e hookoia ai, a ma ke ano he keehinahana mua ua hoolaha ae ke aupuni Palani ma ka la i nehinei o ke Kenerala Joffre, ka mea i auamo i ka hahana o ke kaua maluna o na kahua kaua o ke komohana mai ka manawa mai o ke ala ana ae o ke kaua nui, ke hookohuia aku ana i Ilamuku no Palani -he kulana koikoi i haule wale a i hoohana ole ia iloko o ke aupuni mai ka manawa mai o ke komo ana i aupuni elua, aka nae he kulana kiekie ia i papahiia e na kanaka mua, e laa ka Ilamuku Saxe, Ilamuku Ney, Messena, Soult, Murat, a he lehulehu aku o ka poe e ae 1 emi ole iho ko lakou hookaulanaia. Emi Hope Mau na Kumania ; NEW YORK, Dec, 27—Aia maloko o Rumania ke kikowaena o ke kaua e hoomauia mal la, kahi a na Kelemania ame ko lakou mau hoahui e hoomau mai la i ka nee ana imua me ka liilii loa o ko lakou alaiia mai, oiai na Rumania ame iia Kukini e emī mau aku ana no I

ka akau a no Jie akau. Maloko o ka apana a ma na wahi o pili ana i ,Iwl palona hema loa o Moldavian, kahl e. ai ia Apana me Dobrudja,.|[ie hālraiiā4oa kc kaua ma ka la EaHsimaks, tf'iloko o ka hahana o ke kupale ana mai a na pualikoa 0 na aupuni hui, eia nae, ma ka hoike aiai na Kelemania mai, ua lilo pio aku ia lakou ke' kulanakauhale o Piiipeihi me elima kaukani paa>bao mai xta Eu.vini niai. Ua hoolahaia ae e ka puali Kenerala Kelemauia ma ka po Karisimaka ka lilo pio ana aku o ke kulankuhle o lakeahe 1 na Kelemania, a mahope iho o ia lilo ana mai koke aku la ka pualikōa malalo o ke Kenerala von Maekensen e kaua ike poo v o k® alahaka ma Matcbin, ke alahaka ke alanui e a'e aku iiia 'kela aoao 'o ka Muliwai Danubc. E hoakaka pu ana ka lono mai Berlin mai iti po 110 ka hoaūheeia ana aku o na Hukini ame ka lilo pio ana o kekahi kiekiena ano nui kokoke i Buzcurimnik, kahi a na Eukini ame na Eumania i haalele mai ai mahōpe o ka hakaka ana me ka elau p na pu. He liilii ioa ke kaua i hooukaia ma na kahua kuua ma ke komohana ma ka la Kamimnka, ua hoohalaia>-ka hapanui o ka manawa e na kanaku ma ka aha* aina a ma ka hookauoli ana, aka nae, o na pu kuniahi u na aupuni hui ame ka na Kelemania he o ia niau ka hoohauaia E hodkaka ana ka hoike mai na Rukini mai i ke koikoi o na koa Kelemania i poino oia lea poe i lioao ai e lilo hou inai ia lakou kekahi kiekena ma ka lalani Mauna Kāpetiana, a ma ka hoike hoi mai na Pelekane mai e hoakaka ana ia no ke ka'i ana aku o ka lukou mau pualikoa pmun o jka apana o Mesopotanna, ma ka hikinahema o Kut-el-Amara. Ma ia wahi ua lilo aku ia lakou kekahi papu a na Tureke a ma kapa o ka Muliwai Tigria ua lilo hou aku kekahi wahi ia lakou.

Ma ka hookolo ana aku i kona lanakila maluna o na Tureke iloko o ka manawa i lilo aku ai ia lakou o ke kulanakauhale o E1 Arish, he kanaiwa mile ma ka hikina aku o ke alawai o Suez, •ua lilo pu aku i na koa Pelekane maloko o Aigupita ka papu a na Tureke ma Maghdadah, he iwakalua mile ma ka liikina hema ae o E1 Arish. He umikumamakahi haneri koa Tureke i lilo mai he mau paahao ma keia wahi me kekahi heluna nui o na lako kaua. Ma ka Berlin hoike he elud mau mokukaua lioomakakiu a na aupuni hui i hoopiholoia a he eha mau mokukaua i poino iloko o kekahi ka,ua4;tqoukaia, i keia la maloko oke Kowa Otronto. He elua mau moku topido i ku i ka poka. Aia ke Kowa Otronto mawaena o Italia ame Albania, ma ka nuku o ke Kai Adriatic. O ka hapanui o na moku a na aupuni hui e kiai ana maanei na Italia. He aumoltukaua ka Auseuria e malama nei maloko o ke Jvai Adriatic, me ke kahua hoolulu no lakou aia ma ke Kaikuono o Pola. ♦