Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 1, 5 January 1917 — HE NOI ALOHA. [ARTICLE]

HE NOI ALOHA.

I na Lunamāleaainana ame na' Senatoa, me ka malu mai ke Akua mai, Aloha oukou:—O kuu iim nui, a o kuu mānaolana pu hoi, ma 0 oukou la e na hoa hanohano o na hale kau kanawai o nei kāu e noho mai.ana, o ia no ko oukōu noonoo akahele ana maluna o kera kumuhana, o ia. hoi, "e a'o pu ia ilōko o na kula aupuni apaū ka olelo kumu o ka lahui kanaka o Hawaii. No ka mea, o ko na Kolukahi makemake tjo ia, e kamailio'kēla me keia i kana olelo ponoi, me ka naauaō, he olelo i hanau pu ia mai me kela ame keia lahui kanaka i ke ao akea, a o na hoololiloli ana ae a ko ke ao net mai kana olelo kiimu mai, a i hoohamau loa ia ai noi kona a'o pu ia ana iwaena o na kula aupuni o ko Hawaii Paeaina, ke manao rtei au, o ia kekahi o na hana āīoha ole i ke Akua, a aloha 'ole pu hoi i 'k'eui lāhūi kanaka o Ha'waii. O na pukui Akua o na lani kiekie, o lakou ponoi no ka mea nana i hana i ke kānaka, a o ka ōlelo i haawiia miai e ke kanaka e olelo ākxi mal ia lakou pukui Akua māi, o ia ka lakou olelo £ pono ai ,a i 'ko lakou mau mamo aku a i •ka hopena o ke ao, a ma kahi olelo ana āe. he'wāiwai hooilina alodio ka ōlelo a 'kēla mē keia lāhui kan'aka nōna pōnoi iho mai ke Akua mai. O ka manao ana ae e pani paa ia ka p'uka o na halekula aūpuni apau, mai ke a 'o hou ia ana o ka ōlelo kumu o Hawaii, o kekāh!Ma o na hana pepehi olelo Hawaii maopopo loa, a pela pu no me ka lahui nona ia olelo e make pu ai, ua ike oukou e na lioa hanohano i keia mea. Nolaila, ia oe e ka lunamakaaipana anie ke 8«»atoa i lahakiia, āōle paha oe i ma'nao mua e noi ia āku ana kou ōluolu uo keiu mea, a i kou ik«, ana iho.la hoi i keia hoolaha ākea no k'eia kumu hana, he ōiai®, he haawi ana aku ia i kāhi mauawa nui kupono nou e noonoo ai, a haawi iho i kau.olelo hooholo ke hiki mai ia tnanawa,fa no ka mea, o oe a o oukou wale no i/a lūnakānāwai nui ōana e noonoo i ka pōno o kekāhi kumuhana aho hui ē hōēā aku ana Imua o ko oūko'u maū ihaka; a o ke!a kekāhi o ia mau kūmuhāna ano nūi o *kau olēlo makūahine po&ōi,-āu e hōOkāla 'ai ōe i kou noohoō -rāe ke' akahele ka'i malie, a na lesu Kriarto la, e ālakai i kou lunaikehala no ke ōlā hou o ka olelo Hawaii no ka pono o na hānaūnā hou o ka lahui o Ha\vaii o keia ihua aku.

E'hoomanao e na ōiwi Hāwaii i lōāa ka lanakila, no ka oukou māu keiki, na moopuna, ame na.hanauna hou o keia m.ua aku keia pono nui e noi'ia aku nei ko ōukou oluolu e kakoo mai> a haawi i ,lta wikou mau kokua ana no ka pono o keia noi a kekahi nlakaainaua kupono i ke.'koho baloka o ka apana elima, 0 ke Kalana o Honolulu nei/ Malia narf paha, ke kamailio nei au 1 ka makani,.«hē puahiohio wale np ka mea loaa mai, malia paha pela i'o, aka, i ko'u noonoo maoli anauho no, aia hoi, o-ke ola o na hanauna hou o.keia mua aku ka'u e kamailio jnei, a no ko lakou pono ka'u e noi aloha aku nei i na.hoa. hanohano o na hale ahiolelo o kakou. . He akioma maopopō loa kou ikemaka aKu no i ke kamāilio pahemahema o kau mau'keiki i'ka, lakou olelo makuahine ponoi, a he pakake loa nae i ka olel_o malihini n\ai kahi e mai, he oiaio, 0 ka ike olelo namu, he mea nani maikai loa ia i loaa i ka kakou mau keiki, a'ole ia lie ninau hōōpāapaa, aka, e a'o pu ia no nae ine k'āu olelo ponoi iloko o iā mānaiva hōokāhi, a i ole, i kāhi iiianāwa kupono no hoi i hookāawale ia. He oiaio, ua hōoa mai keia lioōheOiiā" hema loa ia o;ko kakou olelo mākuahine mamuli mai no ia o ko kakou ku olōhelohe ana, āole māmūa, (āupuni m'oi'), aole māhope, aole ma 'kou huiu aōao apau ou e na oiwi ponoi o Hawaii aloha,_ūa'haoia, a ua limanūiia, me na kakooia ihai e na mēa kāua o kekahi aupūni mana nui o ke ao nei, a kakoū e noho nei mālalo o kona nialu he panailaau i keia la. A oiai kakou malalo o kona malu i keia la, o kōna inakeinake i'o ahei ia e uhi a i ka kakou olelo mākūahine mai na hānauna hou o na Hāwaii' ponoi o keia mua aku, a'u e manāoi'o nei aole. Aoīe ko kākou aina makua,' āole n'p ilokō 'o koha pūuwai na manao ana e pepēhi a iūake loa ka kako'u olelo makufih*ne, ; aole;-aka, 'na Kēkahi poe no o Ha'waii nei e pe'pehi nei 1 ka kakou olelo pohoi mai ke Akūa niai, a k.o Hawaii nei no e aa aku nei i ke Akua ma o ke ~kinai loa ana i ka qlelo*'kūmu o keia lahui kanaka o Hawaii'hei. . ■>, ■ A'no, e na hoa oiwi Hawaii i loaa nēi kwlāna e lāw f e aku i nei lēo noi 'aloha āna a e ,'naha wale iho hoi i nei "leō healiea'a kekāhi o kou i'o, kōu iii mai kte kūpuna kiōokahi inai, e' apo ihai hoi a paā, a kaiee aku me oe i nei kumuhāna āno nui no ka pōno o ria hanauna hōu oū 'e HaWaii kuāuli. Na kō Akua o ke kāUlike, 0 lehova o n'a Kaua Kona inoa/e haawi inai i na kōkiia 'aha iio ka poho ō ha hanāuna h'ou o Hāwaii o kēiā Mūa āku, a e a'o pu 'ia 'hōi ko kakōu olēlo Hawāii ilōko o 'fla k'ula aupuni o kāko'u, ka'u pule ma ka inoa o lēiau Kristo, Ani»Ōhe> REY. S. K. KAMAK^AIAi