Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 2, 12 January 1917 — ME MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai [ARTICLE]

ME MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai

Noho aku la o Namaka ame kana wahine malama i ka laua hebe, o mahiai no ka hana a Namaka me ka lawai'a, a o ka noho no hoi ka ka wahine i kauhale e kuku kapa ai, a e malama ai i ke keiki. 0 ka hele ia a huli ke keiki, a kolo, a ku iluna. a hiki ke kamailio, akahi no a pii pu ka makuahine me ke keiki i kahi mahiai o Namaka, > haawe ae la no i ke keiki ma ke kua, aia ka palena nouka o kahi mahiai. Ahiki i kahi mahiai, hoomoeia aku la ke keiki iloko o ke o-pu ama'u, a ke pau no ka mahiai ana. o ka haawe ae la no ia o ka makuahine i ke keiki ma ke kua iho no kai o ko lakou hale. Pela mau iho la ka hana a na makua o ka pii mau i ka mahiai me ka laua keiki 1 kela ame keia la. Ke pii ae nei ka nui o ua keiki la. ke pii pti ae la no ke kanaka u'i, pii pu no me ke kolohe ame ka eu, elike no hoi me ke ano mau 0 na keiki kolohe, o ka oi aku nae keia, aohe o-pu ko momona koe aku. Ma kekahi wanaao, he manawa mahope mai, ala ae la na makua, e kapapa ana ka moa, hoala aku 1a ka makuahine i ke keiki e ala. o ke ala mai la no ia o ke keiki a noho iluna, liuliu ka lakou nei wahi o, o ka pii ana i ka mahiai, o ka uala. ka i'.a no hoi, eia no keia 1 ka wa poeleele. Kau ae la no ke keiki ma ke kua o ka makuahine. 0 ko lakou nei pii aku la no ia iuka i ka mahiai. He ma'u no hoi ka loa o ia pii aua aku, a hele no hoi a wehewehe kaiao, hoea ana lakou nei i kahi mahiai, a hookuu iho la ka makitahine i ke keiki ilalo, me ka hoihoi ana aku e hoonoho ma kekahi wahi kupono, me ka olelo ana aku: "E noho malie oe maanei nei ea. e hele ae au e kokua ia papa i ke kanu ana i na lau uala a kakou," ae aku la no ke keiki, a noho iho la ma kela wahi, maloko o ke o'-pu ama'it. liele aku la ka makuahine a loaa ka makuakane, o ko laua nei hoomaka aku la no ia e kanu i na lau uala, oiai ua maikai mua ka mala, o ka onou wale iho no ka hana i koe i na lau uala a laua. O ka noho hoi ia o ke keiki a hala loa na makua ma kahi mamao mai iaia aku. ke kanu la no ke kane me ka wahiue i na lau uala, o ka oili mai la no ia o ua keiki nei iwaho, nana aku la i ha makua aia i kahi e loa, a nana aku la no hoi i na lau.uala a na makua o ke kanu ana. e ku mai ana iluna o ka pu'e ,a o kahi no hoi o ke keiki kolohe, o ka hoomaka aku la no ia e uhuki i n.a lau uala i kanuia, aole no hoi o ka uhuki ae nei a ke keiki a uuku mai, he uhuki hoonaaikol? maoli no, mai kekahi aoao a i kekahi .aoao o ka mala uala, aohe nae he ike mai o na makua i keia han& a ka laua keiki, ke manao mai la no, aia ka laua keiki maloko o ke o-pu ama'u kalii i noho ai. a i ole na hiamoe paha. . ' 0 ka hele ia a o kja puni wale aku no, hoi koe o ka niala i ke kanuia, heaha la ia alawa ana mai a ka makuahine ihope, i nana mai paha ka hana, e ku aku ana ke keiki a laua, a e paa ana no ka lau uala iloko o na lima ; ua hele no hoi a hauka'e i ka lepo, a auwe mai nei ka makuahine : "Auwe no ka hoi ko kolohe e ke keiki e, o ke kanu aku hoi keia 1 ka lau, o ka uhuki mai ka hoi kau, waawaa no hoi kau hana e ke keiki, aohe no kau he hana, he, hookalakupua maoli no." Ua hoopukaia aku kela mau olelo e ka makuahine me ka huhu, aole no.he pane wale ipai o ke keiki, a ke kulou la no hoi ke poo o ke kane ilalo, a e noonoo ana no ia i kana mea e hana aku ai, alaila i mai la i ka wahine: "Auhea oe e kuu wahine, aole o keia hana a ke keiki, ua hala ae la ia, a mai hooili i kou huhu maluna ona, no ka mea he naaupo, aka ke kauoha aku nei au ia oe, e hoihoi hou iaia, noloko o ke o-pu ama'u e noho ai, a i hana hou ke keiki a kaua elike me keia hana ana i keia la, alaila aole he pana'i e ae no ia mau hana, o ka make wale np, akahi hoi ka hponaaikola ame ke kumakaia o kana mau hana." Aole he wahi paiie iki ma ka aoao o ke keiki, o k<a ike iho la hoi i ka hewa, alaila mihi mai, he oki loa no, o ke ku malie wale iho no i kahi hookahi, a ke lohe nei nae i na olelo apau mai na makua mai. lioihoi hou aku la ka makuahine i ke keiki a hoonoho iloko o j ke o-pu ama'u. a olelo aku la: "Auhea oe e ke keiki, ua lohe akjj_| nei no oe i ka olelo a ko makuakane, a o ka'u wale no e papa aku r.ei ia oe. mai hele hou oe e uhuki i na lau ual.a, he hana luhi ia. ua huhu ko makuikane ia oe, a ina oe e paakiki ana a hoolohe ole i! keia mau mea a'u e kamailio aku nei, ehia ka hoi mea aloha, o ka ili mui o ka inaina o papa maluna ou, o ko make no ia." Aohe no he pane a ke keiki, he noho malie wale no, aole he ikeia aku o kekahi ano maka'u a hopohopo ma kona mau maka, a i ole, kaumalia paha no kana mau mea i hana ai. . Hoi hou aku la na makua e kanu i na lau uala a laua i uhukiia e ke keiki, a elike no me kela hana a ke keiki mamua, pela no keia, aia no na makua mamua kahi i.kanu ai, aia no ke keiki mahope aku kahi i uhuki ai. aole i hapalua ka mala i ke kanuia, ku ana keia ma ke kua o na makua. aia no k.a lau uala iloko o na lima kahi i paa ai. īa huli ana mai o Namaka ihope a ike i ke ku aku o ke keiki, o ka i 'aku la no ia i ka wahine: "Eu hoi kaua, ua pau ka hana o keia la. a ka la apopo pii hou mai kaua iuka nei i ka maliiai me ke keiki. a i hana hou oia elike me kana mau hana o keia la, ia wa auanei au e hooko ai i kuu olelo, aohe mea nana e hoihoi hou mai." Hopu aku la no ka makuahine i ka lima o ke keiki hoi aku la no kahi o na meaai .a lakou i waiho ai, a ai nui iho la, me ka maikai | ole no nae o ka noonoo o Namaka. | A pau ka lakou nei ai ana, o ka huli hoi mai la-np ia no kauhale. ua hele a aui ka la i kela manawa, i hakalia no a kuu ka nae, 0 ka hoolale koke aku la no ia o Namaka, e hele ana oia i kahakai i I ka lawai'a, he upena ululu, la!.au .no ka upena, o ke kaha aku la no ia hele, pololei aku la no keia a na U*a manini i maamau iaia, aole no i u iho. hele ka ia nei eke .a piha i ka i'a, o ka huli hoi mai la no ia, me ke kaumaha i ka i'a, o ke ku-mu, ka weke, ka maikoiko, ka niaiii, ka opule, ka manini, o ia ano i'a a.e, o ia ano ia ae, ku ana i kauhale. A ike ka wahine i ka hoi aku o ke kane, me ka hele a kaumaha i 1 kau a mea o ka nui.o ka i'a, pa'e mai la no kahea: i "Ile—ma —i. j Manuunuu wale Hilo i kā pehia e ka līolua,, E ka ua pehina liko pua hinano. ! Eha Mani ka pua uwe i ke anu e, anu hoi—e!" 1 la kuu ana iho o ke eke i'a ilalo, miki mai la no ka wahine liana i ]< a pulehu hana aiwaha no hoi kekahi. a kapi ka nui i ka paakai, a manao ae ke ola o ka noho aua, ua nui ka i'a. 1 ka makaukau ana o na mea apau, o ko lakou nei noho .iho'la no ia paina a i ka maona ana, oiai ua ahiahi, he wahi manawa uuku wale no ko iakou hoonane'a ana iho. o ka haule aku la no iā hooluolu. O ka moe hoi ia aliiki i ka wanaao. e k.apapa ana ka moa i kela mannwa. ala ae la o Namaka, a hoala aku la i ka w^hine: "Eia nei e n*o e nei» e a * a 10 ' P a^a ua wanaao " ° ka nuoho mai 1a no lioi ia o ka wahine, a lilo aku la o Namaka, ma ka hoomakaukau an.a i ka lakou mau meaai e. pii aku ai o ka mahiai o keln la. T l a makaukau ana o na meā apau, ia wa i kauoha mai ai o Namaka i ka wahine, e hoala aku i ke keiki a laua, o ka hooko alfu la no

ia o ka wahine i ke kauoha, ma ka heluhelu ana aku i ke mele hoala penei: . ' ] "E ala e ka lani e moe nei, i E ala e Kahiki-ku, l j E ala e Kahiki-moe, ' E a!a e Kalaniwawahimoku la e ala!" ] 1 hakalia no a pau ka heluhelu ana a ka makuahine i ke inele hoala i kana keiki, o ka onioni ae la no ia o Namākaok.apaoo ma o a ; maanei, a ala mai la noho iluna, a i mai la i ka makuahine: ] "lleaha hoi keia au e mama o ka hoala ana ae neiia'u, eia no j keia.i ka j>o okoa, hoala hoi oe i ka hiamoe ua nanea," wahi ii ke J keiki, he mau hana kolohe wale no nae, ua ike no he 1a 'p'ii ia 'no lakou i ka mahi.ai, a he hana nui ka ka makuakane iloko o kona noo- 1 noo, e pili ana nona. j "I lioala aku la hoi au ia oe. c pii kakou i ka pahiai me papa,. : ua lolie no hoi oe.Jie la pii ke.ia no kakou iuka, nolaila e koiuo i lvO wahi lole, a hoomakaukau ae no ka pii ana." il Aole no he'hoole mai o Namakaokapaoo, ala mai la no a hoo- '• makaukau iho la iaia, liele aku la no hoi ka makuahi.ne e lioomakau- I kau i mau meaai na lakou, paina nui iho la a maona, o ka haiiwe'ae < la no ia i ke keiki ma ke kua, a pii nui aku la.no kahi mahai, hele no ■! hoi a hoea iuka, o ka maamaama loa ae la no i.a. - . ,1 Elike no me ka hana mau a ka makuahine, pela no oia i hoomoe . aku ai i ke keiki iloko o ke o-pu ama'u me ka olelo ana iho: "E mne malie no hoi oe maanei nei ,a e hele ae maua e kanu i na lau uala a kakou, a mai noho oe a hele iwaho e kolohe ai, ua lohe no oe i ka olelo ,a papa!" * Ae ae la no ke keiki i ke kauoha a ka makuahine. O keia la a lakou o ka ])ii ana i ka mahiai, o kekahi ia o na l.a malie Joa, aohe kau ao o ka lewa lani, he kala'e pu wale no. Ua hele le'e kuahiwi o l Halenk.nla a waiho wale, o ka uka Ukiukiu keia o Makawao, ame' ka Ua Ulalena o Piiholo. aole ko laua mau kilihune koiaweawe, aole . hoi ka hu'i anu i ikeia iloko o ia ehū kakahiaka, no ka mea: Ua moe malie ka makani olalo ua ahiahi, Kau ka ma-lo o ka īkoe i ka pohu, Puhala ka ihu nana i ke kaao. Ae, o na aheahe mal'ani lawe kehau o ia kakahiak.a nui, o ia ka mea nana e hoopulu-pe nei i ke kino lahilahi o ka kakou koa opio,' a o ia ka k.a niakuahine i hoolei aku ai me keia mau wah'i oolopu leo imua o kana kamalei: # ~ j "E moe malie oe ea, no ka mea lie kakahiaka malie keia," a o ia ka wa ,a* ke keiki i pane mai ai i ka makuahine: I "Nawai hoi ka malie o keia la, no ka mea ke ikp nei au, ke leīp, ino mai 1a ke ao o ka moana o Alenuihaha, ke puhia mai 1a k.a manu o Kaula e ka makani Unulau, he 1a ino keia," alaila hoopau-iho la *ia keiki nei i ke kamailio ana aku i ka makuahine. j 0 kela mau olelo .a ke keiki, aole ia no ka ino maoli, aka ua ike e oia no ka poino nui e kau mai ana maluna ona mai 'kona inakua-., kaife mai. MOKUNA ITT. . , T keia manawa o N.amakaokapaoo, ua hiki aku kona mau makahiki i ka ehiku, ua kanaka makua loa, ua hoomaopopō. i na mea ano nui iwaena o ko lakou noho ana. 1 kela waiho ana aku a ka makuahine. ia Namakaokapaoo il.oko ' 0 ke o-pu ama'u, hele niai la oia a loaa o Namaka, o ko laua hele aku la no ia, no ke kanu ana i ka mala uala. J Lalau aku la o Namaka i kekahi laau loilii i hanaia omua a wij niwini, o kana oo iho la ia e kanu ai i ka lau, a he oo no hoi ka ka j wahine elike me ia. O ko laua nei hooma.īea aku la no ia e kanu i ' |ka lau, ke hou la i k.a laau iloko o ka lepo, a ue, a kanu aku la j ka lau, a pela no hoi kana wahine. pahu aku la i ka 00. laau, a ue, a ue. kanu aku la ka lau, o ka helfe kanu ia o. laua nei a iho ilalo o ke [ awawa, pii ma kekahi aoao, a iho hou ilalo o ke awawa, a pii ma kekahi aoao. ke hele .aku la ka laua kanu ana iuka, hele ma kela | aoao a huli ma keia aoao, aole no hoi i kana mai o ka nui o keia 1 mala uala a Naniaka o ke kanu ana me kana wahine, a ke waiho nei no kela mala aliiki i keia la, a ua kapa'ia kela wahi o Waiohuli ka [inoa. he w.ahi makaikaiia e na malihini.',, ; . j O ka moe hoi ia o Namakaokapaoo ahikiii ka puoho ana mai, oili aku la iwaho o ke o-pu ama'u, ke nana la ma o a. maanei, aole ona ike aku i na makua. a i ole, lohe aku la hoi i ko laua hauwalaau mai, he oki loa no, he meha pu wale no na wahi apau. i Xo lea ike ole aku o ua o Namakaokapaoo i na makua, i okoa | iho la oia i ka pane wale ana ae no iaia iho: | "Aohe no he mahiai a ko'u mau makua>jJje noonoo ole maoli no i he keiki kekahi a laua. ua hele au a pololi,,majia paha laua ua like | ka pu o ka mea opiopio me ko laua ka hiki ke hoomanawanui, ke ! hele akii nei keia i ke aohe wahi mea a hoi mai," ia wa o I hele mai la no ia o Namakaokapaoo a ma kahi o na pu'e uala mua a na makua o ke kanu ana ma kela kakahi.aka, o ka hoomak'a aku la ; no ia e uhuki, ke iho la ka akan. la'nu k? hem.a. kp.'-uli na w aW e i I ka pu'e loaa no a lele liilii ae la ka lau uala iluna, iho hou ka akau me ka hema, kahili na wawae i.ka pu'e lepo me he pipi huhu la. O ka eku a ka puaa, he ikeia aku. ia i ka wailio .mai o ke kalina lau uala 1 1 P ll e - 0 ia nei hoi, ua like me ka hana a kekahi liona uwo, ka helu o ka manea ilalo. " . I keia manawa a Namakaokapaoo e noke nei i ka lielu, ke ku nei ka e a o ka lej)o iluna, puka ka lepo iwaena o ka lau o na laau, a ia wa ike mai nei na makua, i ka helē a ku ka e'a o ka lepo, a ia wa i i pane aku ai o Namaka i ka waliine: ,' f . - | ''Eia nei, heaha la hoi keia mea e ku nei ka e'a o ka lepo i'ka ! mahinaai a kaua, he makani paha, akahi ka hele a ula pu ka lewa i 1 ka epo, a ua pohina ka la, aohe ike pono ia aku o ka i Eia hoi ka pane a ka wahine: Nawai ka makani o keia.la malie, e hoom.anawanui iho kaua pela, o ka pau aku no hoi ia o'iiā wahi lau a kaua i ke kanu, o ko kaua hoi aku no ia." . ( ' Ua maikai no kela mau olelo a ka wahine i kō "Namaka manao, I nolaila hoomau aku la no laua i ke kanu .ana i na. lau uala i koe, aia ; no hoi o ke noke mai la i ka uhuki i na lau uala a ' na makua o ke kanu ana, ke iho la ilalo.o ke aw.awa, a pii ma.kekahi i aoao, a iho hou aku-ana nja ke awawa/a pii nojua kekahi ..aoao, ma kela mau wahi no a na makua i kanu ai i k.a lau uala, o na mea apau e loaa aku ana i kona lima, pa no hina ilalo, o ia no oe o ke kula'i an.a a ka makani Kona. O na mala maia keia ,a ka makuakane i kanu ai ua hele ka maia a pala-ku iluna, p.au i ka uhukiia eia nei, o ke ko keia, ua hele a moe ilalo a ulu hou ?fe iluna»- unuia mai eia nei a kahi hookahi. lomia ia i iho a o ia no oe o na ai-na ko i nokeia mai i.ka wili e na ku-e o ka halewili o Hemokelelo. j 0 na- o-pu awa nunui keia, i liele aku k.a aka a like ke kiekie me na laau, pau mai la iaia nei i ka ulu-pa ia a mokaki ana i o a ia nei, •' a ia Namakaokapaoo nae e huhuki ana i ka awa, lolie mai la o Na maka, ka makuakane i ka halulu, he halulu ano e, o keia la malie, a o ia kana i pane aku ai i k'a wahine: ''Ea, nohea hoi keia halulu a'u e lohe n,ei, me he mea la ka lioi, aia malalo aku nei o keia awawa, eia paha la iloko o ka mala awa a kaua, tne he halulu l.a na ka makani, o ka mea apiki nae, aolie lulj. o na laau.' Ina aole kela he makani, malia he kupua paha, a i ole, o ke- keiki no paha a kaua. ua ala mai nei, a ua kakali a b ka kaua hoi ole aku. komo ka huhu iloko ona, o ka hele ae nei no ia e uhuki i na meakanu a kaua." Ua pololei keia manao liope o ka makuakane, ma ka manao koho wale no nae, ma o kela uhuki mua ana a ke keiki a laua i na lau uala,. a eia hoi na olelo a ka wahine, o ka hoopuka ana aku imua 0 kana kane: ' . ni . au houpuupu wale no paha kena au e kuu -kane no ke. keiki a kaua, pehea auanei e hiki ai iaia ke mai i kekahi matt hoopoino ana i na meakanu kahiko a kaua, he uuku loa kona wahi ! kino. aole i p.aa ka malo?" Eia hoi ka pane a \ T amaka: "Hele no hoi a o ke keiki keia a kaua e noke mai nei i ka uhuki i na meakanu o ka waena nei, alaila e make kela keiki ia'u e pono ai. aole oia e ola, he ku maoli no keia j mau han.a i ka hoonaa ; kola, a o ka hookoia ana ia o kuu mau olelo i 1 hoopuka ai i nehinei." j 1 ka lohe ana o ka makuahine o Nam.akaokapaoo i kela manao t>aa o kana k.ane, hu mai la kona aloha no_ ke. keiki, hēle iho la Ve , kaumaha a haawe ma ke k.ua, o ia no oe o ki? kuaua ko'iko'i.o ka ana iho maluna ona. n.a ia mau ! 44i iho maltma~ooā j hoohanini mai i kona maū waimaka. •; .• - r :J

O ka mea apiki n'ae, aole o laua hele aku e nana i ke kunui o, kela halulu, aka hoomau aku la no laua i ke kanu ana i na hu lialā i koe, a eia no hoi o Namakaokapaoo mahope aku nei kahi i uhuki ai 1 na meakanu apau,.o ka liele la o ua mau mahinaai nei a na makua a holo i ke olohelohe, koe ka iepo me ka pohaku, i kau hana a keia kiipueu hookalakupua. " . O ko laua nei hoomaii aku la no ia i ke kanu ana i na lau uala, a o ka pau no hoi koe, heaha la ia huli ana mai a ka makuakane ihope, a i nana mai ka hana, eku aku ana ke keiki mahope laiia,\e paa aku aiia no na huhui lau uala. ma kekahi tjnra, kcfeani iima no hoi, a auwe mai nei no hoi ka makuahine: "Auwe no ka hoi oe eke keiki! Aohe no kau he hana eke keiki he hookalakupua maoli no!" A pau ke kamailio ana a ka mal ualiine i ke keiki, aia lioi o Namaka ke hoolohe mai la me ka ho-a ia o ka inaina wela iloko ona, ?io ka hooliloia ana o kona luhi i mea ole, pale ae la i ke .aloha o ke keiki mahope, a i mai la i ka wahine: "E make ana ke keiki a kaua ia'u, aole e ola he kumakaia, he hoonaaikola. Hoola auanei au iaia, ku ka makaia ike ao, aole kaua e ola, o ke keiki keia, he holehole iwi, o kaua mai 110 auanei ka ftiahi o na: |-jiakūa, ; ajia-Jiae, e hele.mua ae au e nana i ka mahinaai a kaua. ala au a iioi mai, hooko aku i kuu olelo." la pau ana no o kela mau olelo a Namaka, o ka hopu aku la no ia i na oo laau ana, kaha aku !a hele, me ka haalele aiia iho i ka wahine, ame ke keiki a laua ma kela wahi. ]a hala ana aku hoi o N.amaka, ia wa hopu aku la ka makuahine i ke keiki, a noke iho la i ka uwe, no ka mea he wa pokole wale no ko laua e hui ai me na kino ola, a 'hoi mai ke kane, o ka make no ia,o ke keiki, aohe mea e na ai o kona inaina. O ka hele hoi ia o Namaka a waena o ka mahinaai, huli aku la nana ma o a maanei, aole ona walii ike aku i ke ku mai o kekahi o kana mau meakanu, o ke ko kei.a, ua lukuia a mokaki ilalo, ka maia, ka awa, ua hele a neoneo, o ka ula o ka lepo kana e ike la, o ia no oe o kekahi aina i nokeia i k.a palau e ka pipi. Plele okoa aku la ua o Namaka, a ka malā maia e ahu mokaki mai an.a ka maia niai ke nui a ka liilii, niai ka maia hua a ka inain liua ole, māi ka maia pala a ka maia opiopio; haalele iho ana ia niala, hele aku 1 a no ka mala ko, ua like pu no, ua wiliia ia o ke ko a maloo ka wai; hoea keia no ka mala awa, ua nokeia a olohelohe. ia wa kulu iho la na waimaka o ua kanaka nei, me ka noke okoa ana ae i ka uwe kuwo, aole keia he aloha i ke keiki, aka he minamina 110 na meakanu. 0 ka noke ia o Namaka i ka uwe me ka noke ana i ke kaukau i kpna luhi ame na hana aloha ole a ke keiki, alaila pii mai la kona huhu, a hoopuka okoa ae la i keia mau huaolelo: "Ua hiki hoi paha, e make ana oe e kena keiki a ke kolohe ia'u i,keia la. Elike me ko hakihaki ana i kuu mau nreakanu a liilii, pela no auanei au e hakihaki aku ,ai iko mau iwi a pokopoko. O ka luhi j ka hoi o ka hoomanawanui ana, o oe e ke keiki ka mfca nana e hooI naaikola mai, aole maua e ola ia oe, he keiki holehole iwi, he keiki ' mako-iia, he aloha ole. | "0 ko mau i'o eke keiki, e loiHiia aku ana e a'u a wali, elike me.ka.u mea i hana mai ai i kuu mau meakanu, a loaa ka maunu j kupelu mano," o ka hopu aku la no ia o ua kanaka nei i na oo laau ana, a kau i ke kua, huli mbi la hoi, no ka pepehi ana i ke keiki. Aia hoi ka wahine ke kakali mai la me na manao pilihua no ka make o ke keiki, a i ka ike ana inai, i ka hoi aku o Namaka, pane mai la.i ke keiki: • "Ehia mea kaunlāha o kuu manao, o ka hookau mai o ko makuakane i ka make maluna ou. eia aku ko makuakane a hoea mai, o ka'u kauoha wale no ia oe, e holo ae oe o kuu kua e ku ai." Aole i pau pono aku na' olelo a ka maknahine i manao ai e kamailio mai i ke keiki, hu ana no.ka makani o ka hauna laau a Namaka. a loaa lihi aku la ke keiki, waiho ana ilalo m'e ka huli ana ae o I kn alo iluna, aole nae i make,. ina paha no ka loa pono i kela haūna. laau mua. ina aohe nao ai i ka papaa, wahi a ka olelo. 1 ke keiki.nae e waiho malie ana, ia w*a i hapai hou ae ai o Namaka i kana pauku laau iluna, mte ka manao e. hoomoe hou iho, no ke kaili ana ae i ke ola mai lee kino aku. o ka wa ia i moe palaha iho ,ai ka makuahine maluiia o ke kino o kana keiki. no ka manao no ina no ka make, i hookahi kona make like ana me kana lei aloha, i ka luhi o kona mau la opio. | A ike o Namaka ike kau ana iho oka w.ahine maluna oke keiki, i oiai he mea nui ka wahine iaia, ua lioihoi liou iho la oia i ka laau | ilalo, a i mai la: . ' > j "Kup.nnaha no hoi kau liana eka wahine, me ko lohe no i ko'u ■ manao, o kou moe okoa mai nei no ka ia iluna o ke keiki, akahi a pai kele ke ola oke keiki. O ka hauna m,ua aku nei no kela e make ai oia ia'u. aole hoi e hiki., o ko koku.a ana iaia, pakele ai kona ola i , kela hauna. a eia hoi oe kp hoopakele nei iaia." | "Auhea oe e kuu kane aloha, aole ka'u he hoopakele i ke keiki a.kaua.-aika lie. menemene kp'u, no kou pepehi okoa ana mai iaia 'inna nonoi o kiiu alo nei. Tna he manao pepehi kou i ke keiki, e , lawe ia e oe a kahi kaaw r a)e a'u e ike ole aku ai i kona make ana, ilaila e ai i k'ou makemake, aole au e ke'ake'a aku i kau mau hana." wahi ka wahine oka pane ana aku, no ke kumu o kona hoop,akefē ana ia Namakaokapaoo. "R kala no hoi ke ino o keia keiki, i ko ono i ka wa au e hoo- ( ka'uhua ana iloko o ka opu, i ka maka o ka mano niuhi, nolaila he | i'eiki lanuwale keia, a eia ka hope loa o ka'u olelo no keia keiki, a o t ka pau ia. i. "līe nani hoi ia ua pakele ae 1a kona ola ia oe, nolaila ma keia hope aku, aole loa o'u makemake e noho pu mai oia me kaua. Noho iho no auanei kakou ahiki i ko ia nei wa e kanaka nlakua ai, o kaua ! mai no ka ilina o kana mau h.ana hoonaaikola, 'a mamamake kaua na m.'ikua i ka pepehiia eia nei. I "O kuu makemake ea, oiano ka hookaawale loa ana aku i keia , keiki mn kekahi walii mamao, aia a ka wanaao, alaila lawe aku au i iaip a hoolele aku ma kekahi mokununi okoa loa, i noho no ia i kana noho, a noho no hoi kaua no kaua iho, aohe hopohopo ana no ka pilikia mai iaia mai. I "O ka aina aku ia ana e noho ai, a'o ka ikaika a nui, a'o ke koa, ku hoi paha ka makaia i keia ao, alaila hana aku hoi paha i kana mau hana hookalakupua he aupuni okoa, aohe a kaua mea e ahewa wale aku ai, nona no kona kaulana ame kona hanohano." Me kela mau olelo a Namaka, i aku la i ka wahine, e huli hoi j lal-'ou no kauhale, ua lawa ka hana o kela la. ua ike i na hana aikena aka laua keiki. Me kona nana ole m'ai no hoi ika wahine, oka pe'a | aku la no i.a hele. a lalau aku la no hoi ka makuahine i kaua keiki, a haawe ae la ma ke kua, hoi malie mai la, me ke kaumaha o na kaina . wawae, na ka waimak.a no e hiolo ma na papalina, a na ka hu-pe no e kahe, hele mai la ke aloha o ke keiki a nui. Ai kupouli ; ke. alpha e Kanehoa, Aohe eu i ka hana a ke anu, Ua oni wale i ke oho o ke kuoukupu, I ke oho malailenaula o ke Koolau. A owau nei ka ka ke aloha i luaiele ai, I kuewa i ke ala me ka waimaka, Aloha ino! I ka makuahine me ke keiki e kuo'e malie la i ke ala, pane ae 1a ka rr\akUahine: "E kuu lei e, kuu kama hoi," a pane iho la no hoi ke keilei: "E-o!" "Eia ka'u ia oe e kuu keiki, monia ke koko, monia ka leo, monia ka wai, ka hu, ka i, a aia ka lani aia iluna, eia ka honua, eia ilalo nei, o Keapaoanuu, o Keapanalani. a eia ka 1a komo, ka aina la, a aia ka la hiki ko ha'e la, o Maui keia. a o Oahu kela. a o lakou nei ae apau e kuku m&i nei. paka'ipa'i mai oe a pau anakoe, ku mai oe , hehi i na kai ewalu o H'awaii nei, a komo i ko hale. hoi ae a ku i ka moku : o oe no ka'u mea aloha o kuu iwi koko, alaila huli mai a kiei wale iho no i ko wahi makua nei." T ka wa a ka makuahine e kamailio aku nei'i keia mau oIe!o | Va" l *au a '-ooalohaloha i kana keiki, ke helele'i pu la kona mau waiaia no ke haawe la ke keiki ma ke kua. I E -na hoa kaunu 'a hookaau o keia mooleio kaao. ke ka'i loa mai kn oukou makewni. o ka ike aku i na hana hookalakupua a ],e o ka ua I.lkiu o Makawao nela iki iho ka ono. ke haale ae np? '-•> W ni o Npnioiokam*. n e halul't< aku i.ke alo o HihiManu, a o kfcgj &ejcuirtii;#;jca. pāli-.' . . ; j? ~ 7 ;s : (Aole i pau.)