Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 5, 2 February 1917 — HE PANE AKEA IA JESSE ULUIHI [ARTICLE]

HE PANE AKEA IA JESSE ULUIHI

j Boloraon Hanohano, AloLa oe: —Eia [ hou mai uo au imua ou, niamuli o ko 1 .Tcsse {'Juihi kii ana ae nei e nonenone i ko'u nanea ana iho ua la'i, a aole no , lioi iie hewa o ia ina aia ka maua alaliple iluna o na mea i pane mua ia e maua, o ia hoi, ina 110 ka oiaio a oiaio i ole pahn, o ia.hoi keia: Ka mya —Ua i hoolaha mai oia ma kana nupepa Aloha \ Aiua j kona aloha i na kanaka koho baloka i ka hele wale ilio n6 aolie hana. Ka hia —l r a hoolaha pu mai no oia ma kana nupepa me ka hooiaio ana mai, ua waiho iho ka Meia ame na lunakiai D«* mokarata he na ka Meia hou (J. O. I.ane) ame na lunakiai Repubalika e hoohana aku ai, a aia malunA o keia 'man mahele "ehia i kukuhi ia ai lieia paio a maua. Maluna o ka uinuu bona aie i manao ia ai, iua e loaa ke elula, alaila loaa hoi ka hana a ua poe nei a Uluihi i aloha ai, ei ka o ke ano i'o iho la ia o ko Uluihi ano aloha, a ka \va dala ole, nui ino ke aloha o T7luihi, a ina e makemakeia e hana a loaa ke dala,»a haaT\i aku na ua poe la uia o ka hana īunoli ana, alaila o ia iho la ka ka inai o kona alo-. ha o ke kauoha aliu i ua poe liana ole la, e koho ma ka aoao hoole, o ke uno i'o maoli ka ia u kona ano alolia o ka hoike iioopunipuni inai i ke aloha, aloha, uloha, a kauoha pu mai no nae i ua poe la e koho ma ka aoao hoole; ua hiki no nae, o kou kuleana no ia e Uluihi, a o ka poe nae e piini ana i kau a 'o aut a koho peia, mai ha'oha'o iho nae ke lioka, elike me kela kanaka ohumu liilahila ole o J. H. 11. O ka lua, o ia kela hoil>e dala au i pane mai ai, iua ua pololei oe, e pane niai oe, n ina no hoi aole, e pane mai oe, a o ka pau no ia, aole he mau mea hou aku uia o, a ina paha ua hilahila

oe, a i ole ia, ua piha mua p.'iha kou naau pela i olelo ai kou i na mea epaepa, a hakukole, me oe aku no ia, a penei: 0 ka oiaio maoli anei ia he $06,000 i waiho ia aku na ka Meia hou ame ka papa lunakiai hou e hoohana aku ai ? O ka haina o keia ninau ka i makemakeia nau e pane mai, 0 kau paha ia oiaio, 0 ka'u paha; eo ka mea, ua pane aku au ia oe i hoopunipuni 110 keia mau huirta dala i Jioiksia ae la. a ina 'no koū j»ane mai, 0 ka pau no ia, uianiua 0 ka lilo ana 0 keia mau mea i mea e hoino wale'ai « kamailio wale ma ilii iutfa pilv kino. ' K Je*se Uluihi e, nO na niea au i hoik'e niai nei i ke kuniu i hookahua ia ni ko 11 mau 'manao ku-e i keia bona aie, e manaoia nei e hoopuka, mamuli ka ia 0 kou ike ana i ko'n mau' manao hoakaka e pili ana i ka' hoaie muo ia aua e ke aupuni uioi, a māhope mai i ke kaa ple ana o ua inau dala la, pela i lawe ia ai ka hale dute, hale leta, ame ka hale aupuni, a maniuli o ia ano ka i hookahua ia ai kou mauao ku-e i keia bona aie, no ko manao o kaa ole keia mau dala e manaoia nei e hoaie; a komo mai ka poe na lakou ke dala i aie ia ai, a lawe ae i na hooponopono aupuni Kulanakauhale ame Kulana o Honolulu nei, elike me ka lawe ia anu 0 ka liale dute, hale leta ame ka hale aupuni. E .Jesse Uluihi e, pehea la oe i ma nao lalau ai a kamailio ma ano kono pulolei 9le, huna i ka mea oiaio, a i ole he ike ole maoli no paha, he keu maoli no oe a kahi kanaka maa mau i ka hoopunipuni, ahea la pau kela hana ia oe 0 ka hoopunipuni? He hope loa keia hoolaha au iloko o lanuari nei, a o kau hoike ana i kou mau manao hookahua ku-e mailoko mai nō ia 0 na pule hope o Sepatemaba, Imamua o ke koho nui i koho mua ia ai no ka hoino aoao kalaiaina wale mai no, a ke i ae nei no au me ka oiaio, ina no e i'ho mai ana 0 lesu Kristo i keia honua me ka ike le'a ia e na mea apau a makemake e holo moho Meia ma ka aoao Bepubalika, me ka i aku i na kanaka e koho oukou i ka bona aie, lie mea maikai ia, aole loa a'n mea e ae e hooia akn imua 0 ke akea no ka mea mua loa e haliu ku-e aku ia lesu Kristo, 0 Uluihi wale no ka liiki mua, a o kela poe kanaka ōhumu hilahila ole iho 0 J. H. H. ame C. Apa, a eia iho no a nui wale ia ano poe a'o lalau. E Uluihi e, iloko aku nei 0 ka malama o Dekemaba, mamua keia o ka'u hoolaha i hoolaha ai, a i kekahi la hui iliō nei oe me kekahi mau keonimana no la- | ua na inoa a e lilo ana hoi i mau hoike j 110'u ma keia hoopunipuni laula 011 oia hoi o (t. K. Keawehaku ame H. P. K. Malulani, a mamuli o na kuka'i olelo maikai ana mawaena o oukou, i pane ponoi aku ai no oe e JesBe Uluihi| k© mahalo no oe i ka laua mau iioakaka ana, a ua like no hoi ko'u manao me ko laua maluna 0 keia bona aie, a 0 kp'u ku-e wale no, o ia hoi o Harry E. Murray, aole loa oia he kiwila enekinia, a pehea i hiki ai iaia ke hana i keia mau meal A eia ka pane a kekahi keonimana 0 laua ia oe e Uluihi, 0 H. P. K. Malulani, aia iloko 0 ke keena wai ame sua he mau kivila enekinia, i hoomakaukauia no ia mau oihana malalo 0 Harrv E. Murray,'a 0 ka pau no ia 0 ka oukou kamailio ana no ia mea. Aole anei ia o ka oiaiol Nokeaha oe i hoopunipuni mai ai no kou ike ana i ko'u mau manao hoakaka i hookahuaia ai kou mau manao ku : ef Ua piha maoli oe me ka hoopunipuni ino liaahaa loa, e aho ka hoi ka kamalii liilii he u-lua,

ua kn nau ke u-lua i kamalii, aole he

hoomaopopo i ke ano 0 na ninau elua; ua like wale no ia ia lakou; ia oe hoi keia e kena kamalii luahine, he paanaau Joa ia oe ke ano o na anuu o ke kakaiapola o ka lupe a ke Diabolo, ka makua 0 ka hoopunipuni apau. Pehea oe i manao ai o ke kaa ole o na dala 0 keia bona aie, e manao ia nei he mea ia e pau ai ke koho ana i na luna aupuni 0 ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu nei ? Me ko i niai 110 ka nui loa 0 ke dala i aie iā ai ke kumu i pau ai ke aupuni moi. Pehea la 1 loaa wale ai ia oe keia mau manao

hoonuinui i mea e an'o-e ai ka noonoo o j ua kanaka, a manaō mai he oiaio kau I mau inea i pane ae ai e kena kanaka i kupaianaha nui wale? | Aole paha oia ke kumu e lilo ai ka j maua kolio 0 ke kanaka no ia aie, he j kuleana pilipaa ia no ke kanaka a koe ] wale 110 ma kekahi mea au i hana ai, e uele ai oe, aole elikē nie kau hoopunipuni, aole he \va i lawe.ia ai ka mana koho bulota, i ka pau ana 0 ke aupun'i moi, mau no ke koho balota ana, a kaa ūo i ke Teritore, leoho 110, a pela aku ana no keia, a aole 110 !X.«i no ka nul 0 ke daln i aie ia ai i pau ai ke aupuni moi, aka, mamuli o ka hemahema 0 ke a'o una a ka poe e paa aua i na hookele aupuni aua ia wa i ka mea e. noho poo ana ma ka noho kalannu ia manawa, ,0 ia J?a mea i .pau ai o ke aupuni moi, aole hoi elike me kau e kena Funny Kind, ka mea ano e. Aohe a'u pano ia oe no kou elele ana a koho paha i ka puahiohio, aolie o'u i kuleana ia mea, aka nae kaa e mai ia i oe ka hooio ana i kou eiele; heaha ia ] iuea ia'u? & manao ana anei oe na'u wale iho 110 kela mau manao i hoolaha i ia ae ma ka Star-Bulletin 0 j Dec. 29, 1910, anie Jan. 1, 1917, i i inai j ai oe i kuu "wini i kuu mea ana aku i ka i maKemnKe o ka Pere«idena e hoaie i ke aupuni 0 Amerika no ka nele dala me h.O x mai, he lapa inānu ole ia, manu ole j no paha ia oe ; manu no ia'u; 0 ka ananu uoi ut 0 ua lupa (Amerika) la he unele, he uele manu hoi ia la ke hele la ka j manu a manuunuu he $180,000,000 manu; nui iuo ka manu a Jesse Uluihi. ! E l'luihi e, pehea la oe i lili wale ai 1 kuu hoike ana aku i ka mauao o ka 1 Peresidena SV. Wilaon ame ka puuku o I Ameiika Huipuia McAdoo, oiai laua e j .hoike ana i na maheie kuleana, 0 laua j elua, i.ko VVilson manao hoaie i ke aupuni a.i)ie ka ka. puuku hoike i ka nelu o. ke a.upuni i ke dala, ēia nae hūhu inai oe.ia'u. nie ko i mai he nui ino'ke dala a,ke aiipuni o Amerika, a hoōle inai'ka Uui ka puuku maoli. o ke aupuni 0 Auio rika aohe dala, a ia oe hoi e kena puu- j ku, he nui ino'ke ilala; o ko elua bili- 1 ona nae palia i i 'mai n(j'l .oia kii nui dala , 0 Amerika ea? $&tfoniano no lioi kou I lalau, 0 ke dala ka 1 hooleaawaleia apau j Ika lilo, oiu iio li ? ka ke'dala e lawe hou mai ai a hoikeike ae ine ka'i mai he nui ino ke dala. H.eaha kou manao maoli no na mea e ' pili ana i ku oihana wai ame sua au i j mea mai nei ia S^ī^. ! pole, G. B. Carter, j W. F. Ft*ear, e m'ai&o aiia anei oe •« 'i j mai na keia poe ae' la i huki mai i ka i oihana wai mai ke Teritore mai a hoo- j komp iloko 0 ke Aupuni Kulanakauhale j me Kalana, me kela aie hookahi mili- j oua a kokoke aku e hapaha miliona, o J kou manao anei ia i manao ai oe'e hoo-j pee i ko poe lunamakaainana Demoka-. raaa a nalo, a kela poe ae la kau e hoo- * ili ai i ka hewa. He lalau! Aoie anei 0 ka oiaio ia i ke kau 0 1913 o ko Tula gula i i mai ai oia ke noho mana ana iloko 0 ka hale ahaolelo 0 Demokarata na, a na ua poe la i kii aku i ua oihana wai la a lawe mai no ka manao o ua poe la, he nui ka loqa 0 ia oihana, i ka h\iki nui i '0 ana inai keia a kaa iwaho nei a ike i ka pilikia, ahiki mai nei i keia la, '•ke i mai nei oe e Uluihi 110 8. B. Dole ma ka piHkia; hupo maoli i'o no o C. K. Kealoha; hupo haahaa loa, 0 oe i'o 110 e Je?Be Uluihi ka heko (ka naauao loa) koiuiu, le-. le haahaa malalo loa. O ka liooponopono mawaena ou ame^ a'u ma na mēa i ike maoli ia a. i hana maoli ia hoi, i kekahi manawa e na ka* naka i noho lunahana alanui ame keka-. lii mau ano poe eae no hoi, a penei: . Ina 0 oe e Uluihi, o C. Apa, 0 J. H. H. paha, ekolu oukou ana me David ma ke dala hapaha paha 0 ka la apau ka mahina, alaila ohi ke dala, oiai 1 o David he nui kana mau'wahi dala, a hui pu nie koua wahi uku mahina he jJsISP, i ko oukou hana ana a hala elua pule, a pilikia loa iho la oukou, aohe wahi kenikeni kaa e hele ai i ka hana a hoi mai, aohe he wahi wea e- loaa av koiii puu i'a 0 ka Poaono, a he mau r-nhi hemahema e ae no paha, ua nela nae oukou, makemake kku nei oukou e , nonoi dala ia David, ko oukou lnna;> i ko oukou nonoi ana aku nei ma ka ' ano e aie aku no hoi a ohi mai kahi 1 kenikeni alaila hookaa aku, eia nae ka I pane a David, ina oukou e makemake • dala, ae no au e hoaie ia oukou he ha- t [ paha nae ke ola ō ke dala, a ina e lawe ■ he eha dala alaila he elima dala e uku I liou mai ai; eia ka ninau ia oe e Ulnihi,, no na mea nele, o ka upukapee paha kan e noonoo ai iawa, o kou pilikia parfa? Ke ha'i mai oe i kau 'haina o ka uku* panee kau e noonoo ai, 0 oe kekalii kanaka noonoo panainai loa. ' Ke hooki nei au maanei me ka manaolana hauoli no oukou e o'u mau hoa uhaiaholo no ka pono pili laula e noonoo ana no kela ame keia hoa kanaka, aole no ka manao hoonuhanuha Repubalika. Owau mau no 0 C. K. KEALOHA.