Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 7, 16 February 1917 — HE MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai

"Ae, c hele kana e hoomakaukau i ka kaua wahi pulehu, oiai ka wa poiKxo haule hope auanei kaua, o ka ili mai no ia o ka inaina v Iniaikalani maiuna o kaua," o ka haalele mai la no ia o ua mau kanaka nei i kahi keiki, a ua haele t aku la e eli uala na laua. I kela mau kanaka hoi o ka hele aita aku qo ka eli ana i uala na laua, ke ku malie la no o Namakaokapaoo nana, a i ko laua kaa ana aku ma kahi kaawale loa, o ka hele aku la no ia o ua wahi koiohe nei, a ka imu uwala a kekahi kanaka e a niai ana, o ka lalau aku la no ia i ke kalina uwala, uhaki mai la a hookau aku la iluna o ka imu, hookahi 110 hoi ua hana a ke kolohe, he hoaano maoli no. la ike ana mai a ke kanaka nana kela imu i keia hana a Namaka«>kapaoo, komohia iho la ka manao huliu iloko ona, a pane mai la: "Kahaha. he keu hoi a kahi keiki hookano! Aole paha i oleloia mai, o ka imu uwala a ke alii. o kau kalina uwala iho la ka mea e kau e niai nialuna. e ku oe a hele ma kahi e, e kena keiki hookano nui wale." me ka noonoo ole iho nae, o ka puukalahala ia i pakele ai lakou mai ka lukuia aku e Aikanaka maluna o ke kahua kaua. I ko ia nei lele ana mai i ke kipaku e kela kanaka mua, hele aku i ana 110 keia a ka imu uwala a ia kanaka hou aku, a elike no me kana hana i ka imu a ke kanaka mua, pela no keia i hookau aku ai i na kalina uwala ana iluna o ka imu a keia kanaka elua, a komo no ka manao huhu iloko o kela kanaka : "He keu i'o hoi keia a kahi keiki a ka hookano. he keu 110 ke kipakuia ana' mai la ma o, he mea la ia e ike iho ai i ka hewa o kana mau hana,. eia hoi ke hoopilikia mai nei i ka'u imu. Aole ka hoi i kau mua ka ai a ke aiii iluna o ka iniu. o kau lau uwala iho 1a ka hoi ka ni.ua, e ku oe e keia keiki a hele ma kahi e! M * + Lele no keia i ke kipakuia e ka lua o na kanaka, hele aku ana 110 a ia imu aku e a mai ana, hookau aku la no i na kalina uwala ana. a i ke kolu o keia hookau ana aku a Namakaokapaoo i na kalina uwala iluna o ka imu, ua hele ia kanaka a piha loa i ka hiihu, i oi ae imua o ka huhu o kela mau ka»aka mua, a eia ka pane a keia kanaka: "K kahi keiki hupekole. kauwa laepaa, aole paha i oleloia mai o kau kalina lau uwala iho la ka ai o ka'u imu e kalua aku ai? He imu ka'u 110 ka ai a ke alii, lilo e mai nei ka hoi i keia wahi keiki ka hookano i kana mau kalina lau uwala. Na ko mau wahi makua nae paha i kauoha mai ia oe e hele mai e hookomo i ka iinu a kuu alii ea? "Ua hiki. e kaluaia aku ana oe i ka imu puhi kanakaa Imaikalani, aole paha o ka imu ai a ke alii, o ia iho Ia kau e hookano ai. He keu no hoi i kipakuia mai la no oe e kela mau kanaka, hoonahoa mai no nae oe e hoonaukiuki ia'u, e kalua pu ia aku auanei paha oe e a'u iloko o ka iniu, aoko mau maka auanei ka ina'i e ono aī o lea uwa'.a mahanahana. Eia wale no ka'u kauoha ia oe, eku koke oe a hookaawale mai keia wahi aku, o hiliia aku auanei oe e a'u i ka pauku laau a make." , \ Aohe 110 a Namakaokapaoo wahi huaolelo pane hookahi no na olelo hoinoino a kela poe kanaka iaia nei. he ku malie wale 110 kana lioolohe, a ma kahi no o ka lele i ke kipaku, o ko ia nei kaha akula no ia hele. aokaa mai no o ka imu a ia kanaka aku ana, o k\> ia nei kau aku la no ia i ke kalina lau uwala ana iluna o ka imu; a lele 110 keia i kipakuia,a o keia kanaka nāe ka i kahea ae me ka leo nui: Auhea oukou, 1 hele aku auanei keia keiki e kolohe i ka imu a oukou ea, pepehi mai a make, a kalua pu aku iloko 6 ka imu, me ka! uwala. i loaa ka ina'i." A lohe ke kanaka e kokoke mai ana i kahi o ka ia nei imu, i mai la hoi ia kanaka: "Ua hiki, hele mai e ke keiki, eia ka imu la ua enaena! Kakaawale hoi ka maka o kamalii, lewa na wahi ohohi, he keu 110 a ke koa, ō ka hoonana nui wale!" Ke kamailio mai la kela kanaka, aol'e ia he mea e hopo iho ai 0 kahi keiki, ke hoomau aku la no keia i ka hele ana, aia no a kau na kaiina lau uwala ana iluna oka imu, alaila ko ka niakemake. O ka hele aku la fiae ia o Namakaokapaoo a kokoke i ka imu e hooma- | kaukau ana e kau aku i na lau uwiala ana, ia wa i anehe mai ai ka! mea nana ka imu e hopu, me ka manao ina nei no ka paa iaia, o ka : hookauia no ia iluna o kā imu. O ka mea apiki nae. i kela hoōmaka ana mai o ua kanaka nei; e hopu, o ka puahiohio ka mea i paa iaia, no ka mea ua emi iho la o 1 Namakaokapaoo ilal.o, a poholo ana ma na u-ha o ua kanaka nei, a he hookahi 110 ia hopu ana aku i kekahi wawae, uwoki oe e lele koheoheo ana a kau iluna o ka imu, o ka nee aku la no ia o kahi ke:ki i ka holo a kahi e, noke mai la i ka akaaka. Ia kau pono ana aku o kela kanaka iiuna o ka imu, ua noke ae la oia i ke kupaka ma o a maanei, a haule aku la ilalo. eia nae, ua pau ka lauoho ame ka umiumi i ke ahi, a ua hele hoi ke kino a 'oolopu 1 au a mea oka wela, nana aku oe i ua kanaka nei, he keu a ka pina loa \ Ua huhu ame ka hoonaukiuki.. MOKUNA%XII. No ka piha loa o keia kanaka i ka huhu, he huhu pono oiai ua liele kona kino a mo'a i ke ahi, hele okoa aku la oia a loaa kekahi kanaka hou aku, a i aku la e hele lakou e alualii. ahiki i ka paa ana o ke keiki i ka hopuia, alaila pepehi a make, a kalua i ka īmu. a eia hoi ka pane'a keia kanaka: "Kahuhu, he keu no hoi oe a ke kanaka ikaika ole, he uuku »\ale no kela wahi keiki, eia ka e walawala pa-hu ana oe a noho āua iluna o ko imu, aohe wa a loaa ka ai o kau imu o ko kino." "Ua hele aii a piha loa i ka hoonaukiuki i kela w»bi kpiki a ka •īookano nui wale. a ina no aole oe e kokua mai ana i ko'u manao, ?.! a j. Ia . e a ' ua l u aku'ana no au iaia ahiki i kona paa ana, e palahe lnlii ai oia iloko o kpu mau lima." " "Mai hoaano hw aku oe, o ka leo keia o ke ola, malia o ko hana ana mai la kela i pakele ai kou ola, hana hou aku auanei oe i kahi keiki. o ko make mai no ia, a j>oaloia mai ko mau maka, eiaia ka hoi mea aloha o ka wahine, me na keiki a olua e noho mai la i kauhaie o kou hoi aku, lohe aku auanei kela ua make oe, nui ka wajia i ka alala e liele naauauwa ai i ke-alanui i ke aloha ia oe. O ka leo o ke ola ea, noho mai ho kaua! Aohe ou ike aku, he kolea kela, he manu 110 Kahiki, ia oe no auanei a hoaano aku, o ko ia la lele 110 ia, e nana aku no hoi oe la, aia ua wahi manu iki nei ke kaū mai la iluna o ka puu pohaku, nolaila mai hoonahoa aku oe i ka ka ulu iki i ka Nekina." ' No ka pau ole no o ka inaina ame ka huhu o keia £anaka i kiolaia ai e Nama|caokapaoo, iluna o ka imu. āole oia i hoolohe mai, i na olelo a'o a ia hoa kanaka ona, aka hele okoa aku la no a imua 0 kekahi poe o lakou e akoakoa ana, i aku la : "O ka noho mai no ka ka oukou, ua ike ae nei no hoi paha ou|rou i ko'u pakele ana mai nei. mai make i kela wahi keiki, he keu no o ko oukou'alualu aku a paa ma'i ke kolohe, kalua aku kakou iaia 1 ka imu!" "Oi hoi ha. akahi hoi ka hoonaukiuki i ka hana a kahi keiki," 0 ka hoomaka nui aku la no ia o ua poe kanaka hei i ke alualu i 1 a kakou kōa. i hoonahoa aku ka hana. uwehe aku ana ,0 Uwahi, i ua wahi keiki nei, nana aku ia la, kapalili ka lau o ka uwala: v Ke 'hao la na ke-pa ka hau o Lihue, Huki i na kaulawaha o Haleauau, Mokumoku ino i ka holo a Kalena, ICe holo Ia i ke kula o Kaneoneo. T moea e a'u i ka uka o Malamanui, I na kipalale a ka Waihālulu, Mni Waiiilua no a Waliiawa, He wa olelo ka ko muli nei, , o kuu ino—:a ua lono ae nei.

Ke wehe la o Uwahi i ua wahi kaaka iki uei o Miiui, liele ia a moe kokololio ka uwahi o Kula, o ia no oe o ke kima heihei 110 Kaleponi, a nana aku no hoi oe i kela poe kanaka e noke la i 'ke alualii, | ' he moe a make maoli no o ka o ka lele, & ka holo o ka lele, o kae'a o ka lepo ka i hele a polena i ka puapua o ka malo, ka hele a | kapalili, he ole nae ka pilipili aku mahope.. j Me holo aku ia la 110 ua wahi keiki nei a kahi e. kani mai la ke ! o. oia 110 oe o ka ihona pali, he ku maoli 110 i ka hoohae a hoonauki- j uki i kela poe kanaka, a iaia no ka ike ua kokoke aku ua poe nei 1 mahope ona, o ka nee aku la no ia i ka holo. lihi launa ole aku kona iqau enemi mahope pna. ~ ' O ka noke ia p ua ppe |iei i ke alualu i kahi keiki, ahiki i ka haalele okoa ana, 110 ka mea iloko wale no o kela mala uwala oui 0 Wailua o Namakaokapaoo e holo la, o ka mea apiki nae, ua noke ia iho na kanaka o Imaikalani e na kalina lau uwala, a ahu mokaki ana ilalo, i kau a mea o ka hihia o na wawae. ! I Jwaena nae o kela poe kanaka apau; o kela kanaka i haule ai j j iluna o ka imu a pakele ai mai make, oia o lakou ka i eha kukonui ua hihia kona wawae i ke ka uwala, a hina, me ka hooku'i ! ana o ke poo i ka pohaku, a kaheawai aku la ke koko. 7ke nai nei hoi ke keinaka nana ka olelo paha, aole e hoonahoa aku i kahi keiki, he kolea no Kahiki, i kela hina ana o kona hoa, ia' wa i hele mai ai a hapai ae la iluna, me ka pane ana iho: "Ea, heaha hoi keia pjlikia nui i loaa' ia oe?" "Heaha mai auanei kau, ua like ka hoi me na Jima kanaka kft haujioaja ana p kp'u mau wawae e na kalina lau uwala, o ko'u walawala iho nei no ia a, waihp ana ilalo, a hooku'i kuu poo i ka pohaku, a o ia oe la e i|ce mai la i ke o ke koko." uo hoi au e ka-ua aku ana ia oe, mai hoonahoa aku oe 1 kahi keiki, q make mai auapei oe, aole nae ou wahi mea a hoolohe wai, alaa ko ppino la e kuu hoa, hiki hu ole auanei paha ia oe kp hoi iniua o haku alii o.kaua. Aole nae hoi oe i make i kela keiki, p na lai; uwala kou niea nana i pepehi iho la, a laa ko mainoino ]a p ke hoa! 0 kq piea nae ia ē ike ai i ko paakiki." la laua nei hoi' e kamailip ana, ike mai la ka nui o na kanaka, a ninau nifji ia kekahi: "E aha ana olua malaila e u nonoho mai nei?" "Heaha mai ua eha keia hoa o kakou, ua wijiic\ iho nei a na lau uwala, a walawal.i pa-hu ( ana ilalo, a he eha mai auanei keia 0 ia nei a uul<u, e hele mai paha pukpu e nana la!" , Hele nui i'o mai la ua poe kanaj<a nei e nana. a ia ike ana mai 1 ka puka o ke po.o, a e kahe ana hqi ke koko, ia wa i i iho ai kekahi k^naka: "Auwe no ka hoi ko eha e! Aole kena he wahi eha a uuku, he j<u mapli pp i ejn .ka hoi o o£ I<a mea 91 jpa o ka poino o kakou i kei<i la. He moe inO no palia kau o ka po nei i *po£ me keia poino i keia la. He keu no la o kou poino wale 110 kela q_j<p. liopiiia ana e kahi keiki a kiola iluna o ka imu, eia jiou np |a pp.ino. Aohe 110 011 wa i keia la, a kalua ola ia-i ka imu, joaa no hpi ka ai o ko imu uwaja." Eia hoi ka pane hoomakeaka a kekahi kanaka: "He keu no hoi o na kino lau iho la keia o kahi keiki kolohe. Kuupau kela i ka holo, a alualu hoi kakou me ka manao e paa ia kakou i ka hopuia, lilo i na lau o na kalina uwala ka hoohihia ana i na wawae o kakou, a pela i hoea mai ai keia poino. "E aho nae ko makou mau pilikia, aole i manumanu ke kinō, eia paha ka ole o kou, ua hele maoli pe a manewanewa ke nana aku, 0 ke kahiia mai nei ka hoi ia o ko poo a nemo, e ke alii, me*ko mau umiuini, a he lali hoi ia ke nana aku." No kela mau olelo -hoi a keia kanaka, ua noke mai la ka nui o. lakou i ka akaaka, o ia huhu okoa aiia aku ia o ka mea i eha, he keu 110 hoi o ka ike mai o kela poe i ko ia nej.pijikia, a komohia iho la hoi ke aloha, eia ka o ka noke mai i ke kamajlio i na olelo e ku ai i ka hoonaukiuki,'a o ia ka ua kanakaj>pino nei i pane hou ae ai, mamuii wale mai 110 o kona inaina. "Ua hiki hoi paha, e hoomanawanui ,a^u ( ana ,a ka oluolu ia'u, ia wa e noke hou aku ai au ij<e 1 kela wahi j<eil<i hookano.' O ko hana ana aku la ia i pakele/ai ia'u, loaa aku oe i kuu mau lima, ike oe i I<o niake e kena kauwa kuapaa makawelawela." ' . " No ke ku o kela mau plelo i ka. hoonana, Lhou aku nei ke kanaka nana na oielo papk: "Auhea pe e kuu lioa, o ka liki paha kena a Kukahaoa au e noke mai nei, aohe palia e. loaa, mai lioao oe e hoonahoa hou aku, o oe mai uo auane.i ka ilina, o kpu mau manao hookiekie. . ' l "E nana aku no hoi oe i ka ho.a paio, ke hoekepue mai la kela iluna o lja puu .pohaku, o.keaha. j<a mea loaa ia pe? Ke olelo mai nei pe. p«.make ana kela kpiki uul<u, l<c hoole ak'u nei nae au ia oe, no ka, mea :ua piha kela me ka niama, e lawe pu ia mai nei no paha c op ia ina e ahō'paha ia, maji<i oia J<a mea e paa ai o ko hoa paio.. Hopnalioa aku oe ea, o ka jjukalaki me ka paka'uwili ka •mea e ;ia pe, a o ka walawaja ana ilalo ka makou e ike aku. a kani.llo kā al<a a kahi keiki. . aku oe, he manii ko ia la hoa. e kohu ai, no ke kuaHwi. 110 na.kua|pno, nolaila e hoolphe mai oe i kuu olelo, uvyoki, a mai hou aku i kahi keiki, o pehia mai auanei pe i ka pohaku, p ko make np ia, a pokakaa liele ana kp uhane mai nei nei aj<u ahiki 1 a i jiqojp(iie ole mai no oe i keja leo uwalō p ke ola ea, aiaila malunāv ilip np p leo: poo. na ko'iko'i apau, me ko makou hele ole akq e j<pkpā. ja oe. : , ! "Ug. hiki no hpi keja kdiki ke hele i kp kipakuia aku, i hewa np ia oe i.ka a laa nae ka poino, nolaila nol"|o mai, a hoi ae e kalua \ kpi imu.uwala, ua eiiaena, a ; e aho no'kqna v manewanpwa ou, ku akii.ana nie ke ola imua o ka. waliiiie me na kei|<i." "Eia hoi kei p?mc hookololie a kej<aiii kanaka: "Heaha mai auanei ka akq t ina no paha e paakiki loa mai āna kena kanaka, e hele e hppu i kahi keiki. hookuu aj<u iaia e hana elike me kona makemakp, a. i make mai i kahi keiki' ea, heaha auanei e lilo ana ka wahine ana ia'u, .o ko-u olu ia.e noho aku la, o ke kaawale ae ! 0 ia mea maikai, ana kejā a o-i pono iluna o ka ohukuale.'' Nana.aku oe i kā. leleni o ua kanaka nei i kau a inea o ka eha i J kela mau olelo, hele rhai la ka Hli a nui, li : p no lioi na maka, o ia no oe o ka mea i hukiiā aku ma ke kua. No ka hiki ole iaia ke uumi iho i kona inaina, hoomanawanui 'ikoa ae la a ku ana iluna, o ka hele aku la no ia a ku ana imua. o ka. mea nana na olelo no ka lilo o ka wahine ana i kela kanaka, o ka wiliwili al<u la no ia i na puupuu imua o na maka. a ninau aku la: "Pehea la hoi oe i kamailio mai nei, e kena kanaka lapuwale?" Eia no ka lua o na .kanaka ilalo kahi«i noho ai, a me ,na olelo maikai, o ka mea i loaa ole ka liuhu ame ka inaina, pane mai la: "E aha ;ana oe e ku nei iluna, e haa ana ka paha oe ea? Noho iho ilalp: aohe ikaika e ku nei ka liki. Ō ko ikaika hoi ia i hoonahoa aku nei 1 kahi keiki. i ka mea iwi palupalu, o ko olepe wale ia marnei no ia a kau ana iluna o ka imu. % "Heaha l<a mea o. ka liuhu ana i kela māu olelo hoomakeaka, tioho malie iho, aole ia o ka olelo e eha ai oe. Maīia o ka ikaika o ka papa'i kau* e ku mai nei kā liki o Nuuanu e'a, i eha ole ai keīa vva hi keiki ia'x)e. Aole paha hilahila iki la i ko lilo i mea paani i keia keiki uuku, aole i paa ka malo i ka hume? makua oe i hple pu man niho a lena, eia ka na kela walii keiki oe e mai. 1 ko paakiki hoi i ka hoonahoa e heie e pepehi i keia keiki uuku, pela au i kamailio wale ae nei no i lea'u niau oJelo hpqmakeaka, ina no ko make mai i ke keiki, heaha auanei ka pono o ko waliine me na keiki a olua, he keu no hoi, owan ka mea nana e malama aku, he hewa iho la auanei ia la? I minamina no pe i kp vya|}jpe ea; nojio a mai liele aku e hoopapa me ke keiki, o hoi uhane auanei imua o ko mau mea aloha! /'A eia ko'u hope ia oe, a ia kakou 110 hoi apau, e waihp malie aku i kela keiki pēla, a e hoi kakpu e kalua i na imu uwala I a kakou. oiai ke hele ae nei ka la i ke kiekie loa ana. a. he kula loa I okoa 110 keia e hoi aku ai," ua maikai keia manao-o kela kanaka,' imua nui o, laj<pu, o ka hoi nui aku la no ia o ua poe kanaka nei e ka|ūa i na imu uwala a lakou, a no kela kanaka hoi i puka ai ke .poo, aia no ke holoholo la iloko o ka mala uwala, ke hokahoka walp ' la no. Aia hoi ka knkou koa opio, ke noho hoekepue maila, nnna i ka Ua euaena 110 ka imu a keia mau kanaka, o ka lalau aku la no lia o Namakaokapaoo i na kalina lau uwalā/ā hele mai la e hookau

iluna o ka iniu, a ike ua mau kanaka nei i kela liana a ke keiki uuku, i mai la kekahi 0 laua: I "Aole no kau he hana e ke keiki he hoonana maoh'iio, a he ku j no hoi i ka hookano, aole paha i oleloia mai, o ka imii a ke alii, | iiaila 1110 la e kau ai kau kaiina uwala? E ku koke oe a hele mai j keia wahi aku, aole o ka opiopio ana o kou kino, he mea ia e waiho j aku ai au ia oe, no ka mea ua pāa loa ke kanawai a ke alii, a ina j aole oe e hoolohe mai ana i keia mau olelo a'u, alaila e nou ia aku ana oe e a'u i ka pohaku." I I ka lohe ana.o Namakaokapaoo i kela mau olelo ku i kā uahoa a kel.'i kanaka, o kona haalele iho la 110 ia i kela wahi, a hele aku ana a kekāhi kanaka, akahi no oia a ho-a ae i ke ahi o kana imu, oiai lioi ka imu a ka nui ae o na kanaka, ua kalua aku la, a ke hua'i mai nei hoi ka itnu a'l<ekahi poe, nolaila e lohi loa ana kela kanaka, a auanei ona e hookoia ai ke kanawai a ke alii a Imaikalani, no-kona make, ke lohi loa kona hoea ana aku imua ona me na pa'i uwala. ' Ke kakali 1a o Namakaokapaoo ahiki i ka enaena ana o na pohaku o ka imu, o kona hookokoke aku la no ia i ka imu a kela kanaka, me ka hele ana. aku e hookau i ka lau uwala iluna o ka imu, a o ia ka ke kanaka nana ka imu uwala o ka i ana mai: "Auhea oe e ke keiki, aole paha kpna o ka mea e kau niai ai iluna oka imu, e kena kalina lau uwala! Ina he pololi kou ea, hoomanawanui iho pela a mo'a de kahi pulphu a ke alii, oka ai ia; hana aku au a kaawale na pa'i elua a ke alii, a o ka'u wahi pa'i no hoi, i hapa nau, a i hapa no hoi na'u, aole i like ko'u me kela poe o mākou ka huhui nolaila e iho kaqa pela a mp'a ae ka uwala/' Aia ka nui o. na kanaka o Imaikalani ke huli hoi la, a koe hookahi wale no kela kanaka, aole i mo'a kanā uwaia, aohe no hpi he hana 'wale yku o Namakaokapaoo, aka hoi mai la oia a luna i kekahi wahi puu pohaku, no.ho kienenei ae la, ke paa la no na kalina lau uwala iloko o kona mau lima, alaila hoomaka aku la e hahau i na kalina uwal?. iluna o ka puu pohaku, me ka hoopuka ana ae i keia mau olelo kanaeuae: • E ai paha au, e l:oe paha oe, E ai paiia au, e koe paha oe, E koe paha oe i o nō Imaikalani, O Imaikalani ka hqi ke alii, . Owau keia o Namakaokapaoo, Me.kuu aikane nloha me Namakaokai'a, Puni ka hoi o Kauai nei ia maua. A pau kela paha ana aku a Namakaokapaoo i kela kanaenae ae ra pialuna, hoomaka hou aku la no e kamailio na ka lua o ka manawa, a pela no i ka ekolu o ka manawa, ia mea hookahi no, a pau no hoi kana paha ana aku, ia wa hooki iho la, me ka huli ana aku i kahi kanaka e noho ana ma ka aoao o kana imu, e kakali ana o ka mo'a o ka uwalā: "Auhea oe?" a ea ma'i la no hoi ua walii kana|ca nei. "Heaha ia ?" . ' "Heaha mai auanei kau, ua pau aku nei ka nui o oukou i ka hoi, ao oe hookahi wale no koe. Haalele aku nei oukou i keia wa'iiaao i ko oukou wahi iuka o Kōlpa, no ka hele ana mai i ke kahu ai na ke alii o oukou, hoomakaukauia mai nei kekahi imu nui, 110 ke kalua ana i ke kanaka, e hoea hope aku ana imua o Imaikalani, nolaila aohe mea e ae nona kela imu, nou ia, a e make ana paha oe i Ko alii? He hōol?ahi ou kymu e ola ai, a e pahu'a ai ke kanawai j uahoa ako alii, ao ia keia: Ua pāa āku nei nae palia kuu mau olelo j ia oe ea?" y ! "O na olelo hea la kau e ninau mai nei?" "0 kela mau olelo no hoi a'u o ka paha ana aku nei, no ekolu | mawiwa, ina ua paa ia mau elelo ea, alaila aolie he hopohopo ana ! no, ka make." | ".Aole i paa ia'u, he pono hoolohe wale nei no ka'u, me ka I paanaau ole. Ina'hoi ha.pela ea. e ])aha hou mai oe. a e hoolohe pono loa aku hoi.au, ahiki i ka paanaau ana," o ka hoomaka hou aku la 110 ia o Namakaokapaoo e paha i ke kanaenae ana o ka hana ! mua ana aku. ' i No ka avviwi lpa p kana hana ana ahiki i ka pau ana, ua kauoha mai Ia kahi kānaka iaia, e hana aku.me ka mālie loa, a no ekolu no l.hoi, manawa a Namakaokapāoo o ka paha ana aku, akahi no a paa pono na huaolelo apau iaia, a i wahi nae e ike i'o ia ai ka paa, kauoha aku la o Namakaokapaoo i ua nei e paha aku, ke hoolohe pono loa oia mai ka njj.ia mai ahiki i ka pau ana, aole he hookahi huaolelo i haule, ua paa pono. maoli.

"■Akahi oe a Qla, ua paanaau aku la kena mau olelo apau ia oe, a e malama loa oe, aia a ku i kahi o ka make, ia wa auanei oe e paha aku ai imua o Imaikalani, ia wa auanei oe e ike iho ai i ka lilo o kena mau huaolelo apau i hoopakele, a i puu kalahala nou; a i huli niai ka liaku alii o oukou a ike i ]?a manao o kena paha a'u. i aku au ia oe. aia ke alii i ka )a apopo, alaila loaa no hoi ka lanakila iaia, aka hoi i ike ole mai ke alii i kuu mau hliaolelo i paanaau aku la ia oe, o kona ikq ole ana mai no ia ia'u, a q ka hopena ea, i hoike aku no au ia oe, pue'a Kaula \ ke kai, 3 ehia ka hoi mea aloha, o ka wahine ame na keiki, i ka noho hoopili wale aku no malalo o ha'i, a aina ole no hoi oia i ka la aoopo, a nana paha auanei e hoau mua aku i ka lele kanaka a ke alii a Aikanaka." ī ka lohe o kahi kanaka i kela mau olelo a'o a ke keiki, ke malama malie loa la oia iloko, o kona noonoo, o ka hele aku la no ia e hua'i i ka iipu uwala, a waiho ae ki ka uwala i kahi i hoomakaukauia. kahea mai la i ke keiki, i*ka i ana mai: • - <4 Auhea oe, poloH wale ke kakaīi ana o'ka mo'a o ka uwala, nee mai ua mo'a ka ai, i lealea no ke kamailio ana, i ka piha aku oloko, alaila hoi paha maileai ke kamailio ana." Hele aku la ka koa, me ka manao hopohopo ole, ua pa kahea a ka mea nana ka imu uwala. o ko ia nei hopu aku la no ia i kekahi uwala, a p.aa ae la i ka lima, me ka hoopuka ana ae i keia mau olelo: ~ "Aloha no hoi ka ai oka aina. eia .ka eai hou ana ika uwala. ka ai a'u ame kuu makuahine e hoomanawanui ai i ka.ua- ame ka wela o lea la," alaila hookomo ae la i ka uyval§ iloko o kā waha, me na manao kaniuhu no nae no kona makuahine, e noho hookahi mai la i Kula. * Ke ai malie la.no o Namakaokapaoo i ka uwala. a ke hana naai la no hoi kahi kanaka i .na uwala. o \sa liele ia a maona o Nama- ! kaokapaoo, nin s 'iu .mai la kona kokōolua: "Ea. oka pau ae la no ka | hoi ia o kau ai ana. aole i laua aku ka uwala a kaua." I "Ua lawa ae la no au, akahi no a piha aku la ka houpolewalewa." | Ke hana mai la ua kanaka nei a kaawale na pa'i a ke alii, a kaawale no hoi kana pa'i, alaila mahele iho la i kana pa'i uwala na ke keiki uuku kekahi. me ke kei\a hou ana mai no nae i ke keiki, e lalau aku i .mau uwala hou nana." ua hoole aku la no o Namakaokapaoo. "lia maona au, e wiki paha.a hoi aku he kula loa. aole aii iikna ana mai no'u. eia au i kahi pili.kia ole. p oe paha o kaua. ua hoea aku nei paha kou.mau hoa imua o īmaikalani. a ke kakali nui mai la o kou hoi aku! E wiki, oi nui, kahi 'o ka la i koe, hoea aku ana i ka manawa ni^amaama!" A pau na pa'i uwala a ua wahi kanaka nei i ka makaukau, noho iho la ai uwalia, a pau no hpi, o ka liuliu no ia, no kana huakai huli hoi imua o ke alii. v A ike o Namakaokapaoo e hoi ana kela kanaka, ia wa i kamailio hou mai ai oia: "Aia ko'alii la ke kakāli mai Ja oko ho'i aku, ua makauk6u ka imu. i hakalia i ka puaa, o ia no hoi oe. o ka'u kau- | oha wale nō iā oe. e malama pono loa oe i kela mau huaolelo au 1 hoopaanaau mai nei. o kou ola ia. a i ike ole mai no o īmaikalani ia'u, pela paha oe e make ai. aka i ike mai oia ia'u opiopio nei ea, ha'i aku āu ia oe, e hoea mai ana ka la e hookiekieia ae ai-oe a noho haku. maluna © kela poe e noke mai la i ka waha-a me ka ahiahi ana i ke alii nou. "Ua.hiki lfoi lakou'e manaoino ana ia oe. aole au nana i ke knaua mua, hooku'n aku i kela poe kanaka e imi i ko lakou puna-. helejmua o ka haku alii o oukou, a i ha'i e aku no nāe au ia aia a hala ae keia kuaua elua, e lilo aku ana oe i punahele nui imua o ke alo o Imaikalani, a e liīo auanei lakou 'apau imua o kou alo, i mea pepa wale. o ia no oe o ka.anai a ka wai o Niulii, e pepe ai lnkou malnlo o kou mau wawae, a e noho aunniei kou leo maluna o lakou apau; o lakou kou poe kauwa. . (Aole i pau,) j