Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 10, 9 March 1917 — HE MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai

— I 1 k»a no a pai> ke kamailio ana mai a ke alii, o ke olowalu liou 1 mai i.i n<> ia o ka leo o na koa: "1 ko hoolohe waīe aku no hoi paha ( i na ..leiu a kena mau kaluina hoopunipuni ame kena wahi koa! Aia ; ka hoi o makou ka j)oe i ike maka aku nei i kela wahi keiki a ka pupuka ku r»]e i ka hoihoi, o kau mea iho la ka ia e hoolohe aku ai. a maii.i;» ae e iiele aku e ike i kela keiki, owai auanei oia, he palewawae ia noii e kalani. Aole paha elike me ka keia mau kahuna e waha'iee mai nei. he koa. he niu a he kulolo, o ke koa ka ia puni na liKiku. i'o ana. pala hoi ka maia. i ka ikaika o kamalii. "Ke i.ana ma'i nei na maka nunui o keia mau kahuna, poaloia aku auanei paha na maka o olua, a ka hoopunipuni nui wale, heaha 1a ka niea lioike ole mai i ka mea pololei a oiaio." 1 kela manawa no i ku okoa mai ai na makaula iluna, a i mai la: "V. kalani e. hopui.i ke kanaka, a hopu pu ia na kahuna wahahee, a kalua like aku ia lakou iluna o ka imu, oi enaena.-aohe au mea e maka'u-ai. no ka mea aole oe i pnno e ke alii ia hakou nei, i pono oe ia makou i kou mau makaainana." I ka lohe ana o Imaikalani i kela mau olelo a na makaula. o ke kau mai la no ia o kana nana ana maluna o na kahuna, hele no hoi na m.ika o ua alii nei. a hulili i kau a mea o ka piha me ka īnaina, a i mai la: "Auhea oīua e kuu mau kahuna, eia ke ola o olua iloko o ka poho o kuu lima, i ae au e ola olua, ua ola, a i i ae au, e make aohe mea nana olua e hoopakele, nolaila e waiho mai olua i wahi olelo i ike aku ai au i ka i'o o ka olua olelo ame ka ole." I lakalia no a pau ka olelo a'lmaikalani, o ka pane koke aku la ii«» ia o kekahi kahuna: "Heahji la hoi. he nani no ia, ua ui hou mai la oe imua o maua, nolaila e lohe oe e ke alii, aole ou puukalahala:.t ae iioko o kou mau pilikia apau, o maua wale no. O kou ola amekou make, ua kokoke loa mai ia eia imua o ke alo, k<f hookuli oe i ka maua- mau kauoha, a maliu aku oe i na olelo a kela poe. Eia ka lele la a Aikanaka ua makaukau, a i uapale oe e ke alii i keia mau olelo a maua, o oe auanei ka mea nana e hoau aku ia lele a ko enemi; nolaila eia ka olelo hope, a nau e koho: Ma ka make, a ma ke ola, mahea oe e k'e.alii?" la manawa' kulou hou iho Ia ke poo o Imaikalani ilalo, a li'uli'u, aea mai la iluna, a i mai la: "O ke ola ka'u e koho nei," wahi a Imaikalani me ke kakali ana mai, o ke kamailio hou aku o ke kahuna. V*Ae. he nani ia ua koho mai la oe ma ka aoao o ke ola, a eia ho'u k:i ninau imua ou e ke alii, iawai oe e ola ai?" » Kia ka pane a Imaikalani, "Aole o'u me'a e ae e ola ai, o olua wale r.o e na kahuna," ia wa hoi i pane aku ai kekahi kahuna: - MOKUNA XVI. "Kahaha wāle hoi kalani o oe la, nionio i'o ka ihi paawela, haiile kalani kikihi mai Kuaihelani, ka aina i ka polikua a Kane, a maemae ne e kalani e, o ke ola iho la no ia, o ka aina iho la no ia, a he nani ih<> la no ia, ua owakā mai la no ko wahaf e ke alii, o ke ola o ia kou makemake. nolaiia ea, hoolāia ke kanaka. he mea loaa ole ke oia i ka liuli aku .ina h'e akua ea, pepehiia a make, no ka mea he muhee, a he hololua." . A iohe-o Imaikalani i ka manao o kela kahuna, nana mai la ī kahi koa.-a kauoha mai la e neenee aku a imua ponoi o kona alo. Aohe walii mea a pane leo iki o na makaainana, ke rtaka la ko lakou mau kuli i ka maka'u. no ka mea, ua puni aku la o Imaikalani i ka < »le!o a na kahuna, o ka lakou wal.e'no e kakali mai la, o ka ike i ka manao o ke alii no kahi kanaka, ame kana mau mea e h.ana aku ai. Xeenee aku la kahi koa a mamua o ke alo o Imaikalani, kukuli iho la ilalo elike no hoi me ke ano mau o na kanaka, i ka wa e hoea ai imua <» na alii, ia wa i poh'a mai ai ka leo o Imaikalani: "Auhea oe e ke koa, ua huikalaia oe, ua hoopakeleia oe mai ka make mai. a mai ka lima mai o kuu ilamuku. O ka make i hoomakauI.au mua ia nou i keia la, ke ha'i aku nei au ia oe, aole e kau mai ia make maluna ou. akā e ola oe, aole he mea nana e hoopoino mai i kou kino ina na ano apau." Ia pau ana no o kela mau olelo a Imaikalani, aole he pua i leo a ua wahi koa nei, aka emi malie mai la oia ihope, a kaawale. o kona oili aku la no.ia iwaho o ka hale, no ka mea aia wale no kona noono<» iluna o kana wahine'ame na keiki a laua. Ua hoi aku ka wahine me na keiki no ko lakou wahi hale, a e puuluulu nui ana i kahi hookahi, he uwe'ka hana, i kau a mea o ke kaumaha. n«» ka make o ka makua, ia ku āna aku o ua wahi koa nei ■ma ka puka. a ike i ka noke o ka wahine me na keiki i ka uwe, o ko : ia nei komo aku la no ia. a he hookahi ka hookahe like ana i ko J l.ikou mau waimaka aole nae no ka luuluu, ke kaumaha ame ka j»ilikia. aka lie mau wailuaka no ke aloha, he mau minuke ia - no na ki])ona waianuhea e uume nei mawaena o kahi koa ame kona ohana, ke hiolo la na waimaka a ke kehau, e kohu pono ai keia hooheno ana: () kuu ia-koili i ke kai, Ke na-u la kamalii. Ke ko-hi la i ke kukuna o ka la, Pumehana wale ia aina. Aloha wale ke-leini o Hoolulu e la, Aloha wale ke kini o līoolulu e la, Aohe no hoi he lua ia oe e ke aloha, Ua pono no, ( ) kuu puni o ke aloha e. la pakele ana aku la o.kahi koa, a i mea e manalo ai ka imu kanak.i a ke alii, kauoha aku la o Imaikalani i kona ilamuku e kau- < iha i na kanaka elua. i hookaawaleia no.ka pepehi ana i ke koa, e kii e oki i elua mau maia iholena, he manawa pokole, o ke kumu, o ka lau. kau ana iluna o ka imu } a o na kanaka iho la ia o ka imu a Imaikalani. \!a keia wahi. e hpakaka pokole aku ka mea kakau moolelo i ke ano o na kanawai a na alii o ke au kahiko, he ku maoli no i ka uahoa, i pela i kapaia ai he ai moku, he ai aina, kalana ,ai aupuni, a pela wale aku. O keia iho la o ke kanawai a kēia alii a Imaikalani, he make ka hoopa'i o ke kanaka e hookuli ana, aole o ka make ae nei a uukii. o ke kalua no iluna o ka imu, au paha e ka mea heluhelu e manao iho ai i kalua ia, i mea ai. aole pela, aka i mea e maka'u ai, a e kau ai ka weli i kona mau kanaka, a lilo i poe hoolohe, aole e hookiekie. (> ua kanaka apau e hoolohe ana i ke kanawai a ke alii, ua lilo lakou i mea niū. a i punahele imua o ke alii, a o ka poe hookuli no hoi. he make wale no ko lakou hoopa'i, a ua pomaikai nae keia wahi koa. ua pakele ke ela ma ka apua, ina paha no ka loaa wahi Wkua ole, pia ka aoao o ke keiki hookalakuj)ua o Maui, ina aohe nao ai i ka papaa. O na kanawai a kekahi mau alii o kela au kahiko o Hawaii nei, e kau ai maluna o ko lakou mau makaainana. o ia no ka make ana o k a m ea e hookuli ana i'ua mau kanawai nei, a o ka hoopa'i, he nepehiia a make. alaila kau aku iluna o ka lele. a o ka hoopa'i hoi a kekahi mau alii e kau ai, e poaloia ana ka maka o ka mea hewa, alaila hookuuia aku la ia kanaka e hele nopa iho ahiki i kona make a • O ka hoopa'i hoi a kekahi mau alii, e kau ai maluna o na kanaka hoolohe ole i ka lakou mau kanawai, o ia 110 ke koli ia o ka i o i ka

wa e ola ana; a o ka kekahi hoi e kupeeia ana ke kanaka, o na lima ame na wawae, kohu puaa, alaila waihoia aku la pela, ahiki i kona make ana, a i ole laweia aluna o kekahi pali kiekie, alaila kiolaia aku la ilalo o ka make no ia. O kekahi ano hoopa'i hoi e kauia ai, o ia no ka laweia o kejvanaka maluna o ka waa a ka moana, alaila hauhoaia na lima ame na wawae, alaila hookuuia aku Ia iloko o ke kai, me ka pohaKu, he ku i ka hoomainoino keia mau hana o kela au pouliuli. O kekahi hoopa'i hoi. i ka wa e ku ai ka liewa ī Kēkahi kanaka, e hoopaaia ana kona kino i ke kaula i ke kumulaau, a:ana puhua aku la i ke ahi, me ke kaakaa mai no o na maka. ' O keia ka hoopa'i i hookauia ai maiuna o Kanihonui, i ka wa i loaa pono ai ia Kamehameha 1 me kana w&.hine aioha me Kaahumanu. i ka makahiki 1809. Hopuiīy o Kanihonui a paa, laweia noluna o Puowaina. ilaila i hauhoaia ai oia i ke kaula a paa i ka apahu laau, hoōpuniia kona kino i ka wahie, a puhiia aku la i ke ahi, e Ai 7 kanaka, ke kupuna o na Moi Ka'.akaua me Liliuokalani, a oia ke alii puhi ahi, a puhi kanaka oluna o Puowaina, i ke au o Kamehameha I. Aia i kela manawa i hala mai ai o kahi koa. a koe aku la o Imaikaiani imua o ke alo o 'kona mau kahuna, a ke paa la no hoi ke anaina kanaka ma ko lakou mau wahi, ia wa i ninau mai ai o lmaikalani i na kahuna: "Ea, pehea la au e ike ai i kahi kc;-ki, hele mai la kuu makemake a nui e ike iaia?" "Ae, he nani ia, ua ui mai la oe ia maua i ke alahele au e ke alii e ike ai i keia keiki, nolaila e hoolohe mai oe: O au mau puaa anana he'a'e holo mai nei, i hele ka huelo a wili i ka opu, i hele na niho a oloke'a iwaho, i hele hoi ka a-i a ahu ka o-10, au no i hoohiki ai i na kaikamahine, i ke kanaka koa, i ke kanaka ikaika, a i ole ia, i ke alii nui mai ka po mai, alaila m'ake ka hoi ko mau puaa, ae e make ko mau piiaa e pono ai, eia iho ke koa, ka ikaika, a eia iho ke al.ii nui mai ka po mai, moe ia ka ihu o ka puaa i ke alo, mai minamina, he mea loaa ka puaa i ka hanai aku. "A' eia hou e ke alii, o ko mau ilio nui nahu maka, i anana a he'a, 2 holo mai nei i hele na huelo a wili, a lana ka wai iluna o ke kua, i kau a mea o ka nepunepu, mai au'a oe e ke alii, kaluaia i ka imu, na ke_keiki. ■ "O ko mau lokoi'a, i hele ka anae ame ke awa a kohiu momona ke alopiko, no ka puaa, kii e kuu a lawe mai. O ko pu awa hiwa e ulu mai nei, mai nana oe a minamhia iho ia mea liilii; na pu awa au i hoohiki ai i ko maua kaikamahine, na ke kanaka koa. kanaka ikaika, a i ke alii mai ka po mai, alaila, inuia ka awa; ae, aohe koa hou aku, eia iho ke koa, ka ikaika, ka ihi, ka wela, ke ahi, ka paa, ke kapu, J<a niana, ka ike, a eia iho ke alii nui la mai ka po mai, o ke kanaka ia, a o ka aina ia, ha-ua ka puawa hiwa i ke alo, mai hookuli e ke alii. "A eia hou, o ka niu hiwa, o ka manu hiwa, o ka moa iawa, ka ; malo uia ame ka i'a ula; a o oe no e ke alii ka mea i lako i ke kanaia ko jmau-kanaka e pii i ke kuahiwi, a hoakoakoa mai i.ko ke Vviahiwi mau makaukau a ku imua o ko alo, e laa ka palai, ka jca la-i, ka awapuhi, ke kupukupu, ka hala-pepe, ka Jama, ka--1 le,hi(a. ka lau o ke ku.kui, ka lau o ka ohi'a ame ka lau o ke koa. "A ku keia mau mea apau i ka hale nei, alaila, ke-na hou no oe e fUii v i ko mau kanaka e kii i na makaukau o ke kai, a eia ka lakoikh>pa; e lawe mai ai: He i'a ula me ka ae- a, a no ia mau mea ka hel'e "āija ; make mai la no na wahi lau limu o kahakai, na wahi hua opihi, na. Walii hua wajia, ame na opae ula mai, o ka loaa no ka hoi )a o kahi hookahi ua lawa ia, o ka pa aku paha i ka waha o ke keiki . ame 6e-e ke alii, ua nui kela, he oki loa hoi ka nele o ka papaaina. . "Aia a kii Keia mau mea i ka hale nei, ko ka uka ame ko ke kai, alail-a keiia hou Ar oe- e ke alii i ko mau kanaka e pii nouka o Kamooloa, i ka ka i'a kaulana o ko aina e kalani; he mau mahina momona ke's o ka oopu, o Nana, o Welo a iloko o Ikiki. Ma'u no ka loaa o kauna elua, ua lawa ia, o ka pa ae o ka waha hewa ou e ke hoonoa aku i ka waha o ke keiki. Aia no ilaila ka opae kalaole, mai no i mau hina'i opae. "A eia ka hope loa o>kau mea e han.a ai, no ka lawa o ka papaaina. e hoouna aku oe ia ī<)iclele ko kukini mama iukja o Wainiha, i na oopu Nopili ai lehua, moe mai la «a hele a pilia i ka momona, ua-pu-ia pu me ke ala. i-kau a mea o»ka ai i ka liko o ka pua lehua, a hoomanao wale ae la au e ke/alii i kuu aina aloha," alaila paha aku la ua kahuna neij keia mele imua o ke alii penei: "Kuu wahine mai ka i'a ili kana.ka o aina, Ua lolii wale i ka mu'o o I*a hinan.o, Ke pauku la i ka liala me ka lehua, Ua hoope wale i ka liko o ka awapuhi. V Honi mai ke kupa ke kini i ke.one o Iloohila, Pu-ia i ke ala ke kai g Haena, . , I pili aloha laua me ka Lupua." . : "O ka leo iho la ia o ko'u aina, i pili i keia i'a o ka oopu nopili, he i'a kaulana, i hanohano no ko papaaina ea i ka lako i na mea apau, a loaa mai ka hoi na mea apau, alaila he hookahi mea i koe a o īa'keia: E haawi mai oe īa maua i wahi puaa iki hiwapaa, no ka mea na maua ponoi no e kii ke keiki i kai o Wailua, a na maua e lawe mai a ike oe e ke alii. "O ka wanaao o ka la apopo, no Lono ia la, he la maikai no ma'ua e kii ai i ke keiki, no ia la ka mea ī holo i ke mele, a i ka olelo a kahiko, he hoolono na mea apau: lloolono ka lani, f Ē hoolohe ka honua, Hoolohe ke kai, E. hoolohe ka manu, Hoolono ka hekiii, Paa))aaina iloko o Iku-a, E lohe ka uwila, • . - Anapu mai i ka lani, E lohe ka ua-koko, Ka punohu-ula, Hiki mai ke anuenue, Pipi'o i ka lewa, Hoolono ke kane, Iloolono ka wahine, lloolono ke^keiki, Hoolono ke akua, * Hoolono o Kane me Kanaloa, Hoolono ka paa iluna, ka paa il|ilo,- . Ka hooku'i me ka halawai. "Nolaila. e hoolono mai na mea apau i ka maua nei mau olelo la, aohe mea koe, nolaila he la maikai ia ka la o Lono, no ka maua papahana, a nau e ke lii e kukala aku imua o na kanaka, e noho me ka maluhia loa, a e hooko hoi i na mea apau i makemakeia .e loaa mai imua o ko alo. "Kani no ka moa kuakahi, ho-a ka i.mu o ka puaa, hulei ka imu 0 ka ilio. kii ko ke kuahiwi mau makaukau, pela ko lee kai, a ku niai imua ou e ke alii, alaila ia wa iho la maua e nana ai, a aohē hemahema i koe, o ko maua wa ia e kii aku.ai i ke kejki, a o kahi koa, ko maua alakaw nana e kuhikuhi i kalii i noho ai o ke keiki, ko malihini nul hoi e ke alil." Eia hoi kā ninau a Imaikalin i ua mau kahuna nei: ''1 ka wa hea e kii ai ka oopu nopili i Wainiha, he loa kela e waiho mai la?" "J keia la no e hoouna ai i ko kanaka, a ku mai ka oopu i ka hale nei, aole-e hiki i ka la apopo, aohe ono o ka oopu-ai aku i ka wa hou. maikai ea. i keia la no kii aku hoi paha'a loaa mai, miko i ku paakai, a moe iloko o ka lau o ka awapuhi. me ka ha o ka hinano, 1 lawalu akuja ea, he ala mai hoi kau, onaona i ka iliu o ke hoa ke honi mai." ' MOKUNA XVII. Ua maikai keia mau a'o ana a na kahuna i ko Imaikalam manao, o ka hoolale ae la no ja i kona kukini ia Kaalele; i loa no a pau na olelo a ke alii, o ka oili pulelo'aku la no ia o ua wahi kaaka nei, kohu auhau no Makuaiki, i ka pali o ahi o Makana, ke hele la a mpe pololei ka polā o ka malo ihope. • He manawa ole ia alu ana aku a ua kukini la o kela loa, noho ana i Wainiha. o ko ia nei haha iho la no ia malalo o na pohaku nunui. a loaa na kauna oopu, wa-hi a paa, o ka iho la noJa no ka huli hoi ana imua o ke alo o ke alii. no ka mra he paa ka i waihoia mai imua ona, e hoea aku oia imua o Imaikalani. māmūa o ka pau ana o ka awa o ua aīii nei i ka mama. Hakalia no a paa ka ia'nei mau kauna oopu i ka wa-hi iloko

o ka lau o ka awapuhi ame kn ha ō ka hinanu, o ka huli mai la no ia hoi, o ka mea kupaianaha nae, iaia e hoi la ma na kahawai, e iho ana ilalo o na awawa, a pii ana iluna o na kualon.o, ike aku la oia i ka pili mai o keia wahi akua, aia malalo o kekahi umālu pali, a hoomanao iho la keia, he 'kolohe, ua 0110 i ka puolo oopu ana, nola ia he hookahi no a ia nei leina, iho ana keia rrta kekahi aoao o ke kaiiawai o Kamooloa, a hele no hoi a kau keia ma kekahi aoao, i nana aku ka liana ihope, e kn mai ana ua wahi akua nei, ma kekahi aoao mai o ke kahawai. Iloko o keia manawa a ke akua e alualu nei ia Kaalele, aia na. kahuna iloko o ka heiau kahi i noho ai, a ike mai Ja i keia kolohe, kulolou like īiio la na poo o ua mau kahuna nei ilalo, a ili'uli u, aea mai la iluna a "pane ae la : "Kahaha! ke kolohe nui, aole oe e pakele ana e ktna akua. he hookaha i ka i'a a ke alii. Ke akua hookano, aia oloko o ka wai kahi o ka nui o ka oopu. aohe kii aku i kana ilaila, o ka i'a īho la ka hoi a ke alii. kana e alualu mai ai. I nui ke aho e Kaa-lele a komo iloko o ka heiau nei, make ke kolohe ia kakou!" Aole i pau pono aku na olelo a ua mau kahuna nei i*ke kamailio komo ana no ua wahi kukini nei iloko o ka heiau, ao.he a ia nei nana aku i kela lapuwale, aka hoolala koke aku la no i ka hi'a ana i ke? ahi me na apana laau haū. aole no hoi i emo iho, o ka a ae la no ia 0 ke ahi, henio na wahi puupuu lanalui mailoko ae o ka malo, o ke kau aku la no ia iluna o ke ahi. Ke puhipuhi la ka waha o ua wahi kukini nei i ke ahi, lse wehe la na lima i ka wa-hi oopu, hele a aa pono ka lanahu, o ke kiola aku la no ia he elua mau oopu nokea iluna o ke ahi. ke noke la i ka peapeahi i ke ahi, o kela huli, o keia huli, o ka mo'a ae la no ia, a waiho ana iluna o ka la-i, hulj aku la keia nana i ka la, akahi no a nalo iho ke kino holookoa il'oko o ke kai, o ka eu mai la no ia o ua kukini nei, he-le imua o ke alii, a waiho aku la .i na oopu ana imua o Imaikalani. ' .. .. la ku ana aku no a ua wahi kukin.i nei imua o ke alii, a waiho no hot*ka lawalu ōopu ilalo, o ka hoopuka aku la no ia i keia niau olelo: _ 1 .. "Ai kuku ai maumau, kikikoele, ka i no ua pau ka awa o ke aln 1 ka mama, eia nO ka ke nau mai nei." * Eia hoi ka pane a Imaikalani i kona kukini: "Heaha he mau hana hookalakupua maoli no keia au e Keaalele ia u, aole ka hoi i u ia iho, o kou k_u hou mai la no ia imu<i o kuu alo, pokole no paha na hana ia oe e ktiu kukini!" "Aole palia owau ka hookalakupua ia oe e ke alii, aka o ko olelo ka mea hookalakupua, a penei \ Ina i hooko ole au i ko olelo kauoha, owau mai no auanei ka ilina. o kou mau monao huhu, a he hookahi wale no o'u hoopa'i, o ka make ia oe, nolaila, heaha aua.nei ka ke kauwa. o ka hoolohe wale no i ka leo ou e ke-alii, pela oe i ike mai ai, i ka pokole o na mea apau e makemakeia ae ana, noho aku ana imua o ko alo e kalani. "He keu no hoi he kauoha paa kau e kuu haku ia u, 1 oopu nopili nau, i oopu pulehu, a o ka oi loa aku o ke kauoha ku i ka weliweli, o ia no ko'u make ana, ina aole au e hoea e mai ana mamua ae o Ua pau ana o ko awa i ka hokaia, nawai hoi e ole ka nui o ko'u hooikaika ana, aia ka pono o ka hoea e mai mamua ae o ka maiiawa! "lle make ko'u ia oe e ke alii, aole e ola. ina aole au i hooko pono i kau mau kauoha, a aia ko'u wahi la e kau ai, o ka le.le au i hoomakaiikau ai, aka hoi, ua ola au, aole e make, no kekahi kanaka hooko ole aku i kau mau kauoha, nona ia lele au i hoomakaukau ai, aole no'u," alaila hoomaka aku la ua wahi kukini nei e haha'i i kora alualuia ana e kekahi kiai makalae o ka pali o Koakahala. '■'Mai manao mai paha oe e ke alii, a he huakai pono aku nei keia"a'u, no ka hooko ana i ko ono oopu. pakele maoli mai nei >au mai make, iloko o ka nahele o Kaipuhaa." • "A'uwe, heaha iho la hoi kou mea e make aii ninau mai ai o Imaikalani nie ke ailo kahaha. • _ # "Ileaha m.ai auanei kau, o ko'u hoi mai nei 110 hoi īa me kuu mau lawalu oopu, a loaa mai nei au i ke akua kiai "makale o Koakahala, oiee noi mai nei no ia e haawi aku ka-au i kekahi oopu nopili nana. he keu 1 a kahi akua a ka hookano. "Ua hele au a piha loa i ka hoonaukiuki, i ka mahaoi me ka makilo i kela wahi akua, o ko'u pane aku nei no paha ia: 'Aole i'o paha ka logia o ka nopili a kuu alii ia oe e kena akua palaualelo, eia mai kau o ka alualu o kuu wawae, aole no oe e hele iloko o ka wai e luu ni i oopu nau, e keia akua lapuwale, akua hookano, manao iho la oe o. ka i'a a kuu alii a Imaikalani o kau-i'a iho la ia, aole i'o paha e ole ka loaa ia oe e nei palaualelo. v _ "Manao au, ina no he kanaka okoa kau i hoouna aku nei, i)ela ka loaa i kela walii akua. ina ua hoi uhane mai oia imua o kou alo, aole o ko hoouna ana ia'u i noke mai ka hana o ua wahi akua nei e alualu, lie ole ko'u loaa mai, pehea hoi e loaa ai he io. 0 ka manu lele kapu hoanpano, • Manu lele i ke aewa o ka lani. Lele kikaha. i ka nahele o Mahiki, 1 Waika-e, Ka iā mai ana kana moe i o ? u nei, l. Ua eha aku la palia Ko-aie i ke anu-e, Anu hoi e. "Ile nuhou'i'o hoi kena au e kamailio mai nei," i pane hou mai ai o Imaikalani, "a em aku nei ua wah.i akua ngi' ihea?" i(a, o ka ike. ;um aku ne , ka'u i ke alualu ana mai nei ir ihope o'u, L' no kur konio ana il"kc o ka heiau, pela kela i hoaa i-ele ae nei mawaho. aka n.ae, ke ike aku la au i ua w.ahi akua nei, aia mawaho o ka hale kahi i ku mai ai." ' ".Ina pela'ea, ua pono, e wniho malie aku i kena akua. a pau ae kuu awa i ka inu, alaila kena aku au ia oe ame na makaula, e hele oukou e alualu i kena komohewa aeahaukae, o ka hele ana mai nei e makilo." Kena aku la o Iniaikalani i kona mau mama awa, e hoka mai i ka awa, a ke noho mai nei no hoi ka papaMhuna, na kanaka no hoi, mai na'kane a na wahine, a aia no hoi ka pukaua o ua alii omokoko nei, oia o Namakaokaia ame kahi kukini me Keaalele, ke akoakoa like la, no ka mea he po nui ia no ke alii. be po no ka hauoli, no ka ike aku i j<e keiki kana u'i, ma kekahi la ae. O ke kahee ia hoi ia o ka awa, a ku ana iloko o na apu, ia wa i kaa aku ai ka hana iloko o ka lima o na kah'una, aia no na apu awa ke waiho malie la me ke inu ole ia, ia wa i nee mai ai kekahi kahuna imua, hopu aku la i ka apuawa o ke alii, a hoomaka ae la e kanaenae: Eia ka ai e Ku, e Lono, e Kane, Kanaloa, Kanehekili, Kanewawahilani, Kaneikapohakaa, Kaneluhonua, Kaneholokai. Kaneholouka. Kaneikokala, Kaneikapualena, K«juwilanuimakaehaikalani, Kanehulihia, Hulihia i Kahikiku, i Kahikirnoe, Hulihia i ka alenuu, i ka alelani, E huli mai oukou apau i o'u nei, , E na āumakua o ka po, Na aumakua o ke ao, . : . - E na Ku kane, na Ku wahine, A e nana mai oukou ia'u nei, Owau keia o Hawea he kahuna nui, Homai he ike ho mai he mana, Homai he 'ola, e ola ia'u i ke kahuna, A pela hoi i ka oukou pulapula nei, lia o Imaikalani, • I hale £i\ i hale i'a, i hale kapa, ~ Oko oukou ola ka hoi ka ke akua, * ' O ke ola no a kanikoo a palalauhala, . A haumakaiole, a ka i koko, O ka oukou ola ka hoi ia ka ke akua, Nolaila, eia ka ai, eia k'a i'a, Elieli kapu, elieli noa. • Hakalia n'o a pau ke kanaenae ana a ke kahuna o ka haawi mai la no ia i ka apu awa o ke'alii, o ka wala ae la no ia o Iniaikalani i kona apu, a pela no hoi na kahuna, ame kekahi poe e ae i makemake e inu awa; ālaila lalāu aku la ua alii nei i na oopu pulehu ame ka lawalu oopu; i pnpu no kona awa, o ka iliki iho la 110 ia, ke i>. j la ko ka akau, iho no ka hema. Iho mai la koluna poe, Hikikii ka ua o Ena. i •• (Aole i pau.) ;