Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 11, 16 March 1917 — KUU PUOLO MOKIHANA, AOLE LA [ARTICLE]

KUU PUOLO MOKIHANA, AOLE LA

E Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, ka manu nunu lawe leta leo ole o na kai hanupanupa ou e Hawaii, Aloha kaua:—E oluolu mai hoi kou ahonui, e hokomo iho ma kahi kaawale o kau nene aukai, i ka'u puolo mokihana, a ia hoi kela mau huaolelo waimaka e kau kohana ae la maluna, no ka'u mea aloha i haalele mai ia'u, ma keia ao inea a hala aku la no ka hopena mau o na mea hanu apau; i ike mai ai na kini, na makamaka, na hale kipa ame na hoaloha, ka nui ame ka lehulehu o na kini o kuu wahine aloha mai ka la hiki ma Kumukahi a ka napoo ana o ka la i Lehua. Auwe, luuluu wale! Ua haalele mai i keia ola ana kuu wahine aloha, Mrs. Kaulaaihawane, ma ka la 10 o Maraki, 1917, hora 1:20 a. m. No hookahi makahiki o ka pilikia i hoomanawanui ia ai. Ua haalele mai oia ia'u me na luhi a maua i lei ai iloko o na ilihia luuluu oke kaumaha, a'u e paiauma aku nei. Ua hanauia kuu wahine aloha ma Anahola, Kauai, iloko o lulai 11, 1856, mai ka puhaka mai o Kamakaila (w) ame Kalaeone, kona makuakane; nolaila ua piha iaia na makahiki he 50 ame 8 mahina o kona hanu ana i na ea hu'ihu'i o keia ola ana, a hala wale aku la no. Ua hoohuiia maua ma ka berita o ka mare ma Kaihuanu, Kawela, Molokai, i Ianuari, 1902, e Rev. Kaai, nolaila ua piha ia maua na makahiki he 15, a hooko ia iho la Kana i olelo ai, na ka make e hookaawale i ka nohona maikai o ke kane ame ka wahine. Aloha, aloha wale kuu wahine, kuu hoapili okuu aina hanau o oe e Hina, kuu hoapili o ka uluwehi o ke kaona, kahi hookaawale i kuu hoapili o ka ua me ka makani. Aloha na ale ahiu e Hinolenole, e lawe kohana ana ia Kaulaaihawane e hoonipo ae ana i na pali ku ahiu o ke Koolau, e hooni ae ana hoi ia Kikipua, e awihi ae ana i ka wehi a ka menehune i hoope ia hoi e na hunawai, kahi a kuu aloha i holoholo iho ai. Aole oia e papaleo ana me oukou, aole loa no! Kiekie wale oe Oloku'i, kuahiwi nani o Hina. Ua pau, ua pau kona honi ana i ke ala hu'ihu'i ou e pelekani; aole, aole loa no. Auwe, luuluu wale. Aloha wale ka hulina alakahi ou e Hina, kahi a kuu aloha e hiaai ana i ka lawe ka'inepu a ka ihu o ka lio, ka ihona ka piina o ia kula, ka aluna, hoalu o na Honouli, a Waialua oe la papa wahi leo me na kamaaina. Aole oukou e ike hou ana ia Kaulaaihawane, aole hoi e maalo hou ana mamua ou. Aole, aole loa no, ua nalo no ka wa pau ole. Aloha wale oe e Pukoo, pili mai ana oe Mapulehu, ka pilina pumehana o Hakawai, kahi hoi a kuu aloha i walea ai; kau mai ana oe e kaluaaha, oni mai ana Ualapue, ka pilina kiawe pupukanioe; aole o Kaulaaihawane e hoopapa hou ana ia oukou; aole hoi e maalo ae mamua o oukou, aole hoi he leo, aole, aole loa no!

Aloha wale oe e Kaihuanu, kahi a maua i luakaha ai, ka home aloha a maua e hoope ia ana e ka lau lipo o ka nahele me ke kainehe i ke one; aloha wale ka home a na manu e pohai ana, i ka alu lau lipo o ka nahele. Ua pau, ua pau kona ike hou ana i ka home makua ona, aole i ka leo, aole hoi i kona maalo ae, aole he leo hea hale kipa, aole i ke aloha; aole, aole loa no! Auwe, luuluu wale!

Aloha wale oe e Kalaiakamanu, ka iniki ana iho a na la'i elua, hooipo ae ana ia Kalaiokekiowea i ke ani peahi a ka lau niu o Kalamaula, kahi a kuu aloha i noho ai a kamaaina, a me he la ua kupa no oia ia oukou; aole o Kaulaaihawane e hoopapa hou ana i ko oukou mau huna lepo aloha, aole hoi oia e maalo hou ana ma ko oukou mau umalu laau, aole hoi i na limu aala au e Kalamaula; aole hoi i kou mau kula welawela; aole no i ko oukou mau ipuka hale; ua pau, ua pau no ka wa ike ole ia. Aloha wale oe e Malama Hale, kulana home a Kamehameha V, ka poli aloha hoi a kuu aloha i noho hoomanawaaui ia ai i ka nui leo hone a ka nui manu; ka home aloha hoi a maua i sila iho ai a paa, ka home hoi a na manu e pohai ana, aole o mama e pili hou ana me oe, aole hoi oe e hoopumehana hou ana iaia, aole oia e hoomaemae hou ana ia oe; aole hoi e hoopapa aku i kou kino nui, a no ka mea, ua lau mania oe, a ua kaumaha hoi i ke anu, aole au leo hea, aole hoi leo aloha, aole i kou lokomaikai, aole i kou oluolu, ua paa iho la kou ipuka i ke paniia, a no ka mea, ua pau iho la kau hana ma keia ao. Aloha wale na makamaka ame na hoaloha o Kaulaaihawane, ou e Kalaiakamanu, i noho ai, a kamaaina; aloha wale oe ke Kupaianaha o ka Malamalama kahi hoi a Kaulaaihawane i hoopunana iho ai i kona aloha pumehana nou. Aloha wale hoi oe e Kalaiakamanu Hale, kahi a Kaulaaihawane e hana pu ana i kou mau ahahui K. S. ame C. E. e hooikaika like ana hoi i na hana a ka Haku, ia mau la e hana pu ia ana, i hui pu ia hoi me kou aha ekalesia, ua pau kona papaleo hou ana me oukou, aole hoi oia e maalo hou ana imua o oukou, aole hoi oukou e lohe hou ana i kona leo hosana; ua pau kona kilohi ana i ka olua mau paia hinuhinu; ua pau kona lohe hou ana i ko olua mau leo hone; ua pau hoi kona holoholo ana iho maluna o ko olua mau papahele, a no ka mea, ua pau kana hana ma keia ao, no ka wa mau loa.

Ma ka Poaono, la 1 o Novemaba, 1913, ka ike hope ana i ka home ame ka wehi o na la'i elua, kau iho la i ka moku no ke kaona o Honolulu. Nolaila ke hoomaikai pu ae nei au, ka mea i loohia i na luuluu ame na kaumaha, i ka ohana, na makamaka, na hoaloha, ame ka lehulehu i komo pu mai i ka wa o ko'u k umaha, ame ka oukou mau makana po-ke pua, ame Makua Pilipo Kakolika. Nolaila o kuu wahine aloha i hala aku la, he wahine ohaoha a he makua no ka nohona home ana. I kona hala ana aku la ua ili iho maluna o'u ame na lei a maua ke ko'iko'i ame ke kaumaha, a ke noi ae nei i na Mana Lani, e hoomama mai i kuu luuluu, a kaumaha, ma keia ao inea. Nolaila, ke hooni iki ae nei au i ka'u makapeni ame ko'u hoomaikai nui loa ia oe e Mr. Lunahooponopono. Owau iho no me ka luuluu, FRED M. KAILIULI.