Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 11, 16 March 1917 — HE MOOLELO NO MARY WANADA A I OLE Ka Ulaaia Ana o Kekahi Karaima Ekaeka i Hunakeleia e Nalo, a o ka Hoka Ana Hoi o ka Mea Manaoino [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MARY WANADA A I OLE Ka Ulaaia Ana o Kekahi Karaima Ekaeka i Hunakeleia e Nalo, a o ka Hoka Ana Hoi o ka Mea Manaoino

HOAKAKA. () ka moolelo hou e lioopukaia aku nei, he moolelo ia no kekahi hana karaima ko'iko'i i hanaia maloko o ke kulanakauhale o Ant\verp, lioko o kekahi manawa o ke kenekuiia uiiii-kumaniaono, he moolelo i piha i na hana hoopihoihoi noonoo. < ) ke karaima i hanaia, o kekahi ia o na karaima ku i ka pohihihi, aka nae iloko o ia pohihihi, ua hua'iia ae imua o ke akea; ma keia mea e ike mai ai ka poe e heluhelu ana i keia moolelo hoohialaai, i ko ke Akna ae ole ana e lanakila ka n\ea hewa, a e hooliloia hoi na hana i hoolalaia e ka enemi no ka poino o kekahi mea, i inea e hooko ole ia ai ia manao ekaeka. Kiike me ka halihali ana mai o na hewa a ke kanaka e hana ai i na haawina o ka ehaeha, ka pilikia ame ka poino nnaluna iho o kona poo, peia no au&nei na hana maikai, na hana pono, oiaio a pokilei a kekahi mea e lawelawe ai ma keia ao, e ume mai ai i na hoomaikai ana a na lani malutia iho ona, e lilo ai ia hoomaikai i pale a i kiai nana e iAia mai kona mau enemi mai. MOKUNA I. Mamua aku o ka hoea ana mai i ka hopena o ke kenekulia umikiimainulima, a oiii mai ke alaula o ke kenekulia umi-kumamaono, i ka manawa hoi i loaa ole ai o Amerika ia Christopher Colunipus, e ku ana ke hulanakauhale o Venika, ma ke aiio o ke kikowaena ia o na kulanakauhale waiwai hookahi maloko o lurropa holookoa, mamuli o ka hoonu'anu'a ana o ko Europa ame ko Asia i ko laua mau waiwai nia keia kulanakauhal.e; a no ia waiwai, i kapaia aku ai o \*enika. ka ipoiwahine o ka waiwai ame ka hanohano. Mahope mai nae o ka loaa ana o Amerika, ua ikeia kekahi alahele <jkoa 110 na aupuni e kalepa ai i ko lakou mau waiwai me ka maalahi loa. a mamuli iho 1a o ia ano. ua hooneleia aku ke kulanakauhale o \ T enika, me kela kaulana i loaa iaia. a hooliloia aku la ke kulanakauhale o Anawepa i kikeWaena no na oihana kalepa. Mamua aku o ka oili ana ae o ke kaua huliamahi o ka akau me ka liema. aole he īlina e ae o na moku kalepa. wai\vai o na ano like ole. e hoolulu ai o Anawopa wale no, a nia ka oleloia. no ka n'ui ino o na iv>oku e kipa ana no kela kulanakauhale, e kali okoa ana kekahi mau moku, he mahina a elua mahina maniūa o ka loaa aiia he wahi kaawale e hoopili aku ai ma na uwapo. () kela holomoku o ka waiwai. ke "ula, ke eiala ame na ano waiwai like ole iloko o keia kulanakauhale, ka mea nana i kono okoa aku i 11 a lahui e, e hele mai e imi i ko lakou mau *waiwai malaila, a he oiaio, ma ka mauawa o keia moolelo o ke kakaiiia ana, ua hiki aku ma kalii o ke kaukani ka nui o na kanaka kalepa waiwai a kuonoono, e noho ana ma keia kulanakauhale. I wahi e loaa aku ai ia oe e ka mea heluhelu, kekahi helehelena o ka waiwai o na kanaka kalepa o Anawepa, ua oleloia i ka manawa a ka Moi o i makemake ai e aie i kekahi huina elala, ua hoolawa koke ia aku kona makeniake e keka,hi hale hanako hookahi 1 wale 110. he ekolu miliena elala iloko o ka la hookahi, me ke kakali | hou oie ia akū. 1 ka mauawa īioi a ka Moiwahine Mary o Enelani 1 makemake | ai e aie i kekahi huina (lala nui. ua hoolawaia aku kona makemake j o kanahiku mUiona- elala iloko o ka manawa pokole loa. | He hookalii kanaka kalepa iloko o keia mana\ya, i kona wa i j make ai, ua waiho iho oia mahope i kekahi w r ai\vai nui hevvahewa 0 eouo miliona elala, a kekahi poe no-e hiki ole ai ke manaoio aku, aka o ka niea wale 110 nana i hoopau ae i kela iiiau manao kaftialua apau, o ia no na hooiaio ma na palapala apau, no ka loaa i o ana o kela luiina elala iaia ina ke §ula. A ' Aia ma kahi kokoke i ka halepule St. James, e ku ana kekahi hale nani 'he wahi no ua kanaka ko'iko'i a Italia, e akgakoa mau ai. no ke kukakiuka i na mea pili i ka lakou o.ihana kalepa. O ka ona nona keia hale oia o Uilama Wanaele, ka haku o Kila. . Aole oia he kanaka kalepa warwai, no ka mea niamuli q ke kiekie o ka ohana o keia kanaka, ua manaoia, aole ka oihana kalepā 1 kupono i kona kulana. i ku 110 nae ia hana p.ela, i ka nui no o ka waiwai mai ke kuniu mai, he noho wale iho no, e ai i na mea i huli mua i.i e ka makua. , . (') keia kekahi o na kanaka oluolu. a lokomaikai 1 rta kamaaina arne na malihini pu. ka poe uae i kaulike aku ko lakou mau kulana me kona; he kanaka no hoi oia i hiki ke kamailio i ua olelo lehulehu, a ma ia ano iho la. ua liiki iaia ke kapiailiQ pu me na kanaka l.o'iko'i a hanohano o na lahui like ole, e hoea mai ana i kona liome. Mawaho ae o ka waiwai, ka hanōhano ame ke kulana i loaa i l.a Haku Wanaela, he kaikamahine huapaia kekahi aua, a o kekahi no hoi ia o na ku'mu i umeia aku ai ka noonoo o kekahi poe waiwai a kuoix)ono. e-kipa'mau aku 110 kona home, eia nae aole 1 lilo kekahi e. lakou, i mea e umeia aku ai na manao hoohihi o kela kaikamaliine. ■ . , O ka inoa o ua kaikamahine la, o Mary \\ anaela no īa, a o ka manawa a ka mea kakau mōolelo e hoolauna aku n6i iaia īmua 011 e ka mea heluheliu i ka manawa no ia e noho ana maluna o kekahi noho paipai, maloko o ka hale o kona makuakane, me he mea la nae, o kon i huli hoi ana mal 110 ia mai ka halepule mai. no ka niea e vaiho koke mai ana ho kona papale matuna o ke pakaukau, a ua ; komo hoi oia i kekahi lohe i kupono 110 ka hele pule ana, a ua kahiko hoi iaia iho me na pohaku momi kumukuai kiekie. ' 1 ka nana aku nae ma ke aho o kana noho ana, aia kekahi mea ano nui iloko o kona noonoo, a i ka hala ana he manawa ioihi, ua eueu ae la kona mau lehelehe, nana aku la iluna o ka lani, me he mea la e kalokalo ae ana i ke Akua e aloha mai iaia. Mahope koke aku o koiia kua, e kau ana ma ka paia kekahi ku nui, i penaia e kekalii o na kanaka penakii kaulana o no ka vilikina he-molele. a e kttkuli ana hoi me ka paa ana i na lima mamua o kona umauma. , No kekahi mau minuke ka noho malie ana a Mary v\ anaela me ke kuleu mau o kona poo ilalo, ia wa i ku ae ai oia iluna, a hele aku la no kahi o kekahi-puka aniani nui. e liuli pono aku ana īwaho o ke kihapai pua, a i ka nana aku ma kona mau papalina, me he mea la, ua auhee aku kela nanaina ano haka-nu a kaumaha maluna ona, a ua oili mai ka helehelena minoaka, 110 ka hoauheeia paha o na mea e kaumaha ai oia. E nanea ana rto nae ua kaikamahin,e nei 1 ke ku malie nana iwaho o ka puka aniani, ia \ya i komo mai ai kona makūakane, ka Haku Wanada, līe kanaka aoo keia, aia paha na makahiki ma kahi o ke kanaono, a pane mai la i kana kaikamahine: "O ke aloha kakahiaka 110 kou e Mary," wahi ana me ka hookokoke ana mai i kahi o ke kaikamahine e ku ana. •'Ae, o ke aloha kakahiaka no kou e papa,.a e mau mai na hoonomaikai ana a ke "Akua maluna 011 ,e kuu makuakane maikai. E hele niai kaua a nalna ae, i ke kala'e maikai o ka lewa, a he keu aku no Tioi ī<eia a ka Ia malie. .... "He keu keia a na la malie o kakou, ua poina anei oe e kuū Jej. o keia ka mahina o Mei, ka manawa o ka maiie?" "Aole au i poina e papa. o keia ka la hope o ka mahina o Mei. a komo aku kakou iloko o lune," a me ka minoaka ma kona mau lalau mai la i ka lima .0 kong. makuakane a h;U,ki ajku Ja ma ka puka aniani, no ka nana ana Uiina'o ka lewa. "E tmna aku paha oe la i ka nee ana o ke ike nei nu ua'loli ka pa an? a ka rnakani, eia ia ke pa mai nei ma! ke kukulu e ku poiio la 1 E^neiani."

"He oiaio hoi kena au e kamailio mai ta, i keia la wale 110 ka loli ana o ka pa ana mai a ka makani, no ka mea ma nehinei aku la, e pa ana ia ma ke kukulu hikina-hema." "Ke hoomaikai nei au. i ka loli ana o ka makani i keia la. he /,iea ia e maalahi ai ka hoea k-_'.tf ana mai u na moku a ku i keia la, a i ol.e i ka la apopo paha." "Alaila eia wale no ka palia kou noono.o paluna o na moku i ke ku rnai i ke awa e-a? Ua mapao ka paha oe, i\vaena o na moku e ku mai ana, o ka moku kekahi, nana e lawe mai ana ia Sa Dioda ea?" (> ka'u hana mau ia e nonoi ana ina lani, e loli ae ka pa aua a ka makani elike me keia. a ke hoomaikai nei au i na lani, n'o ka pane. ana mai i ka'u leo pule." , Noho hamau loa iho la makuakane no kela ma\i olelo a kana ' kaikamahine. 110 ka mea he okoa loa no kona noonoo, mai ko ka.ua kaikamahine mai. ! Hookomo aku la o Mary i kona lima iloko o ka poaeae o kona makuakane, a i aku-la: "Ke ike aku nei au i ka nanaina .kaumaha maluna ou e papa; o oe no rae e kuu makuakane ka mea na,na i haawi mai i ka manaolana iloko o'u, e kakali aku au nie ka hopmahawanni, o ka hoea mai o Sa Diocla." "'He me oiaio uo ia e kuu keiki, aka oiai nae ke hookokoke mau mai nei ka manawa no kei'u haawi ana i ka'u olelo hooliolo, ipailuna j o kekahi ninau paakiki, ua lioopihaia mai kuu uhane me na noonoo like ole. Ua puka mai kaua e kūu keiki. mailoko mai o kekahi ohana hanohano a kiekie loa, ma ia ano, e noho kaua iloko o ka hanohano, ka lako, ka waiwai, e lilo-ai ia mau ano o ko kaua ola ana i' mea e mahaloia mai ai ko kaua ohana. ( \ kela kanaka opio o Sa Geroni, ke kanaka au i hooliilii ai, a aneane maoli no e koho kou noonoo iaia, maiwaena mai 0 ka pui o na kanaka hanohano a ko'iko'i o lla aina, he kulana hoomakaulii kona, aole ona hooloiilpli mau i kona mau paalole e komo ai. aole 110 he kuai wale aku i kela arhe keia mea, elike me ke ano j mau o ka poe waiwai a kuonoono; nolaila ua kanalua loa ko'u noo- i noo nona, me he niea la. aole no paha he nui o ka waiwai o kona makuakane lianai. lie ku maoli no kela mau mea i ke pi." "r ao mni ia'u e kuu makuakane e hoike aku i ka'u mea i ike ai no Sa Dicda o l.ueia, oia keka.hi o na kanaka waiwai, a'ua hanauia mai oia mailo.ko uiai o kekahi ohana .kiekie. Aole anei i hoopauia kou mau manao pohihihi e pili ana i na ano o kela kanaka, mai na h'-n 1 n ! a mai-a ke I'anaka malama hanako Mako Rikacli ?"' "Ina he kanaka pi i'o o Sa Dioda e Mary, e ae mai ana anei oia 1 na mea a'u e waiho aku ana imuaon ? t E koi aku ana au, e hookaawale oia i kekahi mahele nui o kona waiwni no kana keiki hanai no Sa Geroni; aole a!ici he hana hoohaahaa keia ia oe e kuu kai-. kamahine? Oka mea oiaio no e kuu kaikamahine, ua ])iha loa au i ke kaumaha, i kou koho ana i kela kana*ka opio, o kau kane, ia e mare a.ku ai. oiai no nae he nui na kane waiwai.'a hanohano e ae, ail i noouoo ole ai. Eia ka Haku 'Puki me konn waiwai lie nui, ua j oi ae kuu makeiuake, iua o kau kanaka ia i koho ai i kane nau, aole a'u mea e hoole aku ai." • Aole l,ie pane ae o Mary no kela mau olelo a kona makuakane, ke kulou malie la 110 kpna poo ilalo, a q ia ka ka Ilaku Wanaela i hooman hou ak.u ai: "ileaha ka mea a ka Haku Tuki i hana ole mai ai 110 kou hauoli, iloko o na makahiki ekolu i kaahope aku hei, no ka nui o kona aloha ia oe? O na anaina hoohauoli, na ahahui nunui, na huakai kaahele, na holoholo waapa ana maluna 0 na kahawai, ame kekahi ma.ll hana e ae he nui. ana i hoolilo aku ai i kekahi hūina dala nui, aole anei tta ho,ikejke mai oia i kona makee, e loaa he hauoli ia oe. Me he mea la i kekahi nianawa, ke nana aku au ia oe, ua pipili aku kou 11001100 iaia. flka nae mahope mai o k.ela 'po, i hoaoia ai oia e powa e kekahi mea i maropopo ole kona ano, a loaa ai ka eha iaia ma ko.na papalina, ua nana aku' oe iaia me na maka hoowahawaha. Ma kahi'o kou hooluolu aku i kona manao, iia ku mai oe n,ia ke ano a'u e kuhihewa ole ai ke koho aku, aole hfe wahi lihi hoihoi iki j iloko ou nona." I

. "E olelo mai ana anei oe. ua hoowahawaha aku au i ka. Haku E hoopau loa kou noonoo ana no ia mea." "O kela kekahi o na kanaka huapala, he keonimana oia ma na ano apa.u, a he waiwai kona nona iho, e.like me kou waiwai e kuu kaikainaliine, nolaila iia kohu pono olua a eluel, ina no ka Hlo ae i hookahi." # "Pela 110 e kuu makuakane, a ,no kekahl loihi, ua uoho hoaloha maoli no oia me Sa Geroni." Lalau okoa ak'u la ka Haku Wanada i ka li'iīna o kana kaikamahine, a i a.ku la me ka le,o oluolu: palia, mamuli o ka h.ele(Lelena u'i o Sa Geroni, i hoohihi aku ai oe iaia, elike me ke ano mau 0 na wahine opio, aia ka nana, ma ka .rp,ea .u'i, eia nae aia k.e kauka'i ana o kona pono maluna o kona makuakane hanai. He kanaka opiopie oia, he mea i maa ole i ka laWelawe oihana ana, a o ka niea 01 loa aku o kona kupono ole, ua nele maoli no oia ma keia ao. No ka Haku Tuki hoi, oia .kekahi o na kanaka waiwai, a i i.ke nui ia a i mahaloia no hoi e I<Q ke ao nei, ma ke ano he hoa-hui, a he lunahooponopenowaiwai no ka Ha.le o Buoni. E nopnop me ke akahele e Mary, kuu kaikamahine; e hoau.hee aku i na ih'anao kaumaha mailoko aku o kuu noonoo. a e hoohāuoH mai hoi i ka manao o kou mau kaikunane, aole keia i lohi loa kat manawa; 110 kou ae ana mai e hoololi i kou manao mua, ina ua koho oe i kau kane." Halo'ilo'i mai la na kulu waimaka mai na lihilihi mai o ke kai- j kamanine opio, a me ka leo ha'uha'u, i aku la i kona makuakane: j "Ua ike no oe e papa, aole loa au kauoha hookahi i paleia ae e a'u, i ua niakaukau au, kau keiki nei e hooleo aku i kou makemake. E hoike mai i ka'u mea e liana akn ai, e hooko no auanei au me ka ohumu' ole; a e kulou aku 110 auanei au me ka haahaa, a'honi iho i ka liina. nana i alana aku ia'u i mohai imua 0 ke kuahu. O, e Sa" Geroni!" Ma kela wahi, hiki hou ole iho la ia Marv ke uumi ihō i kona j mau manao kaumaha, a hookahe okoa aku la i kona mau waimaka, o ia no oe o na inomi, e'helele'i ana iluna o ka papahele mabala, No kekahi mau minuke i nana aku aii ka Haku Wanada maluna o kana kaikamahine. me na manao aloha, a no ka noke loa mai hoi o Mary i ka uwe, lalau okoa aku la i kona lima, me ka hoomalielie ana aku: "E .hoolana i ka manao e kuu miliinili, a e hoopau i ka uwe ana, aka e manaolana aku kaua, e loaa mai kekahi pane kupono no ka ninau a'u i waiho aku ai im.ua o Sa Dioda, ina e hooia mai ana oia, no kona haawi i kekahi mahele nui o kona waiwai maluna 0 kana keiki o Sa aole a'u mea hou aku e ku-e ai, koe wale 110, ka haawi aku i ka'u mau hoomaikai ana maluna o olua a elua." "Auhea nae oe e kuu makuakane al.oha, walia paha ua paakiki loa kau uinau i waiho, aku ai no ka paneia mai e Sa Dioda?" '*'Mai hopohopo oe no ia mea,'aka e hoolana i ka manao e kuu keiki, a e kau aku i na niānaolana imua. Aole he mea e ae nana 1 kono mai e lawe ae i na keehina, elike me ka'u i hana aku ai, no kou pono wale no ia e kuu kaikamahine, aole o'u makemake e ike aku ia oe iloko o ka ehaeha, aka e hoopuniia kou ola ana, me na mea apau e ike ole ai Qe i ka nel : e ame ka auwe. E holoi i ka waimaka, a e hoolana hoi i ka manao, ke lolie nei au i ka hele mai o kekahi mea, e hoao e' hoopoina i na mea maikai ole i kainailioia e kaua." I manawa, i weheia mai ai ka puka e kekahi kauwa ,a hoike mai la i ka inoa o Sa Geroni. O keia kanaka opio o ke alakaiia ana mai la. e ke kauwa, oia 110 kekahi o na i miahaloia no kona kulana hiehie, a piha paa rula; a ma kona mau a.no apau, e hoikeike mai ana oia i ke ano o na kanaka o ka liema. O kona lauoho eleele ame ka umiumi, a hui pu iho me kona mau maka poni uliuli, ka mea nana i*hooi ae i kona kanaka u'i, a o ka minoaka īna kona mau papalina, ka mea nana e hoike mai ana, aia ka olt,ioLu ame ka maikai iloko o kona puuwai. Ma kela komo, ana mai a Sa Geroni iloko, ua hoikeike mai la oia i kpna ano hauoli, eia nae me he mea la ma ka Mary nana aku, aia no kekahi ano kauinaha maluna o ka helehelena o ke kanaka opio. O kona aahu e komo ana, aole ia i like aku me ka lole o na ! kanaka ko'iko'i o ka Jah ; yi Italia. aka he paalple po nae ,e loaa ole ai 1 na ia aku ,no kona a.llO haahaa. MaUma o kona poo, e kau ana he papal,e elee,l,e. īne kekalu h.ulu loihi, he koloka loihi -kona o na kanaka o Sepania, a ma kona mau wawae lioi, e lie ijiau ka-

maa buki lolua, a e kailewa ana lioi kana pahikaua ina kona uoao, aia ma ke kuau o ua pahikaua la. e kau ana he niau hoailona, e-hoike mai ana. o ka ona nana e paa ana i ua pahi la, ua puka mai oia mai kekahi ohana kiekie mai. "K nono mai ka maluhia maloko o keia hale," wahi ana i hoOpuka mai ai i na huaolelo o ka hoolauua, me ka haawi ana aku i kana kunou ana imua o ka Haku \N T anada, alaila haawi aku la no hoi i ke kunou ana ia Man;; aka nae i ka wa i ike aku ai i ke upehupehu o na maka o ke kaikamahine opio, i hoomaka koke aku ai oia e kainailio: "He mea anei kekahi nana i hookaumaha aku i kou manao, ke kumu nana i hookahe iho i na waimaka mai kou mail lihilihi mai?" wahi ana me ka pihoihoi o kqna noonoo. "Xo kuu kamailio ana aku nei paha e pili ana i kona nlakuahine i make, ke kumn o ke kaumaha o kona noonoo, me ka hookahe okoa ana iho nei i Kona mau waimaka. aka ia oe nae i hoea mai la, ua hoi hou mai kona mau ano maikai, eljke no me ia a\i i nana jiku ai. iaia," i pane mai ai ka Haku W'anaela, uo ka imi a,na i kekahi kuniu e hoohuoi ole mai ai o Sa Garoni i na mea oiaio no kela niau'wai-; maka o Mary i hookaheia. | I wahi nae e hoopokoleia ai na kamailio maluna o kela kumuhana, ua lalau koke aku 1a o Marv i ka lima o Sa Geroia.ii n alakai>| aku la no kahi o kela puka aniani nui. ana i lui ai mamua o ka hoea i ana aku o kona niakuakane, alaila kuhikuhi aku la iluna o ke | "Ke ike la anei oe e Sa Gerono_i ke ano o ka pa ana a ka makani? Ua loli ae ia mai kona alahele mau, a mai ke komohana'mai ka pa ana a ka niakani i keia manawa." "Ma ka po nei koke aku la no ko'u hoomaopopo ana, no keia loli ati e kamailio mai nei ia'u," i })ane aku ai no hoi o Sa Geroni, itie ka nui aha iho o kona hanu. "He nuhou hauoli keia nou, a no kaua like hoi, no ka mea ke ole au e kuhihewa. e hoea mai ana kou makuakane hanai i ke kulanakauliale nei i keia la." "Aole o'u manao e hoea mai ana oia, aka nae malia palia ua pololei oe," wahi hou a ke kanaka opid me ka hoihoi ole. "He keu ko'u kahaha ike ano o kena pane au eSa Geroni. He-. aha ke ao hakumakuma nana e alai nei i ko.it- uhane?" Ma leeia wahi i komo mai ai ka Haku Wanaeia ma ke kamailio ana, ika i ana mai: "He oiāio ka kuu kaikamahine i kamailio ae nei., owau pu kekahi i hoohuoi aku, 4 ka maikai ole o kou ano, aole hoi pela me ia mamua aku nei. Ua loaa mai anei kekahi meahou maikai ole e pili ana i kou makuakane hanai?"Ku malie iho la o Sa /3eroni me ka pane ole aku no kekahi mau sekona, alaila i aku 1a: "Aole au i lohe i kekahi mau īiiea niaikai ole mai kuu makuakane mai, aka he kumu okoa loa 110 ka niea nana i hoano e mai 1 kuu noonoo, ao ia keia: la'u ma ko'.u j alahele 110 ka hoea mai i ko olua home ua halawai mai au me kel-ahi hiona, nana i hookaumaha mai i kuu manao, ma kah.i e kokoke la i halepule v Ua lolie nae palia olua no Foretina, kela kanaka kalepa ea?" "Oia anei kekahi kanaka o ke kulana kiekie?" i ninau aku ai o Marv. "Aole au i hoomaopopo i kela kanaka." "Oa kamaaina au i kena kanaka, he mati manawa lehulehu ko'u o ka hui pu ana meja, a oia kekahi o ka'u mau kanaka i mahalo ai l no.kona mau ano oluolu. Heahn kau mea e hoike mai ana ia maua no keia. kanaka ?" ''O kona kino kupapa'u ka'u i ike mai nei, i ka hukiia āna ae e na kanaka mailoko mai oke paipu sua; aia hoi ma kona a-i he elua mau m.oku pahi; a ma ka'u koho wale aku 110, ua pepehiia oia a make,.ma kA po nei aku la." "Hie nuhou kaumaha i'o kena au e kamailio mai nei ia maua, a he mea ehaeha 110 hoi no ka naau, ka ike mau ana i na hana pepeliikanaka maloko nei o keia kulanakauhale," i pane aku ai ka Haku W'anaela. hoomanao nei au, % o ka eha iho la keia o na pepehikanaka, ke hui ia nie na pepehikanaka o ka mahina aku la i hala, a' o ka mea kupanaha, o na Italia ame na Paniolo wale no ka poe pepehiia. Ma ka nana aku, aole he kumu nui o ka lawelaweia ana o keia tnau karaima pepehikanaka mamuli wale mai no ia o na manao lili. a manao inaina -})ā.ha, 110 ka mea ma na pepehikanaka apau i manaia, aole i laweia na dala ame na mea makamae mai ke kino aku o ka poe make. "O ka hoohalua mau ana o kekahi poe i ka po, e pee ai ma na wahi pouli. no ka lele ana mai maluna o kola kou mau enemi iloko o ka nanea ame ka pa-aka, o kekahi ia o na hana powa ino loa ? imua 0 ke kanaka, a im.ua o ke Akua. Pehea, aole anei i lilo kela. mau hana- pepehikanaka i mau mea nou e maka'u ai i kekahi nianawa, ia oe e hele ai i ka po?" Luliluli wale ae la 110 ke poo o Sa Geroni, a ia manawa i hoomau ho.ll niai ai ka makuakane o Mary i ke kamailio ana: "O keia ke ahiahi o ka la hope loa o ka mahina o Mei, nolaila aole au e noi o.koa aku ana ia oe e la.we hoohploholo aku ia Mar} r » He mea maa i keia aina mai kinohi mai ka imi ana mai o na kanaka opio a loaa na kaikamahine, no ka hele holoholo ana iloko o keia manawa o ka makahiki, a ua loaa aku ia oe keia pono ma keia ahiahi, aka e hoomanao nae i na oleloa'o ia oe, mai kekahi kanaka aku 1 ike ike ano o keia ola ana, eli.ke me a'u nei. E .&eroni, e hoolohe mai i ka'u mau olelo, ao ia keia: . . , "Ina ita paa kou manao, e hele holoholo me kuu kaikamahine 1 keia ahialiL-ea, o ka'll wale 110 e olelo aku nei ia oe, e hoopau loa ia maoao ana pela, no.keia kumu': He nui na kauaka opio, he poe hanohano, a waiwai, i ake mai e lilo kekahi o lakou i kane na kuu kaikaniahine, ua pau loa aku nae lakou i ka hooliokaia e Mary, a 0 oe hookahi wale no kana i hoihoi ai, 110 keia mea oiaio a'u e kamailio aku nei ,e ike iho oe nie ka hoohewahewa ole, aia he manao maikai ole iloko o lakou apau nou, a ke hoohalua mai nei paha i kou ola ma keka.hi mau wahi mehameha a pouiiuli." Ke hoolohe malie mai la ke kanaka opio i na oleloa'o a ka Haku W'anada me kona kahamaha ole mai, a ia hooki ana iho o na olelo a ua haku nei, ia wa i pahola ae ai ka minoaka ma na papalina o Sa Geroni, a i mai la me ka leo o ka mea i pilia ole i na manao pihoihoi: "He mea maikai ole, a hiki pono ole paha ia kaua ke kamailio ana i keia kumuhana ano nui, imua' o ke alo o ka mea nona i hoalaia mai ai na manao maikai ole, elike me kau o ka hoike ana mai nei ia'u. O ka'u wale no nae e noi aku nei ia oe, e aeia mai au e koho 1 ke ano o ka'u mea e hana aku ai no ka lede opio nei." "Au-hea oe e ke kanaka opio, aole e li-lo i mea nou e hanōhano ai, ka hoole ana mai i ke kauoha ame ka makemake o ke kanaka i ike i na mea e hoea mai ana, ina ua manao oe e pale ae i ka'u mau oleloa'o. Aole e lilo na hana paakiki, a pupuahulu i mea e lilo ai kekahi kanaka i'koa, aka o ke akahele, o ka malie 0 ke ano o kana mau mea e liana ai,' o'na anuu iho la ia e lilo ai oia i kanaka koa." "E papa, mai hoikeike mai oe i kou manao huhu ia Sa Geroni, aole he mau hana hoo.pilikia i hoolalaia eia mamua," i komo mai ai o Mary n oke kokua ana ma ka aoao o ke kanaka opio a kona puuwai i koho ai i kane nana. " ' 1 "Aole i maopopo ia oe eikuu kaikamahine ke ano o kau mea e kama.il io mai nei ia'u. Nokeaha ko Sa Geroni kumu i manao ai, aole he mau pilikia e hoohalua nei iaia, oia,i he mau haawina piiipaa loa ia i ke kanaka? He kanaka o Sa Geroni i hiki ole ke kali iho i kona huhu, ua kamaaina na mea apau i kona mau ano; a he n?ea pono e loaa ia oe kekahi nukuia mai a'u aku e Mary, 110 kou lilo ana, ia mea kokua mai i kou hoaloha, a ku-e mai i kou makuakane nei." Kulou*iho la* ke poo o Mary ilalo, me ka wiwo no kela mau olelo a kona makuakane, aka nae i hou mai la me ka leo liilii 0 ka mea hoopepe: "Eia me Sa Geroni kekahi mea hoomanao e malama ruei i keia manawa, a o kona puukalahala ia iloko o ka manawa o ka poino." 1 Ua hoopuiwa loa ia mai ko ke kanaka opio noonoo no kela mau olelo a ke kaikama,liine opio, a haka pono aku la ka Sa Geroni nana ana maluna o Mary, alaila pane mai la ke kaikamahine opio iaia: . "Mai hoahewa wale mai oe e Sa Geroni ia'u no ko'u hoike ana ae la i keia mea, aka e lioikeike mai i kau mea ixnua o kuu makuakane, i hiki ai iaia ke manaoio, pela ilio Ia ka i maka'l,l ole ai i na hoo.pilikiaia mai e na enemi. , i Hfki hon ole iho la ia Sa Ceroni ke hoole aku i ka ma.keniake 0 Marv..nolaila, o k.ona wehe ae la no ia tpailoko ae o kona u*nairna 1 ke.ka.hi papaahao i hopaaia me kekahi kula kila, law;e aku la a haawi : il,oko o ka 0 ka Hak.ll W r anada. f Ile papaahaō palahalaha kela i kakauia me na hyapalap£la ano (Aole i pau.) i