Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 12, 23 March 1917 — HE MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai

la laua no nae e kamailio ana, ku ana no o Namakaokai'a ma ka puka a ninau aku la: "Auhea la o Iouli?" "Lia no au iloko nei, he manao nui hoi keia au o ka hoea ana mai nei?" i pane mai ai kahi koa, me ka eu ana mai a noho pono iluna. "1 hoounaia mai nei au e ke alii e kii mai ia oe, no ka mea ua makemake na kahuna, e iho pu oe me laua i kai o Wailua i keia la, a ua makaukau Jaua, ke kakali wale mai la no o kou hiki aku." la lohe pono ana aku 110 o kahi koa, i ka manao o ka hoea ana aku n ke kanaka o ke alii, o kona haawi koke mai la no ia i ka ae, alaila i aku la i ka wahine, elike me kana i hoomanao ai i na olelo a ke Keiki i kamailio mai ai iaia i kai o Wailua.' "Auhea oe e kuu wahine, i keia la no e lilo ana au he kanaka nui. a na kaua auanei e ai aku i na waiwai o ke alii, nolaila e nr»ho ine ka hoomanawanui/ a mai lele ka oili no'u, ma kela huaka'i." o ka lele aku la no ia honi i ka ihu o ka wahine, a oili mai ia iwaho o ka hale, me ka piha i ka hauoli. o ka hele, o ka holo, ku ana keia mawaho o ka pa auki a ke alii, a hoomaka aku la e paha ī keia mau olelo: "() louli au, o loiele. o loku. o lonoho, o Iohele; ea, heaha ka huaolelo o kahi o ke alii. i kiina ia ae nei au e hele mai?" Eia hoi ka pane a Imaikalani: "Komo mai hoi paha iioko nei, i lohe pono i ka manao. aole paha iwaho e ku mai ai, mai ka lani 110 ka hoi a ku ana i ka honua, o kou ninau koke niai la no ia!" "Heaha aku auanei ka'u oloko, no ka mea ua laweia ae nei ka olelo 'i lioike ia'u. he huakai hele, aole he noho iho, nolaila aole a'u komo ana aku iloko e noho ai, eia kahi o ka hele iwaho nei, ua makaukau, o kau wale no e ke alii. e kauoha ae oe i na kahuna ou. j eia ke kanaka ua makaukau. e nana ae no hoi kakou la, he kula loa, he loa ke alahele i kai o Wailua." Ma kela mau olelo a kahi koa. ua kiki ole ia Imaikalani ke kauoha h._»u mai. no ka mea ua pololei kahi koa, a kauoha okoa aku la r.<j ua wahi koa nei i na kahuna: . "E aha ana ka hoi olua e apa mai nei, he keu.no o ka puka mai iwaho nei. a hele ae kakou. eia au la ua makaukau!" "I* komo mai hoi paha oe iloko nei, i paa aku ai hoi oe 1 kekahi ukana pela iho la no ka oe. e hele wale ai. a ia maua ke kaumaha, he keu no oe a kahi kanaka hookano," i kamailio mai ai kekahi o na kahuna iaia nei. . \kahi no ua wahi koa nei a ae aku e komo iloko. a 1 ka hala ana mai o ka pa auki a ke alii, o ke kokolo aku la no la, a ku ana īmua o ke alo o Imaikalani me na kahuna, a o ia ka Imaikalani o ka iiane ana mai: "Keu no paha oe e kahi koa a ka hookano, he keu no ia aole oe e komo mai ana iloko nei!" . "1 hewa hoi paha i ke kauoha. aole ko u he hookano, owai hoi. ia mea hookiekie imua ou e kalani. Laweia ae nei ka olelo e ko kanaka. a hoike ia'u, ua makemake ke alii ia oe, e hele oe 1 kai o Wailua me na kahuna, pela au i kH mai nei īwaho, 1 kahi o ka liele, ina he olelo noho ka i laweia ae nei a hoike m u, nawai hoi e ku aku iwaho. he hele mai hoi paha ko'u iloko nei, a he hookahi ka noho like ana me oukou." Xo kela mau hoakaka a kahi koa, ua hooia mai la na a 11 ame na makaainana i Ua i ana mai: "Ua pololei oe e louli, he keu no oaha kou akamai ike pale ana īa oe īho, a hu ae la ka aka oka poe

maloko o ka hale o ke alii. . _ *"Heaha ka*u ukana e paa aku ai, o ke kaheaia ana ae nei e komo mai au iioko nei?" i huli aku ai kahi koa a ninau i na kahuna. "O kahi puaa nei kau ukana, a ia maua aku no hoi ka nui o na neahana." o ka hopu aku la no ia o ua wahi koa nei i ka puaa hiwa, n hii mai la i ke alo, pela no hoi na kahuna i lalau aku ai 1 na koo-k-»o kauwila o laua, o ka oili nui aku la no la a ku ana iwaho, aohe hoolohilohi iho, o ke kaha aku la no ia ma ke alahele e iho la no kai 0 manawa i kakahiaka nui a lakou e hele nei, a 1 ka hoea ana i Kahoaea, ike aku nei na kahuna, i ke ku mai.o ka pu>iohu. ka uakoko, ke kau mai o ka onohi ame ka pipi o o ke anuenue i kai o Wailua. hoomanao ae la ua mau kahuna nei. aole kela he mau heailona no ka mea okoa, aka no ke keiki no a lakou e kui nei. Ke hoomau la no lakou i ka hele ana a īho 1 ke kahawai o Opeula. a pii ma kekahi aoao. he mau no kahi i koe e he e aku ai ahiki 1 ka pahuhopu o ka lakou huakai, eia nae aole no ia he mea e hopo iho ai <» na kahuna. • . f , I kela h.ala ana mai hoi o na kahuna me kahi koa, no ka lakou huakai. ua kauoha hou aku la o Imaikalani i na kanaka e kalua 1 imu uala hana palau. a e kalua pu i imu kulolo. he manawa ole la hana ana mai a na kanaka. ua makaukau kela mau mea a ke alu i makemake ai. alaila huli aku la imua o na kilo, na kuhikuhi puuone. na makaula. a i aku la: . "Ra pehea auanei la au e hana aku ai 1 loaa ai īa u ka īke, ne alii kela keiki mai ka po mai. a he akua hookalakupua hoi.l'ia hoi ka pane a na kilokilo: 44 E ola mau loa oe e kalani, kau ia aku o Aha Ula. ka aha kapu, ma o la o ka puka-pa o ka pa auki c»u e ke alii." i • Ma keia wahi e hoakaka iki aku ka mea kakau t ke ano o keia mau mea he Aha Ula a he aha kapu. He kanaka pulumu no ke.a . miloia a kohu kaula lio. a e hoopaaia ana keia mau kaula ma kekahi mau vi-.ii elua i kukuluia mawaho o ka pa.auk», ina e komo ka owalu. iloko o ka pa, me ke kau o kela mau kaula, he hookahi wale no h-»ot>a*i he ma!:e. . . ... - , Ma keia mau kaula iho la e maopopo ai ke alu mai ka po mai ame ka ōle no ka mea o ka poe wale no i maopopo i na rula o kela mau kau-a o lakou ke pakele. a o ka poe hookohukohu aln, īna e hemahema ana ka lakou hana ana, alaila aole lakou e pakele. aka e pau Ina ana lakou i ka make, pela iho'W na kilokilo i kauolia aku ai la Imaikalani. e kau i kela mau alia i maopopo ī'o ai, he keiki kela mai ka po mai. a he alii nui hoi. I kulike ai me ke kauoha a kela mau kilo, ua kauia aku la kela mau aha mai kekahi pou a i kekahi, me ka hanaia a ma-lo pono, alaila haawiia aku la ke kauoha i ka poe apau oloko o ka hale, aole e puka iwaho. he make wale no ka hoopa'i, a pela hoi kowaho poe kc komo mai iloko. he make wale no ko ka mea e hookuh ana 1 kela " aU Yka paa ana aku o ua mau alianei i ka nikii, ia wa i hoolale knke sku ai o Imaikalani i ka poe oloko e hula. e olioli a e le'ale'a elike me ke ano mau o ke alo alii, a .ke la hoi ka ( poe ke. mele inoa o Imaikalani. ke noke mai nei hoi kekahl poeS i ka* hoohiwahiwa i ka hale. nana aku oe ia la: Onaona Panaewa i ka hala me ka lehua, Pu-i i ke ala kai o Puna. ' O na nu'a moena hoi keia. ke uhola ia mai la. e laa na moena i. Puna.-pela hoi na moena pawehe o Niihau. a maluna loa iho na 1 apa pa'upa'u, hele ia o ka nu'a moena o ua alii nei a kohu pela no-j lunohi no huleilua. x O ka hana hoi ia o na kane na wahine i na mea aoau a makau- } au. ia wa i hele aku ai na kilo e nana ma kela ame keia wahi. ua i au pono na hemahema. alail.i kamailio mai la i ke alii, he hookahi wale ro hana i koe. o ke kakali aku. o ka hoea mai o ka mahhini nui rona kela mea o ka hoomakaukauia ana. O ka hele hoi ia o na kahuna me ko laua alakai ahiki iluna o Kiloh ma. a iho ma kela aoao. komo aku 1a iloko o ka ululaau loloa, o Kamakaila ka inoa o ia wahi, a iho i kahawai o Puuakule, he

wahi powa keia iloko o kela au kahiko, a pii ma kela aoao, hele aku, he ulu hala ia, o Kahalapala ka inoa o ia wahi, ke hele la no lakou nei o ia kula loa, a iho i kahawai o Wailua, mauka ae o Kawelowai, a kau ana ma kela aoao o Makaoa. Iloko o keia loa a lakou nei e hele la, aia mau no ka punohu ke kilihune o ka uakoko, me ka pipi'o o ke anuenue ke kau pono la maluna o kahi o ke keiki i noho ai, o ka mea apiki nae, aole he ike 0 na kahuna o Aikanaka i kela mau hoailona kupaianaha. mailuna mai o ka puu o Nounou, o ke kumu no ea, ua uhiia aku ko lakou ike ame ka mana e.na akua o Namakaokapaoo. Ke hoomau la no lakou nei i ka hele ahiki i kahi e mahi laiki ia nei e na Pake, a kau ma kekahi aoao, ke hookokoke loa aku la L Wailua. ia wa i nonoi mai ai kekahi kahuna i kahi koa, e haawi aku 1 ka puaa hiwa, haawi aku la no hoi kahi koa, me ka mau no nae o ko lakou nei hele, ke hookokoke loa 'aku la i ke ahu pohaku i moe ai o Namakaokapaoo. O ka hele hoi ia a he mau anana wale no koe alaila hiki aku i ke ahu nohaku, ia wa i hoola'i iho ai lakoū iei, a ia wa i i aku ai kekahi kahuna i kona kokoolua: "Ea, ha-ua ka pule i ke akua," o ka waiho iho la no ia i puaa ilalo, ia wa i hoomaka aku ai kela kahuna i ka pule, ke hele la a kalakalaihi ka pule a keia kahuna; o kia hele hoi ia a' pau ka pule ana a keia kahuna kaa aku la i kona kokoolua ka pule ana, ua hele w.ile ka pule a paanaau, he like ka olelo me ke olioli. Ia pau ana hoi o kana pule, ua iho hou ke kahuna mua, a pau no hoi kana,hoomaka hou ka lua o ke kahuna. a ia amama ana ae o kana pule ana, ia wa i ninau aku ai kona kokoolua; "Ea. pehea ke akua i kau ike?" <4 Ka, ua maikai ke alahele, aohe e pilikia. ua ae ke akua i ka mohai," o ko lakou nei hoomau aku la no ia i ka hele ana imua, a kokoke loa ma ke ahu pohaku, ia wa i hookuuia aku ai kahi puaa, o fca holo pololei no'ia, a komo ana iloko o ke ahu pohaku, aia hoi ke keiki ke hiamoe malie la, 'ua pa'uhia loa ia i ka moe, he moe kunihi nae, me ka hookomo o na lima. ma ke kowa o na u-ha. Kc noke la kahi puaa i ka ekueku. o ka ekueku no ia ahiki i ke komo ana ma ke kowa o na o ke keiki, ia manawa i puiwa hikileie ae ai oia i ke kalakala o keia mea, eia ka he puaa. O ka laka iho no hoi o kela wahi puaa, o ka hopu iho la no ia o Namakaokapaoo a hii ae la ma ke alo, me ke kamailio ana iho i keia mau olelo: "Ka. nohea mai la hoi keia puaa o ka hele ana mai nei. he keu a kahi puaa maikai! Nawai la hoi keia puaa oka la malie," ake noke !a no i ka hamohamo i ua wahi puaa nei. a ke uu ae la no hoi j ka puaa, me ka nanea maoli o Namakaokapaoo i ka milimili i kela puaa. . Ua nee aku nei na kahuna a mamua pono o ka puka o ke ahu pohaku. aia laua malaila kahi i noho ai. me kahi koa. a ke ike aku la no i kela mau hana a a ia huli pa-j>u ana mai o ke alo o Namakaokapaoo. i kahi o ka puka. o kona papa'i hale pohaku. ike mai la i ka nonoho aku o keia poe kanaka. ia wa i ninau mai ai: "Ea. malihini wale hoi *ka hoea ana mai o keia wahi:'" "Ae. he malihini." i pane aku ai na kahuna. "Ae. he hana nui aku Ia no hoi ka olua o ka hoea ana mai la o keia kakahiaka nui?" "Ae, he huakai nui ka maua o ka hiki ana mai nei, he huakai kii ia oe e ke keiki, a o ia keia mau mea aii e ike mai la imua o ko maua mau alo." . .. j "A heaha ka manao nui o ke kii ana mai nei-i^u?" "He huakai imi ikaika. imi koa." "Ae, a imi, owai ka ikaika, a owai ke koa?" "O Namakaokapaoo, ka ikaika, oia ke koa." "A owai ia mea o Namakaokapaoo?" "Ka i no hoi he alii nui mai ka po mai, he alii, kapu, he kapu akua, he wohi kapu, he akua, he ike, he mana a he.koa, o ke koa ia la, puni ka aina, puni ka moku. a o ke koa no hoi v ia f laumeki na inoku, lauhue kanaka, a oia ke alii a Imaikalani i kē-na mai nei ia maua e kii mai ia oe> nolaila ke ano nui iho la ia Ojka hūakai o ka hoea ana mai la imua ou e ke lii, nolaila, eia ka ukn. ka mohai, ka j alana a ke alii ia oe, o keia mau mea apau e waihoia aku nei." A lohe pono o Namakaokapaoo i na olelo a ke kahuna, 110 ka manao o ka huaka'i i hoea aku ai, ia wa i hemo mai ai ua keiki nei

0 Maui. a ku ana iwaho, o kona wahi hale pohaku, a ke hii la no i kahi puaa ana mamua oke alo. Hele mai la o Namakaokapaoo, a noho mai la inamua o na kahuna. a i ka ike ana mai nae i ka noho pu aku o kahi koa. haawi mai la i kona aloha, pela no hoi ke koa i pana'i aku ai, me ka piha hauoli loa o ua wahi koa nei, no kela hui hou ana me ke keiki opio. No na kahuna hoi, i ko laua wa i ike aku ai ia Namakaokapaoo, hawanawana aku la kekahi i kekahi, i ka u'i, ka nani ame ka maemae o ka helehelena o kela keiki, ke kilou la na wawae, e hoike ana 1 ka nui o ko laua mahalo no keia keiki malihini, a o ia ka kekahi i pane ae ai: "O ka haku keia o kaua ea, ola na iwi, aole e pa i ka leo, e naiu. aku no hoi kaua la, aia ka oluolu, ka waipa-he maluna o kona mau maka." ' Ua ina'u no ke kulolou ana o na poo o na kahuna ilalo, ma ke ano hoohaahaa a hoopepe imua o Namakaokapaoo, ia wa i pane aku ai ua keiki nei: "Ae, he nani ia, ua hele mai nei oukou o keia loa, no ka im.i ana ia'u, a ua lawe pu mai nei no hoi oukou i na alahele e hiki oJe ai ia'u ke hookololohe iho, nolaila e hele i'o aku au, e ike ia Imaikalani, ke alii omokoko o oukou. "Auhea nae olua ,e na kahuna o Imaikalani, aole'no i pau na rr\anao hoohuoi o ke alii o oukou no'u. no ka mea, ia hala ana mai nei no hoi o oukou no kai nei o Waikia, o ke kau mai nei no ia o Imaikalani i ka Aha Ula, i wahi e maopopo ai, he alii nui au mai ka po mai. heaha la hoi, e hele aku au e pii 1 ua aha la, o ka mea ia e ike pono ai o ka haku o oukou." la pau ana no o kela mau olelo a Namakaokapaoo. komo hou aku la oia iloko o kona wahi liale pohaku. lalau aku la i kahi kuina apeu ona a kau i ke kua, o ka oili hou mai la no ia iwaho, a pai aku la 110 i na kahuna e hele lakou. 0 kahi koa ka mea i nee e aku a ku mamua. ma <kahi o ke alanui e hele aku ai, a ku ae la hoi na kahuna ma na aoao, nle ka hookuu ana i ke keilei. oia ke hele mawaena. 1 na kapua'iwawae no o ua kae'ae'a la o Maui, a ka'i mai, o ka manawa no ia i hoomaka iho ai o Kanehekili, Kaneikapohakaa, Kaneluhonua. Kanewawahilani ame Kauwilanuimakaehaika4ani, i ka lakou hana. ke ku'i la ka hekili, ke ne-i la ke ola'i. ke olapa la hoi ka uwila. nana aku oe ia la, "Malamalama Puna i ke Ahi a ka/VVahine." O keia mau pohaku e haku'i nei. kohu mau pukuniahi, ka nakolo, ka' wawald fyele T-4ca lewa lani, he mau pohaku ku'i pamq.-lo wale no keia. aohe ua, aia no ka ua iuka o Waialeale kahi i noho ai, 0 ka wai nae ke hele la i kai o Wailua. a i keia wa no hoi a lakou e hele la. ke ku nei no ka punoliu ula, ke tia nei ka uakoko. ke pipi'o nei ke anuenue. ma kela ame keia aoao o lakou. a ke kau pono iho la no hoi ka onohi iila, maluna o ua eueu la o Kula. Oiai ke ao ua hele a hakumakumar, a ke kalie mai la hoi ka wai 1 na kahawai, ua huli ae la na kahuna e nana i ka lani, no ka manao hopohopo no o puni lakou i ka ino. a oia ka kekahi o ua mau kahuna nei o ka olelo ana ae: "Uoko ka .hoi o keia la malie. keia la kala'e o ka hele ana mai nei. eia ka e ino ana. e puni paha auanei kakou i ka ua!" Eia hoi ka pane a ke keiki: "Nawai ka ino o keia la malie, hoomau aku ka hele ana, me ia malie no auanei kakou la e hele aku ai, a hoea wale iniua o Imaikalani." Eia hoi ka pane a ka lua o na kahuna: "Nawai hoi ka malie o keia la. eia na lii la ke hele pu nei me kakou .a eia ka wai la, ke haki nu'a mai nei. kohu nalu no ka la kaikoo: ua oi loa aku la paha ka ikaika o ka wai o na kahawai. a ke hopohopo nei au, no ko kakou hiki ke a'e ma kekahi aoao. o ke awawa me ka palekana." "Hele aku paha kakou. e nalo no hoi ka pilikia e halawai ana me na poino. aole ka hoi kakou i hoea aku i kahi o ka poino, pau e mai nei no nae ia olua, ko kakou make," i pane aku ai o Namakaokapaoo. » O ko lakou nei hele hoi ia a kau pono iluna o Kuamoo, i nana iho paha ka hana ialalo o ke kahawai o Kaluahole. aole o kana mai ua mea he wai, a ia wa i pane mai ai kekahi elemakule: "Aia hoi paha la, ua puni kakou i ka wai!"

"Aole paha keia o ka wai e maka'u ai, hele aku kakou imua," i pane aku ai o Namakaokapaoo, me ke kanalua no nae o na kahuna, no ka loaa o ka palekana ia lakou. Hoomau'aku la no lakou nei i ka hele ana, e iho ana keia ilalo o ke awawa, a i ka hoea ana i ka Impalua o ke alanui, e hoea aku ai no kahawai, ia wa i kauoha aku ai o Nmakaokapaoo i kona mau hoa hele, e ku iho lakou malaila ,a nonoi aku la ua o Namakaokapaoo, e hookuu mai iaia, e hele aku ma kekahi wahi iloko o ka nahelehele, a hoi koke mai no, a ae aku la 110 hoi na kahuna, i kela manao o ke keiki. Hele aku la ua o Namakaokapaoo, a nalowale mai na jcahuna mai, e hiki ai no nae iaia ke ike aku ialalo o kahawai, ia wa i hoomaka aku ai oia e kahea i kona mau aumakua, e hoohuli i ke kahe ana a ka wai ma kekahi mana okoa, a ke nolio la no oia, ahiki i kona ike ana aku, e kahe ana ka wai ma kekahi wahi okoa, akahi no oia a huli hoi mai imua o kona mau hoa, a i aku la: "Aole hoi ha he pilikia, e iho aku kakou,. owau mamua, a mahope mai oukou o'u e liahai af," o ke kaha aku Ia no ia o Namakaokapaoe hele. a i Jca hoea ana % nolalo o kahawai, aole he mau pilikia i" loaa ia lakou nei. 110 ka mea. he uuku loa ka wai o ke kahawai, ma ka lakou nei wahi e.hele aku ai. I ko lakou nei kau ana iluna o ka puu, aole lakou i hoomaha iho, aka iho aku la no ma kela aoao o ke kualapa, nolalo o Kawelowai, a kau ana ma ke'ia aoao, a ma keia wahi, i haalele mai ai kahi koa i kona mau hoa. wehe aku la o Uwahi, i ua wahi kaaka nei, he mama iioi kau i ka holo, e hoike 1 ka lohe imua o ke alii, no ka hookokoke ana aku o ka huaka'i a ke keiki hookalakupua o ka moku o Kama. Pupuu a hoolei loa, noho aku ana ua wahi koa nei i Koloa, ua like 110 ko ia nei mama me ko Keaalele, a he au mama maoli no ia o na kanaka. ina paha pela ke ano o na kanaka o keia wa, hiki ole i na moho kukini mama o 'ke ao nei ke hoonahoa mai. Ia hoeā ana aku no a t ia nei no Koloa, hakalia ole iho, ku ana keia mawaho o ka pau au ki a Imaikalani, ua hele 110 hoi owaho o ke kahua o ua pa nei a ke alii a hewa i ka wai ua mea he nui o na kanaka, na leane, na wahine ame na keiki. Ke ake aku la ua koa nei e ike ia Imaikalani, a e hoike aku i ka nuhou. no ke kokoke loa ana mai o ke keiki e hoea imua o ua alii nei. aole nae e hiki iaia ke komo aku, no ka mea, ua kauia mai ka Aha Ula mamua o ka puka o ka hale, nolaila ke holo-ke wale la no keia i o a ia nei, e noke ana i ka hoopuka i na olelo like ole. Ma kekahi ano, ke nana aku, ua piha loa ua wahi koa nei i ka olioli. no ka hoea mai i ka la e lilo ai oia i kanaka nui, a i kanaka punahele imua o ke alii. a ua kohu pupule maoli oia. aka hoi ma kekahi ano, ua piha pu nō oia i ka hoonaukiuki i ke alii ia Imaikalani. a i na kanaka o ka hele pu ana me ia i kai o Wailua, a hoi nui mai ai e hoopunipuni imua o ke alii. a pela pu no hoi kona inaina ia Namakaokai'a, i ke kauoha ana e make keia iluna o ka imu.- No kona piha hoōnaukiuki loa i na kanaka, na lakou oia i imihala, i i okoa aku ai oia ia lakou, me kona maka'u ole: "Ke nana mai nei na maka nunui o keia poe kanaka lapuwale, a imihala ia'u. me ko oukou manao paha, o ko oukou kumu iho la ia e punahele ai, he keu no hoi. na oukou na hoike wahahee imua o me ko oukou makemake e kaluaia au i'.ka imu, ua hiki nae, eia iho kuu haku la a hoea mai, a o kuu alii ia, ola na iwi, heaha ka pala loaa i ka oukou iioopunipuni. I hoike aku naau imua 0 oukou me ka hookaniani ole. i keia la. e lilo ai au i kanaka nui, maluna o oukou apau, i keia la. i hele ai au a piha. me he ahi la, a ua hele kuu kio a enaena, e pio ole ai i ka wai ke kinai mai. "I keia la, e wehe ana ka piko o louii, e haalele ana koa waa 1 koa kanaka, aohe hoaloha, aohe alii. aohe kahuna, i ka la o kuu inaina. i kuu waha no la a owaka aku i ka huaolelo imua o kuu lani alii, ina e kulike mai ana kona manao me ko'u. e ike auanei oukou e keia poe kanaka i ka pau pulu aolie lau kanu, i ke kaluaia aku o oukou iluna o ka imu, i pana'i no ka oukou mau hana aloha ole ia'u. "O oukou kekahi e keia mau kahuna ike ole a piha hoopunipuni, e pau ana oukou i ka malee ia'u. a pela me Imaikalani, aia wale no ko oukou pakele a aloha mai kuu lani alii e hele mai nei." I kahi koa hoi e noke la i ke kukahala-ke me ka leo nui mawaho o ka pa auki a ke alii, ua ku'i aku la ka lono a lohe o Imaikalani iloko oka haie, ao ia kana oka ninau ana ae: "Ea, owai la hoi keia kanaka e nui inai nei ka ieo i ka walaau, kohu mea ka hoi ua pupule ia?" "Ka i no hoi, o īouli no, kahi koa o ka iho pu ana aku nei i kai 0 Wailua me na kahuna, o ka hoea ana mai la no ia. a ke noke mai nei i ka nuku, me ka olelo ana, e pau loa ana ka na kanaka ame oe pu i ka make iaia," i pane ae ai ka pukaua o ua o Imaikalani. "He keu aku no kahi kanaka aka piha hōokano. Iku hoi paha ka nui o ka waha o keia wahi kanaka i ka hoopakeleia ana aku o kona ola, ina paha no ke kalua ia ililna o ka imu. ina ua pono. hoi e hihi. o ka paakiki palena oie o kela mau eleniakule." wahi a Imaikalani, me ka pii niai ia o kona hoonaukiuki i kahi koa. liia no ua wahi koa nei mawahō o ka pa au ki, aohe ona lohe aku i na olelo e kamailioia ana nona, ina paha no ka lohe o ua wahi kaaka nei, aoie no oia e hopo iho ana, no ka mea ua ikaika kona kakai. ua kokoke mai kona hoola a hoopakele ma kona aoao. No ka piha loa no o ua koa nei i ka huliu, ua neenee okoa mai ia oia a kokoke i ka puka o ka hale, alaila nana aku la iloko, ke ike aku la i ka noho mai o Imaikalani, peia no hoi na makaula, na kuhikuhi puuone, na kiio, a aia hoi o Namakaokai'a ke noke la i ka holoholo. a o ia ka ua wahi koa nei o ka pane ana aku me ka maka'u ole: "Auhea oe e Namakaokai'a, he keu aku oe a ke kanaka a ka hookano nui wale, a i iohe ko mau pepeiao huluhulu ea, i keia la, he pio oe na'u, ke ae mai kuu lani aiii a hoea mai i ko'u manao. He i'a oe na'u. ua mo'a i ka iawalu, i hakalia no a pa-e mai ka leo o kuu haku, ua'u no auanei e kalua aku ia oe iluna o ka imu. "He keu 110 hoi o ka'u ia e uwalo aku ana imua ou. e hookuu mai hoi ia'u e hele aku e hui pu me ke alii, he mau olelo ka'u i make- | make ai e kamailio pu me ia, paa mai nae Waipa i ka uahoa, opu lokoino he aloha ole. "Aole au e olelo aku ana ia oe ,owau ka niea nana ko piko e pahu aku i ka ihe, akar e noho aku ana no au e nana, a aole e moe 1 kuu mau maka, ahiki i kuu ike pono ana i ka hulili o ka maka o ka ihe ma ko kua." A pau ka nuku ana a ua wahi koa nei i ka pukaua o Imaikalani, ia wa nana mai nei ma kahi o na makaula e nonoho aku ana. a pane mai la: "Ke nana mai nei na makauia hoopunipuni, he hookohukohu makaula waie iho no, me ka manao pela paha e puna- | hele ai. eia ka auanei, aolie ike. O na maka o laua nei, ke oielia iiuna I o ka lani, heaha ia ka mea loaa 'ilaila. he pulelehua wale no. Ua olelo ia hoi na makaula, he poe ike, ia oiua hoi keia, hu i kula ua auwaa panana oie. I "Ola i'o paha ke a!ii*o - oukou e keia poe lapuwale na kahuna! 0 oukou apau loa. o keia poe eonō e nonoho mai nei, me na maka nunui e aa mai nei, he hookahi no uku kupono no oukou, o ke kalua aku iluna o ka imu i loaa ka ai a ke akua, he keu oukou a ka poe hoopunipuni, poe hoopau ai, makehewa ke ola ana." MOKUNA XX. Aia i kela manawa a kahi koa e noke la i ka nuku i na kahuna 1 ka poe ike ole, o ka wa ia i haule iho ai o ka ua liilii, ke ku'i la hoi ka hekili, ke ne-i la ke ola'i, ke olapa la no hoi ka uwila, alaila alawa ae la na maka o ua wahi koa nei iluna, ua hele na ao a hakumakuma a o ia kana o ka hoQiei ana aku i keia mau mapuna ieo: Kai waie ka inoino o ka hele ana a kuu iani e, Ke o nei ke ahi ka maka o ka uwila, Ka maka 'o ke ahi a lalapa i Kahiki, Ke kakaa nei ka pohaku ku'i, Nakolokolo i o Ikuwa, O Ikuwa ia, o'Nana keia, Hoonana ka ino, hooku'i ka malie, ia a ke alii nui, Ke nawe napelepele nei na moku, j Ke haalulu nei ka honua, ' ( Opa'ipa'i ka honua, Pu'eiieho ka moana, O ka uhi kapu, o ka uhi ko'a, : ' —7 •- Ka'ti e ike nei a hiki-e, ahiki mai kuu lani, Maha ae la lakou nei. T-u ia ae kn Onohiokalani, o ka ike-a. (Aole i pau.; ,