Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 13, 30 March 1917 — HE MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai

A pau kela pahapaha ana aku a kahi koa, huli mai la oia ihope,! a aku 1a ialuna o Kilohana. no ka mea he waiho wale mai no | kela \\ahi. a hoomanao ae Ia keia ua hoea mai ua alii nei ana i Kilo- j hana. i ka pipi'o o ke anuenue iluna pono o kela wahi, a ke helele'i j mai la n<» hoi ka ua koko, me ka pipi'o o ke anuenue. I * \uhca oukou e kena mau kahuna hoopunipuni. e hele nui mai j iwaho nei i ike pono i kuu haku alii, aia la ka uakoko ame ke anue- i nut ke pipi'u mai la iluna pono o Kilohana, o ka haku ana ia o «»uk<-u. e keia poe hoopunipuni, a owau auanei ka mea nana oukou e n<>h(» mana aku." i pahu pololei aku ai ua wahi koa la imua o kela poe. ua ku nae kaena a kahi kaaka, 110 ka mea ua loaa ke kokua ma k< «na'ao«*»o. Me ka nana ole aku i na inea e paneia mai ana iaia, a e hanaia mal ana paha maluna ona. o ka mio mai 1a no ia o ua wahi kaaka ne'. n.:Ktv\ ale ilnk<j o ka nui o na kanaka, aole he 11001100 ae i ka wa'iine. ua hele oia a piha me ka hi-o maoli. 110 ka mea o kona la ! nui keia. 110 ka liookipa ana mai i kana alii, a he kulana ilamuku hoi kt>na ma kekahi ano ke nana aku. ( ) kela naiowale ana iho a louli, ua huli hou aku 1a ia Namakaokapa'Mi ame na kahuna. no ka mea ua hele mai la ua wahi kanaka nei a piha i ka inaina, i ka poe na lakou oia i kumakaia mai e make, ua ike e mai 1a no nae Namakaokapaoo, i keia huli hou ana aku a kahi k..a ia lakou. a o ia ka ua keiki nei i huli aku ai, a i aku la i na kahuna: "l.a. he hana nui hoi keia a kahi koa e huli mai nei ia kakou. eīa aku 1a a h«»ea mai," aia o Namakaokapaoo ma i kela manawa ke :h(» la i kahawai o Opeula. "He hele aku hoi keia o kakou 110 kalii 0 ke eia ka hoi keia kanaka ke huli hou mai nei ia kakou. ea 1 :!(_<]n«» hoi 'ka huakai." la \akou nei no nae e kamailio ana, aole i pau pono na hoakaka ana a ke keiki opio i kona mau manao no kahi koa, kapalulu ana 110 ua waiii kaaka nei, a o ia ka Namakaokapaoo o ka i ana mai: 'En. hana nui hoi keia au, ua hele ko mau maka a eena, kohu m.'ihimahi 110 ke kai loa! lleaha keia hana nui o ka hoea hou ana mai la:" . - . . I "Hc hana nui hoi paha e kuu iani, e nana mai no hoi oe la, ua j hele a enaena kuu mau maka, ua hele a piha i ka huhu, i ka inainaa a .. kuu manao ea. o kela poe apau loa na lakou na hanaino maluna n*u. kela poe na lakou e noke ana i ka hookikina imua o Imaikalani, e pepehi ia'u a make, a kalua iluna o ka imu, e pau lakou i ka make e VH.mo ai, i uku pana'i 110 ka lakou mau hana aloha ole." A lohe ke keiki i ka manaō o kahi koa o ka hoea hoii ana mai. ia wa i aku la: "Mai lilo na mea i hanaia mai maluna ou i nehinei i mea e hoalaia mai ai kou huhu ame ka inaina, a manao ae oe, o ka pepehi ana aku i ke alii ame na kanaka, o ka mea ia e pomaikai ai! O ka mea i hala aku la, ua hala ia, e hoopoina kakou i na mea i hala. e kikoo aku i na hiea omua. I aina 110 ka aina ea. i.ke alii, a i uaiwai 110 hoi ka aina i na kanaka. -Make auanei ke alii, nalowale na kanaka, o keaha ka mea koe, o ka pohaku ame ka lepo wale 110, he mau mea leo ole, heaha iho la ka waiwai ame ka pomaikai e loaa ma ia hana? Ua pomaikai oe, ua h«xla mai ke laii ia oe, ina la hoi o kuu nana ana mai a ua hoolohe ole mai ke alii i ko mau olelo imua ona, no kou ola, ina i ha'i aku au ia oe ea. aohe aha'ilono, he luku no ka'u mai ia lmaikalani a i kona mau makaainana apau. He nani hoi ia, ua hoolohe mai ke alii 0 oukou i ka olelo i ola ai oe, nolaila aole he make i koe, a o ke kuleana ia la i'hele mai la e ike i ua.alii la o oukou me kona mau makaainana. • "E hele aku ana au e pii i ke kapu o ke alii o Imaikalani. na'u nei e imi aku i kona pono. i na'i aina au, i na'i aupuni, ku au i ka la komo. moe aku au o ka 1a hiki. a hala ae au, aole he mea mahope aku o'u. aole hoi he mea niamua o'u. a eia wale no ka mea nui, e 4io-»manao oe i kuu mau olelo. i kamailio aku ai ia oe i kai o Wailua. o ia keia. e lilo kuu mau olelo i mea nana e hapai ae ia oe a kiekie. a e lilo oe i puuahele imua o ke alo o huaikalani. e noho haku oe maluna o koua mau kanaka apau. nolaila e hoopau ka inaina, o ka leo keia o ke ola, ka pono ame ka pomaikai, nolaila e hoi.'Elike me ke po'i\yai i nininiia aku maluna o ke ahi lapalapa ahiki i ka pi«» ana. pela iho 1a kela mau olelo a ke keiki, i kinai aku ai 1 na manao huhu a inaina iloko o kahi koa, o ka hele ia a "Pepe i ka wai o Niulii." o ka huli aku la 110 ia o ua wahi koa nei hoi, pupuu no hoi a hoolei loa. noho aku ana keia iniua o ke alii, a nui ana ko ia nei leo. niawaho o ka pa auki a ke alii. "Auhea oukou e na kanaka, eia aku ke alii nui a hoea mai, e, hookaawale i ke alanui, a i lohe auanei oukou i kuu leo, e kahea aku ! ana i ke kapuo. o ka wa ia o na mea apau e momoe ai ilalo, a o ka J mea e h(Hjkuli ana i keia kauoha, he make wale no kona hoopa'i." | A pau ke kukala leo nui ana o louli i na kanaka he nui mawaho 0 ka pa. hele ;iku la a kokoke ma ka puka, o ka hale o ke alii, a i aku la . "E alia ana oukou e keia poe e nonoho mai nei? lie keu no o ka hoomakaukau mai.i ka papaaina. eia aku ke alii la a hoea mai. o ka noho mai 110 ka nana na maka i ka makani." "Ile «ii aku oe e kena wahi kanaka a ka hookano nui wale, aole paha o oe ka mea nana e kauoha mai. o ka hele ka hoi ia. a me he mea la. o oe ke alii. a he kauwa iho la paha au, i ke kiekie o na oleio ihma wale no. Aole ka i ikeia aku na maka o ke keiki, olii e wale mai nei no oe e ohi ai. i ku paha hoi kau hoouana e keng, wahi kanaka. i ka hou ole ia aku o ko mau maka nunui e aa pono mai nei 1 ka ihe. e lohaloha iho ai kolut pinao." Aia i kela manawa a kahi koa e noke aku la i ke kamailio ia lmaikalani. i loheai aku ai ua leo hooho o na kanaka, e i ana: "O ua keiki nei ae paha keia?" A lohe o Imaikalani i kela mau leo hooho o kona poe kanaka, ia wa i ninau mai ai mailoko mai o ka. hale: "Eia ihea oukou e ike aku la i ua keiki nei?" "Aohe ikeia aku o ke kanaka, o ka punohu ula nae ia, e kau mai 1a iluna o Kahoaea." a ia wa akahi no a kau aku ka ike ame ka haili iiuna o na makaula. a o ia ka ua mau kahuna nei i huli ae ai imua o Imaikalani. a pane aku la: "Ae. eia aku ua keiki nei la a hoea mai. ua pololei ka hooho a na kanaka. nolaila e hoomakaukau ka liele nei. e mama ka awa. e hua'i na imu puaa ame na imu ilio, e moe na lawalu oopu. hua'i ka imu o ka uala palau. ka imu o ke kulolo. a e kau na mea o ke kuahiwi iluna o na pakaukau i keia wa, aole he manawa hou aku i koe e hoololohi ai." Akalii no ke alii o Imaikalani a ike iho. ua hoea i'o mai ka manawa no ka hoomakaukau ana. no ka mea ua owaka mai la ka waha o kona mau kahuna imua o ke alo, o ke ke-na ae Ia no ia. e hoomakaukauia ka hale. ke uhola la na moena. hele ia oloko o ka hale o ua alii nei a. a Jcu ka nu'a, a ma kahi e noho ai o ke keiki. ua hanaia kona wahi a maikai loa. a maluna pono iho o ka nu'a moena, ua haliiia me na kapa pa'upa'u Hawaii, ke hele la a "Keikei Lahaina i ka ua Paupili." O ka nui iho no 1101 paha o na kanaka, ua hlo ka hana nui 1 mea liilii loa aia kekahi poe ke hoohiwahiwa mai la i na wehi o ke kuahiwi 'aloko o ka hale. a ialuna o na pakaukau. pela hoi na kpnaka luia'i imu. e lawelawe mai la i ka lakou mau apana hana. aole i emo iho, ua makaukau na mea'apau, a ku ana īloko .0 ka hale, o ke kakah

wale aku no o ka hoea mai o ka malihini, noa kela mau mea apau i hoomakaukauia, i ke alii nui, a i ke keiki hoi o ka nani o Piiholo, i Ka ua Ulalena o Nahonoapiilani. Iloko o keia manawa e hi-o nei na kanaka ma ka hoomakaukau aa i ka hale, ke ikeia aku 1a ka hookokoke mai o ka uakoko, a ike pu ia aku la no hoi na kahuna me ka laua malihini i ka hele mai i ke kula, he manawa ia no na mea apau e noho hamau loa la, pili-pu ka hanu, i kau a mea o ke kakali o ka ike pono aku i ka helehelena o ke keiki e hele mai nei. 0 ko lakou hele, niai la hoi ia a kokoke i ka hale o Imaikalani, ia wa i pane iho ai kekahi elemakule i ke keiki, me keia mau olelo kahoahoa: * . Ei nei e?—e kalani e ka io, Ka manu lele kapu hoanoano, Manu lele uuina i wawau, Nau ka e lele ka ihi ke kapu, Ka paa o lakou nei-a. "Aia ka puka o ka hale, aia ke kapu ke kau mai la, a o hele a pii i ke kapu o ke alii." 1 loa no a pau ka olejo kahoahoa a keja kahuna, o ka hele aku la no w ō ka eueu o Maui imua, i hakalia no nae a ka'i kona kapuai wawae, o ke ku'i iho la no ia o kekahi hekili ikaika loa, ke hele la a pilipu ka hanu o na kanaka, me na alii pu, o ka hele ana ia a ke alii nui, mai ka lani mai ka pukuniahi nana e hoohanohano iaia. O ka liele aku nei hoi ia o ke keiki a ē kokoke aku ana i ka Aha Ula, ia wa i loheia aku ai na leo hooho mailoko mai o ka liale o ke alii i ka i Lna mai: "A pii e, a pii e! A pii ika aha kapu e! A pii ke keiki, e make e! E make ana ka hoi ke keiki u'i, ua a'e i ke kapu, minamina waie hoi ka mea maikai!" Ke lohe aku nei 110 kahi keiki hookalakupua i 'kela mau olelo e kamailio ia mai la 110 kona make, aole 110 nae ona lioolohe aku, a hopo iho paha, aka iaia no nae a ku ana malalo pono o ka Aha Ula. 0 ka haule wale iho la 110 ia o ua aha nei, me ka lima kanaka ole, nana i hookuu.iho ilalo. o ko ia nei a'e aku la no ia kaa aku la ma kekahi aoao, a ia wa i hoi hou ae ai no ua aha nei a kau elike me mamua: ia manawa i kiiia mai ai ka aha e welie. a o ka manawa ia a na kahuna i komo aku ai. a ku ana mahope o ke keiki, a i aku la kekahi elemakule imua o Imaikalani: "E kalani e! E ola mau loa oe e kalani!" a o mai nei no hoi o Imaikalani, ia wa i hoomau hou aku ai ua elemakule nei: "E kmi haku alii e Imaikalani, ku mai a maloeloe iluna, kii mai a hapai aku i ko alii. i ko haku, mai manao oe i kona uuku ana, a nui oe, a i iho oe he kauwa oia, a o oe ka haku, o oe ke alii, aole pela. o : «ii ua ike maka ae nei no oe eke alii, ua hehi-ku ia ko aha kapu. ke kapu >«u e Imaikaiani mai ou mau kupuna mai e keia keiki uuku: a o ka'u e i aku nei ia oe ea. kii mai i ko liaku a hapai aku. "Eia ianei ke kapu e kuu lani, he kapu moe, he kapu ahi wela, he kapu ihi, a he kapu akua, aole loa oe he akua, he kanaka wale iho no. elike me makou. eia mai ke akua, he alii nui mai ka po mai, he alii kiekie, he kapu wohi, nolaila, lalau ia mai ke alii a hoonoho aku iluna o ko mau u-ha." Aohe leo pane iloko o kela manawa a ke kahuna e noke la i ke kamailio, ke hoolohe la hoi o Imaikalani i na olelo mai ka mua mai ahiki i ka pau ana, o kona ku mai la no ia iluna, a hele mai la no kalii a ke keiki e ku aku ana, o ka lalau mai 1a no ia i ka malihini a hoihoi aku la noloko o ka hale, a hoonoho iho la maluna o kona u-ha. la 110110 pono ana iho o Namakaokapaoo iluna o na u-ha o Imaikalani. ia wa i eu mai ai kahi koa. a hoala aku la i na kanaka e momoe ana na alo ilalo o ka honua, a kauoha aku la ua noa ke kapu, a e hoi na mea apau iloko o ka hale, he kohu pu-a hipa ia o na kanaka, 1 ke ala mai iluna, o kana holo ae, o kana holo ae, poholo ana iloko o ka hale. A akoakoa na kanaka apau iloko o ka hale, ia wa i kauoha aku ai ua o Imaikalani i kona mau kanaka, e kii e uhuki I ke o-pu awa hiwa, he inanawa ole, o ka lau o ke aa, ku ana ke alo o ke alii. O keia ke o-pu awa a Imaikalani i hoohiki ai na kana mau kaikamahine, aia a he alii nui mai ka-po mai, he kānaka koa me ka ikaika, alaila iaia wale no e 110a ai kela hoohiki a ke alii, a ua lioea mai hoi i ka hookoia ana. A ku ke o-pu awa imua o ke alii. o ke ke-na*ae la 110 ia i ka poe mama awa, e mama mai i ka awa, he ewalu ka nui o ia mau wili, aole no hoi i emo iho, ia noke ana mai i ka wili, koe o ka lepo, a ku ana iloko o ke kanoa, o ka hoomaka mai la 110 ia e 'hoka, a iloko hoi o keia manawa, ke hoomakaukauia mai la na mdaai a ku iluna o ke pakaukau, ke panee nei na kumau o ka poi lehua, ka poi o ke kalo pii alii, na poi 0110 kaohipuu o Kamooloa. Ke panee pu ia nei hoi na pa o ka puaa, me na pa o ka ilio, ua hele īa la a nakan.-ika, i hakalia i ka pa ku i ka puu, he moni wale 110, i kau a mea o ka ono, o na pa o ke awa momona me na amaama lawalu ono a ka Ehu, ke panee nei, ke wehe ia mai la hoi na lawalu oopu ai lehuā o Wainiha, hele ia la a moani ke ala i ka ihu o ka hoa, onaona ke honi aku, i ke ala o ka hinano: aole 110 i pau mai na ono o ka papaaina a ke keiki. o na ipukai hee keia, ke weheia mai la. ua hele ia la a makole, o ha ipukai ina me na ipukai wana, na i'a punahele imua o ke alo o na alii, ke paneeia mai nei a ku imua o ke alo o ke keiki. »

Ua nui a lehulehu wale na meaai o kela ame keia ano i hoomakaukauia, a i paneeia mai imua o ke alo o ke keiki, e hiki ole ai i ka mea kakau moolelo ke lielu aku ma ke ano neepapa, a i ka makaukau ana o kela mau mea apau iluna o ke pakaukau, ia wa i hapai hou mai ai o Imaikalani i ua keiki nei. a kahi i hoomakaukauia ai nona, me ka hoonohoia ana aku iluna o ka nu'a moena, a ua kaawale no lioi kana mau meaai, mai na meaai mai a na alii e ae. A ike 1 o Imaikalani, ua noho pono ke keiki imua o ka papaaina, nana ae la ma o a maanei, ua inakaukau mea apau, kena aku la i na kahuna e kii i na kaikamahine ana, i hoomoamoa ia a nepunepu, i mau hoaai no ke keiki o Maui, i 0110 pono aleu ka ai ana, iho iho koluna poe, ke inu aku i ka apuawa, he hoononoe hoi kau ia la, o Welehu ka malama. O.keia na kaikamahine kapu a ke alii a Imaikalani, aia no a he alii nui mai ka po mai. a he kanaka koa me ka ikaika, iaia wale 110 e noa ai kanawai ake alii. He elua keia mau kaikamahine, o ke i aikuaaua no me.kona kaikaina, a o na kaikamahie ui' huapala iho la no ia a puni o Kauai iloko o ia mau la, eia nae, ua kuhihewa o Imaikalani. o kana mau kaikamahine ka u'i, i ka hoea ana mai nae o ka maoli liko o Piiholo, eia ka he oloolowawae, ka u'i o kana mau kaikamahino, he hookano loa hoi ke olelo ae, he palewawae no Namakaokapaoo, o ka mea oiaio nae| aole i lihi launā mai ko laua u'i i ka kakou koa opio. Aole no hpi i loihi ia nalo ana aku o na kahuna, komo ana 110 ua mau u'i la p.-Kauai, he u'i # i'o 110. pali ke kua, mahina ke alo. oko laua hele polplei ;t afcu',la no ia a noho iho la ma ka aoao o ko laua makuakane, a.leha. ae'la ka nana ana ma o a maanei, e ake ana o ka ike aku i ke keiki o Maui, 110 ka mea ua liaanui e akij na kalnina imua o laua i ka huapala o kekalii keiki malihini, a ia ike ana mal 110 o ua mau kaikamahine nei i ka u'i a kanaka maikai o keia keiki, he ha'i malule hoi kau, o ia no oe o ka mea i ku aku i ka puupuu i ka hele a Nininau eha ka pua o Koai'e, Eha i ke anu ka nahele o W T aika e, aloha -e, 11, n W r aiko ia'u me he ipo la, i •• ' ; N,o ,ka makalena oke Koolau, Ka puia i ka nahele o Maluleia, Lei hele i ke ala o Moolau, Lau ka huakai hele 1 Kaoaliloa, Hele hiuhiu pili noho i Kahua-e, j E aloha—a ! E kuhihewa ana ua mau kaikamahine nei a Imaikalani, o laua ka oi ma ka u'i, ka huapala, a e kukuli aku ana ke keiki o Maui malalo o ko laua mau kapuaiwawae, eia ka auanei, o na maka o laua ke oipipi ana. i ka hiki pono ole ke nana mai. i ka hele o ka u'i o Namakaokapaoo. a lamalama i ka ili o ke kama. Ua maopopo mua i kahi keiki ka'manao o na kaikamahine a Imaikalani. a i wahi e hoohoka aku ai ia laua. ua kuupau iho la uā wahi kaaka hookolohe nei i kona u'i, o ke kanaka maikai ke hele la ke nana aku a

Maikai lili hemolele i ka la, Lena ke oho o ke kukui nopa i ka ua, Ma-u ka awapuhi nolu i ka palai, Maopopo ka ike i na tnea nani o Piiholo, E ohi ana ka i'o o ka laau o Makawao 110 ia. ! I ke keiki o Maui e noho nei ma kona wahi, aole 110 ona mea a kamailio wale ae, aka no ka lehulehu, aia wale no ko lakou mau maka maluna o ua koa nei a kaua e ka mea heluhelu, ke hoonuu nui la i ka helehelena kanaka u'i o keia keiki, mahalo aku, a mahalo mai i ka nani, i ka mea maikai, a e lou mai na lima o kekahi poe, owai hoi ia mea komŌh& Olei.iho o na manao hoohihi, 1 kau a mea 0 ka moali pua ilihau, kep:li€ije la a. Maemae Lihau po i ka lehua. l<upu kelakela i ka maka o ka opua. Iloko o keia manawa i kauoha ae ai o Imaikalam. e lioka mai i ka awa, lie kanoa okoa no ko ke keiki, a he kanoa okoa 110 hoi ko Imaikalani nle kona mau hoa. O ka hele hoi ia a pau ke kaheeia ana mai oka awa iloko ona apu, kaaw r ale ka apu oke keiki, a kaawale no hoi ko Imaikalani, uwai ia mai la a mamua o ko laua mau alo. ia wa i hele mai āi na kahuna.a hookahi o ua mau elemakule nei i nonoi mai, e hāawi āku i na apu awa iaia e paa ai, a hoomaka mai la hoi ka' lua ; o na kahuna e kahoahoa: "E kalaiii e. 'eia ka ai. eia ka i'a, eia ka mohai au e ke aln, ke waiho oku nei imua o ke keiki, a eia ko mau mea apau 1 hoohiki ai 1 ko mau kaikamahine. eia lakou apau loa ke waiho nei īmua o ke alo o'ke keiki; oia nei ka mea nana ka olelo au i lohe ai i nehinei, mai ka waha mai o kahi koa, au no hoi e ke aln i olelo ae ai,i he mau olelo haku, aole ia he mau olelo hakuepa, i mea e pakele ai ke ola, aka he mau olelo na ke kanaka koa, na ke kanaka ikaika, a eia īho la imua o ko alo. . , "O Imaikalani ka h'oi ke aln, Owau keia la o Namakaokapaoo." "O oe o olua e Imaikalani ke alii, a oia ke koa, mai manao aku oe e ke alii i ko ia nei uuku ana, a hookaha iho oe, he ahi aku kena e nolio hoo-pu malie mai la, a o ke koa kena ea, make ka hoi ko hoa paio, a o ke koa kena, puni o Kauai nei, a puni hoi na moku, a akahi no a waiwai keia mau mea au e ke alii i hoomakaukau ai, ke ike nei oe i ke keiki, a pela hoi oia i ike mai ai ia oe e ke alii." A pau kela mau olelo hoakaka a ke kahuna, aole no he leo pane a Imaikalani, o ka hoolohe wale aku no i kona mau kaliuna, he meha pu wale no ia o na mea apau oloko o ka hale, a ia manawa, i lioomaka aku ai ua mau kahuna nei e pule, nana aku oe ia la, o-i ka lani, nakeke ka honua. A amama ae nei ka pule a na kahuna, ia wa i haawiia mai ai ka apu awa o ke keiki a paa iaia, a pela no lioi ko Imaikalani apu a paa i ka lima. o ka hoomaka ae la no ia o ua mau alii nei. e inu i na apu awa o laua. O keia no ka makamua loa oka pa ana o ka awa i ka puu o ke keiki opio, i ka nana aku nae, me he inu ana la na ka wai, he ma'uu hoi ia o ka puu moni ai, a i ka pau ana. waiho mai la i na apu o'laua ifalo, a nana ilio la ke keiki i na meaai he nui e waiho mokaki ae ana imua o ke alo, a ua hiki ole i ka puu moniai ke kolio aku i kana mea e makemake ai, no ka mea: Ua nani ua iliwai like ialalo o Kali'ia, Ua oluolu pono olalo o Lehua i ke Koolau, He olu, he ma-u lalo o Halalii, He moku nui Kauai, ua i ke kai, Ua kalia ka po ia Limaloā, Ua oni wale i ke anu o Ainaike, E ao o ikeia mai e Kalanimaihiki, Ua puhia makani ia ka mikioi, Elua hana i holo i ka manao a loku, Ua pili pono ka la i Papaenaena, Kahu mai ka ena, ka ehukai olalo, Akāhi ke ana, ka luhi wale i ke kai, | I ka ehuehu wai o Kikiaola, " I E kiki ana ka auwai a ka menehune. E wili ana ka waiula me ka waikea o Makaweli.

Pau aku la na apu awa o ua mau alii nei i ka ihu, o ka pupu mai rrjahope, o ke ahu no o ka ma'ia mamua o ke alo, ua hele no hoi a pala kapule, o ka lalau iho la no ia o na lima, a hoomaka ae la e ai, i nalo aku ai ka mulemulea o ka waha. A pau ka ai ana .i ka maia, aole 110 he maiau wale aku o ke keiki i na meaai he-nui, aka lalau aku la i kekahi wahi uala uuku, a hookomo ae la i ka waha, a pane ae la: "Aloha no hoi ka ai o kuu aina, eia ka e ike hou ana au ia oe, a aloha no hoi kuu makua, ka hoahele o ka uka o na mala uala a kakou," alaila akahi no ua keiki nei a huli pono aku, nana imua o ke anaina kanaka. I ua o Namakaokapaoo i nana aku ai imua pono o kona alo, akahi no ka lehulehu o na kanaka a ike pono mai i kona helehelena, a ke loheia la na leo hooho mai kekahi aoao a i kekahi aoao o ka hale, e olelo ana i ke keiki kanaka u'i, a no na kaikamahine hoi a Imaikalani. ke pupue wale la no ma ka aoao o ko laua makuakane, ke hele la hoi ka houpo a nape holu malie, i kau a mea o ka hapahapaiia ae e ke kuko, ka hali'a, ka niakemake arfie ka hoohihi i ka kakou koa, pehea hoi e hiki iho ai ke paa ka makemake i Ka wai hu'i o Kalena, Maoli lehua i piiholo, Hoohie na manu i ka wai, I ka pali kapu o Kaka'e. MOKUNA XXI. Aia i kā manawa a ke keiki opio e kulou iho ai ilalo, e hopu i kana mau meaai, o ka wa ia a na kaikamahine a Imaikalani e leha aku ai ka nana ana, a ina hoi e nana pono mai ana ua keiki nei ia laua, he wili hoi ia o ua mau kaikamahie nei, o ia no oe o ka mea i kikiia mai e ka meli, i ka ha'i i o a ia nei, nana aku oe ia la, eeke kohu lio hou, ke ano no hoi paha o na lio i pa maka kanaka ole, he ena mai hoi kau, aiwa paha a huki wahi palau, he nui hoi kau o ka waha i ka hamama. Ara wale no kela mau kaikamahine ia laua kahi i pakaawili ai, o ia no oe o ka lio akalii a pa kui pele ma ka opl aoao, nana aku oe la: Lapuu ka momoe pupue i ke anu, Holo ke pili nape lua i Kaliula, Hulala ka iwiaoao o Pua he inoa, I ka oni ino a Hana Mauuloa. Ke ai'la no ua keiki nei, lalau ka i'o puaa a komo i ka waha, hao mai ka niikipoi, lilo kela i ke kehau, a ke lioka mai la hoi ka awa o na kahuna ame kekahi poe inu awa e ae, a i ka pau ana o ko lakou mau apu awa i ka inu. haule nui iho la ai. Ke komo la na po-ke o ka puaa ame ka ilio, ke poholo nei hoi na po-ke o ke awa ame ka anae momona o Nomilu, ke awala nei na mikipōi; ke nana aku ia la, ma ka palua wale no o ka lio. ke hele la a t-u ke ehu i M «uwaa īiilii, aia ka pono o ka pae aku i ka aina. Ke lioa'o pakāhi la ke keiki i kela ame keia mau meaai. oiai o keia no ka mana\tfa mua loa o kona ai ana i ka poi. ame kekahi mau mea ana i ike ole ai mamua. no ka mea he uala ka ai kamaaina o kona aina, a ke au hele 1a no hoi kana nana ana ma o a maanei, alaila no kona ike ole aku i kona mau makua, hu mai la no ke aloha, 0 ka oi aku nae i kona luaui makuahine, ka mea ana i haalele aku ai mahope, mamuli o ka huhu o ka makuakane i ka ia nei mau hana hookalakupua. O ko ia nei ano maoli iloko o kela manawa. he kukule. oiai aia ka mea aloha i ka afri4>qkoa ( a eia hoi keia ke hoonuu la i na m6aāi 1 loaa ole i kona»Wakuahrnei ua like pu iho la keia me ka hua hookahi aka a'o ika lani: ' « • . I ka noho wale iho no i Lumeha'i, Aohe o'u makamaka o o Hoohila. I ke kauleo ana mai a Kilioe wahine. E hoi maua a ka pali o Kii i Kahalahala-e, * O ka liala ka ia. hauna maea keia kanaka. Mala kuu kino me he i'a mala la i ka moe, O ua mea nui o kuu aloha—e. No kela mau hali'ali'a aloha no kona makuahine. ke ai 1a no ua keiki nei, ke helelei la no na kulu waimaka mai kona mau lihilihi mai. a o ia ka Imaikalani ame na kahuna i ninau mai ai i ka lakou malihini: r (Aole i pau.) ;