Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 14, 6 April 1917 — HE MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO NAMAKAOKAPAOO Ke Ahikanana Wiwoole o Kula i Maui a o ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani, ka Moi o Kauai

"Ka. he mau waimaka hoi keia e helele'i mai nei e ke keiki? \<.k- aku la 110 hoi e nele ka loaa o kekahi kumu nui, no ka hoohaiimi.'a ana mai o kena mau waimaka ou ?" "Ae. he inau waimaka aloha keia no kuu walii hulu makuahine, e-ia la ke maalo nei i ka lau o ke kukui. i ka lau o ka awapuhi o Lili-e, īK.n.i keia mau waimaka a oukou e ike mau la." i'au ae la no hoi ke pohihihi o Imaikalani i ke kumu o ka uwe ana o ke keiki, aole no he hoonina.u hou mai o ua alii nei o Kauai ;iku hookuu 'mai la no i ke keiki e ai, a ke ai malie la no hoi ua o Namakaokapaoo. a ke iho iho la ka ona o ka awa, o ia 110 oe'o ka ua liilii e noe a;ta imua o na maka ke nana aku, a ia wa i ninau hou mai ai u Imaikalani, i ka pane ana mai: "He wahi hoi ko'u nou e ke alii, a i mea nae e pau ai kuhihewa ea. e ninau aku ana au, Ohea kou aina?" "Ae. ua ninau mua mai no kou mau kanaka ia'u, i ko'u wahi, na pane hoopunij)uni aku nae au imua o lakou, ahe nani hoi ia, ke ninau mai nei oe eke aiii. nolaila eia ka'u pane: Ile aina ko'u nona na kuahiwi elua, ma'kela ame keia aoao, o ia hele o ka uli i ka ma'<t la a moe i ke ku'.a. a hoi ka olohe a oho i ka lua," wahi a Namakaoka]>aoo, ma ke ano nane imua o Imaikalani. A lohe o Imaikalani i ka pane a ke keiki, kulou iho la ke poo ilalo. aia aea ana mai iluna. i kamailio ae ai: "Ea, nani ka hoi ka maikai o ka pane a ka malihini, he nane, a auhea olua e o'u mau kahuna. huli ia mai ka nane a ke keiki!" " \e. ua lohe pu aku la no kakou i ka pane a ke keiki, he nane, n he nane ai moku, ai aina, ai aupuni a ai ahupuaa; a ke loaa ka hoi ka nane a ke keiki ia oe la e ke alii, i aku maua ia oe, o ke aupuni iho la n'o ia, o ka aina iho la no ia, nolaila huliia ka nane a loaa!" Iloko o keia wa a na kahuna e kamailio mai ana imua o Imaikalani. no ka huli i ka nane a ke keiki, ua iho iho la ka ona o ka awa o ua keiki nei. o ka moe iho la 110 ia ilalo, lapiui ma kahi no ana e* n«>ho ana, a ia wa i pane mai ai na kahuna ia Imaikalani: "Ea, auhea oe e ke alii, hapai ia ko malihini, a hoihoi aku e honmoe ma kahi au i hookaawale ai nona." o ke eu mai la no ia o Imaikalani iluua. hapai aku la i ke keiki aluna o ka nu'a moena. a uhi iho la i ke kuina na'upa'Li, o ka lilo aku lā no ia me Niolopua i ka aina moeuhane o Hana ka uluna, a o Welehu ka malama. MOKUNA XXII. ]a waiho ana aku la hoi o ke keiki hiamoe i ka ona o ka awa, ht-»i" hou mai la ua o Imaikalani a noho iho la no ma kona wahi mua, ia v, a i i hou mai ai kekahi kahuna i ke alii: "E. kalani e, he nani ia, ua hoolohe mai oe i lea maua mau olelo, a ua hoomakaukau hoi oe i na mea apau no ka hookipa ana mai i ke keiki, a ua ike pono oe he maka no/a he maka, au no e hooiaio iho ai. ua hoike aku maua im.ua ou, i na mea oiaio wale no, aole he hoopunipuni. Ua hookipa mai oe i ke keiki me ka maikai, ua ai i na mea'ono i ia e oe e ke alii, a he hookahi au mea i koe e hana aku ai nona. a ku iho hoi paha kaeua a ua alii, ua uoho aie ; ke keiki ia oe. alaila i aku maua ia oe, waiwai oe e ka lani, moe inalie ka po. aohe'mea narita e hoonioni, i ae ua kanaka, he lani iluna he honua ilalo. aohe mea nana e hoonahoa mai ia oe e Imaikal.ini. "Ka. pekua ko mau kaikamahine au >i hoohiki ai i ke kapu-, a na ke alii mai ka po mai. ana ke kanaka koa, e a'e ke kapu; e hoi laua 110 ko laua hale i keia manawa. a nau no auanei e ke alii e lawe aku i ke keiki a hoomoe iho mawaena o laua." īa pau ana no o na olelo a kela kahuna i ke kamailio imua o Imaikalani. o ka huli ae la no ia i kana mau kaikamahine a i aku la: "Ea, ua ike 'pon'o iho nei no olua i ke keiki, a ua lohe aku nei no hoi i na olelo a na kahuna, nolaila e u hoi no ko olua hale, a hiamoe aku, a na'u no.e lawe aku i ke kane a olua a hoomoe mawaena olua. pehea la ia i ko olua manao e a'u mau kaikamahine?" I ka lohe ana no o kela mau kaikamahine i na olelo i puka mai ka waha mai o ko laua makuakane, lie.keu aku a ka nui palena ole mai o ko laua hauoli, no ka.mea o ka iini no ia o ke kuko, o ka halia, o ua mau kaikamahine nei, e noho aku ana; o ka ike lihi wale nkii i ka nani o Piiholo. i ka ua Paupili. ka mea hoi a laua i ntoeuhane mua ole ai, e loaa ana ka i'a nana e holo ko laua mau loko kapu, a o ia ka ua mau u'i la o Kauai i hooheno ae ai : Kiliopu, kiliopu mai nei, E ke anu i kuu poli, Me he la e iniki mai ana, E ka noe o Kawaikini, Hoi mai, hoi mai leaua. Malana'i anu a o Puna, - E pili, e pili me ke lioa, Kalukalu o Makaiwi. Aohe hookololohe hou ana iho a ua mau kaikamahine nei, o ka en ae la no ia hoi aku la no ko laua hale, a haule aku la hoomoemoe, me ka hoononolo ana i na pukaihu, i manaoia aku ai ua hiamoe :i c kakali mai ana hoi o ka hoea mai i ka wa e lou ai.o ke keiki o Mnui. ika laua manai. ' , , ' Mawaena ou e ka mea heluhelu ame ka mea kakau, he mea kupaianaha keia. o ka manao ana o Imaikalani, o keia keiki uuku o vhiku makahiki wale no a oi, ke kane a kana mau kaikamahine, , «iai ua nunui maoli kela mau kaikamahine, ina paha no ke kau kanawai ole ia ana maluna o laua, ua loaa mua na kane, a ua hanau ua keiki, aole hoi e hihi, ua hoomoamoa wale ua alii nei, a na ke alii mai ka po ntai e a'e i.ke kapu. ua hiki nae hoi. līe olelo kaulana ka kahiko, "puali ka hau nui i ka hau iki," malia o hooko i'o ia ia mau olelo ma keia manao ana o Imaikalani e hoao i ua kaikamahine ana me kahi eu o'Kula; ua hiki no nae, no ka mea. no ka nioi ka olelo ana: "He iki nioi iho ia, he welawela nne na lehelehe." a kaua paha hoi e ka mea heluhelu e hooheno ae ai i keia mau lalani malalo iho nei penei: 0 ka iki ulu i ka Nekina, j Nana e ko-ke na pine, j Pa iho. r»a ae, pa aku. " ! HaaluīU ke kahua mai-ka. T ke'a hoi ana aku la o na ka«kamahine a Imaikalani e hiamoe, j aia no laua ke ala la. a ua hele hoi loko a hakuko'i. e hoohewahewa | «»le ai o" e ka mea heluhelu ke olelo okoa ae no, i ka ukana nui a 'aua e hiipoi ana : īna oe maanei, I.awa oono ko makemake, 1 ka lihilihi no oe. Lawe o Mali'o i ka la'i. Ae. he niea oiaio no ia. no ka mea he mau waa auanei keia a iiu 1 "!! fhn. he mau waa. e ai ka hele ana oke kai lra'. a ua, wahi keiki nei o Maui. e noke iho ai i ka hoe a mau-ha na poohiwi, ke nana aku i' na hua-ke o ua mau waa nei, ua hele wale a Kauo ka helekualinohau Alakai, Ma*oeloe ka laau. Ke ike iho in Maunahina, TJe nani lie maikai ke .owawa o Hihimanu, T ana kaoua'i lima ia ka nui. Ka loa. ka laula, ka hene o ke kuahiwi, Aole a'u mea maikai e ae- olaila. ] He makamaka ka ke oho o ka palai lipo i ka ua. Ke hopu aku i ke oiie o j Pahee i ka limu ke kanaka o Manuakepa. j Kapekupeku iluna ka ua o Hanalei, • . Owaowala na lae hala o Haena i ka makani.

Ua ma'u m> ia nuho ana aku a na kahuna me Imaikalani, e maI naoia ai ua pa'uhia na kaikamahine i ka hiamoe. ia \va i hoeu inai ai na kahuna i ke alii i ka i ana mai: "Auhea oe e kalani, hapaiia ke keiki a hoomoe mawāena o au mau kaikamahine, o ka hookoia ana keia o ko olelo hoohiki, aia a he koai he kanaka ikaika, o ke kane ka lioi ia. Nolaila eia iho ke koa la. o ka ikaika iho la no ia, o ka aina iho la no ia, aohe au mea i koe e kanalua iho ai, nolaila hoomoeia ko mau milimili, ko mea i hoohiki ai, aohhe i'a nana e holo ko mau loko kapu, eia nae ka i'a la, he hilu, he i'a no'eno'e. he i'a loaa ole i ka nui me ka lehuleiiu." 1 loa no a ]>au ke kamailio ana mai'a na kahuna. o ke kii aku la no ia o Imaikalani a hapai aku la i ke keiki no ka hale o na kai- | kamahine ana, a elike no hoi me ka olelo kauoha, o ko ia nei lawe aku la no ia, a hoomoe mawaena o na kaikamahine ana. uhi ke kapa, pau aku la ko ia nei ike ana, a huli hoi mai la no kahi e akoakoa āku ana o na kanaka. I ! O ka ai hoi ia o na mea apau ahiki i ka maona ana, hoihoi ia ! aku la na koena meaai noloko o kahi hoahu meaai o ke alii, alailai hoonanea nui iho la ke alii, na kahuna ame na makaainana. Hoa- | koakoa mai la nae ua o Imaikalani i kona papa kahuna a imua o' kona alo, alaila pane aku la: j "Auhea oukou e o'u mau limā akau ,ma ka noho hookele aupuni j ana, ke makemake nei .au e huli mai oukou i ka nane a ke keiki o kā waiho ana mai nei imua o'u, ua lohe ae nei no oukou i ua nane la. nolaila e haawi mua aku ana au ia olua e na makaula, o olua ka iniiH i<>a e huli mai mai ai i ka haina o keia nane, a o laua nei no hoi na kahuna, na mea hope loa. "Kulolou iho ki na poo o na makaula ilalo, a ia aeā ana ae, i mai la'no Kauai no ke keiki, no ka mea he aina o Kauai, he elua ona mau"luiahiwi, o Haupn me Waialeale. Hoea mai la hoi i ka manawa o na kilo, e huli ai i ka laua haina, a in hoohana ana aku i ka laua mahele o ka hana ma ka laua oihana kilo. hoike mai la hoi laua, no Oahu'keia keiki, o ka aina ia he elua kuahiwi, oia o Kaala ame Konahuanui. Hoen' mai hoi i na kuhikuhi puuone. he like pu wale no mai Kaena a AVaialua ; ka 'huhewa i kula, ke hele la a hauhili ka ai a Kawele-a, a o ka mea w i kohu pono ai kela maii olelo a Kamaiopili o Lahaina: "I ke alo iho la no ka ulu, a o ka hala iho la no ka ia!" Ka. nou e ka mea heluhelu, e olelo okoa mai ana paha oe i ka ike ole maoli o kela poe kahuna, he ike ole mai hoi kau a koe aku i ka ua mea o ka paa i ka mana o na aumakua o kahi keiki, o kahi no hoi paha o ua auwaa panana ole, huhewa a kau iuka o kula. la pau ana mai la hoi o na haina a kela mau kahuna i ka hoike, a maopopo i ke alii. ia wa huli ae nei i na kahuna hope elua, o ka laua no hoi ka haina i koe, alaila aohe hou aku he mea e ninau ai: "Ua lohe ae nei au i ka lakou nei mau haina, o ka olua koe e na elemakule, ua makemake au e hoike mai olua i ka mea pololei loa, 0 ia hoi ka inoa o ka aina a keia keiki i hele mai ai ahiki i Kauai nei ?" Hakalia no a pau ke kamailio ana mai a Imaikalani, o ke kulou like iho la no ia o na poo o ua mau elemakule nei ilalo, aole no hoi 1 loihi iho, aea like ae la iluna, a na kekahi elemakule i hoike aku i ka laua haina, i ka pane ana aku: "E kalani, aole i kulike ka maua haina me ka lakou nei, o ka maua haina ea, o Maui ka aina o ke keiki, no ka mea o ka aina ia he elua kuahiwi, o Haleakala me Lihau; a ina i hoomaopopo pono aku nei oe i ke ano o na olelo a ua keiki nei, e ike auanei oe, o kn. maua ka haia pololei. "K hoolohe hou mai oe e kalani, o kela mau Olelo ana i pane mai nei I<i, 'hele ka uli a moe i ke kula, hoi ka ol'olie a moe i ke kula,' aole ia o ka mea e ae, aka no ke kula ia o ! Kamaomao, he ahupuaa, aia i Maui, a o na kanaka o keia wahi, he poe olohe, he poe kanaka eepa, nolaila ea, o ka maua haina iho ia, no Nahonoapiilani ke alii, aole no Kauai nei, a 110 Oahu paha." "Akahi au a apono aku, ua pololei ka olua haina, a ua (alau ka haina a keia poe ike ole," i pane mai ai o Imaikalhni. "Nawai no la ka u'i o ka helehelena o keia keiki, eia ka no MaiiLina no Kauai iho.nei; ina ua pelekunu a pulukai," alaila oki^pu.i.ā' Iho la .pa olelo a ua o Imaikalani, i ka pane ana mai o kekahi elemakule: "Ahaha. aie aku la kahi keiki ia oe e ke alii, ke'o-i pono mai la kela i ka puliki i ka pu o ka hee. Nolaila ua waiwai oe e ke alii, a maUepono ka hoomoamoa ana i ko mau milimili, ua aie ke keiki., ua aie ke akua, nou 110 ka makemake la a hoike aku, aohe au hana, he hookahi no hana au e Imaikalani, hikikii kaua o ena." He mea oiaio ia. aia i kela manawa a kahi keiki e hiamoe la i ka ona kulinolipo o ka awa. a i ka mahie ana ae, oi\ioni ae la oia, a huli ma kekahi eoao, kalakala ana keia lauoho wahine, i ka, luhe ma kona mnu poohiwi, nolaila ala loa ae-la oia a nana iho la, e hiamoe ana keia mau kaikamahine opio, a no na kaikamahine hoi a Imaikalani, aole laua i hiamoe iki, aka nae, i kela wa i onioni ai o kahi keiki, o ko laua manawa hoōlolo aku la ia i ka h.iamoe ana, me ka hoononolo ana i ka pukaihu. "Ka, pehea la hoi au i hoea mai nei i keia wahi. ke ike nei au, he hale okoa loa keia, aole o ka hale a'u i hiamoe mua ai." alaila nana pono iho la ua wahi eu nei i na kaikamahine, o ka huli kahelahela ae no hoi o na alo iluna, ia wa i pane hou iho ai i keia mau olelo: "He keu ftku maoli ka hoi keia a ka mea kupaianaha, aole hoi he mau wahine i moe pu ai me a'u i keia po, eia nae, ke moe nei au mawaena o keia mau wahine, pehea la hoi au i hoea mai ai noloko nei o keia hale." No ka noke o kahi keiki i ke kamalio, ia wa i onioni ae ai ua mau kaikamahine nei, a ia kaakaa ana ae o ko laua mau maka, a ike mai la i ka okuu o kahi keiki iluna, ia wa i pane like mai ai ua mau u'i la a Imaikalani: ," , "Ka, heaha hoi kau o ke ala ana ae nei o ka hiamoe ua nanea?" He keu 110 hoi kou hoala i ko maua hiamoe!" "Heaha mai auanei ka olua, ke ha'oha'o loa nei au i ke ano o ko'u hoea ana mai nei, a moe maloko o ko olua hale, owai la ka mea nana keia hana kolohe, a. i ole, ua moeuhane olalau ia paha 'a-u?" "Aole paha ia he niea hookolo, i ke ano o kou hoea ana mai nei i ko maua hale, o ka hale iho ia noho ia, a o kahi moe ia, pumehana ua kanaka. aole e ike i ke anuanu," alaila i mai la kekahi kaikamahine, ma ke ano hooheno: "Ea, he ike no nae paha oe i ka heenalu ea?" "He hana ike ole auanei kekahi, aole paha o ka ike ka mua, o ke a'o ka mua, a i keaha la ko olua makemake e ninau mai nei i ko'u ike heehalu?" wahi no hoi o ka pane a kahi keiki hookolohe. "Ina hoi paha he ike oe i ka henalu ea, eia ia maua ka papa, a ilaila iho e ike ia ai ko ike heenalu, eia iho la ka nalu ha'i o Makaiwi. ilaila iho e o-ia ai ko papa. ina he kapena hawawā i ka hookele." ea aole no o kana mai ke kiina o ka olelo a ke kaikamahine' o aKuai. j "Heaha la hoi, he hewa auanei kekahi o ka hoao, o ka mea paha ia e ikeia ai ka ike heenalu o kakou, na olua paha na na kaikamahine Kauai ke eo, a i ole, na ke keiki paha o Maui, a la wa i ike ' aku ai ka mea kakau i ka kakou olali e Aumeume ana na opua i ka lewa, E nonoke ana i na kipoohi'wi o ka Malama, Lewa liilii ke kino a ka makani, I unuhia a molale Kauiki i ka malie. Ke hele la ua wahi keiki nei o Maui i ka lala, hoi i ka nuku, nana aku oe ia la, kohu o i'a no ke kai loa. a ia wa i Uu ae ai na puka makani o Maluakele, Waiho wale iho la ke kino o ka'manu o Kaiona, Ka waiho no a ke Kula, ' '' Ka moe a Kamaomao. Ahukupanaha ia Puuokapolei. Ma kela wahi aku la, pupuhiia iho la ke kukui a pio, haha poele ka papai o Honolulu, aka nou e ka mea heluhelu, aole oe i hoohewahewa iho la i ke kum.u o ka pouli ana o kauhale, ke kui la ke keiki o Maui i na apiki lei o Makaiwi: i Hoomoe kapo i ka hau o Puna; Alualu na keik pua o Malama, : O ua kanaka i ka la'i o Makaiwi, He iloli aloha ke hiki mai i ke kino e. Ma keia wahi e ka mefi heluhelu, e waiho aku.kaua i mau u'i nei a kakou e papalealea ana, a'e kakali aku o taWehewehe mai

o kaiao, ma kekahi la mai, a c hookolu aku kaua mahope o ka meheu o kalu kukini o Keaaleie., pehea aku nei la, ua wahi kaaka la. u 1 paa aku nei palia ke akua ma ka hi'u, a i ole. ua pau paha ua wahi kanaka nei i ka alapohoia. 1 kela manawa a na makaula i huli hoi aku ai e hoike imua o Imaikalani. no ka pakele ana o ke akua ma ka apua i kahi kukini. ua ike mua ae 'nei kaua, i ka hoomaka ana aku o ua o Keaalele e alualu mahope o kona enemi. kalii akua kiai makalae o Koakahala. ua like ua wahi kaaka nei, me ka puahiohio. o ka holo o ka lele, he owe ia o ka lau o na laau i ua wahi kanaka nei e hele la. o ia no oe o ka wili ana iho a kekahi makani ikaika puahiohio, i ka hele a puehu lilii ka lehu o kapuahi, aohe pali, aohe owawa, ua like ka piina me ka haalu i mea ole iaia nei. O ka lele a ka manu, a he ikeia «ku i ka maaio ae, a kau aku iluna o ke kumulaau, o kahi Kenalele nae, nana aku oe ia la: Hao na ke-pa hau o Lihue, j Pukuku'i.lua i ke kula o Mokuleia, i I ka houhouia e ke ehukai olalo. | Eia kela manawa a ua o Keaalele e alualu nei i kahi akua, i ke ' kani ana a ka moa, ke noke la ua wahi kanaka nei, i ka huli, i o a ia | nei, i kai a iuka, a ke hele aku la i ka wanaao, iloko o ka loa o Kauai, j he ewalu puni ana i ua o Keaalele ma kela po, a p na wahi ponalpnalo keia, i ike mua ole ia. ua pau ia mau wahi huna, i ke kuekaaia e Keaalele, no ke ake no e loaa kona enemi. a paa iaia i ka hopuia. Uoko o ka hele o na wahi apau, e ahuwale ia Keaalele, aole.no he wahi mea a loaa iki o kahi akua. 0 ka hele ia o ko ia nei huli a na pali o ahi o Aneki ame Kamaile, aole he loaa o ka eneni. Hoea keia i na kakai pali lewa o Nualolo; hoea keia i ka auhau kowelo i Makuaiki, aole no ka enemi ilaila; a ka poli lauae keia o Makana, he like wale'no ka nele; alaila hoohuli ae la keia i na makalae, he nele no ka mea i loaa iaia, ke hele mai la ua wahi kaaka nei a ui-ha, i kau a mea o ka maopaopa, me ka luhi maoli i ka huli i kahi akua; a hoea keia iluna pono 0 Polihale. haule ihp Ia hpomaha, puhipaka, a kani iho la ke u, i kan a mea o ka maluhiluhi. "Ua hiki hoi paha oe e leeia wahi akua e pee ana, loaa aku oe ia'u, hakihaki ko. mau iwi, o ka'u hoomano ihp la no ia i ka huli ia ia oe ahiki ikp lpaa ana. I nalp ko pee ana i keia la, pakele oe, a i hapa mai ko ikaika, lilo oe he pio na Keaalele, a hoi puolo no kanaka o kahi alii." 1 pa o Keaalele no nae e nanea 1a i ke puhipaka, lohe ae la oia 1 ke kani ana iho o kekahi mea maluna pono ae ona, alawa ae la kana nana ana iluna aohe he ikeia aku, a o ia kana o ka pane ana ae: "Ka, heaha la hoi keia mea o ke kani ana mai nei maluna pono ae nei o'u, he manu paha, ina no hoi he manu ea, he keu a ka manu kupaianaha o ke kani o keia wanaao." I hakalia no a pau kela mau olelp auao Keaalele, kani lipu mai la no elike me kana i lphe mua aku- ai, ia manawa alawa hou ae nei ka nana ana a ua wahi kanaka nei iluna, ke moku mai la ka pawa 0 ke ao, a no ia ano malamalama iki ana ae, akahi no oia a ike aku 1 keia mea nui eleele e pahaha pono iho ana maluna ona, a haupu kpke mai la keia, p kpna hpa paip kela, alaila i aku la ua o Keaalele: "O pe hpi paha kena e kahi akua hppluhi ia'u ea? Manap paha pe i kp ike āha mai nei i kuu hele hppka.hi., e inake ana au ia oe, p ko'u oiioli I6a ia o ko hoike mai imua o kiiu alo, i hoopokoleia ae ai ka'u hana; a' i nui no hoi paha ko ikaika: kaa ka lanakila ma.kou aoap, aka i hapa ko ikaika ea, he pip oe na'u i kena la." Ia pau ana no o kela mau olelo a Keaalele, pane iho la ua wahi akua nei: "O ka'u hopwalewale ihp la 110 ia ia oe, ahiki iko wahi e make ai ia'u e kena wahi kanaka a ka hookano nui wale, manao ana paha oe, o oe ka .ikaika, e make ana oe ia'u aole e paleele." "Eia hoi ka Keaalele pane, i kau a niea o ka piha hoonaukiuki i kahi akua: "Ku oe hele pela e kena akua lapuwale, hooluhi, a nui ko mama i na la, pakele oe ia'u, hapa iho ko m.ama, make oe, aole e pakele. Oko hana ana aku la ia i ka po nei i pakele ai ko ola, loaa hou aku oe ia'ii i keia la, ike oe i ka holeholeia o ko mau i'o., a koe ko mau.wahi iwi i makau lawai'a ahi na Imaikalaiii kuu haku." He ke'u ana ka ua o Keaalele o ka lohe ana aku, o ka hoomaka aku la no ia o kahi akua e lele, o ko ia nei hoom,aka aku la no hoi ia e alualu, aia no kahi akua maluna kahi i lele ai, aia no hoi o Keaalele malalo kahi i alualū ai, nana aku oe i ua 'walii kukini nei, hele a holu ka pua o ka mauu> ku ke e'a o ka lepo iluna, moe i ke anu ka nahele o Waika, kikaha ana laua nei iluna ponq ae o ke kaulu pali, iluna pono ae o, Nualolo, a ilaila i pane iho ai kahi akua iaia nei: "Auhea oe e kahi kanaka lapuwale, ua hoowalewale mai la au ia oe. a o ko wahi keia e make ai ia'u, ehia ka hoi mea aloha, o ko hoi uhane aku imua o ke alo o Imaikalani, ame ko wahine, me na keiki a olua. "Heaha 110 ka ikaika ame ka mana o kanaka, o ka hppnahpa ana mai me ke akua, eia au la, he io, aohe lala kau ole, na'u auanei e holehole aku i ko mau iwi i na la, a kiola aku i mea ai na ka mano niuhi," alaila hoi iho la ua wahi akua nei a ku na wawae iluna o ka honua. ' No ka piha loa o Keaalele i ka huhu ame ka hoonaukiuki, o ko ia nei hoomaka aku la no ia e alualu, nee aku ana kahi akua i ka holo, o ka lele wale aku no hoi koe i ka pali, loaa pono aku la i na lima wikani o kahi kaaka, uwi malooia me he nau la no ka halewili, a i nana iho paha ka liana, he walewale koko wale no, a ku iho la kaena a ua wahi kanaka nei: "Aha, wi ko niho e na kolohe, ,e hoihoi ana au i ko wale e hoikeike imua o kuu haku," he anuu ana ka iluna o Nualolo, i ka hapa ike imua o kuu haku," he anuu ana ka iluna o Nualolo, i ka haka lewa i ka makani, pupuu a hoolei loa, noho aku ana keia imua o Imaikalani, akahi no na kanaka a oili mai iwaho o ko lakou mau kauhale, ku ana keia mawaho. 1 "Eia o Keaalele la!" i hooho ae ai na kanaka i ka wa i ike mai ai i ke kukini a ke alii, a hookipaia aku la keia imua o ke alo o Imaikalani, a eia hoi ka ninau a ua alii nei: | "Aole no o kana mai ka hele ana o kau huakai, ua manao aku i nei au la, aole oe e huli hoi hou mai ana." "Ae, he hoi ole mai nei no ko'u, o ka make e wale ana mai nei no o kuu enemi, pela au i huli hoi mai la imua ou e kuu haku," alaila hoopahola aku la i kona mau lima imua o ke alii ame na kahuna, ua hele no hoi a hapala hauka'e i ka walewale me ke awe'awe'a koko, a hooia mai la na kahuna ua make io kahi akua kolohe iaia nei. 0 ka hele hoi ia a kuu ka nae, a pau ka aina kakahiaka, kahea hou mai la o Imaikalani i ua wahi kukini nei ana: ' "I kahea aku ia au ia oe, e holo oe a hoike aku ia Aikanaka. ua makaukau ke kaua, j no ka hoouka ana mawaena o maua i ke kakahiaka o ka la aipopo, a hoike pu aku i kuu hoa paio, ina he makee kona i ke ola ea, e haa\yipio mai oia malalo o'u i keia la, a e lilo oia he kauwa na'u, ā owaii' kona haku, o kona mau aina apau, na kanaka ona, no'u ia mail | waiwai, a i hoole paakiki mai no oia, alaila na ka la apopo e hoike mai i kona hopena." He kunou ka Keaalele o ka haawi ana aku imua o Imaikaiani, • o ka lilo aku la no ia o Uwahi, aia ka pahuhopu, iluna o ka puu o j Nounou, a ku ana keia imua o Aikanaka: "Ea, ka hua i ka umaūma?" wahi a Aikanaka o ka ninau ana ' mai i ka elele a Imaikalani. i "Ae, he hoolale no ke kaua, ina ua makaukau oe, alaila ua kauoha mai o Imaikalani imua o ke kahua kaua e ikeia ai na keikikane o olua, o .kana nae i paku'i mai nei, ina ka oe i minamina i kou ola, alaila e haawīpio aku imua ona, e lilo oē i kauwa, a oia kou haku, o ko mau aina, ko mau kanaka, e lilo lakou apau no Imaikalani." "O hoi a hoike aku i ko haku, a ka la apopo, e poalo aku auanei o Aikanaka i na maka o Imaikalani, a mohai aku imua o kuu mau akua, aole loa au e haawipio malalo ona, imua au ahiki i kuu lanakila ana maluna ona." 1 loa no a pau na olelo a Aikanaka, o ka huli mai 1a no. ia o kahi kukini hoi, pupuu a hoolei loa. nohp ana keia imua p ke alii, a hoike aku la i ka manao o kana huakai. \ i Aia i kela manawa aia nei i hoea aku ai, e noho mai ana o ; Imai' aUni me ke keiki opio me na kaikamahine ana, a i ka lohe nnpn ana o Namakaokapaoo i ka pane a Aikanaka; ia wa huli ae la imua o Imaikalani a i aku la: . ~.. : |

"Auhea oe e k«u haku alii, via noho aie au i ka nui o kou lokomaikai. o ka hele ka hoi ia o kau mau hana maluna o'u, a koe ole aku he hookahi o kau mau mea minamina, nolaila e lohe oe. a e lohe hoi kou mau kanaka apau, aia a keia wanaao, aole he hookahi kanaka e hele i ke kaua, ma Kahoaea, a mai ha'oha'o oe a o oukou hoi i ko'u nalowale, no ka mea e hele ana au e ku hookahi imtia o ke kahua kaua ma kou aoao e Imaikalani, a e luku aku auanei ati ia Aikanaka ame kona mau kanaka apau i ka make,, a noho aku ua alii, lealea ka moe ana o ka po, aohe mea nana e hoonioni ahiki i ka hooluolu ana." He mea oiaio, ma ka wanaao o kekahi la mai, oiai no na mea apau e hiamoe ana, i haalele aku ai o Namakaokapaoo i na wahine ana e pupue ana i ke anu, o ko ia nei hele mai la no ia no Kahoaea, a ia mawehewehe pono ana ae o kaiao, ike aku la ua keiki nei. ua hele ke kahua kaua a lehau i na kanaka, a ma kahi o ko ia nei kii i kekahi kumulaau nui, aohe a ia nei mea kaua. aka kahea ae la kēia i kona mau aumakua, e haawi mai i ka mana, i ka ikaika, a he halulu ana ka mea i loheia aku, o ia no oe o ka leo nakolokolo o na pukuniahi he mau haneri o ka iliki iho la no ia o ka hekili, a pau loa na kanaka o Aiaknaka i ka make. aohe ahailono, a noho alii hookahi iho la o Imaikalani ma Kauai a puni. Ma keia wahi aku o ka molelo. aole he mea nui i ikeia. koe wale no ka noho aloha ana o Imaikalani me Namakaokapaoo, me ka hookiekieia ana ae o kahi koa, a lilo he kanaka nui. a no ke aloha no o Namakaokapaoo i kona makuahine. he hookahi ana huakai o ka holo ana no Maui, a hoihoi mai i kona luaui i Kauai, a i pakele wale no kona makuakane mai ka ili.ana aku o kona inaina maluna ona, i kona make e ana mamul o ka hoea ana aku o ke keiki. ina paha ua hooko o Namakaokapaoo i kana hoohiki paa maluna o kona makuakane. aole nae pela, a maikai no hoi ka noho ana o «a kanaka & Kauai malalo- oke alii hookahi. : (Pipi holo Kaao.)