Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 14, 6 April 1917 — NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA [ARTICLE]

NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA

Koawlwlia ke Kapiii Ana i na Mokukaua NEW YORK, Mnraki 29—Ua hooiliaiku iu e ke uupuni ma na ano apau o hoawiwlia aku ai ke kapiliia ana o na mokukaua pilikua luuiui, na mokukaua no lakou na aelike i hoopukaia aku ai i kekalii manawa i hala a no lakou hoi na iwikaele e hanaia mai nei i J\eia manawa. He mau kauoha ka i hoopukaia aku ma ka la i nehinei e hoawiwi aku ke kapiliia ana u ka mokukaua ielaho, a o na hui kapiii moku na lakou e kapili me.i nei i na mokukaua Colorado, Maryland, West V r irginia ame ka "\Vashington ua noiia nku lakou e hoawiwi aku i ka hana ana i paa kolee ia mau moku iloko o ka manawa kupono. I mea o hikiwawe ai ka hanaia ana ua hoakaka ia ae ko ke aupuni manao &na e 'haawi aku i kekahi uku manuahi i na liui kapili moku 110 ka haawi kokeia mai o ia mau mokukaua mamua ae o ka manawa o ka aelike. I liikiwawe ai ka nanaia ana o na koa marina kepa liou no na mokukaua, ua hui pu na oiliana kaua a elua ma ka" ohi ana i mau kauka maiwaena mai o na makaiainana. He ahakuka loihi ka I malamaia e na kakauolelo Lansing, Eaker ame Daniels ma ka la L nehinei a v m» ia manawa i kuekaaip ai e lakou na liana apau i hoakakaia na ka liookupono āna. ae i ko aupuni ma ke kulana i makaukau no ke kaua. E holo aku ana ke Kakauolelo Lansing i Annapolis, kahi ana e noho lunahoomalu ai ma ka halawai e malamaia ana no na papa e puka ana o 183 mau haumana o na mokukaua ka poe e liaalele aku ana ia kula a'o kaua moana no ka lawe ana ae i ko lakou mau wahi ma ke ano he mau aliikoa no na mokukaua. I HookaW Tausani Mokulaau SAX FIiANCISCO, Maraki 29—0 ka hana a ke komiaina o na moku e hoolala mai nei i keia manawa oia no ke kapiliia aku o hookahi tausani mokulaau, mai ka ekolu a ka eha kaukani tona ke kaumaha, a e lawe kela ame keia moku i ka hana kalepa mawaena o Amerika Huipuia ame na aupuni kaua hui, no ka hoopahu'a ana aku i ka hana luku wale a pa mokuluu ffs^ele-

mania, 'elike me ka lioolaha i hoopuka ia ae e ke komisina o na moku Brent ma ka po i hala, L'a kamailio nui ia keia hana e na komi.siua a ma ko lakou manao e liolopono ioa ana ia hana me ka loaa ole o nā kuia. He kanalima miliona dala i makaukau no ka hana koke aku, a ina e ikeia ana ka holopono aia he elua haneii miliona dala hou i makaukau no ke kauohaia mai, wahi a Mr. Brent. Mc he mea la i ka nana aku o ka hapanui o na inoku laau e kapiliia ana ma ke kapakai Pakipika ana, kahi o na inateria i makauleau a he emi iho no hoi ke kumukuai ke hoohalikeia me ko ka liikina, a he walii no hoi i lako i na mea apāu e hoomaalahiia ai ke kapili ana i na moku ,a he lehulehu no hoi na limahana. Oia Mau ke Auhee o na Kelemania NU lOKA,-Maraki 28 —Aia na pualikoa nui a na aupuni hui me ko na Mana Waena ke >liuliu mai la, ke kaua mai, ke emi la ihope me ke auhee ana, ke paniku mai ala a ke hoomoana mai la no ka nee ana aleu imua no ka loaa o ka pomaikai aneane maluna o na kahua kaua apau, koe nae kela emi malie ana a na Kēlemania ihope ma ka laina mai Arras mai a i Laon ma ka liapa komohana o Palani, o na loli elike me ia i lioikeia mai ai ma ka la i nehinei aohe mau mea ano nui ke hoohalikeia me na loli mamua aku. Oia mau ka palukuluku ana a na Palani maluna o na auwaha a na Kelemania no ka hooikailpa' no e loaa ia lakoa ke alahele e nee aku ai imua ma na walii apaiNo ke alanui e lioea aku ai i Laon: j\ra ka la i nehinei ua nee loa aku ka lakou laina a komo iloko o ka waonahele o Courey, kalii a na Kelemania i eli ai i mau auwalia no ka paa ana mai ia lakou ihope, eia nae ua hoomalaelaeia aku ke alahele e na poka a na pukuniahi no na pualikoa helewawae e ka'i aku ai no mua, a ma ka lono leelekalapa a ke kuhina o ka loaa ana inai ma ka po i hala i hoikeia mai ai o na wahi holookoa apau o ka ululaau makai loa ,ua lilo mai i na Palani mai na Kelemnia mai, lilo pu mai me na kulanakauhale liilii o Petit Varisis, Vercuil, Courey-Laville ame Couey\Le Chateau.

Msi ka po an:\ ilio ua liooa aku ke kai ana a na Palani i na wahi owaho ioa o ka uhiluuu >Saint Crobain, ma ka liikina aku o Laon, a ma ka hema poloJoi mai hoi o ke alanui mawaena » Laon aine La Fcre. Mahalo i ke alaiia ana mai o kela emi kop.§»,ana a na pualikoa Kelemania e na ululaau, a 110 kekahi manawa ma ka la i nehinei ko lakou palekana ana, aka nae ua loaa aku lakou i na poka mai na pukuniahi aku a ha Palani a hoauheeia aku lakou, mamua o ka hiki ana ia lakou ke hoolilo ia wahi i Walii ikaika e pale "niai ai i na koa Palaiii. Ma ko lukou mahele o ka laina a na Palani o na Pelekane pu kekahi i holopono mai la ke kaua a-na. Ua kai aku lakou imua me ka liilii loa o ka hoomaha ana. iloko o na 'hora he kanaha* kumamawalu i hala, no ko -lakou kai ona aku no Cambrai, oiai ma ka hema loa ma ke ala e hoea aku ai i Saint Quentin, ua ikeia ka lilo hou ana aku o kekahi mau wahi ia lakou, a ma ku hoolaha i hoopukia ae ma Berlin ua lilo mai i na pualikoa o na aupuni hui ke kulanakauhale o Eoisel. Aia o Roisel ma ka hapalua like o ke alanui mai Saint Quentin ame Cambrai ma ke alanui kaaahi nui mawaena o kela mau kulanakauhale elua a he hookuina ano nui no hoi no na kaaahi, liookahi laina kaaalii e holo ana i Cambrai, holo pololei i ka akau, a o kekaki e holo ana i Perome, a o ke kolu 0 na laina e holo ana i ka liema ahiki 1 Saint Qupntin. O ka laina a na Pelekane ma ka hema aku o Roisel ke hoomaka aku la e pii i ke ahua, ua hoomaka ka pii ana mai ka lakou mau kahua mua mai maloko o ka apana kaawale mai ka mokuna aina Belgian mai, kahi a ke Awawa o ka Somme a kahe aku ai i na aina haahaa o kela hapa u Palani. Mawaena o na kulanakauhale e ae i lilo aku i na Pelekane ma kq, la aku la i nehinei a i kokoke loa aku i Cambrai oia o Longavesnes, Lieramont ame Equancourt. He mau pualikoa Kelemania nui ka i hoololiia aku no na kahua kaua Rukini ame Italia, elike me na lono i loaa mai ianei mai Perograd a mai Roma mai, a ua lele kaua aku lakou ma ia mau wahi o ke kaua nui o ke ao. Ma ka hema mai o Baranovich maloko o ku

mokuaina o Volhyniu, kahi o kekahi kaua i hooukaia ai ine na manaolana poho ma ke kupulau a ma ke kau wela i' hala, a o kahi hoi i hookunanaia aku ai na pualikoa Rukini malalo o ke alakai ana a ke Kcnerala BrusBiloff, ma ia wahi ua ikeia aku c na Kelemania na pu ea, oiai na liukini aole i hoomakaukau ia lakou iho no ke kupale ana mai, a hoauheeia aku lakou iwaho mailoko aku o ko lakou niau'auwahā. Ma ka lono Aai Berlin raai 'he ekolu haneri mau koa Eukini i paapio ma keia kaua huapo ana, aka nae ma ka lono hoi i loaa mai ai mai Petrograd mahope mai ua hoauheeia mai na Kelemania mahope i'ho o ko na Eukini lelekaua hou ana mai. iVla ka hema loa mai ma na wahi e kokoke mai ana i Lutsk, ma Volhynia, ua hoomaka hou ia ke kaua o kela makahiki i hala, no ka manawa mua iloko o kekahi mau mahina, ma ia wahi ua hahana loa ke kaua a na Kukini o ka hoouka ana mai maluna o na laina a na Kelemania. Ma ka hoike mai Berlin mai ua hoauheeia aku ka na Uukini aka nae ma ka lono mai Petrograd he 0 ia mau ka nee ana a na Hukiui imua. Maloko o Kumania ua ala pu ae na Kukiiii mahope o ko lakou hooir<aha loihi ana, a ma ka lono i loaa mai ianei ma ka la aku la i nehinei ua hoikeia mai ka hahana loa o ke kaua malalo oke Awawa Trotus. Ma ka hoike a na kenerala Kelemania ua alaiia aku na koa Eukini mai'ke kai an-a jaei imua mamuli o ka lehulehu io& o na pukuniahi Kelemania i hoonohoia aku malaila. Oiai ke kaua ma ka hapa hikma 9 hoomauia ana, aia hoi na koa Kelemania ame Auseturia i huiia ke hoouka kaua aku la i na koa Italia ma na mauna Alepa e paa ana ia wahi. I kinohi o ka hooukaia ana aku i kc kaua ua holopono ka mp. ko lakou aoao, eia nae i ka wa i lelekaua 'hou mai ai na Italia no kekahi mau inanawa ua hoauheeia mai na Kelemania-Auseturia ihope a lilo hou aku la na auwaha mawaena o Carso ame Frigido i na Italia. Maloko o Macedonia, o na Palani ka 1 lelekaua mua aku maluna o na laina e paaia ana e na Kelemania ame na Bulgarians ma kahi e kokoke aku ana i Cervrangua CreBt, maloko o Macedonia Serevia, a hoauheeia ,aku na Kelemania—Bulgarians ihope, a lilo mai ia lakou eha haneri i-a auwaha. Na Moku o na Aupuni Like Ole i Hoopiholoia WASHINGTON, Aperila I—Ēha māu

moku me na kanaka Anicrika iluna o lakou i lioopiholoia e na hiokuluuu Ke* lemania iloko o na la kakaikaM aku la i liala i kulike me ka hoike a ke kanikela i loaa mai i ke keena aupuni. lloko o kela lukuia ana mai la o kela | mau moku eha, he pM> kela ame keia moku pakahi i kiia aku me ke topido me ka hoike mua oleia aku, he elima mau kanaka Amerika i maopopo ka mnke, a me he mea la he heluna nui hou aku i make pu. Hookahi o na moku i 'hoopiholoia, o ia ka mokuahi Pelekane Eptafalos, <> 2817 tona ua hoolakoia ia me na pu a mai Malta aku ia o ka holo ana ae no Biberaleta me ka balaki wale no aohe ukana oluua. O na ko-lu ki pu oluna 0 ka moku aole i loaa i manawa kupono no lakou e ki aku ai i ka lakou mau pu, no ka mea, ua topido mua ia mai ia e ka mokuluu mamua o kona ikeia ana aku. Mahope oke pahuia ana ae oka aoao o ka moku e ke topido a hamama ho puka nui ma ka aoao a kau na kanaka iluna o na waapa, ua emi hou iho la ka mokuluu i ka hohonu me ka lawe pu ana aku i ke Kapena Winter me na malamamoku ekahi ame elua, na wiliki eha ame na kanaka kipu o ka moku mo ia ma ke ano he mau paahao na na. Kelemnia iloko o ka mokuluu ,a ia wa 1 |iipokaia mai ai kā naoku a iho aku la i ' ka- h'ohoiiu. Aōhe 6la hookahi i poino o keia mokii. ,!• -' .. 3—Ma ka lono kelekalapa o ka loaa ana mai o ka po nei 1 hoikeia mai ai he lono ka ka i lioea mai i Juarex, ma kela aoao mai o ka muliwai mai E1 Paso aku, e hoakaka ana he kuikahi kuikawa ka ka i hanaia mawaena o na pualikoa o Villa ame ke kenerala o Carranza, Murguia, malalo o kekahi aelike oia hoi e hoohui na pualikoa o na aoao a elua kaua mai ia Amerika i ka wa e kaua ai o AmCrika me Kelemania.

Ua hoike pu ia mai E1 Paso mai ka puka holoinoku ana aku o na kanaka Mekiko mai Amerika aku me ka ae ana aku la ma kela aoao o ka mokuna aina a komo aku la iloko o Mekiko iloko o na pule elua i hala. E hoike ana-na huahelu ua oi aku mamua o ka 12,74!2 na Mekiko i a'e aku ma kela aoao o ka mokuna aina mamua o ka poe i hoi hou mai. Na na akena Kelemania ka i hoouna ia lakou oia ka lono i hoikeia mai. . Oia Mau ke Auhee o na Kelemania LADANA ; Aperila 3—Mamuli o na puupuu mahanahana loa a na Pelekane malalo o ke alakai ana a ke Keneialn H.aig o ke kui ana aku la i na koa Kelemania e auhee ana me ka inama loa ihope i laweia aku ai na pualikoa Pelekane a kokoke loa i Saint Quentin, :i ma ka hoike a ke kenerala o ka loaa ana mai ma ka po nei no ka mea pili i ke kaua, i ikeia iho ai he elua wale no mile i koe ka oiamao o na mailaila mai, he- mile. a oi kahi i lilo mai ia lakou iloko, o na hora he iwaka-lua-kumamaha o, ke. kaua aiia.

Ina aia ke Kenerala Hindenberg ke hoolala mai la no kekalii kaua nui, aohe mea o ia ano i ikeia aku ahiki iho la i keia manawa, no ka mea oiai oia e makemake ana e emi hope aku kona mau pualikoa me ka hookauliilii ole i;i aia nae ia mau pualikoa ke emi hope la me ke ku-o loa aku i kona makemake ua hala loa ma o aku o na manao kanalua apau, a ke paio mai la lakou iio kela ame keia iniha lepo me na manaolaiia poho ,a ke hoopuehu mau ia aku la lakou ihope e na poka o na pukuniahi nunUi me ka haaleleia mai o ko lakou mau koa iloko o na lima o ko lakou mau enemi. ..Lehulehu na kulanakauhale i lilo pio mai i na koa Pelekane ma ka la aku la i nehinei ,o na., kulanakauhale ino nui mawaena o lakou oia o Francilly--Belency, Halcon-Selency, Stilly ame Villieholea. Ua lilō pu mai ia lakou na kulanakauhale o Longatt ame Craisilles, na kulanakauhale o Longatt ame Craisilles, na kulanakauhale a lakou o ke kaua ana no kekahi mau la lehulehu i hala ma ia ano ua ■ hoohaiki loaia aku na wahi e hoopuni ana ia Arras he wahi e hiki pono ole ai ke paaia e na Kelemania 110 ka manawa loihi. O ke kulanakauhale o Doiguies kekahi i lilo pio pu mai iloko o ko lakou mau lima mahope o kekahi kaua ana me ka liahana loa. Ia mp4awa hookahi ua hooulia ak'ū la' na Palani i k.ekahi kaua hahana loa ma na aoao.a elua o ka Muliwaī Oise a ma na wahi apau e pili ana i ke alawai Aisne a ua lilo mai kekahi mau wahl ia lakou, eia nae, tiohe ia mau wahi i lilo mai la ia lakou i like aku ka nui me ka na Pdekane ma ka Akau aku o lakou. Ma ka moolelo hoi mai Berlin mai e pili ana no ke kaua ma ka hapa komohana e hoakaka ana ia ua koikoi ka make o na koa Pelekane ma ke komohana ae o Saint Queittin, kahi a na Kelemania akuAi ihope malalo o ke kauoha. . Na na Palani hoi ua kai aku lakou no mua a lilo kekahi mau wahi ia lakou ma na aōao a elua o ka muliwai Oise ame ke alawai Aisne me ka nui o na koa i make. Ma ke kahua kaiia ma ka hikina i keia la he kaua nui o eha uiile ke

akea o ke kahuft kaua ka i hooukain mai e na Rukini m&luna o na Kelemania Auscturia-Bulgavs ma ka mokuna aina o Eumania. - O kela lilo pio ana mai la o Gaza a me ka lukuia ana aku o na pualikoa Tureke e na Pelekane, me ka liilii loa o 'ko lakou mau .koa i make, o kekahi ia o na mea hou aho nui no ke kaua ahiki i keia la, no ka mea, ina aole e hiki ana i na Tureke ke hoopuipui hoa ae i niau pualikoa no lakou o ke l>oho ana ia o na manaolana apau o na koa Kelemania e lele kaua ae i na koa Pelekne ma ke alawai o Suez, a e hoopau loa ana lakou ia mAnao kaua. Ua hookau pu aku na Pelekane i ka weli maluna o ke kulanakauhale e lerusalema a pela hoi me ke kulanakauhale o Aleppo ma ke alanui kaaahi e liolo ana i Bagdad. ; >la ka hikina loa aku maloko o Mesopotania, o na pualikoa Kukini i lioahuee mai ai i na koa Tureke mai Peresia mai, o lakou pu kekahi i hoikeia mai aia lakou me na pualikoa «- like me ka lono mai Petrograd' m9,i o ka po i 'hala ke,kai malie loa mai la no ke komoliana, me ka lilo pio aku la o j kekahi mau kaona leliulehu ia lakou j ma ko lakou alahele.