Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 19, 11 May 1917 — HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu

Aia mamua pono aku o ke alo o ua o Magarita e ku ana kekahi wahi pakaukau mahala uuku, a maluna o ua pakaukau la. e waiho ana he papapohaku me kekahi peni kakau, o ka lalau aku la no ia o ua kaikamjiine nei i ka peni, a hoopuka ae la i keia mau huaolelo: "Ua paanaau loa ia'u kekahi wahi rula kahiko loa a na kanaka Arabia, no ka imi ana i na ninau pohihihi loa, i ko lakou mau haina pololei, a eia ua wahi rula nei:

"E houiuulu i na huahelu o ka inoa o ka mea i makem;J:e nui īa ai, ame na huahelu o ka mea nana e ninau ana, alaila puunaue aku me ka huahelu elua, a ina e pahu ana ka hua loaa, alaila aole ana e nele ka hookoia o ka mea e makemakeia ana, a ina hoi e oi ana ka hua loaa, aole e ko ka inakemake o ka mea na'na ka ninau, a ina hoi he koena kekahi, alaila e .hoolawe mailoko mai o ka huahelu ehiku, a iīaila e ikeia ai ka haina maoli a ke Akua."

Oiai aia iloko o ka houpo lahalaha o ua U'i la o ke Kakela Mamiona kekahi nianao nui kahi i ai nolaila hoomaka iho la oia e kakau i keia ninau: "He oiaio anei, e hookoia ana ko'u makemake, o ia hoi e mare aku me Hawila i kane na'u? Eka Mea Hoano loa, e na Kerubima ame na Scrabima e ha'j mai i ka rr,ea oiaio?" I kela manawa i kakau iho ai ua o Magarita i ka inoa 0 I-lawila, a kau aku la i ka huahelu 6, ka huahelu hoi o ka la ana e kakau la, he Poalua ia, ua like me 6, a o kona inoa no hoi o Magarita, ua Jike ia me ka huahelu 8. I ka houluulu ana i kela mau huahelu, 6, 6 ame 8, ua like pu me ka 20, puunaue me ka huahelu 2. puka mai ka hua loaa he 10, a o ia ka ua o Magarita i hooho ae ai me ka piha olioli: „ "He inea oiaio loa, e hoea mai ana i ka 1 a e nrareia aku ai au me ka mea a'u i āloha ai, oiai ke hoike mai nei na Kerubima ame na Serabima o ka lani i ka haina oiaio loa 1 na huahelu he 40, a ma ka huahelu hou o Roma, he X. Auwe! o ka hoailona keia o.ke ke'a o Roma, ehia ka hoi mea aloha, o ko'u auamo aku i ke ke'a o ka ehaeha, a pela no hoi me ka m,ea a'u i aloha ai e auamo pu ai ia mau haawina o ka ehaeha, mamua ae o ko maua hoolilo ia ana i hookahi. He mēa oiaio loa keia, aole e hiki ia'u ke«kapae ae, a ina o ka makemake iho la ia o na lani, ua makaukau no au e alana aku ia'u iho i mea e hookoia ai ka hana a ke aloha."

Ma keia walii, i waiho .aku ai ua U'i nei o ke Kakela Mainiona i kana peni, palulu ae la hoi na lima ma-na nvika,. a hoomaW iho 1a e liwe, "e hookah* n-na ho ( i i na, kulu waimaka. ma kona mau papalina palupalu, he ,uwe hoi i piha me na manao kaumaha, oiai ke =kau e wale mai la no ka halialia imua o ua kaikamahine nei, e komo ,kino aku ana laua iloko o na popilikia he nui, mamua o ka hoēa ana mai i ka hōokoia aiia o ria koikoi a ko makemake pakahi. ' , . ike e ae la no kaua e ka mea heluhelu i na kahoaka hiii.mua o ka lioike a ka U'i Magarita i makemake loa ai, e īke e pili ana no ka hookoia o kona makemake, na keia miia aku nae e hoike mai i ka pololei ame ka pololei ole, o ka hoike a na huahelu Arabi«." , A oiai ua hele mai la a kupouli na hooniniau ana- iloko o ka U'i aMearita ia hora, nie he mea la, o kekahi ia o na t mlanawa ikiki loa o kona noonoo, ma' kona ola ana, ia Wa i kit okoa mai ai oia iluna, a hele mai la ;no kahi e vvaiiio ana o" kana mau papahi lei, me na bo-ke pua,: a hoopuka iho la i keia mau olelo kaukau: "Auhea oukou e na punahele a kuu rn.au lima, he īnana anei kekahi iloko o oukou e hoonana niai ai i na manao kupouli o ko oukou haku nei?" alaila, hoomaka iho la oia e honihoni i *na pua aala onaona, e moani ae ana ke ala im,ua ona, aole nae he wahi mea a nalohia aku o na manao ulu-ku iloko ona.

"He oiaio, ua liala ko oukou wa i noho mana ai maluna o ko oukou haku wahine nei, i ka manawa, aole he mea nui e ae iloko o kuu noonoo, o oukou wale no, o kuu mau pua nani punahele, i keia wa, ua hele loko e noho aku nei a ikiki i ka wela, i ka hana a ke aloha. O ka hora elua keia o ka āuwina la, a i ka hora ewalu auanei 0 keia po, e hoea mai ai kuu aloha, o ka wa wale no ia e hoomamkia mai ai na manao 0010-ku iloko o'u. No keia mau hora eono a'u e ; kakali aku ai me ka hoomana\Vanui, ua hiki ole loa i ka mana o kekahi mea kino, ke hoomalielle mai. "E ku ana au a hele malalo o ke kumulaau wilou, ma kela wahi i awaiaulu nma. ia ai o ke aloha mawaena o'u ame ka mea a'u i aloha ai, malia he mea ia e hoomamaia mai ai na manao hakuko'i e loku hala ole nei iloko o kuu houpo. O kelk kumu wilou o ka punana ia i hookahua loa ia ai ka hana a ke aloha, a ilaila auanei au e hele aku ai, no ke kakali ana ahiki'i ka hoea ana niai o ka m,ea 1 eha ai kuu puujvai, malia o ko'u hoea ana malaila, he mea ia e hoomama iki ia mai ai o ko'u mau nnanao maikai ole, no keia mau hora loihi." Me kela manao paa iloko o ua U'i nei o ke Kakela Mamiona haalele iho la oia ialoko o kona keena, a hele aku la malalo o ka malumalu o na lala o ke kumulaau wilou, a i a ia no i ike aku ai i kahi a laua me kana aloha 1 luana pu ai ma ka po aku, he mea oiaio, auhee aku la na noonoo uluahea like ole, mailoko aku o kana mau hoonianao ana, a kau okoa mai la hoi imua o kona mau maka, na hoomaniao poina ole ana no na hookaau olelo mawaena 'o'laua ma ka. po mamua aku. a me ia mau manao ulumahiehie mau ua kaikamahine Ja, ahiki wale i ka lalau ana ,tr, 3 \ o na lima palanehe o Hiku i ka Nahele. i kona mau lilihi kuku o Aipo, o ka lilo aku la no īa i ka aina moeuhane, pau ae la na noonoo uluahewa a ke aloha e loku hala.ole la iloko ona. * , Ua piha paha ka hora hookahi o kela hiamoe ana aku a Magarita iloko o ka hiamoe kulipolipo, hoea aku la kekahi wahine malihini, a ku ana ni£ kona aoao, aole he lohe ae o ua u'i nei i ka nakeke, i kau a mea o ka nui o ka makehiamoe, a o ,ia |ca ka- \vahine malihini i pane iho ai: "Ano, ke'hiamdfe'4i"ēi k r a nani o na nani, ame ka u'i o na uM e loaa ole af kona lua ma Italia nei apuni, ma\alo o ka malumalu o keia kumulau wilou, ae. ua hiki hoi paha, ua heha Waipio i ka noe, i ka hana a ke aloha. Ae, ua luhi io oe, i ka hana nowelo a ke aloha, o ka men nae au i aloha ai. ua piha oia i ka maemne ame ke kupaa. Nolaila e ka u'i o na u'i, ua lawa ka hiamoe ana, e ala ae oe, a e hoolono mai i ka olelo o ka pono." Me ke kakali ple aku o kela wahine malihini, a ala maoli mai ka U'i Magarita, hoala okoa aku la no oia i ua kaikamahine nei, a i ka wa i ala mai ai o Magarita, ua hoohikilele loa ia aku kona noonoo, i ka wa i ike mai ai i ke ku aku o keia wahine ioena 9 na # maka, me ka hele hoi o na lauoho a pukala-ki o ia no oe o kekahi wahine opule-, pule. . - I

Ua hooinaopopo akti la nae ka wahine maliliini, i kc pihoihoi o Magarita no kela ike ana mai iaia. īa \va 100 maka koke aku la no e kamailio: . ';E Magarita, ka wahine u'i hookahi maloko o Italia apuni, e mare io aku ana no oe me ka mea 1 eha ai kou puuwai i ke alohā, aka nae e komo aku ana oe i o ke kakali hoomanawanui ana nona. no kekahi manawa loihi, ano ka mea, o mea au i aloha ai. oia o olua *e auamo aku ana i na inea he nui; aia nae a liala aku na a 0 kona rrtau ehaeha, e hoea mai ana oia, no ke kn ana mai ia oe i wahine mare nanap; a ia wti no hoi oe, e ku ae ai a hele aku im.ua o ke kuaahu o ka m<are, me kekani mea au i makemake ole ai. . "Ke ole au e kuhihewa, o kela la ana e hele ma'i ai e koi 1 kona kuleana maluna ou, he Poaono ua la la, a o ka loihi y hoi o ka manawa au e kakali ai me ka hoimanawanui nona. he elua makahiki ia. e hoomaka ana ka helu ana ma ka po hope loa a olua e hui ai a halawai pu, mahope o kou huli hoi ana mai Roma mai. ...... "I hoike hou aku au ia oe ea, o ka oiwi kilakila au 1 haulehia ai i ke aloha. oia.ka helu ekahi o na kanaka waiwai loa ma Europa apuni; a i kou lohe ana i keia mau hoike apau. mai lilo ia i >.umu e hoehnehaia ai kou noouoo, no ka mea, o na ehaeha a -ko kane e auamo aku anai, e a:o ana hoi iloko o na poino ame na popilikia, aole ia he mau ehaeha e poino ai kona ola, aka he mau ehaeha ia e papahi aku ai oia i ka hanohano, ke kaulana ame ke kilakila o kona inoa, n iloko auanei o na makahiki elua, mai ka la aku a'u i hoike mua aku nei ia oe, e hoi mai ana oia, me ke ke'a hoohanohano, ana o ka alo hoomanawanui ana no kela mau makahiki loihi. O ka olelo hoolana ia oe e ka U'i Magarita, e noho me ka hoomanawanui; nolaila o ke aloha no kou, o ka Haku pu me oe, iloko o kou mau manao kaumaha apau." O keia wahine malihini e ka mea heluhelu, he wahine kupua keia o ka hoea ana mai, e hoike mua ia Magarita i na mea e hoea mai ana, a i ka pau ana no o kana mau olelo hoakaka, me he wili ana la ita ka makani puahiohiq, ,o kona nalowale honua iho la no ia, me he aka maalo la imua o ka maka.

Me na manao kahaha, i noho Hookahi iho ai o Magarita me ka hiki pono ole iaia ke hoomaopopo i kana mau rrnea i ike ai. a i lolie ai hoi, aka nae i ka hala ana ae o kekahi mau minuke, akahi no a hoi pono mai 1 kona noonoo maikai..a hoomanao mai la oia, o kela wahine kamahao loa o ka hoea ana mai, aole ia he wahine okoa loa, aka o ke Kilokilo wahine Sidia no ia, ana i lohe nui ai nona, o na kakai mauna o Paheta, ma ka welau hema loa o Italia.

MOKUNA IV "Akahi no a loaa mai la ka inaha i kuu uhane, ua rtianao kuhihewa maoli no au, e komo kino ana la au iloko o ka ehaeha, ke kaumaha ame na popilikia, eia ka aole, o kuu aloha wale no, a ke manaoio loa nei au i na olelo apau a ke Kilokilo Sidia i kamailio mfli nei. "Nani wale ka hoike ana a ke au o na pomaikai. Me ka maopopo mua ole iau, o ke ano maoli o ka opio a'u i koho iho ai, e lawe mai i kane na'u. eia ka, oia kekahi. o na kanaka waiwai 'ioa. ma na upuni o Europā nei; aole nae au e mare akii ana iaia, mamuli o kona waiwai, aole loa, aka no kuu aloha iaia, a ina no ua nele oia i ka waiwai. aole no ia he kūhui no'u e hookauwa ole aku ai ia'u iho jnalalo ona. "He' hookalii wa'le no walii uniii e lou nei i 'ko'u iwi aōao, o ia nō ka loihi o ka manawa e kakali aku ai, o ka hookoia o ka iini a ka makemake, aia ka a piha okoa na n-.lijkaihiki elua, hē keu aku a ka loihi. E liele aku ana paha ke aloha i ke kane, a kualana n-fai, e hoao no nae au e pulama me ka ihikapu loa, p. na na lani no e haawi ma| i na kokua ana ia'u.!' ke nauki loa mai nei paha oe e ka mea heluhelu o ko kaua hoea koke aku i ka hora ewalu o kela po, ka manawa a na opio i hooholo ai, o ka wa ia a na o{3ua e hui hou ai i kahi hobkahi, heaha la hoi nee aku kaua imua, a kapāe ae i na' auiaui liilii o ka nee ana aku o keia manawa a hoea i ka hora e papaleo hou ai ka U'i Magarita me Hawila ke koa. I ke kani ana o ka hora ewalu ma kela po, o ka manawa ia i pae aku ai o ko Hawila wahi waapa, ma kahi e kokoke ana i ke knmulaau wilou, ma kela wahi no o na anuu pohaku, i hanaia ma kapa oka muliwai. E leu aku la ka pii ana a Hawila ma ke anuu pohaku. a kau iluna. o ka tfina paa. hoopaa aku la hoi i ke kaula o l<ona wahi waapa, ma kekahi kumulaau, o kona hele aku la no ia me ka manao, oia ka mua o laua, e hoea ana malalo o ke kumulaau wilou, eia ka auanei ua kaa ke eo i ka Manu Nunu A'l|'u, ke hoopue malie mai la ua inanu nei, i hakalia i ka hoea aku o ke kiam)nnu. O ka nanea hoi ia o Hawila i ka hele, a ia papale ana ae o na lima. i na lala o ka laau wilou e lulie ana mamua o kona alahele. i kiei aku palia ka hana iloko. e waiho mai ana ka oiwi kino kilakila o kana aloha, ua hele no hoi a oliu i ka lei, a .lele ae la kona oili, malia paha ua make o Magfarita. a o ke kino wailua kana e ike aku nei i ka wa'iho kahelahela mai. Me na kaina wawae palanehe loa. i hele aku rfi oia, a hoopa iho la kona mau lima ma ka umaum.a o kana Magarita, aia hoi ka hopohopo ke kapalili la i kona houpo me na kikoni o ke kaumaha ma kona puuwai, aka nae ua hoauhee koke ia aku ia mau haawina iaia aku, i ka j hoomaopopo ana iho, e nape malie ae ana ka hanu ana | a kanā aloha, a hoala okoa aku la oia ia Magarita, a i ke kaakaa ana ae o na maka o ua Manu Nunu Ahiu nei a ike mai la hoi i ke kukuli o kana Hawila ma kona aoao' ia wa i apo ae ai kekahi lima ma ka a-i o ka mea ana i aloha ai. me ka huki ana aku a pili iaia, o ka wa ia i haawi mai ai ua kaikamahine la, i ka mu-ki ana, me ka pane ana ae: "Aole paha oe e kala i hoea mai nei, mea ka hoi kau i ko'u lilo ana iho nei i ka hiamoe." , ' " fl O ko'u liiki ana mai !a no ia, aua hoohikilele loa ia mai kuu noonoo, i ka wa i. ike mai nei i kou.hiamoe, a manao mai 'nei au. ua halawai la oe me kekahi poino. eia ka aole, e hiamoe malie wale ana no oe. Me ka lele o'ko'u oili i kau aku nei i ko'u lima maluna o kou Umauma a i kuu ike ana, e nape malie ana 110 ka hanu iloko ou, akahi no a hoauheeia aku ia mau manao kupouli, eia ka e walea ana no oe iloko o ka aina moeuhane, e kilohi ana hoi i na hiona nani. a he mea oiaio ua hoopiha loa ia mai kuu hou po. me na haawina o ka hauoli. a me ia hauoli i hoala okoā aku nei au ia oe e kuu e ala ae, ua hoea mai li hoi au e halawai pu me oe." ' "He keu aku paha hoi aka mea apiki. Ua hiamoe mua iho nei no hoi au, a ala ae nei, eia ka .ua pa'uhia hou iho nei au i ka luamoe, no ka lua o ka manawa, a ina naha aole oe 1 hoea mai nei, o ko'u nanea 110 paha ia i ka hia moe. a na ka hu'ihu'i e hoala ae ia'u. "Aole au e kala i hoea mai nei ma keia wahi mai ka hora elua okoa m r ii no o keia auwina la, no ke kakali a no o kou hiki mai," alaila hoomaka mai la ua o Maearitn e kamaiho 1 kona nmau ana, ina no ko laua mare io ak ma na rula o na ninau pohihihi ma kana papa konane huH mea pohih.hi a ka lahui o AVabia. pela hoi kona hoalaia ana e ke Kilokilo Sidia, elike no hoi me ia au e ka m*., u luhelu i ike mua ae nei. mea hc r (Aole i pau.) ■ ; • j .