Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 24, 15 June 1917 — AUHEA KA EKALESIA O IESU KRISTO ME KA POE I KOHOIA E KE AKUA E HA'I I KA EUANELIO OIAIO NO KE OLA O NA KANAKA? [ARTICLE]

AUHEA KA EKALESIA O IESU KRISTO ME KA POE I KOHOIA E KE AKUA E HA'I I KA EUANELIO OIAIO NO KE OLA O NA KANAKA?

Kakauia no ka Nupepa Kuokoa HELU IX. ' Ea, ke hooliupo I<im nei kakou ia kukou iho mamuli o keia mau haua kuhiliewa. na keiki liilii ame ka poe ma'i ka inakemakeia ana e bapetizo, a i mea e hiki ai, hoololi ia ae la ke kauohu paa a ko kakou Haku no ka luma'i, a lilo i kopipi. A hookahi ka pau pu aua mai ko uui a ka liilii, mai ka poe ma'i a ka poe ma'i ole, i ka haule iloko o ke kuhihewa, o keia mau hana hoololiloli i «a 01010 oloko o ka euanelio. O ia iho la ka hopena o na hana kanaka i kokua ole ia e ka uhauē 0 ke Akua, e huki ana kela ame keia ma kona naauao iho a a'o aku i na kanaka 1 na mea kulike ole me ka euanelio.

Aole i ao ia mai ma ka euanelio e bapetizoia na keiki liilii ame na bepe, ka poe i hiki ole i ka mana o ke diabolo ke hoowalewale e hana hewa. Pehea la *ka manao o kekahi makua mea keiki, ina e ike aku oia i kekahi kanaka e maemake ana e lalau i kana keiki ponoi no ka lioolei ana. iloko o ka imu ahi no k"a bapetizo ole-ia? Aole anei oia e ku-e aku i kela liana pepehikanaka hupo maluna o ka mea liilw naaupo? No'u iho, e ku-e koke no au me ka nana ole, o ka'u keiki ponoi paha ia, aole palia. Ina ua hiki ia kakou ka pōe hewa, ke aloha i ka kakou mau keiki ponoi, aole anei e oi loa aku ko ke Akua alolia ana inai i ka poe hala ole mamua o kakou? Auwe, ka mea e manao aua e hoopa'i ana ke Akua i na keilu bapetizo ole ia i make he mau tausani, tausani; a hoopakele mai lioi i kekahi poe keiki lftikaikahi i bapetizoia, ua hoomaewaewa aku lakou i ke Akua ma ka hoolilo ana i Mea kaupaona kapakahi a paewaewa. O ka oihaua o ka bapetizo no ka ]ioe wale no ia e manaoio ana i ka euanelio, a e hooia ana hoi e lawe i ka inoa o Kristo maluna o lakou ma ke kahea ana a ka mea i loaa ka inana o ia oihana me ka olelo ana, "ke bapetizo nei au ia oe iloko o ka inoa o ka Makua ke Keiki nnie ka Uhane Hemolele." No na keiki liilii bepe, aole i loaa ia lakou ka manaoio i keia mau ulelo piile-^—'' ka iuoa o ka Makua, ke Keiki ame ka l'hane Hemolele." Aole maopopo i na keiki liilii ua ]mlolei pnha ko lakou bapetizo ia ana i ka wa liilii, aole j>aha.

No ka hooiaio ana aku i ka lawelawe ia ana o ka oihana bapetizo e ka elealesia mua mā'ka luma'i ana iloko o lea wai, elike me ka manao o ia huaolelo ma ka olelo Helene; ke lawe mai nei au i keia mau hoakaka pauku Baibaln mailoko mai o ka Buke o ke Kauoha Hou penei: " A e bapetizo ana nohoi o loane ma Ainona e kokoke ana i > s alina, no ka mea, UA NUI KA WAI MAI.AILA; a liele mai la lakou a bapetizoia iho la." loane 3:23. "A bapetizoia o lesu, alaila, pii koke mai la'ia mai ka wai mai, * * * * ." Mat. 3:16. b , Ano, e o'u mau makamaka heluhelu. ka poe e iini ana e ike i na'mea oiaio maluna o kela ame keia hoiko o na pauku Baibala a no ka hoomohala ana hoi i na hoomaopopo nna t> ko kakou mau noonoo, i ole ai kakou e hilikau hewa wale ma ke koho ana i ka maiiao, a loli ka mea pololei a lilo i mea pololei: ole, a loaa mai na a'o an'a kuhih?wa. e alakai liewa ai i na kanaka iloko o ; ka lalau' ame ka poino, e ae mai ia'u e hoakaka pokolb aku no na hoike "Nanehai" e pili ana i na Ouli ma keia walii elike me keia: (O na haumana Lahainaluna ka poe i maopopo keia mau a'o ana.) Ke a'o nei ka Nanehai 18 e pili ana: i na Hoike Ouli ia penei: O kela ame keia "Pilimua," e uhai ana ia i kona "Hilumua," oia hoi: Ina e e ike ke kanaka i ka punohu "uv/ahi" m'a kekahi walii, alaila, e hoomaopopo. ana oia aia he "alii" malalo ae. Aole nae ke kanaka i ikemaka maoli i ke nlii .aka, ina e hele ia ana e inii e loaa nna ke ahi, no ka mea, aole loaa wale ka uwahi ke ole he ahi. Aka, nawai i hoike mai iaia i ke ahi? Haina: Na ka uwahi, oia ka "ouli hiki-mua" e hoike ana no "ahi," a' o "ahi" hoi," oia ka pilimua e loaa ana no ia mea he "uwahi." Pela no me na mea likei apau. A i ko kakou lawe ana mpi i keia a'o aka lioike naneliai e pili ana i na, ouli no ke knlana o na "hiki-mua" ame na "pili-mua," a hoopili aku ina olelo Baibala no ka lawelawe ana o loane i ka oihana bapetizo ma "Aiiiona e kokokē'ana i Salima, no ka mea, UA NUI KA WAI MALAILA," e hiki ana ke hoomohala ia ko mau 1 noonoo ma ke koho ana aku l ke ku-> lana bapetizo pololei a loane i hoohana ai maluna o ka poe he nui i hele aku imua ona, oia uo ka luma'i ana. ia lakou iloko o ka wai eli£e 'me ka manao o ia huaolelo.

O na huaolelo e hoike ana, "ua nui ka wai malaila," oia ka "ouli hiki-' mua" no ka hapetizo luma'i, a o "luma'i," oia ka pili-mua e uhai ana i ka' "hiki-mua" oia hoi. "ka nui o ka' wai." No ka mea, aole hiki ke lu-' ma'i ia ke kanaka ma kahi.uuku o ka ■n-ni, aia wale no ma knhi nui o ka wai elike me Ainona, Toredane, a pela aku. O ka lawe ana ame ka hoololi s ana i ka oihana bapetizo ma ke "kopipi" i

maalalii ai 'kona lawelaweia ana, lie liana hiki nale no ia ke hoohanaia iloko o na hale halawai ame na luakini me na a aapu wai palia, a i ole. me na kiaha {?ula, elike no hoi me

na kahunapule o keia mau la e lawelawe mai nei iloko o na luakini. Ma ke kopipi ana. He luakini no ma lerusalema e ku ana ame na hale halawai lehulehu wale, aka, aole nae he mea lioike mai no ka lawelawe ia o na liana bapetizo ma ke kopipi e na kauwa a ke Akua ia raau la, iloko o ia mau heiau. O ka mea i ike ia ma ke a'o ana a ka euanelio, oia ka hele ana o na kanaka lie nui i kahi nui o ka wai e bapetizoia ai e loane. O lesu no hoi kekahi i bapetizoia i kahi nui o ka wai iloko o ka muli-wai 0 loredane, a ua bapetizo pu aku no hoi o lesu ame kana mau liaumana i ka poe apau i manaoio mai i ka ouanelio ma ludea, kokoke i Salima. He walii nui no keia oka wai. Aole o lesu 1 lawe i na poe i manaoio i ka euanelio iloko o ka luakini e bapetizo ai, i kumu no kakou e kuhihewa ai ua kopipi ia lakou ma ka lae a ma ke poo paha, aka, ma ludea, ma kela kapa o loredane; oiai o loane e bapetizo ana ma keia kapa o loredane, ua hele mai la kana mau liaumana a olelo mai la: "E Rabi, o ka mea me oe ma kela leapa o loTedane, nona au i hoike ai, aia hoi ke bapetizo ia oia, a ke hele nei na ka:naka apau i ona la." loane 3;26.

He mau olelo hoike keia e hiki ole ai ke hoohewahewaia no ko tesu lawelawe ana i ka oihana bapetizo ma ka luma'i, no ka mea, ua nui ka wai ma kela walii o lomlane. Oiai, he hana hookuanui ke manao kakpu e kauka'i a kahi nui o ka wai ilaila e kopipi ai, no ka mea, he hana maalahi wale no ke kopipi ana me kahi kiaha wai uuku e pulu ai ka lae ame ke poo. Aole o lesu he mea ike ole i ke kopipi ana ma ka lae ame ke poo, e liiki ole ai iaia ke hana pela iloko o ka luakini.

Ein hou kekahi mau pauku Baibala e hoomaopopo mai ana no ia mea he lawelaweia o ka bapetizo luma'i ma Oihana 16:32-34:' "Ha'i mai la laua i ka olelo a ka Haku i ka poe apau maloko o kona hale. Ia hora no o ka po, lawe ae la oia ia laua, a holoi iho la i ko'laua mau i>alapu; a bapetizo koke ia iho la oia ame kona poe apau. Alakai aku la oia ia laua iloko o kona hale, a kau mai la i ka papa aina, a olioli iho la ia me kona mau ohna apau, me ka manaoio aku i ke Akua.

L'a maopopo loa ma keia moolelo o ka bapetizoia ana o ka lunapaahao ame kona mau ohua a pau, ua hiki ole ke lawelawe ia ma ke kopipi ana iloko 'o ka hale elike mo ka maa o kekahi poe e hana mai iiei, no ia kumu ua puka lakoii iwalio no ka hele »na i kahi o ka wai e hiki ai ke luma'i, oia hoi ka bapetizo ana. A i Jco lakou pau ana i ka bapetizoia, oia ka wa i alakai hou aku ai ua lunapaahao la ia lakou iloko o kona hale a kau mai la i ka papaaina, a"ai iho la me ka olioli ine kona mau ohua apau, me ka manaoio aku i ke Akua. He mea oiaio loa, iloko o ia mau la o.ka noho ana o na kanaka, a o ka oi loa aku mawaena o na poe ludaio, oia ka hoolakoia ana o kela ame keia home noho me na lako ipu wai rio ka lioloi ana i na mnwae o ka'poe maliliini kipa ame ko na kamaaina, na wai e holoi ai i na lima mamua o ka ai ana, na hue-wai inu no hoi ame na wai o hooinaeniae ai i ke kino ma kahi loaa ole o na kahawai ame na wai puna. He haua kuluma loa ia i ka poe o ia au, ka hoolako aua i ka wai.

Nolinlii, ina o maopopo i ka lunu« paahao. he "kopipi" oia ka bapetizo pololei a Paulo ma i makemake ai e lawelawe nona ame kona mau ohua, aole nele kona lawe koke mni i na ipu wai ana i hoolako ai no ke kopipi ia laleou. Aole paha e pau ka piha poho lima, o ka pulu no ia o na lae <ime na poo i ke kilihune liilii ia. Aole hoi lakou e hele i ka po i kalii o ka wai e hoonui hanu ai. A o kekahi no hoi, ua hiki 110 i kela lunapaahao hookalii ke kii i wai a lioihoi mai iloko o ka hale no lakou, ina no ka nele i ka wai. Aka, ua ike no o Paulo lāua me Sila, ia mea, aole loa e liiki ke hookoia ka oihana bapetizo ma ke kopipi ana, aia wale no ma ka luma'i ana i kahi nui 0 ka wai elike me ka loane ame lesu 1 liana ai. Pela no hoi me na mea i palapala ia 110 Pilipo, iaia i bapetizo ai i ka lunanui a Kanedake ke aliiwalune o Aiti-, opa. E hoomanao ia, he kanaka o Pilipo i ike maoli i ke kulana oiaio o ia mea he lawelawe ana i ka oihana bapetizo; a pela no hoi me kela luna koikoi 0 Aitiopa. Ma kahi o ka maalahi o ka hana, oia ko Pilipo kio'e iho i kia wai me kōna poho lima a kpipi 'maluiia 0 ke poo o kela kanaka ine ka hemo ole o kona mau pono aahu, aka, o ka mea i ikeia, oia ko laua hoolohe ana i ke leauoha a ke Akua a iho pu iloko o ka wai i mea e hooko ia ai ka manao o ka huaolelo "būpetizo" he "luma'i." j Maanei, ke lawe mai nei au i na olelo a Dr. Charles Anthon, ke kumua'o o na olelo like ole o ke kūlanui o Columebia, Ku loka, ma kana palapala pane ia' Dr. E. Parmly, no 'ka .ninau pili 1 -ie ano o ka liuaolelo bapetizo, kakauia Maraki 27, 1843: "O ke ano kuDau io maoli o ka huAolelO bapetizo, he hooluu, a i ole, he luma'i; a o kona mau ano hoopili, ina lie mau ano kekahi ,alaila, he mau huaolelo lakou e ka'i lalani like ana ma ke alahele hoo-

kahi o ka manao kuma. O ke kapipi ana, a pela wale aku, o na ano like ole ,aole ia i kulike me ka manao kumu oka huaolelo bapetizo." Fuller dn Baptism. p. 52. Penei hoi ka loane L. Mosheim, he kanaka Kelemania kakau moolelo Ekalosia naauao loa: "Ua lawelaweia ka bapetizo ma ke keneturia mua ma na wahi mawaho aku o na wnhi halawai, ma na wahi i hoana-okoa ia a i hoomakaukauia no ia hana, ua hoohanaia ma ka luma'i ana i ke kino holookoa iloko o ka luawai bapetizo." Part Ch. 4, p. S. Penei ka Paulo i olelo mai ai ma Kolosa 2:12: "I kanu pu ia ai jne ia (Kristo) ma ka bapetizo ana, a ilaila lioi e ala -pu liou ai me ia ma kn manaoio i ka hana a ko Akua." "Aole anei oukou i ike, o ko kakou poe i bapetizoia iloko o Kristo lesu, ua bapetizoia iloko o Kona make? Nolaila, ua kanu pu ia kakou me ia ma ka bapetizoia iloko o ka make; a me Kristo hoi i hoala ia mai ai maiwaena mai o ka poe make ma ka nani o ka Makua, pela hoi kakou e pono ai ke hele ma ke ol» hou." Roma 6:3-4. Aohe kumu e kanalua ai ma keia "inau olelo, o ka oihana bapetizo Kristiano, he oihaua ia e kanu ana i ke kiuo liolookoa o ke kanaka i make me na liewa iloko o ka luakupapau wai. A elike me Kristo i ala hou mai ai mai ku make mai ma ka nani o ka Makua. pela kakou e alahou mai ai mailoko mai o ka luakupapau' wai me ke kino ano hou ,aole me ke kino lawehala e hookauwa ana mamuli o ka hewa. Roma 6:0. A i ko kakou kanu ia ana iloko o ka wai, o lesu Ivristo no hoi kekalii i kanu pu ia no ko kakou mau hewa, mn ka bapetizo ia ana e loane iloko o kn muluwai o īoredane.

He mea oinio nae, nia ka naauao o na kanaka, ua lioololi ae la lakow i ka lnwelawe ana i ka bapetizo mai ka "luma'i" a i "kopipi," elike me ia e ikeia nei i keia mnu la ninwaena o kalii niau ekalesia. 0 kealia la ka mea pono e liana ai, o ka apo aku anei i ka hana hoololiloli a "kanaka, a i ole, o ka lioololie paha me ka manaoio i ka ke Akua kauoho? O kekahi poe hoi, kii aku la i na paukn hoololiloli i palapalaia elike me ia ina Isaia 52:3f>; Ezekiela 36:25, no ka pipi ana me ka wni, a ma Ezpkiela no ka uhane hou ame ka naau hou ,a pela no hoi ma Hebera 10:22, no ka holoi ana i ke kino me ka wni niaemne. i t'a ike 110 ko kakou Haku o Tesu Krif--lo i keia mau hoike no ke "kop.ipi" ana i na lahuikpnaka a Isaia e olelo nei, a pela no hoi me ka Ezekiela mau olelo no ke kopipi i ke kino me ka wai maemae, aka, aole ia o ke ano o ka oihann bapetizo a lesu'i lawelawe ai i kona mau la e ola ana no ke alakai ana ia kakou. Ua hele oia ia loaīie no ka bapetizo ana iloko o loredane; a o lesu ame loane ame na haumana, ua bapetizo lakou i ka poe i apo i ka euanelio ma loredane ame Ainona, no ka niea, ua nni ka wai malaila. Aole ka Baibala i a'o mai ia kakou e "rantizo," oia hoi ka h'uaolelo Helene no ke "kopipi," elike me ia e manāo kuhihewa ia nei no na olelo a keia mau Kaula ,aka, ua kauohaia e bapetizo i ka poe apau e manaoio ana i ka euanelio. A o "luma'i" oia ka unuhina pololei ma ka olelo Hawaii no ka huaolelo bapetizo ,aole o kopipi.

Ina paha o lesu laua me loane ame ku laua mau liaumana a L keia mau la aolo i kanamai ko lakou ahewa 1 kā ]>or e bapetizo kopipi" nei ame na kāhunapule a'o lalau, i kd uliai'ole elike me ka lakou bapetizo ana. Paif hou: ka poe i kopipi ia, i ke kauolia hou ia e bapctizo ma ka luma'i, oia ka bapetizo pololei, no ka hooko ana i ke kauoha a ke Akua ame make-: make. (E hoomau hou ia aku ana ma kahi e pili ana i na a'o liewa a ka Ekaleaiā Katolika Roma no ka bapeti7,o (bapa-tema-baptism). (Aole i paul)