Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 24, 15 June 1917 — HE MOOLELO NO KODADA AME Kona Mau Hoahanau Lokoino Ame Ko Ke Kamaaliiwahine o Deriaba [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KODADA AME Kona Mau Hoahanau Lokoino Ame Ko Ke Kamaaliiwahine o Deriaba

1 <i makemake lua ka lcdc e kukuli iho ina na wawae o Ko<,a«la ia kokoke ana mai 110 ka haawi ana mai i kana hoomaii ai i ka mea nana oia i hoopakele, eia nae, ua ike mua aku <1 Kodada i kona manao a i aku la: Mai hoomaikai mai oe ia u. aka, e hoomaikai aku oe i na i.iiii 110 ke alakai ana mai ia'u ianei i mea nana e hoopakele < »e. a 110 Kona haawi ana mai hoi ia'u i ka ikaika ame ka :i:anao koa e pepehi aku i ka pilikua aikanaka nana i hoopilikia i kou 11001100." !a manawa haawi mai la ka lcdc i ka mahalo nui iaia no kmia maka 11 ole. me ka pai ana mai iaia oia ke koa wiwoole nialuna o na kanaka wiwoole a pau ma ke ao apuni; ke ike la :v» nae o Kodada ia manawa i ke kumu o ko pai loa mai o ka ie-ile iaia 110 kona hauoli 110 ka pakele ana o kone ola. I a liuliu 110 ia papaleo ana a laua, ailoko o ko laua nanea ua h(johikileie ia ae la ko Kodada 11001100 i kona lohe ana aku i kekahi mau leo uwe. a e nunulu ana no hoi kekahi me he r. ea la he kanaka e uumi ia ana e kekahi mea. a iaia i hoolana ae ai lolie maopopo loa aku la oia he leo 110 kekahi mea iloko 0 ka puino nui, oia kona wa i ninau aku ai i ka lcde i ka i ana aku: "!\a. he leo kanaka hoi ka'u e lohe nei me he mea la e pepehi i.: ana. Maihea mai kela mau leo a'u o ka lohe ana aku?" "E ke Keikialii," walii a ka ledc i pane mai ai. me ke kuhikuhi ana aku o kona lima i kahi o ka puka malalo aku o laua, ' no kela nlau leo uwe au o ka lohe ana aku nei mailoko mai ia o ka rumi pouli malalo kahi e paa mai la o kekahi heluna kanaka nui he poe i lioopaahaoia e ka pilikua paele i make niai la ia oe. "t)ia poe a pau 110 lakou na leo uwe au o ka lohe ana aku nei ua paa wale 110 i ka hauhoaia ine na kaulahao a hoopaaia 1 ka pou, a i ka wa e nele ai kela pilikua i kekalii meaai e pe--1 ehiia ana kekahi o lakou i meaai nana." "(), kanaka ino lapuwale maoli kela! Ke hauoli loa nei au i kona make ana aku la; ua lilo ko'u lanakila ana maluna e na i hana e hoopakeleia ai o na ola o kela poe a e loaa aku aua ia lakou a pau ka lanakila mai keia la aku. **E hele aku hoi lia keia i keia mauawa e liookuu i kela poe, i ole ai lakou e hoouui loa ia aku ka auwe ame ka hoehaehaia ana." Aolie-kaii lioii ana iho a ka lede. o ko laua u iho like aku la 110 ia 110 kalii o ka puka a laua o ka ike ana akitv a mahope o ko ke Keikialii welie ana aku i ka puka me ka huihui ki ana e j>aa ana ; o ko laua u komo aku la 110 ia noloko o ka rumi pouli i hoopaaia ai o na paahao e ka pilikua. I lawa 110 a hemo aku ka puka ua lolie maopopo loa aku la laua i na leo o ka ehaeha mai ka poe mai i lioopaaia ai. no ka mea, ia manawa ua manao maoli na paa lia«» o ka pilikua 110 ka mea e hele aku ana e kii i kekalii <> lakou a pepehi no kona aina awakea. a i ole e lawe aku aua paha i ai na lakou elike me kana hana mau i na la apau. I ka lohe ana inai a na paahao i ka nakeke o ke ki i ka l'uka ua hoouui loa ae la lakou i k'o lakou mau leo uwe. a i ka K<>dada ma hoolohe aku me he mea la mailoko mai >• ka honua na leo uwe o ka ehaeha ka laua e lohe aku ana. He lehulehu loa na alapii a laua e iho aku ai mainua . » ka hoea ana aku i ka rumi i hoopaaia ai o'na paahao: «» ka ninii pouli kahi a na paahao i hoopaaia ai aia iloko •» kekahi ana hohonu i eliia iloko o ka honua, a he wahi ku 110 hoi i ka lioomaka'uka'u 110 ke pouliuli maoli, he wahi inalamalama liilii loa ke uiuiki niai ana mai kekahi \\ahi kowa uuku niai. \ia maloko o keia nuni f>ouli he hanen a oi poe i hoonaaia me na *kaulahao a hoopaaia aku i na pou, he poe i h«M»uia a'hoo'paaia malaila e ka pilikua. I ka hiki ana aku a laua ma kalii i hoopaaia ai keia poe, i aku la ke Keikialii Kodada, "e ka poe i loaa ole he manaolana 110 ko oukou palekana i na la i aui aku'la a e I< >;iu aleu ana nae ia oukou i keia minuke, e haawi ai i ka • •ukou hoomaikai i ke Akua. a 110 ka mea. ua hoouna mai « >ia i ka mea hoopakele no oukou niaanei i keia la. "< ) ko o<ikou enemi. ka mea nana i hoopaahao ia ouk. »u maloko o'keia rumi pouli aole oukou e ike hou aku ;,iia iaia. ua make oia ia'll i keia la. a i hele m.ai la au e neliewehe ae i na kaulahao i hoopaaia ai oukou." 1 ka lolie ana .mai o na naahao i kēia mau olelo aole « k<. lakou īiauoli i kana mai. 110 ka mea. maopopo mai la ia lakou e pakele ana lakou mai ka make mai. aole hookahi i.» lakou i nele ka.hooho mai i na leo hoomaikai. <) ka hoomaka aku l.a 110 ia o Kodada ame ka lede e wehewehe i na kaulahao i hoopaaia ai na paahao, a o ka poe i pau ko lakou mau lima i ka weheweheia na kaulahao. komo pu mai la e kokua ma ka wehewehe ana i na kaulahao o ke koena aku o na paahao, nolaila. iloko o ka manawa pokole loa ma ia hope iho, ua pau loa ae Ia na paahao i ka hookuuia. l-'like me ka hauoli o kekahi poe i noho pio wale 110 kekahi manawa a hookuuia ae pela 110 me keia poe. I ko lakou ike ana ua loaa ia lakou ka alnakila haule iīl e iho la lakou maluna o ko lakou mau kuli no ka haawi ana mai i ka lakou mau hoomaikai ia Kodada ame ka lede. 110 ka hoopakēle ana ia lakou mai ka make mai i maopopo loa. a mahope iho o keia haalele like iho la lakou a pau i ka iua pouli 110 ka pjii*ana ae i ke ao malamalama. I ka pau loa ana ae o keia niau kanaka i ka puka iwaho a kuku nui iho la mamua o ka hale. ua piha loa o Kodada i ka hauoli ia manaw.a. j kona ike ana aku o na keikialii. kona mau hoalianau ana i hele mai ai e huli, o lakou pu ka kekahi mawaena o ka poe i lilo i ni.au pio na ka pilikua paele. na hoahanau ana i manao wale ai aole oia e ike hou aku ana ia lakou. "Auwe!" wahi ana i kona wa i ike aku ai ia lakou, "ua hoopuniouni mai anei ka ike a ko u mau maka ia 11. a i ole, ua pololei anei ka'll e ike aku nei o oukou 110 ia e na Keikialii a ka Moi o Harana? ( "E hoihoiia niai ana anei ko 11 manaolana me au 110 ka hiki ia'u ke hoihoi aku ia oukou inuia o ka Moi ko oukou niakuakane i hookaunwhaia kona noonoo no ko o.ukou

nalowale aiia, hc kaumaha hiki ole ke hoonana aku iaia, koe w-ale a hoi hou aku oukou imua ona? *'() oukou 110 anei a pau ia e akoakoa mai nei aole kekahi o oukou i pepehiia e kela pilikia? Ina ua make kekahi o oukou e lilo ?na ia i mea hoehaeha mUu mai i kuu noonoo i na la apau, a e lilo ana ka hauoli no ko oukou loaa ana i mea hoehaeha mai no ka nalow r ale ana o ka mea hookahi." "'Eia 110 makou a pau ke ola nei," i hooho like mai na hoahanau, "a ia wa i ku iiuni mai ai lakou'a pau, he kana-hii-kumamaiw'a: ka nui. miimua o Wodadaj ajaila, hele aku la o Kodada e ike pakahi ia lakou me ke apo ana mai ma kona umaunia, a hoike pakahi aku la ia lakou i ka nui o ko ka moi kaumaha no ko lakou nalowale ana, a o ke kumu nui hoi o kona hele ana mai e huli ia lakou ; he mau minuke ia no ka hauoli nui i loaa ia lakou. Ua haawi mai la lakou i na h'oomaikai he nui maluna o ka mea nana lakou i hoopakele, he mau hoomaikai i kupono loa e kauia n*ai maluna ona, a pela hoi me na paahao e ae apau ma ia hana like, he poe i hiki ole e loaa na huaolelo kupono a lawti o ka ikaika e hoakaka mai ai i ko lakou hauoli no ko lakou hookuuia ana ae mai ka luapo mai i maopopo loa ka make no lakou. Mahope iho o keia ike ana a lakou hele aku' la o Kodada, me ka ukaliia e ka poe apau ana i hoopakele ai, e makaikai i na wahi apau o ke kakela, a ma ia mau wahi apau i loaa aku ai ia lakou he mau waiwai kalepa nui o na ano apau e ahu mai ana, he mau waiwai i haoia mai me ka limaikaika e ka piliku.a paele mai ka poe kalepa mai, 0 ka hapanui o ia mau waiwai na ka poe paahao a Kodada 1 hoopakele ai. 110 ka mea i ka wa no a ia poe i ike aku ai i ka lakou mau waiu'ai ua hoike koke mai la lakou ia Kodada na lakou ia mau waiwai. la Manawa o ke kauoha koke aku la no ia o ke Keikialii ia poe e kii i ka lakou mau waiwai a e lawe, a 110 ke koena iho o na waiwai ua inahele aku la o Kodada a like a like mawaena o lakou. la pau ana alail.a i aku la: "Pehea ana e hiki ai ia oukou ke lawe aku i kena mau waiwai? Eia kakou i ka waoakua nei kahi hiki ole ia oukou ke loa.a ona mau kamelo a mau holoholona e ae 110 kā lawe ana aku i na waiwai kalepa a Oukou." "E ka hoopakele o makou," i pane mai ai kekahi o na paahao, "ua lawe pir ia aku no ka īnakou niau kamelo e ka pilikua i ka wa i hopuia ai makou. a malia, ua hoopaa no paha oia ia mau holoholona ma kekahi wahi o kona wahi nei. 110 ka mea, .aole paha e nele ana kona malamā i kekahi halelio i wahi e hoopaaia ai kana mau holoholona." "Malia io paha'he pololei kau i olelo mai la: ina pela e hele ana kakou mahope aku o ka hale e nana ai," i pane aku ai o lsodada. 0 ko aku la no ia ma ka pukapa aku maljope 0 ka hale, a he oiaio. aole o na kamelo wale 110 a ka poe kalepa ka i loaa aku aka, o na lio kekahi a na Keikialii a ka Moi'o Harana. Aohe mea hauoli ole o lakou ia ike ana aku i ke kuku mai o na hol'oholona a lakou iloko o ka haleliō mahope aku o ke kakela. Uoko o na halelio ia manawa he lehu wale na kauwa paele, i ko lakou ike ana mai ua pau loa na paahao i ka hookuuia ua piha loa lakou i ka maka'u ia manawa. Ua loaa koke i.a lakou ka ike ia manawa ua m,ake ko lakou haku, nolaila. ua pau loa aku la lakou i ka holo ma kekahi mau ala ololi i kamaaina ia lakou a nalowale. Aohe mea hookahi o na paahao i makemake e alualu aku mahope o lakou, ua loaa ae la no ka lakou mau kamelo ame na lio, a oiai hoi ua loaa ae la 110 ka lanakila ia lakou, o ko lakou hoomakaukau iho la no ia 110 ku hookaawale ana ia lakou mai ia wahi aku, a mam.ua o ko lakou hele ana, haawi hou mai la lakou i na hoomaikai no ka manawa hope i ka mea nana lakou i hoopakele. 1 ko lakou hala ana aku huli ae la o Kod.ada e kamailio 1 ka lede, "e ae mai ana anei oe e ninau aku au, e ka madamc. no kau w»ahi e makemake ai e hele aku. J I ke aupuni hea kau i makemake ai e hele aku i ko wa i paaia ai e ka pilikua? "Xo'u iho ua aa au e l.awe aku ia oe i kau wahi e makeniake ai e hele, a ke manao nei no au aole 110 e hoole mai ana keia mau keikialii i ka ukali pu aku ia oe ahiki i kahi au i makemake ai, elike me ko'll manao." Aohe i uiia aku ka manao o na Keiki.alii no ko lakou ae maikai a maikai ole paha no ka ukali ana ana i ka lede, i ko lakou \va i lohe mai ai i ko Kodada manao ua apono koke mai la lakou a pau, me ka olelo mai aole lakou e ku-e mai ana i ka ukali |)u ana aku i ka lcdc a kahi ana e makemake ai. "E na Keikialii." wahi a ka lede o ka paiie ana ae. "aia ko'u aupuni ma kalii mamao loa mai.nei aku, a ina.paha no ko oukou hoihoi aku ia'll 110 ko'u auouni e mamao loa ana oukou mai ko oukou aupuni mai e lilo ai ia i hana honnilikia ia oukou. "Ke hoike aku nei au i ka mea oiaio loa ia oukou ua hookaawale loaia mai au mai ko'u aupuni mai 110 ka manawa i maopopo ole. Ua hai aku au ia oe he lcdc au 110 ke kulanakauhale o Kairo ma Aigupita, o ko'u onehanau ia, a mamuli o kou hoike ana mai i kou lokomaikai ia'u. a me ka aie nui hoi a'll i aie aku ai ia oe 110 kuu ola," walii ana o ke kamailio pololei ana ae ia Kodada, "aohe a'll kumu e huna iho ai mai ia oe mai i ka mea oiaio loa. 'i le kaikamahine au na ka Moi o Kairo. Ua komo mai la kekahi moi pakaha a penehi iho la i kuu makuakane a make a l.awe ae la i ka nohoalii. Ko ko'u maka'u o like auanei palia ko'u hopena me ko kuu makuakane hooholo iho la au e mahuka mailaila inai, no ka mea, oia wale no ka hana a'u e liana ai e nakele ai ko'u ola." la manawa, no ka makemake o na Keikialii e maopopo ia lakou ka moolelo piha o ka madamc mai ka.mua mai ahiki ia manawa. hoohiki aku la lakou imua ona aole lakou e huai ae i kekahi mea e pili ana i kona moolelo, a nonoi nu aku la iaia e hoakaka mai i na mea apau me ka huna ole i kekahi, he noi hoi i hookoia mai me ka manao maikai. Mahope o ko ka madamc'haawi ana .aku i ka mahaio 110 ka na keikialii mau olelo no ko lakou haaw'i pu mai i ka lakou mau kokua iai.a. alaila hoomaka aku la oia e hoakaka i kona moolelo elike me keia malalo nei: "Aia maluna o kekahi mokupuni kekahi kulanakauhaie nui i kanaia o Deriaba, o kona kaoitala ia. Xo kekahi manawa kona hoomaluia ana e kekahi moi kiekie a mana ma ka ikaika. a he moi hoopono a oiaio hoi i aloha nui ia e kona lahuikanaka, a no kona waiwai. ka hanohano ame kona m.ana aole ana mau mea e aku e nana ai no ka hoopiha ana mai i kona hauoli, hookahi wale no mea hookauma.ha iaia. "Hookahi ona hemahema nui oia kona nele i ke keiki e loaa ai kona hooilina, a no ia nele ona e pule mau ana oia i ke Akua e haawi mai i keikikane nana, i loaa kona panihakahaka: ua hookoia mai kana pule. eia nae, ma kahi o ka loaa i keikikane nana ua hanu mai la ka Moiwiahine he kaikamahine. oia au a oukou e ike mai la, ke kamaliiwahine i hanauia mai me na haawina pakalaki he nui. "Ua lilo ko'u hanauia ana mai he kaikamahine he mea hookaumaha loa i ka noonoo o ko'u makuakane no kona hoohokaia ana, eia nae, ua haawi aku no oia i kona m.ahalo nui i ke Akua no ka hookoia ana mai o kana pule. "l T a haawiia aku la au e ka Moi no ka hoonaauaoia mai i kekahi o na kumukula naauao loa o ke aupuni. me ka makaala loa o ka n"»oi iloko o ia manawa a pau, oiai

aole ana keikikane, me kona manao i loaa ai ia'u ka naauao e hiki ai ke hookele i ke auj)iini i kona \va e haalele mai ai i keia ola ona. "Oiai oia i kekalii Ia i hele aku ai i ka hahai holoholona, ua ike aku la oia i kekahi lioki ahiu eleele a hoomaka aku la kona hahai ana mahope ona, a ma ia hana ana i kaawale aku ai oia mai ka uui aku o ka poe o lakou i hele pu ai. "Mamuli o kona iini loa e make iaia ka hoki ahiu ua mamao loa aku oia mai ka lehulehu aku o lakou, me kona noonoo ole ae pehea la ka loa o kona au\vatia mai ko lakōu poe aku, ua hoomau aku la no oia i ka hahai ana ahiki i ka n.apoo ana o ka'la. "Ia \va hooki iho Ia kana hoomau ana i ke alualu mahope o ka hoki ahiu a lele iho la ilalo e hoomaha ma ka hu'a ow.aho loa o ka ululaau, ka ululaau hoi ana o ka ike ana aku i ka hoki i ke komo ana aku a nalowale iloko o ka hihipea o ka ululaau. I ka uhi ana mai a na eheu o ka po o kona ike aku la no ia i ka uiuiki mai o ka malanialama o ke kukui mawaena mai 'o na kum'ulaau, a no ia malamalama i hoolana loa ia ae ai kona noonoo aole ka oia i mamao loa mai kekahi kulanakauhale mai, nolaila, hauoli ae la oia no kona hoohala i kona manawa hiam,oe maloko o ia kulanakauhale ma ia po, a pela hoi nie ka loaa aku o kekahi katiaka iaia ana e hoouna aku ai 110 ka liele ana e huli i ka nui o lakou, i hoike aku ia lakou i kona wahi 9 noho ana ia manawa. O kona ku ae la 110 ia a hele aku la no kahi o ka malamalama ana o ka ike ana aku, a ua hala kekahi manawa iaia o ka nakuhele ana atyi mawaena o na laau ahiki i kahi kokoke loa i ka malamalama i lilo i alakai nona. "l'a ike koke iho la oia i kona hoopunipuni ia aole he kauhale, aka he wahi pupupu hale uuku wale no aole i mamao loa mai iaia aku. No kona niakemake loa e ike i ka mea e noho mai ana iloko hookokoke loa aku la oia ilaila. a ia wa i hookahaliaia mai ai kona noonoo i ka ike ana aku he kanaka eleele kohu pilikua koloko e noho ana iluna o ka hikiee. "Ai.a mamua pono ae o ke alo o ua pilikua paele la he pika nui ua piha i ka waina. a e kau ana iluiia o ke..ka--puahi lanahu kekahi bipi ana o ka hoohuli koke ana ae.. -■ "Oiai oia e kali ana no ka mo'a o ka bipi ana e koala ana e owala mau ae ana oia i ka pika w.aina, a ma kahi no o ka bini i mo'a malaila no ke oki a ai ae ana.

"O ka mea naiiA i hoohialaai loa i ka noonoo o ka moi. kuu makuakane, oia kona ike ana siku i kekahi wahine opio (-u'i iloko o ua wahi pupupuhale la. Ma kona ano ana e nana aku ana ua piha ia wahine i kc kaumaha; o kona m.au lima ua paa i ka nakinakiia, a ma kona mau wawae e noho ana kekahi hepe o elua a ekolu paha makahiki. a me iie mea la oia pu kek.ahi i kaumaha no ka ike aku i kona makuahine e paa mai ana i ka hauhoaia na lima ame na wawae i ke kaula, a e noke ati.a no hoi i ka uwe me ka na ole, a e kiipinai man ana ka ululaau i kona leo uwe. "Ua piha loa kuu makuakane i ke aloha i kela w.ahine ame ke keiki, o kona noonoo mua ia manawa oia ke komo ana aku iloko o kahi hale pupupu e pepehi L ka pilikua j)aele, aka i kona noonoo hou ana iho aohe i lawa kona ikaika e hoaano aku ai e paio me ka pilikua hoomanawanui wale iho la 110 ka. ... . "Mahope mai, i ka wa i pau ai ka waina o ka pika a pau no hoi ka bipi koala i ka aiia e ua pilikua la, huli la oia e nana i ka leele a i mai la: "E ke kamaliiwahine u'i, no keaha la oe i hoole mau mai ai i ko'u makemake me kou hoonwu i kou manao paakiki, [i no ia paakiki ou ua koiia mai au e haua aku me ke oolea ia oe. Aliea oe ae mai i ko'u makemake? , i; "Aia maluna o kau olelo hooholo ponoi ke kaukai ana i kou .palekana; ina e ae mai ana oe he wahine lanakila oe, uk.a» i ole, e han,aia aku ana kekahi hana maiuna ou i oi ak-u ka ehaeha mamua o kau e ike iho la i na manawa. • "Mookahi wale no au olelo hooholo kupono o kou haawi mai i kou aloha ia'u a e hoolohe a e hooko mau mai i ka'u mau mea apau e kauoha aku ai ia oe, a ke ike aku au ia mau ano maikai ou la a pau. ia manawa e lianaia aku ai oe me ka maikai loa, elike m.e kau e makem&ke ai. " 'O, e ke kanaka puuwai eleele!' i pane aku ai ka waliine. 'Māi manao iho oe no hookalii sekona e haawipio aku atia Hu ia'u iho malalo ou. E aho kuu make ana mamua o kuu hōoko anā aku i kou makemake; aole loa he manawk 2 lioemiia mai ai ko'u weliweli ke ike aku ia oe. K 1 ilo mau ana oe i mea weliwe.li na'u i na la apau o ko'u ola ana, a 110 ka mea. o ka aluka auanei kena 1a a lohe mai i ke'a'o!' "Ua ukaliia aku keia mau olelo e na haikaika ana. kuha ana ame na olelo ino hoonaukiuki e ae. lie mau hana a he mau olelo hoi i hoopiha lo.a ia aku ai ka paele pilikua me ka inaina nui. " 'Ua oi loa mai 1a kau mau hana mamua o ka mea hiki ia'u ke uumi iho i ka inaina ; o ke .aloha i hoowahawahaia moi elike me kena ua loli loa ae ia i inaina! " 'Ua lilo kau imiu hana hoowahawaha ia'u i mau mea hoala ae i ko'u inaina. ua oi loa aku mamua o ka mea hiki iVu ke hoomanawanui iho, ua lilo kou u'i i.mea ole i kuu noonoo i nei manawa a ke manao nei au e pepehi aku ia pe a make me ka hoopanee ole no kekahi manawa.hou aku.' "I lawa no ka a pau nei mau oLelo ana o kona hopu mai,Ja ( no ia i ka lauoho o ke kamaliiwahine, a paa ae la iluna me he wahi opala 1a ka mania ine ka liina hookahi. a i kekahi lima hoi ona i huki ae ai i kana pahikaua no ke oki.ana ae i kona poo. "He nanair,a manaonao loa kela i ka ka moi nana aku, nolaila, me kona kaii hou ole iho o kona hookuu aku la 110 ia j kana pua a ku mainua pōno o ka limauma o ka pilikua, m.-i kahi o ka puuwai—ua.hikaka aku la ka pilikua no kekahi manawa, a mahope iho ua haule iho la iluna o ka honua pau ka oni ana. "O ka holokiki aku la 110 ka ia o kuu m.akuakane noloko n kahi "upupu, a me ka pahikaua no a ka pilikua i oki iho ai oia i ke poo o ua pilikua la a kaawale. I "I ka make ana o ka pilikua. huli ae la ka kuu makuakane e wehe i na kaula i hoopaaia oi o na lima o k;a wahine, ā ia hemo ana ninau iho la i kona inoa, a ma ke ano ulia hea la oia i paa ai i ka pilikua a laweia mai i kel.a wahi. " 'E ke Keikialii,' i pane ae ai ka lede. "aia ma na kapakai o kela mokupuni e noho ana he mau ohana Saracena, o ko [ lakou moi he keikialii a iaia au i hoomareia aku ai. . 'O keia pilikua au o ka pepehi ana iho hei o kekahi iao kona mau aliikoa kiekie, a oiai īnakou e noho pu ana a me, ko'u ike ole aku ei.a ka ke makemake mai nei oia ia'u. a i , hookoia ai kona manao e kaili ia'u ua kakali malie oia ahiki; ' i ka loaa ana he manaw.a kupono. a o kona lawe aihue mai Ia 110 ia ia'u me ka limaikaika, a pela au i hoea mai ai i keia w.ahi. " 'ī ka noonoo iho me he mea la he kokua mau 110 na haawina laki i ria hana a ka poe hewa mamua o na inanaopaa o ka poe maikai. no ka mea, oiai au ame kuu keiki nei e nt>ho ana ma kēka'hi wahi mehameha mamao mai ka halealif niai. hoea ae anā oia i kekahi la a o ko maua laweia mai la 110 ia mailaila mai. " 'l T a loaa mua iaia ka. ike e huli mai ana ka moi ia maua a e ninau ana oia ma kela a ma keia wahi. nolaila i nele loa 1 ai k.a loaa aku o ka ike i ka moi. ua laweia' mai la maua no kek'ahi wahi mamao loa mai ke aupiini mai o kā lahui Sārasena. a iloko o keia ululaau, a maanei maua i paaiia ai no mau la lehulehu ae nei i hala. 1 "'Eia nae, iloko o ke kupilikii o keia ha-»-" ; -i ehaeh'i i; loaa ia'u aole no nae i nele ka loaa ana manao hoo-; nan.a mai i ko'u noonoo e hoea mai ana nn he mea nana'ei hoopakele ia maua, oiai aole keia kanaka i hanā koke mai i

kekahi hana e hoopoino mai ai i ko niaua oia, aole ik> hui i | hoao mai i kekahi hana me ka liniaikaika e hookoia aku ai |'o kona niakem.ake oiai au e hoole niau aku ana i kana n«»i. i keia po wale iho la no ka mua loa o kona hoao ana e lawe i kuu ola. a ina aole oe he wahine make au i keia manawa. " 'Ua lehulehu loa kana mau manawa mamua aku nei i hoomaka'uka'u mai ai e lawe i kuu oia. 110 ko'u hooko oie aku i kona makemake, eia nae. ua ku-e mau aku au iaia ma na ano apau e hiki ana i.a'u ke kupale no'u iho, ma o ke kamailio ana aku i kekahi mau olelo e hilahila ai oia. na j piha loa oi.a i ka huhu aole nae i kau irtai i ka hoopai inaj iuna o'u: no'u iho aole o'u nana i ko'u ola mamua o ko'u i inoa maikai. , " 'O keia ae la ko'u moolelo. a me ke kanalua ole au e hoa- | k.aka aku nei aole e nele iho ana kou ehaeha no'u no keia [ oilikia i hanaia mai maluna o'u e nei pilikua. no kau kokua i haawi mai nei ma o ka hoopakele ana ae ia'u ame ka'u keiki, a no ka make ana hoi o ka mea pakaha. ke liaawi aku nei au i ka'u hoomaikai kiekie loa ia oe, a na ke Akua Man.a loa e hoopomaikai mai ia oe,' '• wahi a ka wahine a ka Moi Sarasena i pane mai ai. "H-e mea oiaio. ua lilo keia moolelo walohia au i hoakaka mai nei i mea nui i ko'u noonoo: ua piha loa au i ke alolia mamuii o kau mau mea i hoakaka mai nei, a ina e haiia ole aku ana'au i kekahi haiui e hoopakele ole ia ai oe ma nei mua aku nou ia hewa. "Ma ka la apnpo, i ka.wa e pahola mai ai na kukun.a malamalama o ka la maluna o ka ilihonua a auhee aku hoi ka pouli, ia'wa e liaalele iho aikakou i keia waonahele a hele aku e lAili i ke .alanui e holo pololei ana 110 ke kulanakan hale o Deriaba. ko'n aupuni ponoi. a ina he mea pono ia i kou manao malaila oe e noho ,ai ahiki i ke kii ana mai o ko kane ia oe." - "Ua maikai loa keia manao o ka Moi nolaila. ua ae mai la ka lede me ka maikai. a ma kekahi kakahiake ae hoomaka akiV la ka lakou hele ana e huli i ke alanui. , "I.a lakou no hoi a oili mai iwaho mailoko mai o ka ululaau, ō ka ike koke aku la no ia o ka moi i na liikoa ana i ukali pu mai ai ma kana huakai, e heie mai ana e huli iaia; 'iia manaoino loa iakou 110 ka nalowale ana o ka moi, a ua Jijqohaiaia hoi ia po a ao e lakou ma ka hele a'na e huli me ka hiamoe ole, eia nae, ia ike ana mai i ko iakou haku me kekahi waiiine e hele pu akii ana me kekahi keiki uuku, akalii rio a loaa ia iakou ka maha, ua hopohopo maoli lakou nona ine ka manao ua make: "Aole i oi ae ko lakou iwuoli ia manawa i ka ike hou. ana mai iaia maniua o ko iakou hookahaliaia ana aku 110 ka ike ana mai i kekahi wahine a ka u'i nui wale e haele pu aku ana me ko iakou haku. "Ia iakou i haiawai nui ae ai hoakaka aku la ka moi i ke ano o kona hui ana me ka wahine, e like me ia i ike muaia ae nei; he make kona, wahi ana o ka hoakaka ana aku, ina i kaa mua.ka ike ma ka aoao o ka pilikua. eia nae. o kahi no o ka laki, ua make ua pilikua la iaia. "ī ka pau ana o keia mau hoakaka a ka moi ua hookauia ae la ka wahine mahope o kekahi aliikoa, a o ke keiki hookauia ae la me kekahi o na aliikoa, a o ko lakou hoomaka aku 1a no ia e hoi pololei no ke kulanakauhale. /'Me keia ano iho la lakou i hoea aku ai i ka halealii o ka inōi, kuu makuakane, a ia lakou no ahiki o ke kauoha koke ,aku la 110 ia.o ka moi e hoomakaukauia mai kekahi hale 110 ka moiwahine-Saresena. a no kana keiki hoi ua haawiia aku la iloko o ka malama ame ke a'o ana m.ai a kekahi kumukula akamai loa o ke aupuni. "Ko keia mau hana maikai a lokomaikai nui a ka nioi. kuu makuakane, ua hilinai loa ka moiw;ahinc Saresena mainna oka moi. a ma 11,a mea a pau a ka moi e noi aku ai iaia ua hooko mau wale ia mai no kona mau makemake apau.

"Hookahi niea liooehaeha loa i kona noonoo oia ka Inhe ole i.a hiai o kekahi niea e pili ana i kana kane. ka nioi o Sarcsena, eia nae, e like me ka loihi o kona noho ana nie ' ka lako tne kona liooliauoli mauia aku i na \va a pau, ua auhee aku la ia mau ano hoouluhua iaia. "K holke mau aku ana kuu makuakane i k<jna mau manao maikai āme kana mau hana e ike mai ai ua pulama mau akii oia me he mea la he io ponoi, a no ia mau ano maikai ! .apau, me he īiiea la ua komo iho ka noonoo iloko o ia vva hine. ua oi loa akii ka niaikai o kona malamaia ana e ka mea e loa i pili ole iaia mamua o kona mau pilikoko ponoi, a ua : loaa pu iho iaia ka noonoo 110 kona laki no ka hoihoi ole ia ana akn ona hie lakou nianiu.a o kona hookaawaleia ana inai ia lakou mai. "\īc .manawa loihi ma ia hope mai ua ulu ae Ia ke keiki a na w.ahine la a kanaka makua. pii pu me ka naauao, ka ikaika ame ka makaukau i ka oihana kaua; he kanaka kulana kilakila oia ,kc nana aku, ohaha kona oiwi kino. a 110 ia mau ano maikai ona a pau ua komo loa ka make make iloko o ka moi v kuu m.akuakane, nie ka hilinai a aloha nui iaia. mamuli o kona manao ana e lilo ana kela kanaka opi») i koa nona. "t'a ikeia mai kei.M manao o ka moi e na luna aupuni anie na aialo e ae imua o ka moi. me ka loaa pu aku o keia ma nao iloko o lakou o ka'u kane aku ana ia e mare ai. 7.Alan'luli o keia manao iloko o ia poe ua oi loa mai la k;i lakou pulaina ana i ke kanaka opio, a ua nana mai n<> hoi lakou mahma ona ma ke ano oia aku ana ka hooilina o ke kaiiaka opio. t . "Ua ike kel.a kanaka opio a hoomaopopo i ka manao nui 0 ia p.ioili loa ana mai o ia poe iaia, he *ike hoi nana i hnouilani loa ae i kona 11001100. a oiai aia iloko ona ka manao lana mau ua haawi aku ka moi i kona aloha nui maluna ona ua lilo ia i mea e lana haakei loa ae ai kona niAnao. "Aole i pau kona noonoo ana malaila. 110 kona nianao ua lolohi I<».H ka ka moi haawi ana aku ia'ū i wahine nana ua hele okoa mai la 110 oia e noi i ka moi e hoohui koke ae ia niaua ma ka mare. "Ua loaa 110 i.kuu makuakane ka haili no ia mea. nolaila i pane 110 kana noi lia i aku la ka moi he kane* okoa 110 k.'<ua 1" manao ai na'u, me ka lioike ole aku ona i kekahi ano huhu a 1 ole manemake ole paha 110 kana noi. "Ua pilia loa ua opio haakei la i ka huhu*no ka hooleia ana aku o koua inakemake: aole i.pio kona manao ma ia hope iho, hooholo iho 1a oia e pepehi i ka moi a make maniuli o kona koho he.wa i hoole aku paha ka moi i kana noi 110 ke kulike •,olc o kona kulana me ko'u, he lopa oia, pela kona manao a he "ii ; -»\\ ♦ "Ma kekahi Ia, s no kona piha loa no ika huhu, hele okoa aku la oia a hou aku la i ka puuwai o ka Moi me ko pahi, a mamulj 0 kekahi kumu i maopopo ole ia'u ua kukalaia ae la oia ma ke ano he moi no Deriaba e ka hapanui o na kanaka i alolia ole mai iaia. eia nae. mamuli o kona maalea ua hooikaika mau oia e loaa mai kona alohaia eia poe. "O kana liana mua loa mahope aku o ka nalo ana o kuu makuakane oia kona hele ponoi ana mai imua o'n a noi mai la ia'u e mare aku iaia. he poe e ae kekahi i hele pu mai nje ia. O kona manao ma ia hele ana mai oia ke koi ana mai ia'u no ka mare aku me ia a, ina no ko'u hoole aku i kona manao ia wa oia e hookau mai ai i ka make moluna o'u. "Ua laki loa au no ka loaa e ana i manawa kupono no'u e holo ai a pokele mai iaia mai. Oiai oia e hoolala ana no ka pepehi ana i kuu makuakane ua liele mai la ke kuhina nui. he "kanaka i pili mau a i nui hoi kona aloha no kuu makuakone a l'oaa au. a kaili aku la ia'u me ka ike ole ia mailoko aku o ka halealii. a lawe aku la ia'u no kahi o ka palekana iloko o ka hale ,0 kekahi o kona mau hoaloha. a malaila au i hunaia at me ka ma-lu loa aliiki i ka holo ana aku o kekahi moku i kauohaia.aku e iri me kn ma-lu e Inwe aku ia maua. (Aole i pau.) -j J.