Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 25, 22 June 1917 — AUHEA KA EKALESIA O IESU KRISTO ME KA POE I KOHOIA E KE AKUA E HA'I I KA EUANELIO OIAIO NO KE OLA O NA KANAKA? [ARTICLE]

AUHEA KA EKALESIA O IESU KRISTO ME KA POE I KOHOIA E KE AKUA E HA'I I KA EUANELIO OIAIO NO KE OLA O NA KANAKA?

Kakauia ao ka Nupepa Kuokoa HELU X Ke haia'o a ke hooia mau nei kā Ekalesia Katolika Roma no ka pololei, hemolele a kuhihewa ole o kana mau a'o ana, oia hoi na a'ona mauaoio Katolika. No ka mea, ua hoohiki o lesu Kristo e noho pu me kona eka-' •lesia ahiki i ka hopena o ke ao nei, , a ua haawi mai hoi i ka Uhane Hemolele i *mea nana e a'o i ka ekalesia i ka oiaio apau e hiki ole ai ke kuhihewa. A o ua ekaleaia la, ua ku fiiau mai oia mai ka wa mai o lesu Karisto a hoea mai i keia wa elike me ke ano o ka huaolelo '' Katolikf.," oia hoi, he "kumau.'' He 263 ka nui o na Pope i noho poo no ka ekalesia Homa ma ka lalani, e hoomaka ana mai ia Petero mai a hoea ia Leo XIII. O keia | kumau o ka lalani Pope mai ia Petero 1 a hoea mai i keia wa, oia kekahi o na kumu kakoo nui a lakou i manao ai no ka lilo ana o ka Ekalesia Katblika Iloma i Ekalesia no lesu Kristo. Oia hoi kona ano ekalesia mua ana no na ekalesia e ae, ame kona ku mau ana a hoea mai i keia wa. (E loaa no keia mau haia'o maloko 0 ka lakou mau buke "Kaketimo" paa lima. E nana M Kink°eads Baltimore Series Cateehism No,''ii; ninau 536 me 544, ete.). Malia, ua manaoio'loa no ka poe Ka-' tolika Roma apau, ua kulilee loa na a'o ana a ia ekaleeia-me na a'o ana a ka Ekalesia mua o Kristo e pili ana i ka oihana bapetizo i hoikeia iloko o ka euanelio a i pa'i ia hoi iloko o ka Baibala, a pela hoi me na a'o like ole e ae he nui. 0 kekahi hoi, ua noho pu paha ka Uhane Hemolele me ko lakou poe kahunapule, no ia mea lakou i olelo ai o ke a'o ana a ka Ekaleaia KatolikaRoma, he pololei, hemolele, aOle a'o hewa a kuhihewa iki, no ka mea, ua hoohiki o lesu e noho pu me kona ekalesia a hoea i ka hopena o ke ao nei a ua haawi mai hoi i Kona uhane i mea nana e a'o i ka oiaio apau. He mau olelo pololei keia, aole hiki ke hooleia. Oiā ua olelo a ko kakou Haku e hooia ana no ka haawi ana mai 1 ka Uhane Jlemolelē i ka Ekaleaia ame ka poe apau e hana ana i Kana hana. e nana ana kakou i k'a pololei, i ka hemplele »ame ke a'o hewa ole o ua EkaleBia Katolika la e kulike me na a'o ana o ka Ekalesia mua o Kristo. Aia ma ka aoao 141 o ka buke Katekimo a'u i hoike mua ae nei, © loaā ai ka ninau ijelu B4tJ, penei: "Ehia alahele o ka bapotizo wai i hoohauaia ai iloko o na makahiki mua o lea Ekaleaia?" • Haina: "Iloko o na makahiki muā o ka Ekalesia, ua hoohanaia ka b&])etizo wai "iloko o' na' alahele ekolu, oiā hoi, ka lumai a hooluu, kilihune a kopipi, ninini wai ame ka wai hooma-Ui 0 kekahi mau' lawelawe ana nae, ua kapaeia, a koe wale no ka ninini ana 1 ka wui oia ka mea aeia e ka Ekalesia." He mea oiaio, ua hoopau loa ia ka lawelaweia ana o ka oihaua bapetizo ma ka luma'i aua iloko o ka wai e keia Kkalesia, mamuli o ka ikeia o kekahi mau hemahema o ka poe bapetizo. Pela ka lakou a'o maloko o na buke Katekimo i pa'i ia ma ka olelo Hawaii i ke au o Lui Epikopo o Honolulu nei. Aka, i na makahiki mua no nae o lta Ekalesia, ua lawelawe ,mau ia ka bapetizo ma ka lhmai ana iloko o ka wai. 0 keia ka ekaleaia jnua loa naua i hoololi ka oihana bapetizo wai me ka luma'i, a loli i kopipi ame ka ninini ana i ka wai maluna o ke poo a wahi e ae paha o ke kino, a uhai aku nei hoi ka Ekalesia Kalawina ia mau hana ame kekahi mau ekalesiā e ae i na makahiki mahope mai hei. He ekolu anei ano like ,ole o ka oihana bapētko wai iloko o ka euanelio a Krisio i kauoha ihai i kana m'au haumaga no ka lawelawe ana? Aole. He liooliahi wale no. iHe hoōkahi no manao o ka huaolelo "bapeHzo," īie "luma'i." Aole elua a ekolu ano, a niii wāle aku, elike me keia ano a'o a ka Ekalesia Katolika i luma'i kekahi, i kopipi kahi,. a i ninini wāi kekahi. Owai ke a'o pololei? tJa maopopo no i 'ka pbe KātOlika ke ano o ia huaolelo, he tfā'ike ho lākou he' lSā'pētizo'luhaā'i' ka i lawelaweia e ka Ekaleka kumu* i lii- - nohi, a na lākōu i hoololi 'i.kOplpi ame kekahi mau ano e ae kēia haau hoike a lakou i paM ai iloko (i na btike Kaiekimo, i mea e liiki ai ia'l'aKo'u ke kopipi wai £ ha keiki liilii'a lilo'i mau lala no ka Ekaleaia, a pela'hoi »e lca poe ma'i. Ea,' o ke'an'o 'a'o' Kāt'olika pololei a hemolele 'anei keia? Aole. ■ He a'o lālau keia ē alākai āha iloko o ke kuhihewa. ' ' ' ' 1 Koomaopopo e ka poe helul)etu V na olelo i hoikeia 'no Paulo laM 'ine Silā āmē kā bāpetizoia Itna o ka ltihajiaahao ame ka poe oliua o kona lnile ma ka helu o ka Nupepa Kuokoa o ka pule ( i hala, oi!T hoi ka n!Trolelo i kakauia ma ' • ..>• 'i

Oihana 16:32-34, iloko o ka B.ubala. Ua ike o P«nlo laua me Bila .aolf hiki ke lawelaweia ka oiliana bapet«ko ina ke "kopipi" ana ma na wahi lii-.; o'.e o ke kino o-ke kanaka, iloko o ka hale aia wale 110 ma kahi nui o ka wai e* hookoia ai ma ka luma'i ana, oia ke kumu o ko lakou hele aoa me koi i p<>e apau iwaho o ka hale i na hora <> lia po no ka bapetizo ana. He kanaka naāuao o he kumua'o a ma ke kanawai, a oo hea oia 6 ike ole ai i ka hiki e law»> laweia ka oihana bapetizo ma ko alahele maalahi o ke kopipi? Aka, o ka mea maopopo loa, aole ka poe lukul'i Ekalesia o keia mau la i uhai i nn a'o ana a ka Euanelio o Kristo ame na lawelawe oihana ana, a ō ka 01010 ana āia ia lakou na a'o hemolēle a kuliihewa ole, ua hiki loa ke ikeia ka lalau. Aole loa ka uhaue o ke Akua i a'o mai ia lakou he ekolu uno 0 ka huaolelo bapetizo. Pehea la, ina e uuuhi pololei ia ka huaolelo bapetizo ma ka olelo Hawaii penei: "E hele oukou i na aina apa\i, e hai aku i ka euanelio i na kanaka apau, o ka mea manaoio mai a luma'i ia iloko o ka wai, e hoolaia oia, a o ka mea manaola ole mai, e hoahewn ia oia." E hoooaaupo ana anei kekahi kanaka Hawaii iaia iho a hoololi i ke kauolia *'luma'i" a i "kopipi" a "ninini wai" paha, elike me ke a'o a ka Ekaleaia Katolika Roma? Ke manao nei au ,aole loa na kanaka Hawii he poe hupo e hoonaaupō maoli iho ai elike me ia. Ua like keia me ke ano hehena a nalowale ka noonoo muikai, kaua mea lie ike ole i ka manao o ka olelo. O kekalii mau ekalesia elike me ka EkalcBia Krifltiano e ku liei iwaho o Makiki, a pela hoi i Kewalo, ka Kkalesia Mekotida, ka Ekaleaia Malama Babati, na Ekalesia o na La Ilope elua, ka Ekaleaia Campbell, a pela aku, aole lakou i uhai mahope o na haua lioololi bapetizo a ka Ekaleaia Katolika. Ua ike lakou i ka manao o ia liuaolelo ame ka maa hana i lawelaweia, e £a Ekalesia o Kristo i na la mua o konu ku ana. Ua maopopo ia lakou ka hoololi ia ana oia oihaiia laahia a ke Akua e ka Ekaleaia Katolika Boma ma na moolelo i hoikeia iloko o ka laleou mau buke. Ea, ua likmahema anei o leau ICrteto a ike ole i ka manao o kana ināu a'o oihana ana no ke ola o na kanaka, i kuleana ai keia ekaleaia e hoololi mai kahi ano a kahi ano, a hoopau i lea lawelawfeia ana o k'a bapetifeo ma ka luma'i? Aole loal He mau a'o hoolauwili keia i ka euanelio oiaio. .Eia liou kekahi a'o bapetizo kuhihewa a lakou iloko o ua buke Katekimo la, aoao 142, ninau (547, loaa malaila keia mau a'o. (2) ka hookomo ana * ka paakai ka waha o ka mea u bapetizoia kni, i hoailona no 'ki m'ai; (5) ka -hoouhi ana i ka apiuia lole keokeo,' he hoailona no ka maemae mai ria hala mai; (6) ka haawi aoa i ka ihoiho'kukui e a ana, i lieailona no ka malamalpma o ka mniu 010 ame ke ahi o ke aloha iloko o 1m p.a* e bapetizoia ana. A o kekahi, oia ka hapala ana 6 kē kaliuna e bapetizo an^. 1 ''kuha" liilii mē ke kaha ke^ ma iia makā, na puka ihu ame aa' pepeiao. Ua loaa keia mau a'o »hko o ; na Katekimo frawaii kahikd, a o 1:} poe e lawelawe kokua kahilua ana, >.\a ike lakou i koia mau anO hana. o ha bapetiao ana a ka Ekalesia Katolika. Ea, o ka uinau; Nohea mni koin mau auo a'o euanelio a keia Aole kakou i ike ua a'o ia niai ma k>; euanelio i haawi ia mai no ke olu > n i kanaka, 1 ko lesu Kristo bap?*i7oi»i ana e loaue, ua hapala aku o lo'ān? iah i kuha iiilii ine ke kaha ke'a ana tno na' maka 'ame n'a pepeiao. A«»|<» nu lioi he mau ihoiho kukui ame ua apaua lole keokeo. Aole nO hol o loane i hookomo aku i 'paakai iloko o ka waha o lesu i mea e miko ai kana olelo e ha'i ai i na kanaka. Aol'e loa no o> loane ame kana mau haiiimana, a ))ela lesu me kanh mau liaumna i lawe 1 »» i ka oiliana bapetizo me ka hookomo ana i ka o ka wah&' me ka hani'o a\ia i kūha "iha na pepeiaO, elike me keia ma'u manaoio.Katolika. 0 keia maū hana lalau a a'o, kuhihewa, me ka hoopili wale ana i na haua hoolauwili he nui, e taaiel« ana i na a'o pololei a ke Akua ame Kona uhane, ke kumu poino nui o na kanaka ilokō o ke kuhihewa a ulu mai na ekālesia! lie hm. O ka hana pono loa a na li'anaka 'e ikē ahā'i ke a'o i6wa ia mai, oia k'a' hāalēle koke akU ia mau ekalefcia a\> liēwa a huli i ka ekaleeia oiaio me ka pule ana i'-ke Akua'no ka hoike aaa iaai i kahi e loaa ai ka oiaio. No ka bapetizo ana i ka poe ma'i oia ke kumu i ia ai, wahi a ke a'o a kah'i poē. Ke nana aku nae i ka liwelawe aha a kahi poe, p"a'u 'pu' no ka pbe iāa'i a mal ole i ke kopipi iā. o ka poe ma'i wale no ke ko]>ipi ā luma'i no hoi ka pae m'a'i olē. Aole no ia haoa i lawelaweia e ka ekāleaia mua i ka wa nōia'i, ua waiho ia no ahiki i ka wa. e olā ni a oluolu kupono. A no ka poe a e make ana, ua hoike mai o Paulo naj l>apctizpia lakou ma ke ku hope ana b ka poe ōla no lakou. Feriei oia • ololn māi āi ma I Kor. 15:29. "Ina aole he alahou mai o ka poe malee, no kēalia leakou e bapotizoia ai no ka poe Ke a'o ia nei ka euanelio no ka lmpetizo ana i ko kakou poe i make, i mea e loaa ai ia lakou ka hauoli elike me

kakou ka oe ola i bapetiioia. E hiki mai ana ka wa o ka poe make e loke ai i ka euanelio, a e hoalaia tfiai Bla ke ala mua ana o kat poe pono e noho koomalii pu Kristo i hookalii tausani mākahiki "maluna o ka honua. 0 ka poe i apo i ka euanelio i ka wa o'a me ka. hoopono, e loaa ia lakou k:\ r. «ni elike me ka La, a i ka poe i apo tr.n kn uhane a bapetizoia e ka poe ola, u l-wi ia lakou ka 'nani o ka Mahina, a i kn poe e ae. ka nani o ua Hoku eliki m? ke ano o ka lakou hana pono ana. O kekahi mea e hoomaopopoia, nole ka oihana bapetizo wai he panihakaliaka no ka oihana' oki poep'oe, O ke okipoepoe no kane wale no ia, koe ka wahine; a o ka bapetizo hoi, no ke ,kane ia ame ka wahine. Ma keia nee ana aku e homaka ai au e hoakaka no ke ola hou ana o ka poe make, a pau ia alaila, hoakaka au no ke ku anp o na ekaleaia mai ka wa mai o lesu Kristo a nee mai ahiki i keia mau la, ame ka imi ana i ka Ekalesia oiaio mawaena o na ekale«ia like ole o ke ao nei. (Aole i pau.)